Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà bàràõasiyaü viharati isipatane migadàye. Tatra kho bhagavà bhikkhå àmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Tathàgatena bhikkhave, arahatà sammàsambuddhena bàràõasiyaü isipatane migadàye anuttaraü dhammacakkaü pavattitaü appavattiyaü samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü, yadidaü catunnaü ariyasaccànaü àcikkhanà desanà pa¤¤apanà paññhapanà vivaraõà vibhajanà uttànãkammaü. Katamesaü catunnaü: dukkhassa ariyasaccassa àcikkhanà desanà pa¤¤apanà paññhapanà vivaraõà vibhajanà uttànãkammaü, dukkhasamudayassa ariyasaccassa àcikkhanà desanà pa¤¤apanà paññhapanà vivaraõà vibhajanà uttànãkammaü. Dukkhanirodhassa ariyasaccassa àcikkhanà desanà pa¤¤apanà paññhapanà vivaraõà vibhajanà uttànãkammaü. Dukkhanirodhagàmiyà pañipadàya1 ariyasaccassa àcikkhanà desanà pa¤¤apanà paññhapanà vivaraõà vibhajanà uttànãkammaü. Tathàgatena bhikkhave, arahatà sammàsambuddhena bàràõasiyaü isipatane migadàye anuttaraü dhammacakkaü pavattitaü appavattiyaü samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü, yadidaü imesaü catunnaü ariyasaccànaü àcikkhanà desanà pa¤¤apanà paññhapanà vivaraõà vibhajanà uttànãkammaü.

Sevetha bhikkhave, sàriputtamoggallàne. Bhajatha bhikkhave, sàriputtamoggallàne. Paõóità bhikkhå anuggàhakà sabrahmacàrãnaü. Seyyathàpã bhikkhave, janetti2 evaü sàriputto. Seyyathàpi jàtassa àpàdetà evaü kho moggallàno. Sàriputto bhikkhave, sotàpattiphale vineti. Moggallàno uttamatthe. Sàriputto bhikkhave, pahoti cattàri ariyasaccàni vitthàrena àcikkhituü desetuü pa¤¤àpetuü paññhapetuü vivarituü vibhajituü uttànãkàtunti.

Idamavoca bhagavà, idaü vatvà sugato uññhàyàsanà vihàraü pàvisi.

[PTS Page 249] [\q 249/]

Tatra kho àyasmà sàriputto acirapakkantassa bhagavato bhikkhå àmantesi: àvuso bhikkhavoti. âvusoti kho te bhikkhå àyasmato sàriputtassa paccassosuü. âyasmà sàriputto etadavoca:

--------------------------

[BJT Page 514] [\x 514/]

Tathàgatena àvuso, arahatà sammàsambuddhena bàràõasiyaü isipatane migadàye anuttaraü dhammacakkaü pavattitaü appavattiyaü samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü, yadidaü catunnaü ariyasaccànaü àcikkhanà desanà pa¤¤apanà paññhapanà vivaraõà vibhajanà uttànãkammaü. Katamesaü catunnaü: dukkhassa ariyasaccassa àcikkhanà desanà pa¤¤apanà paññhapanà vivaraõà vibhajanà uttànãkammaü. Dukkhasamudayassa ariyasaccassa àcikkhanà desanà pa¤¤apanà paññhapanà vivaraõà vibhajanà uttànãkammaü. Dukkhanirodhassa ariyasaccassa àcikkhanà desanà pa¤¤apanà paññhapanà vivaraõà vibhajanà uttànãkammaü. Dukkhanirodhagàminiyà pañipadàya ariyasaccassa àcikkhanà desanà pa¤¤apanà paññhapanà vivaraõà vibhajanà uttànãkammaü.

Katama¤càvuso dukkhaü ariyasaccaü: jàtipi dukkhà, jaràpi dukkhà, maraõampi dukkhaü, sokaparidevadukkhadomanassupàyàsàpi dukkhà, yampicchaü na labhati tampi dukkhaü, saïkhittena pa¤cupàdànakkhandhà dukkhà.

Katamàcàvuso jàti: yà tesaü tesaü sattànaü tamhi tamhi sattanikàye jàti sa¤jàti okkanti abhinibbatti1 khandhànaü pàtubhàvo àyatanànaü pañilàbho, ayaü vuccatàvuso jàti.

Katamàcàvuso jarà: yà tesaü tesaü sattànaü tamhi tamhi sattanikàye jarà jãraõatà khaõóiccaü pàliccaü valittacatà àyuno saühàni indriyànaü paripàko, ayaü vuccatàvuso jarà.

Katama¤càvuso2 maraõaü: yaü tesaü tesaü3 sattànaü tamhà tamhà sattanikàyà cuti cavanatà bhedo antaradhànaü maccu maraõaü kàlakiriyà khandhànaü bhedo kalebarassa nikkhepo, jãvitindriyassa upacchedo idaü vuccatàvuso maraõaü.

Katamo càvuso soko: yo kho àvuso a¤¤atara¤¤atarena vyasanena samannàgatassa a¤¤atara¤¤atarena dukkhadhammena phuññhassa soko socanà socittaü anto soko anto parisoko, ayaü vuttàvuso soko.

Katamo càvuso paridevo: yo kho àvuso a¤¤atara¤¤atarena byasanena samannàgatassa a¤¤atara¤¤atarena dukkhadhammena phuññhassa àdevo paridevo [PTS Page 250] [\q 250/] àdevanà paridevanà àdevitattaü paridevitattaü, ayaü vuccatàvuso paridevo.

Katamaü càvuso dukkhaü: yaü kho àvuso kàyikaü dukkhaü kàyikaü asàtaü kàyasamphassajaü dukkhaü asàtaü vedayitaü, idaü vuccatàvuso dukkhaü.

Katamaü càvuso domanassaü: yaü kho àvuso cetasikaü dukkhaü cetasikaü asàtaü vedayitaü manosamphassajaü dukkhaü asàtaü vedayitaü, idaü vuccatàvuso domanassaü.

-------------------------

[BJT Page 516] [\x 516/]

Katamo càvuso upàyàso: yo kho àvuso a¤¤atara¤¤atarena byasanena samannàgatassa a¤¤atara¤¤atarena dukkhadhammena phuññhassa àyàso upàyàso àyàsitattaü upàyàsitattaü, ayaü vuccatàvuso upàyàso.

Katamaü càvuso yampicchaü na labhati tampi dukkhaü: jàtidhammànaü àvuso, sattànaü evaü icchà uppajjati: aho vata mayaü na jàtidhammà assàma, na ca vata no jàti àgaccheyyàti. Na kho panetaü icchàya pattabbaü idampi yampicchaü na labhati tampi dukkhaü. Jaràdhammànaü àvuso sattànaü evaü icchà uppajjati: aho vata mayaü na jaràdhammà assàma, na ca vata no jarà àgaccheyyàti. Na kho panetaü icchàya pattabbaü idampi yampicchaü na labhati tampi dukkhaü. Byàdhidhammànaü àvuso, sattànaü evaü icchà uppajjati: aho vata mayaü na byàdhidhammà assàma, na ca vata no byàdhi àgaccheyyàti. Na kho panetaü icchàya pattabbaü idampi yampicchaü na labhati tampi dukkhaü. Maraõadhammànaü àvuso, sattànaü evaü icchà uppajjati: aho vata mayaü na maraõadhammà assàma, na ca vata no maraõaü àgaccheyyàti. Na kho panetaü icchàya pattabbaü idampi yampicchaü na labhati tampi dukkhaü. Sokaparidevadukkhadomanassupàyàsadhammànaü àvuso, sattànaü evaü icchà uppajjati: aho vata mayaü na sokaparidevadukkhadomanassupàyàsadhammà assàma, na ca vata no sokaparidevadukkhadomanassupàyàsà àgaccheyyunti. Na kho panetaü icchàya pattabbaü, idampi yampicchaü na labhati tampi dukkhaü.

Katame càvuso saïkhittena pa¤cupàdànakkhandhà dukkhà: seyyathãdaü: råpåpàdànakkhandho vedanåpàdànakkhandho sa¤¤åpàdànakkhandho saïkhàråpàdànakkhandho vi¤¤àõåpàdànakkhandho. Ime vuccantàvuso saïkhittena pa¤cåpàdànakkhandhà dukkhà. Idaü vuccatàvuso dukkhaü ariyasaccaü.

Katama¤càvuso, dukkhasamudayo1 ariyasaccaü: yà'yaü taõhà ponobhavikà2 nandiràgasahagatà tatra tatràbhinandinã, seyyathãdaü: kàmataõhà bhavataõhà [PTS Page 251] [\q 251/] vibhavataõhà. Idaü vuccatàvuso dukkhasamudayo ariyasaccaü.

Katama¤càvuso dukkhanirodho3 ariyasaccaü: yo tassàyeva taõhàya asesaviràganirodho càgo pañinissaggo mutti anàlayo. Idaü vuccatàvuso dukkhanirodho ariyasaccaü.

Katama¤càvuso dukkhanirodhagàminã pañipadà ariyasaccaü: ayameva ariyo aññhaïgiko maggo, seyyathãdaü: sammàdiññhi sammàsaïkappo sammàvàcà sammàkammanto sammààjãvo sammàvàyàmo sammàsati sammàsamàdhi.

Katamà càvuso sammàdiññhi: yaü kho àvuso dukkhe ¤àõaü dukkhasamudaye ¤àõaü dukkhanirodhe ¤àõaü dukkhanirodhagàminiyà pañipadàya ¤àõaü. Ayaü vuccatàvuso sammàdiññhi.

Katamo càvuso sammàsaïkappo: nekkhammasaïkappo avyàpàdasaïkappo avihiüsàsaïkappo. Ayaü vuccatàvuso sammàsaïkappo.

Katamà càvuso samàvàcà: musàvàdà veramaõã, pisunàya vàcàya veramaõã, pharusàya vàcàya veramaõã, samphappalàpà veramaõã. Ayaü vuccatàvuso sammàvàcà.

-------------------------

[BJT Page 518] [\x 518/]

Katamo càvuso sammàkammanto: pàõàtipàtà veramaõã, adinnàdànà veramaõã kàmesu micchàcàrà veramaõã. Ayaü vuttàvuso sammàkammanto.

Katamo càvuso sammà àjãvo: idhàvuso ariyasàvako micchààjãvaü pahàya sammà àjãvena jãvikaü kappeti. Ayaü vuccatàvuso sammààjãvo.

Katamo càvuso sammàvàyàmo: idhàvuso, bhikkhu anuppannànaü pàpakànaü akusalànaü dhammànaü anuppàdàya chandaü janeti vàyàmati viriyaü arabhati vittaü paggaõhàti padahati. Uppannànaü pàpakànaü akusalànaü dhammànaü pahànàya chandaü janeti vàyamati viriyaü àrabhati cittaü paggaõhàti padahati. Anuppannànaü kusalànaü dhammànaü [PTS Page 252] [\q 252/] uppàdàya chandaü janeti vàyamati viriyaü àrabhati cittaü paggaõhàti padahati. Uppannànaü kusalànaü dhammànaü ñhitiyà asammosàya1 bhiyyobhàvàya vepullàya bhàvanàya pàripåriyà chandaü janeti vàyamati viriyaü àrabhati cittaü paggaõhàti padahati. Ayaü vuccatàvuso sammàvàyàmo.

Katamà càvuso sammàsati: idhàvuso bhikkhu kàye kàyànupassã viharati àtàpã sampajàno satimà vineyya loke abhijjhàdomanassaü. Vedanàsu vedanànupassã viharati àtàpã sampajàno satimà vineyya loke abhijjhà domanassaü. Citte cittànupassã viharati àtàpã sampajàno satimà vineyya loke abhijjhà domanassaü. Dhammesu dhammànupassã viharati àtàpã sampajàno satimà vineyya loke abhijjhà domanassaü. Ayaü vuccatàvuso sammàsati.

Katamo càvuso, sammàsamàdhi: idhàvuso, bhikkhu vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pitisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati.

Vitakkavicàranaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pitisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharati. Pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati. Sato ca sampajàno sukhaü ca kàyena pañisaüvesedeti. Yantaü ariyà àcikkhanti upekkhako satimà sukhavihàrãti tatiyaü jhànaü upasampajja viharati. Sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassa domanassànaü atthaügamà adukkhaü asukhaü upekkhà sati pàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharati. Ayaü vuccatàvuso sammàsamàdhi. Idaü vuccatàvuso dukkhanirodhagàminã pañipadà ariyasaccaü.

Tathàgatenàvuso, arahatà sammàsambuddhena bàràõasiyaü isipatane migadàye anuttaraü dhammacakkaü pavattitaü appavattiyaü samaõena và bràhmaõena và devena và màrena và brahmunà và kenaci và lokasmiü, yadidaü imesaü catunnaü ariyasaccànaü àcikkhanà desanà pa¤¤apanà paññhapanà vivaraõà vibhajanà uttànãkammanti.

Idamavocàyasmà sàriputto, attamanà te bhikkhu àyasmato sàriputtassa bhàsitaü abhinandunti.

Saccavibhaïga suttaü ekàdasamaü

-------------------------

1. Asammohàya- [PTS]