[BJT Page 122] [\x 122/]
[PTS Page 072] [\q  72/]

Suttanipata
3. Mahàvaggo
3. 1 Pabbajjà suttaü

407. Pabbajjaü   kittayissàmi yathà pabbaji cakkhumà,
Yatha vãmaüsamàno so pabbajjaü samarocayi.

408. Sambàdho'yaü gharàvàso rajassàyatanaü iti,
Abbhokàso va pabbajjà iti disvàna pabbaji.

409. Pabbajitvàna kàyena pàpaü kammaü vivajjayi,
Vacãduccaritaü hitvà àjãvaü parisodhayi.

410. Agamà ràjagahaü buddho magadhànaü giribbajaü,
Piõóàya abhihàresi àkiõõavaralakkhaõo.

411. Tamaddasà bimbisàro pàsàdasmiü patiññhito,
Disvà lakkhaõa sampannaü imamatthaü abhàsatha.

412. Imaü bhonto nisàmetha abhiråpo brahà suci,
Caraõena ceva sampanno yugamannaü ca pekkhati.

413. Okkhittacakkhu satimà nàyaü nãcà kulàmiva,
Ràjadåtà vidhàvantu kuhiü bhikkhu gamissati.

414. Te pesità ràjadåtà piññhito anubandhisuü,
Kuhiü gamissatã bhikkhu kattha vàso bhavissati.

415. Samadànaü caramàno guttadvàro susaüvuto,
Khippaü pattaü apåresi sampajàno patissato.
[PTS Page 073] [\q  73/]
[BJT Page 124] [\x 124/]

416. Piõóacàraü  caritvàna1 nikkhamma nagarà muni,
Paõóavaü abhihàresi ettha vàso bhavissati.

417. Disvàna vàsåpagataü tato2 dåtà upàvisuü,
Ekova dåto2 àgantivà ràjino pañivedayi.

418. Esa bhikkhu màhàràja paõóavassa purakkhato,
Nisinno vyagghrasabhova sãhova girigabbhare.

419. Sutvàna dåtavacanaü bhaddayànena khattiyo,
Taramànaråpo niyyàsã yena paõóavapabbato.

420. Sayànabhåmiü yàyitvà yànà oråyha khattiyo,
Pattiko upasaïkamma àsajja taü upàvisi.

421. Nisajja ràjà sammodi kathaü sàràõãyaü tato,
Kathaü so vãtisàretvà imamatthaü abhàsatha.

422. Yuvà ca daharo càsi pañhamuppatito susu,
Vaõõàrohena sampanno jàtimà viya khattiyo.

423. Sohayanto aõãkaggaü nàgasaüghapurakkhato,
Dadàmi bhoge bhu¤jassu jàtiü vakkhàhi pucchito.

424. Ujuü jànapado ràjà himavantassa passato,
Dhanaviriyena sampanno kosalesu4 niketino.
[PTS Page 074] [\q  74/]

425. âdiccà   nàma gottena sàkiyà nàma jàtiyà,
Tamhà kulà pabbajitomhi ràja na kàme abhipatthayaü.

426. Kàmesvàdãnavaü disvà nekkhammaü daññhu khemato,
Padhànàya gamissàmi ettha me rajjatã5 manoti.

Pabbajjàsuttaü niññhitaü.

1 Sapiõaóacàraü caritvà-mu. 1.
2 Tayo-mu. 2.
3 Tesu ekova-mu. 2.
4 Kosalassa-syà.
5 Ra¤jito-mu, 1, ra¤jati-mu. 2.

[BJT Page 126] [\x 126/]

427. Taü maü padhànapahitattaü nadiü nera¤jaraü pati,
Viparakkamma jhàyantaü yogakkhemassa pattiyà.

428. Namucã karuõaü vàcaü bhàsamàno upàgamã,
Kiso tvamasi dubbaõõo santi ko maraõaü tava.

429. Sahassabhàgo maraõassa ekaüso tava jãvitaü,
Jãva ho1 jãvitaü seyyo jãvaü pu¤¤àni kàhasi.
[PTS Page 075] [\q  75/]

430. Carato va te brahmacariyaü aggihutta¤ca juhano,
Pahåtaü cãyate pu¤¤aü kimpadhànena kàhasi.

431. Duggo maggo padhànàya dukkaro durabhisambhavo,
Imà gàthà bhaõaü màro aññhà buddhassa santike.

432. Taü tathàvàdãnaü màraü bhagavà etadabravã,
Pamattabandhu pàpima yenatthena idhàgato.

433. Aõumattenapi pu¤¤ena attho mayhaü na vijjati,
Yesaü ca attho pu¤¤ànaü te màro vattumarahati.

434. Atthi saddhà tathà viriyaü pa¤¤à ca mama vijjati,
Evaü maü pahitattamipi kiü jãva mama pucchasi.

435. Nadãnampi sotàni ayaü vàto visosaye,
Ki¤ca me pahitattassa lohitaü nåpasussaye.

436. Lohite sussamànamhi pittaü semha¤ca sussati,
Maüsesu khãyamànesu bhayyo cittaü pasãdati,
Bhiyyo sati ca pa¤¤à ca samàdhi mama tiññhati.

1 Jãvambho-mu. 1

[BJT Page 128] [\x 128/]
437. Tassa mevaü viharato pattassuttamavedanaü,
Kàme nàpekkhate cittaü passa sattassa suddhataü,
 [PTS Page 076] [\q  76/]

438. Kàmà te pañhamà senà dutiyà arati vuccati,
Tatiyà khuppipàsà te catutthi taõhà pavuccati.

439. Pa¤camã thãnamiddhaü te chaññhà bhãru pavuccati,
Attamã vicikicchà te makkho thambho te aññhamã. 1

440. Làbho siloko sakkàro micchà saddho ca yo yaso,
Yo cattànaü samukkaüse pare ca avajànati.

441. Esà namuci te senà kaõhassàbhippahàriõã,
Na taü asåro jinàti jetvà ca labhate sukhaü.

442. Esa mu¤jaü parihare dhãratthu mama jãvitaü,
Saïgàme me mataü seyyo ya¤ce jãve paràjito.

443. Pagàëhà ettha2 na dissanti eke samaõabràhmaõà.
Ta¤ca maggaü na jànanti yena gacchanti subbatà.

444. Samantà dhajiniü disvà yuttaü màraü savàhiniü,
Yuddhàya paccuggacchàmi mà maü ñhànà acàvayi.

445. Yantetaü nappasahati senaü loko sadevako,
Tante pa¤¤àya gacchàmi amaü pattaüva asmanà.
 [PTS Page 077] [\q  77/]

446. Vasiü karitvà saükappaü sati¤ca suppatiññhitaü,
Raññhà raññhaü vicarissaü3 sàvake vinayaü puthu.

447. Te appamattà pahitattà mama sàsanakàrakà,
Akàmassa te gamissanti yattha gantvàna socare.

1 Aññhamo-mu. 1.
2 Pagàëebhattha-mu. 2
3 Vicarissaü-mu. 2.

[BJT Page 130] [\x 130/]
448. Sattavassàni bhagavantaü anubandhiü padà padaü,
Otàraü nàdhigacchissaü sambuddhassa satãmato.

449. Medavaõõaüva pàsàõaü vàyaso anupariyagà,
Apettha mudu vindema api assàdanà siyà.

450. Aladdhà tattha assàdaü vàyasetto apakkami,
Kàkova selaü àsajja nibbijjàpema gotamaü.
[PTS Page 078] [\q  78/]

451. Tassa  sokaparetassa vãõà kacchà abhassatha,
Tato so dummano yakkho tatthevantaradhàyathàti.

Padhànasuttaü niññhitaü.

Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane -pe- bhagavà etadavoca: catåhi bhikkhave aïgehi samannàgatà vàcà subhàsità hoti na dubbhàsità, anavajjà ca ananuvajjà ca vi¤¤ånaü, katamehi catåhi: idha bhikkhave bhikkhu subhàsitaü yeva bhàsati no dubbhàsitaü dhammaü yeva bhàsati no adhammaü, piyaü yeva bhàsati no appiyaü, sacca yeva bhàsati no alikaü. Imehi kho bhikkhave catåhi aïgehi samannàgatà vàcà subhàsità hoti na dubbhàsità, anavajjà ca ananuvajjà ca va¤¤ånanti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

452. Subhàsitaü uttamamàhu santo
Dhammaü bhaõe nàdhammaü taü dutiyaü,
Piyaü bhaõe nàppiyaü taü tatiyaü
Saccaü bhaõe nàlikaü taü catutthanti.
[PTS Page 079] [\q  79/]

Atha  kho àyasmà vaügãso upaññhàyàsanà ekaüsaü cãvaraü katvà yena bhagavà tena¤jaliü paõàmetvà bhagavantaü etadavoca: pañibhàti maü bhagavà pañibhàti maü bhagavàti.
Pañibhàtu taü vaügãsà'ti bhagavà avoca. Atha kho àyasmà vaügãso bhagavantaü sammukhà sàruppàhi gàthàhi abhitthavi.

453. Tameya bhàsaü bhàseyya yàyattàtaü na tàpaye,
Pareca na vihiüsye sà ve vàcà subhàsita.

454. Piyavàcameva bhàseyya yà vàcà patinandità,
Yaü anàdàya pàpàni paresaü bhàsate piyaü.

455. Saccaü ve amatà vàcà asa dhammo sanantano,
Saveca atthe ca dhamme ca àhu santo patiññhità.

456. Yaü buddho bhàsatã vàcaü khemaü nibbànapattiyà,
Dukkhassantakiriyàya sà ve vàcànamuttamàti.

Subhàsitasuttaü niññhitaü.

Evaü me sutaü: ekaü bhagavà kosalesu viharati sundarikàya nadiyà tãre. Tena kho pana samayena sundarikabhàradvàjo bràhmaõo sundarikàya nadiyà tãre aggiü suhati, aggihuttaü paricarati, atha kho sundarikabhàradvàjo bràhmaõo aggiü suhitvà aggihuttaü paricaritvà uññhàyàsanà amannà catuddisà anuvilokesi ko nu kho imaü havyasesaü bhu¤jeyyàti. Addasà kho sundarikabhàradvàjo bràhmaõo [PTS Page 080] [\q  80/]      bhagavantaü avidåre a¤¤atarasmiü rukkhamåle sasãsaü pàrutaü nisinnaü disvàna vàmena hatthena havyasesaü gahetvà dakkhiõena hatthena kamaõóalaü gahetvà yena bhagavà tenupasaïkami.
[BJT Page 134] [\x 134/]

Atha kho bhagavà sundarika bhàradvàjassa bràhmaõassa padasaddena sãsaü vivari, atha kho sundarikabhàradvàjo bràhmaõo "muõóo ayaü bhavaü muõóako ayaü bhavanti" tato va puna nivattitukàmo ahosi, atha kho sundarikabhàradvàjassa bràhmaõassa etadahosi.
Muõóàpi bhi idhekacce bràhmaõà bhavanti yannånàhaü upasaïkamitvà jàtiü puccheyyanti, atha kho sundarikabhàradvàjo bràhmaõo yena bhagavà tenupasaïgami, upasaïkamitvà bhagavantaü etadavoca kijacco bhavanti, atha kho bhagavà sundarikabhàradvàjaü bràhmaõaü gàthàhi ajjhabhàsi.

457. Na bràhmaõo no'mhi na ràjaputto
Na vessàyano uda koci no'mhi,
Gottaü pari¤¤àya puthujjanànaü
Aki¤cano manta caràmi loke.

458. Saïghàñivàsã agaho caràmi
Nivuttakeso abhinibbuto,
Alippamàno idha mànavehi
Akallaü maü bràhmaõa pucchasi gottapa¤ahaü.
 [PTS Page 081] [\q  81/]

459. Pucchanti ve bho bràhmaõà bràhmaõehi
Saha bràhmaõo no bhavanti bràhmaõo,
Ve tvaü bråsi ma¤ca bråsi abràhmaõantaü
Sàcittiü pucchàmi tipadaü catuvãsatakkharaü.

460. Kiü nissità isayo manujà khattiyà bràhmaõà
Devatànaü ya¤¤amakappayiüsu puthu idha loke,
Yadantagu vedagu ya¤¤a kàle,
Yassàhutiü tassijjheti bråmi.

461. Addhà hi tassa hutamijjhe (iti bràhmaõo)
Yaü tàdisaü vedaguü addasàmi,
Tumhàdisànaü hi adassanena
A¤¤o jano bhu¤jati puraëàsaü.

[BJT Page 136] [\x 136/]
462. Tasmàtiha tvaü bràhmaõa atthena
Atthiko upasaïgamma puccha,
Antaü vidhåmaü anighaü niràsaü
Appevidha abhivinde sumedhaü.

463. Ya¤¤e ratàhaü bho gotama
Ya¤¤aü yaññhu kàmo
Nàhaü pajànàmi anusàsatu maü bhavaü
Yattha  hutaü ijjhe bråhi metaü.
[PTS Page 082] [\q  82/]

464. Tena hi tvaü bràhmaõa odahassu sotaü
Dhammaü te desissàmi,

465. Mà jàtiü pucchi caraõa¤ca puccha
Kaññhà have jàyati jàtavedo,
Nãcà kulãnopi munã dhitimà
âjàniyo hoti hirãnisedho.

466. Saccena dantà damasà upeto
Vedattagå vusitabrahmacariyo,
Kàlena tamhi havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho1 yajetha.

468. Ye vãtaràgà susamàhitindriyà
Cando'va ràhuggahaõà pamuttà,
Kàlena tesu havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho yajetha.

469. Asajjamànà vicaranti loke
Sadà satà hitvà mamàyitàni,
Kàlena tesu havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho yajetha.

1 Pa¤¤apekkho-machasaü.

[BJT Page 138] [\x 138/]
470. Ye kàme hitvà abhibhuyyacàri
Yo vedi jàtimaraõassa antaü,
[PTS Page 083] [\q  83/]
Parinibbuto udakarahadova sãto
Tathàgato arahati påraëàsaü.

471. Samo samehi visamehi dåre
Tathàgato hoti anantapa¤¤o,
Anåpajitto idha và huraü và
Tathàgato arahati påraëàsaü.

472. Yamhi na màhà vasatã na màno
Yo vãtalobho amamo niràso,
Anuõõa kodho abhinibbutatto
Yo bràhmaõo sokamalaü abhàsi
Tathàgato arahati påraëàsaü.

473. Nivesanaü yo manaso ahàsi
Pariggahà yassa na santi kevi,
Anupàdiyàno idha và huraü và
Tathàgato arahati påraëàsaü.

474. Samàhito yo udatàri oghaü
Dhammaü ca¤¤àdi paramàya diññhiyà,
Khãõàsavo antimadehadhàrã
Tathàgato arahati påraëàsaü.

475. Bhavàsavà yassa vacãkharà ca
Vidhupità atthagatà na santi,
Sa vedagu sabbadhi vippamutto
Tathàgato arahati påraëàsaü.

476. Saïgàtigo yassa na santi saïgà
So mànasattesu amànasatto
Dukkhaü  pari¤¤àya sakhettavatthuü
Tathàgato arahati påraëàsaü.

 [PTS Page 084] [\q  84/]
[BJT Page 140] [\x 140/]
477. âsaü anissàya vivekadassã
Paravediyaü diññhimupàtivatto,
ârammaõà yassa na santi keci
Tathàgato arahati puraëàsaü.

478. Parovarà yassa samecca dhammà
Vidhupità atthagatà na santi,
Santo upàdànakhaye vimutto
Tathàgato arahati puraëàsaü.

479. Saüyojanaü jàtikhayanatadassã
Yopànudi ràgapathaü asesaü,
Suddho niddoso vimalo akàco1-
Tathàgato arahati puraëàsaü.

480. Yo attanàntànaü nànupassati
Samàhito ujajugato ñhitatto,
Sa ve anojo akhilo akaïkho
Tathàgato arahati puraëàsaü.

481. Mohantarà yassa na santi keci
Sabbesu dhammesu ca ¤àõadassã,
sarãra¤ca antimaü dhàreti
Patto ca sambodhimanuttaraü sivaü
Ettàvatà yakkhassa suddhi
Tathàgato arahati puraëàsaü.

[PTS Page 085] [\q  85/]
482. Hutaü mayahaü hutamatthu saccaü
Yaü tàdisaü vedagunaü alatthaü,
Brahmà hi sakkhi patigaõhàtu me bhagavà
Bhu¤ajatu me bhagavà puraëàsaü.

1. Akàmo - musyà.

[BJT Page 142] [\x 142/]
483. Gàthàbhigitaü me abhojaneyyaü
Sampassataü brahmaõa nesa dhammo,
Gàthàbhigitaü panudanti buddhà
Dhamme sati bràhmaõa vuttiresà.

384. A¤¤ena ca kevalinaü mahesiü
Khiõàsavaü kukkuccavupasantaü,
Annena pànena upaññhàhassu
Khettaü hi taü pu¤¤apekhassa hoti.

385. Sàdhàhaü bhagavà tathà vija¤¤aü
Yo dakkhiõaü bhu¤ejayya màdisassa,
Yaü ya¤¤akàle pariyosamàno
Pappuyya tava sàsanaü.

386. Sàrambà yassa vigatà cittaü yassa anàvilaü,
Vippamutto ca kàmehi thinaü yassa panuditaü.

387. Simantànaü vitoraü jàtimaraõakovidaü,
Muniü moneyyasampannaü tàdisaü ya¤¤amàgataü

388. Bhukuñiü vinayitvàna pa¤ajalikà namassatha,
Pujetha annapànena evaü ijhanti dakkhiõà.
[PTS Page 086] [\q  86/]

389. Buddho   bhavaü arahati puraëàsaü
Pu¤¤akkhettamanuttaraü,
âyàgo sabbalokassa
Bhoto dinnaü mahapphalànti.

Atha kho sundarikabhàradvàjo bràhmaõo bhagavantaü etadavoca: abhikkantaü bho gotama, abhikkantaü bho gotama, seyyathàpi bho gotama nikkujjitaü và ukkujjeyya, pañicchannaü và vivareyya, muëhassa và maggaü àcikkekhayya, andhakàre và tela pajjotaü dhareyya cakkhumanto råpàni dakkhinti, evamevaü bhotà gotamena anekapariyàyevana dhammo pakàsito esàhaü bhavantaü gomaü saraõaü gacchàmidhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca labheyyàhaübhoto gotamassa santike pabbajjaü labheyyaü upasampadanti, alattha kho sundarikabhàradvàjo buhmaõo bhagavato santika pabbajjaü alattha upasampadaü, daciråpasampanno kho panàyasmà bhàradvàjo eko cupakaññho appamatto àtàpi pahitatto viharatto na cirasse ca yassatthàya kulaputtà sammadeva agàrasmà anagàriyaü pabbajanti.

Tadanuttaraü brahmacariyapariyosànaü diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vihàsi. Khiõà jàti vusitaü brahmacariyaü kataü karaõiü nàparaü itthàntàyàti abbha¤¤àsi a¤¤ataro ca kho panàyasmà bhàradvàjo arahattaü ahositi.

Sundarikabhàradvàjasuttaü niññhitaü

[BJT Page 144] [\x 144/]

Evaü me sutaü ekaü samayaü bhagavà ràjagahe viharati gijjhaguñe pabbate. Atha kho màgho màõavo yena bhagavà tenupasaïkami upasaïkamitvà bhagavatà saddhiü sammodi, sammodaniyaü kathaü sàràõiyaü1- vitisàretvà ekamantaü nisãdi, ekamantaü nisanno kho màgho màõavo bhagavantaü [PTS Page 087] [\q  87/]      etadavoca:

Ahaü hi bho gotama, dàyako dànapati vada¤¤u yàcayogo dhammena bhoge pariyosàmi, dhammena bhoge pariyesitvà dhammaladdhehi bhogehi dhammàdhigatehi ekasasàpi dadàmi davinnampi dadàmi tiõõampi dadàmi catunnampi dadàmi pa¤cannampi dadàmi chattampi dadàmi sattannampi dadàmi aññhannampi dadàmi vanannampi dadàmi dasannampi dadàmi visàyapi dadàmi tiüsàyapi dadàmi cattàrisàyapi dadàmi pa¤¤àsàyapi dadàmi satassapi dadàmibhiyyopi dadàmi. Kaccàhaü gotamaü ekaü dadanto evaü yajanto bahuü pu¤¤aü pasavàmiti,

Tagagha tvaü màõava, evaü dadanto evaü yajanno pariyesitvà dhammaladdhehi bhogehi dhammàdhigatehi ekasasàpi dadàmi davinnampi dadàmi tiõõampi dadàmi catunnampi dadàmi pa¤cannampi dadàmi chattampi dadàmi sattannampi dadàmi aññhannampi dadàmi vanannampi dadàmi dasannampi dadàmi visàyapi dadàmi tiüsàyapi dadàmi cattàrisàyapi dadàmi pa¤¤àsàyapi dadàmi satassapi dadàmibhiyyopi dadàmi. Kaccàhaü gotamaü ekaü dadanto evaü yajanto bahuü pu¤¤aü pasavàmiti,

Atha kho màgho màõavo bhagavantaü gàthàya ajjhabhàsi.

490. Pucchàmabhaü gotamaü vada¤¤uü (iti màgho màõavo)
Kàsàyavàsiü agihaü2- carannaü
Yo yàcayogo dànapati gahañño,
[PTS Page 088] [\q  88/]
Dadaü paresaü idha annapànaü
Kattha hutaü yajamànassa sujjhe.

491. Yo yàcayogodànapati gahaññho (màghàti bhagavà)
Pu¤¤atthiko yajati pu¤¤apekho
Dadaü paresaü idha annapànaü
âràdhaye dakkhiõeyye hi tàdi.

1. Sàraõiyaü - machasaü, mu2 2. Agahaü - mu2

[BJT Page 146] [\x 146/]
492. Yo yàcayogodànapati gahaññho (iti màgho màõavo)
Pu¤¤atthiko yajati pu¤¤apekho
Dadaü paresaü idha annapànaü
Akkhàhi me bhagavà dakkhiõeyye.

493. Yo ce asintà vicaranti loke
Aki¤canà kevalino yatattà,
Kàlena tesaü havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho yajetha.

494. Ye sabbaüsayojanabandhanacchidà
Dannà vimutatà anãghà niràsà,
Kàlena tesaü havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho yajetha.

495. Ye sabbasaüyojanavippamuttà
Dantà vimuttà anãghà niràsà
Kàlena tesaü havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho yajetha.
 

496. Ràga¤ca dosa¤ca pahàya mohaü
Khiõàsavà vusitabrahmacariyà,
Kàlena tesaü havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho yajetha.

497. Yesu na màyà vasati na màno
[PTS Page 089] [\q  89/]
Ye  vitalobhà amamà nirasà,
Kàlena tesaü havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho yajetha.
 

498. Ye ve na taõhàsu upàtipannà
Vitareyya oghaü amamà caranti.
Kàlena tesaü havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho yajetha.

399. Yesaü taõhà natthi kuhi¤ci loke
Bhavàbhavàya idha và huraü và,
Kàlena tesaü havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho yajetha.

[BJT Page 148] [\x 148/]
500. Ye kàme hitvà agihà1- caranti
Susa¤¤atattà tasaraüva ujjuü
Kàlena tesaü havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho yajetha.

501. Ye vitaràgà susamàbhitindriyà
Candeva ràhuggahaõà pamuttà,
Kàlena tesaü havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho yajetha.

502. Samitàvino citaràgà akopà
Yesaü gati natthi idha vippahàya,
Kàlena tesaü havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho yajetha.

503. Jahitvà jàtimaraõaü asesaü
Kathaükathaü sabbamupàtivattà,
Kàlena tesaü havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho yajetha.

504. Ye attadipà civaranti loke
Aki¤canà sabbadhi vippamuttà,
Kàlena tesaü havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho yajetha.

505. Ye hettha jànanti yathà yathà idaü
Ayamantimà natthi punabbhavoti,
Kàlena tesaü havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho yajetha.
[PTS Page 090] [\q  90/]

506. Yo  vedagu jhànarato satimà
Sambodhipatto saraõaü bahunnaü,
Kàlena tamhi havyaü pavecche
Yo bràhmaõo pu¤¤apekho yajetha.

1. Agahà - mu2

[BJT Page 150] [\x 150/]
507. Addhà amoghà mama pucchànà ahu (iti màghomàõàvo)
Akkhàsi me bhagavà dakkhiõeyye,
Tvaü hettha jànàsi yathà tathà idaü
Tathà hi te vidito esa dhammo.

508. Yo yàcayogo dànapati gahaññho
Pu¤¤atthiko yajati pu¤¤apekho,
Dadaü paresaü idha annapànaü
Akkhàhi me bhagavà ya¤¤asampadaü.

509. Yajassu yajamàno màghàti (bhagavà)
Sabbattha ca vippasàdehi cittaü,
ârammaõaü yajamànassa ya¤¤aü
Ettha patiññàya jahàti dosaü.

510. So vitaràgo pavineyya dosaü
Mettaü citataü bhàvayaü appamàõaü1,
Rattindivaü satataü appamatto
Sabbàdisà erate appama¤¤aü.

511. Kosujjhati muccati khajjhati ca
Kenattanà gacchati brahmalokaü,
Ajànato me muni bråhi puññho
Bhagavà hi me sakkhi brahmajja diññho
[PTS Page 091] [\q  91/]
Tuvaü  hi no brahmasamoti saccaü
Kathaü upapajjati brahmalokaü jutimà.

512. Yo yajati tividhaü pu¤¤asampadaü (màghàti bhagavà)
âràdhaye dakkhiõe yyeti tadà,
Evaü yajitvà sammà yàvayogo
Upapajjati brahmalokanti bråmi.
Evaü vutte màgho màõavo bhagavantaü etadavoca: abhikkantaü bho goma seyyathàpibho gotama, kikkujjitaü và ukkujjeya, pañicchannaü và vivareyya, muëhassavà maggaü àcikkheyya, andhakàre và telapajjotaü dhàreyya cakkhumanto råpàni dakkhintiti, evamevaü bhotà gotamena anekapariyàyena dhammo pakàsito, ete mayaü bhavantaü gotamaü saraõaü gacchàma dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca, upàsake no bhavaü gotamo dhàretu ajjatagge pàõupete saraõaü gatanti.

Màghasuttaü niññhitaü.

1. Bhàvayamapapamànaü - machasaü

[BJT Page 152] [\x 152/]
Evaü me sutaü ekaü samayaü bhagavà ràjagahe viharati veëuvane kalandakanivàpe. Tena kho pana samayena sabhiyassa paribbàjakassa puràõasàlohitàya devatàya pa¤hà udadiññhà honti, yo te sabhiya samano và bràhmaõo và ime pa¤eha puññho vyàkaroti, tassa santike brahmacariyaü careyyàsiti.

Atha kho sabhiyo paribbajàko tassà devatàya santike te pa¤he uggahetvà ye te samaõabràhmaõà saïghino gaõino gaõàcariyà ¤àtà yasassino titthakarà sàdhusammatà [PTS Page 092] [\q  92/]      bahujanassa, yeyyathidaü: puràõo kassapo1- makkhali gosàlo ajito kesakamabalopakudho kaccàyano sa¤ajayo bellaññhi putto nigaõñhonàtaputto. Te upasaïkamitvà te pa¤eha pucchati, te sabhiyena paribbajakena pa¤eha puññhà na sampàyanti. Asampàyantà kopa¤ca dosa¤ca appaccaya¤ca pàtukaronti, api ca sabhiya¤¤eva paribbàjakaü pañipucchanti. Atha kho sabhiyassa paribbàjakassa etadahosi: ye kho te honto samaõabràhmaõà saïghino gaõino gaõàcariyà ¤àtà yasassino titthakarà sàdhusammatà bahujanassa, seyyathãdaü. Puràõo kassapo makkhali gosàlo ajito kesakamabalopakudho kaccàyano sa¤ajayo bellaññhi putto nigaõñhonàtaputto. Te mayà pa¤eha puññhà na sampàyanti asampàyanatà kopa¤ca dosa¤ca appaccaya¤ca pàtukàronti, api ca mama¤¤evettha pañipucchanti, yannunàhaü hinàyàvattitvà kàme paribhu¤ejayyanti.

Atha kho sabhiyassa paribbàjakassa etadahosi: ayampi samaõo gotamo saïghi ceva gaõi ca gaõàcariyo ca ¤àto yasassi titthakaro sàdhusammàto bahujanassa, yannunàhaü samaõaü gotamaü upasaïkamitvà ime pa¤eha puccheyyanti.

1. Puraõakassapo - mu a.

[BJT Page 154] [\x 154/]
Atha kho sabhiyo paribbajàkassà etadahosi: yepi kho te bhanto samaõabràhmaõà jiõaõà vuddhà mahallakà addhagatà vayo anuppattà therà ratta¤¤u cirapabbajità saïghino gaõino gaõàcariyà ¤àtà yasassino titthakarà sàdhusammatà bahujanassa, yeyyathidaü: puràõo kassapo makkhali gosàlo ajito kesakamabalopakudho kaccàyano sa¤ajayo bellaññhi putto nigaõñhonàtaputto. Tepi mayà pa¤eha puññho na sampàyanti. Asampàyantà kopa¤ca dosa¤ca appaccaya¤ca pàtukaronti, api ca ma¤¤evettha pañipucchanti. Kaü pana me samaõo gotamo ime pa¤eha puññho vyàkarisa sati, samaõo hi gotamo daharo ceva va jàtiyà navo ca pabbajàyàti: atha kho sabhiyassa paribbàjakassa etadahosi: samaõo kho daharonti na paribhotabbo daharopi vesa samaõo gotamo mahiddhiko hoti mahànubhàvo, yannunàhaü samaõaü gotamaü upasaïkamitvà ime pa¤eha puccheyyanti.

Atha kho sabhiyo paribbàjako yena ràjàhaü tena càrikaü pakkàmi. Anupubbena càrikaü caramàno yena ràjagahaü veëuvanaü kalandakanivàpo, yena bhagavà tenupaïkami, upasaïkamitvà bhagavatà saddhiü samemàdi, sammodaniyaü kathaü sàràõiyaü1vitisàretvà ekamantaü nisãdi, ekamantaü nisinno kho sabhiyo paribabàjako bhagavantaü gàthàya ajjhàhi:

513. Kaïkhi vecikicchi àgamaü (iti sabhiyo)
Pa¤eha pucchituü abhikaïkhamàno,
Tesantakaro bhavàhi pa¤eha me puññho
Anupubbaü anudhammaü vyàkarohi me.

514. Durato àgato si sabhiyà (ti bhagavà)
Pa¤eha pucchituü abhikaïkhamàno,
Tesantakaro bhavàhami puññho
Anupubbaü anudhammaü vyàkarohi te.

515. Puccha maü sabhiya pa¤haü yaü ki¤ci manasicchasi,
Tassatasseva pa¤ahassa ahaü antaü karomi te'tã

Atha kho sabhiyassa paribbàjakassa etadahosi, acchariyaü vata bho abbhutaü vata bho yaüvatàhaü a¤¤esu samaõabràhmaõesu okàsakammamattampi nàlatthaü, taü me idaü samaõenagotamena okàsakammaü katanti attamano pamodito udaggo pitisomanassajàto bhagavantaü pa¤haü pucchi:

1. Sàraõiü - machasaü mu. 2

[BJT Page 156] [\x 156/]
516. Kiü pattinamàhu bhikkhunaü (iti sabhiyo)
Sorataü kena katha¤ca dannamàhu,
Buddhoti kathaü pacuccati
Puññho me bhagavà vyàkarohi1-
[PTS Page 095] [\q  95/]

517. Pajjena  katena antanà (sabhiyàti bhagavà)
parinibbànagato vitiõaõakaïkho,
vibhava¤ca bhava¤ca vipappahàya
Vusitavà khiõapunabbhavo sa bhikkhu.

518. Sabbattha upekkhako2- satimà
Na so hiüsati ka¤ci sabbaloke,
Tiõõo samaõo anàvilo
Ussadàyassa na santi sorato so.

519. Yassindriyàni bhàvitàni
Ajjhantaü bahiddhà ca sabbaloke,
Nibbijjha3- imaü para¤ca lokaü
Kàlaü kaïkhati bhàvito sa danto.

520. Kappàni viceyya kevalàni
Saüsàraü ubhayaü cutupapàtaü,
Vigatarajamanaïgaõaü visuddhaü
Pattaü jàtikkhaya tamàhu buddhanti.

Atha kho sabhiyo paribbàjako bhagavato bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà attamano pamodito udaggo pitisomanassajàto bhagavantaü uttariü pa¤ahaü pucchi:

521. Kiü pattinamàhu bràhmaõaü (iti sabhiyo)
Samaõaü kena katha¤ca nahàtakoti,
[PTS Page 096] [\q  96/]
Nàgàti kathaü pacuccati
Puññho me bhagavà vyàkarohi.

1. Byàkarohi - machasaü 2. Upekhako - mu 2 3. Nibabijaja mu 1

[BJT Page 158] [\x 158/]
522. Bàhitvà sabbapàpàni (sabhiyàti bhagavà)
Vimalo sàdhu samàhito ñhitatto,
Saüsàramaticca kevali so
Asito tàdi pacuccate bràhmà.

523. Samitàvi pahàya pu¤¤apàpaü
Virajo ¤atvà imaü para¤ca lokaü,
Jàtimaraõaü upàtivatto
Samaõo tàdi pacuccate tathattà.

524. Ninhàya1- sabbapàpakàni
Ajjhattaü bahiddhà ca sabbaloke,
Dvemanussesu kappiyesu
Kappaü neti tamàhu nahàtakoti.

525. âguü na karoti ki¤ci loke
Sabbasaüyoge visajja bandhanàni;
Sabbattha na sajjati vimutto
Nàgo tadi pacuccate2- tathattàti.

Atha kho sabhiyo paribbàjako bhagavato bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà attamano pamodito udaggo pitisomanassajàto bhagavantaü uttariü pa¤ahaü pucchi:

526. Kaü khettajinaü vadanti buddhà (iti sabhiyo)
Kusalaü kena katha¤ca paõóitoti,
[PTS Page 097] [\q  97/]
Muni nàma kathaü pavuccati
Puññho me bhagavà vyàkarohi.

527. Khettàni viveyya kevalàni (sabhiyàti bhagavà)
Dibbaü mànusaka¤ca brahmakhettaü,
Sabbakhettamulabandhanà pamutto
Khettajino tadi pavuccate tathattà.

528. Kosàni viveyya kevalàni
Dibbaü mànusaka¤ca brahmakosaü,
Sabbakosamulabandhanà pamutto
Kusalo tàdi pavuccate tathattà.

1. Ninnahàya mu, 1 2. Pavuccati - mu 1, 2

[BJT Page 160] [\x 160/]
529. Tadubhayàni viveyya paõóaràni
Ajjhattaü bahiddhà ca sudadhipa¤¤o,
Kaõhaü sukkamupàtivatto
Paõóito tàdi pavuccate tathattà.

530. Asata¤ca sata¤ca ¤atvà dhammaü
Ajjhattaü bahiddhà ca sabbaloke,
Devamananussehi pujaniyo
Saïgaü jàlamaticca1- so muniti.

Atha kho sabhiyo paribbàjako bhagavato bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà attamano pamodito udaggo pitisomanassajàto bhagavantaü uttariü pa¤ahaü pucchi:
[PTS Page 098] [\q  98/]

531. Kiü pattinamàhu vedaguü (iti sabhiyo)
Anuviditaü kena katha¤ca viriyavàti,
âjàniyo kitti nàma hoti
Puññho me bhagavà vyàkarohi.

532. Vedàni viceyya kevalàni (sabhiyàti bhagavà)
Samaõànaü yànidhatthi2- bràhmaõànaü,
Sabba vedanàsu vitaràgo
Sabbaü veda maticca vedagu so.

533. Anuvicca papa¤canàmaråpaü
Ajjhattaü bahiddhà ca rogamulaü,
Sabbarogamulabandhanà pamutto
Anuvidito tàdi pavuccate tathattà

534. Virato idha sabbapàpakehi
Nirayadukkhamaticca viriyavà so,
So viriyavà padhànavà
Dhiro tàdi pavuccate tathattà.

535. Yassasasu lutàni bandhanàni
Ajjhattaü bahiddhà ca saïgamulaü,
Sabbasaïgamulabandhanà pamutto
âjàniyo tàdi pavuccate tathattà'ti.

1. Saïgachàlamaticca - mu 2 2. Yàni patthi - mu

[BJT Page 162] [\x 162/]
Atha kho sabhiyo paribbàjako bhagavato bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà attamano pamodito udaggo pitisomanassajàto bhagavantaü uttariü pa¤ahaü pucchi:

536. Kiü pantinamàhu sottiyaü (iti sabhiyo)
[PTS Page 099] [\q  99/]
Ariyaü kena katha¤ca caraõavàti,
Paribbàjako nitti nàma hoti
Puññho me bhagavà vyàkarohi.

537. Sutvà sabbadhammaü abhi¤¤àya loke (sabhiyàti bhagavà)
Sàvajjànavajjaü yadatthi ki¤ci,
Abhibhuü akathaükathiü vimuttaü
Anighaü sabbadhimàhu sottiyoti.

538. Chetvà àsavàni àlayàni
Vidvà sota upeti gabbhaseyyaü
Sa¤¤aü tividhaü panujja saïkaü
Kappaü neti tamàhu ariyoti.

539. Yo idha caraõesu pantipanto
Kusalo sabbadà àjàni dhammaü,
Sabbattha na sajjati vimutto1-
Pañighà yassana santi caraõavà so.

540. Dukkhavepakkaü yadatthi kammaü
Uddhamadho tiriya¤càpi majjhe,
Paribbàjayitvà pari¤¤acàrã
Màyaü mànamathopi lobhakodhaü
Pariyantamakàsi nàmaråpaü
Taü paribbàjakamàhu pattipattanti.

Atha kho sabhiyo paribbàjako bhagavato bhàsitaü abhinanditvà anumoditvà attamano pamodito udaggo pitisomanassajàto [PTS Page 100] [\q 100/]      uññhàyàsanà ekaüsaü uttaràsaïgaü karitvà yena bhagavà tena ¤ajaliü pàõàmetvà bhagavantaü samamukhà sàruppàhi gàthàhi abhitthavi:

1. Vimuttacitetà - machasaü

[BJT Page 164] [\x 164/]
541. Yàni ca tãõi yàni ca saññhi
Samaõappavàda sitàni bhuripa¤¤a,
Sa¤¤akkharasa¤¤anissitàni
Osaraõàni vineyya oghantamagà.

542. Antagu'si pàragu dukkhassa
Arahàsi sammàsambuddho khiõàsavaü taü ma¤¤e,
Jutimà mutimà pahutapa¤¤o
Dukkhassantakara atàresi maü.

543. Yaü me kaükhitama¤¤àsi
Vicikicchà maü tàrayã namo te
Muni monapathesu pattipatta
Akhilaàdiccabandhu soratosi.
[PTS Page 101] [\q 101/]

544. Yà me kaïkhà pure àsi taü me vyàkàsi cakkhumà,
Adadhà munisi sambuddho natthi nivaraõà tava.

545. Upàyàsà ca te sabbe viddhastà vinalikatà,
Sitibhuto damappatto dhitimà saccanikkamo.

546. Tassa te nàga nàgassa mahàvãrassa bhàsato,
Sabbe devànumodanti ubho nàradapabbatà.

547. Namo te purisàja¤¤a nàmo te purisuttama,
Sadevakasmiü lokasmiü natthi te pañipuggalo.

548. Tuvaü buddho tuvaü satthà tuvaü màràbhibhu muni,
Tuvaü anusaye chetvà tiõeõà tàresi'maü pajaü.

549. Upadhi te samatikkantà àsavà te padàëità,
Sihosi anupàdàno pabhinabhayabheravo.

550. Puõóarikaü yathà vaggu toye na upalippati,
Evaü pu¤¤e ca pàpe ca ubhaye tvaü na lippasi,
Pàde vãra pasàrehi sabhiyo vandati satthuno'ti.

[BJT Page 166] [\x 166/]
Atha kho sabhiyo paribbàjako bhagavato pàdesu sirasà nipatitvà bhagavantaü etadavoca: abhikkantaü bho gotama, abhikkantaü bho gotama, seyyathàpi bho gotama nikkujjitaü và ukkujjeyya, pañicchannaü và vivareyya, muëhassa và maggaü àcikkekhayya, andhakàre và tela pajjotaü dhareyya cakkhumanto råpàni dakkhinti, evamevaü bhotà gotamena anekapariyàyevana dhammo pakàsito esàhaü bhavantaü gomaü saraõaü gacchàmi dhamma¤ca bhikkhu saïgha¤ca labheyyàhaü bhàneta, bhagavato santike pabbajjaü labheyyaü upasampadanti, [PTS Page 102] [\q 102/]
Yo kho sabhiya, a¤¤atitthiyapubbo imasmiü dhammavinaye àkaïkhati pabbajaü àkaïkhati upasampadaü so cattàro màse parivasati, catunnaü màsànaü accayena àraddhacittà bhikkhu pabbàjenti upasampàdenti bhikkhu bhàvàya, apica mettha puggalavemattatà viditàti.

Sace bhante, a¤¤atitthiyapubbà imasmiü dhammavinaye àkaïkhantà pabbajajaü àkaïkhantà upasampadaü catutàro màse parivasanti, catunnaü màsànaü accayena àraddhacittà bhikkhupabbàjenatti upasampàdenti bhikkhubhàvàya, ahaü cattàri vassàni parivasissàmi, catunnaü vassànaü accayena àradadhacittà bhikkhu pabbàjentu upasampàdentu bhikkhubhàvàyàti. Alattha kho sabhiyo paribbàjako bhagavato santake pabbajjaü alattha upasampadaü, daciråpasampanno kho panàyasmà bhàradvàjo eko cupakaññho appamatto àtàpi pahitatto viharatto na cirasse ca yassatthàya kulaputtà sammadeva agàrasmà anagàriyaü pabbajanti.

Tadanuttaraü brahmacariyapariyosànaü diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vihàsi. Khiõà jàti vusitaü brahmacariyaü kataü karaõiü nàparaü itthàntàyàti abbha¤¤àsi a¤¤ataro ca kho panàyasmà sabhiyo arahattaü ahositi.

Sabhiyasuttaü niññhitaü.

Evaü me sutaü ekaü samayaü bhagavà aïguttaràpesu càrikaü caramàno mahatà bhikkhusaïghena saddhiü aóóhateëasehi bhikkhusatehi [PTS Page 103] [\q 103/]      yena àpaõaü nàma aïguttaràpànaü nigamo tadavasari, assosi kho keõiyo jañilo samaõo khulu bho gotamo sakyaputto sakyakulà pabbajito aïguttaràpesu càrikaü caramàno mahatà bhikkhusaïghena saddhiü aóóhateëasehi bhikkhusatehi àpaõaü anuppatto, taü kho pana bhavantaü gotamaü evaü kalyàõo nitti saddo abbhuggato "itipi so bhagavà arahaü sammàsambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasàrathi satthà devamanussànaü buddho bhagavà"ti so imaü lokaü sadevakaü samàrakaü sabrahamakaü sassamaõabràhmaõiü pajaü sadevamunassaü sayaü abhi¤¤à sacchikatvà pavedeti, so dhammaü deseti àdikalyàõa majjhe kalyàõaü pariyosànakalyàõaü sàtthaü sabya¤ajanaü kevalaparipuõaõaü pariyuddhaü brahmacariyaü pakàseti, sàdhu kho pana tathàråpànaü arahataü dasasnaü hoti'ti.

[BJT Page 168] [\x 168/]
Atha kho keõiyo jañilo yena bhagavà tenupasaïkami, upasaïkamitvà bhagavatà saddhiü sammodi, sammodiniyaü kathaü sàràõiyaü vitisàretvà ekamantaü nisãdi, ekamantaü nisinnaü kho keõiyaü jañilaü bhagavà dhammiyà kathàya sandassesi samàdapesi samuttepesi sampahasesi.

Atha kho keõiyà jañilo bhagavatà dhammiyà kathàya sandassito samàdapito samuttejito sampahaüsito bhagavantaü etadavoca: adhivàsetu me bhavaü gotamo svàtanàya bhattaüsaddhiü bhikkhusaïghenàti, evaü vutto bhagavà keõiyaü jañilaü etadavoca: mahà keõiya, bhikkhusaïgho [PTS Page 104] [\q 104/]      aóóhateëasàni bhikkhusatàni, tva¤ca kho bràhmaõesu abhippasannoti. Dutiyampi kho keõiyo jañilo bhagavantaü etadavoca ki¤càpi bho gotama, mahà bhikkhasaïgho aóóhateëasàni bhikkhusatàni, aha¤ca bràhmaõesu abhippasanno, adhivàsetu me bhavaü gotamo svàtanàya bhattaü saddhiü bhikkhusaïghenàti, tutiyampi kho keõiyo jañilaü etadavoca mahà keõiya, bhikkhasaïgho aóóhateëasàni bhikkhusatàni, tva¤ca kho bràhmaõesu abhippasannoti, tutiyampi kho keõiyo jañilo bhagavantaü etadavoca ki¤càpi bho gotama, mahà bhikkhasaïgho aóóhateëasàni bhikkhusatàni, aha¤ca bràhmaõesu abhippasanno, adhivàsetu me bhavaü gotamo svàtanàya bhattaü saddhiü bhikkhusaïghenàti, bhikkhusaïghenàti,

Adhivàsesi bhagavà tuõahibhàvena.

Atha kho keõiyo jañilo bhagavantaü adhivàsanaü viditvà uññhàyasà yena sako assame tenupasaïkami, upasaïkamitvà mittà macce ¤àtisàlohite àmantesi: suõantu me bhavanetà mittà macacà ¤àtisàlohità samaõo me gotamo nimantito svàtanàyabhattaü sadadhiü bhikkhusaïghena yena me kàyaveyyàvañikaü kareyyàthiti.

Evaü hoti kho keõiyassa jañilassa mittàmaccà ¤àtisàlohità keõiyassa jañilassa pañissutvà appekacce uddhanànani khaõanti, appekacce kaññhàni phàlenti, appekacce bhàjanti dhovanti, appekacce udakamaõikaü patiññhàpenti, appekacce àsanàni pa¤¤àpenti. Keõiyo pana jañilo sàmaüyeva maõóalamàlaü pañiyàdeti.

[BJT Page 170] [\x 170/]
Tena kho pana samayena solo bràhmaõo àpaõe pañivasati tiõaõaü [PTS Page 105] [\q 105/]      vedànaü pàragu sanighaõañukeñubhànaü sàkkharappabhedànaü itihàsapa¤camànaü padako veyyàkaraõo lokàyatamahàpurisalakkhaõesu anavayo tãõi màõavakasatàni matte vàceti, tena kho samayena keõiye jañile selo bràhmaõo abhippasanno hoti

Atha kho solà bràhmaõo tihi màõavakasatehi parivuto jaïghàvihàraü anucaïkammàno anuvicaramàno yena keõiyassa jañilassa assamo tenupasaïkami. Addasà kho solo bràhmaõo keõiyasmiü jañile appekacce uddhanànani khaõante, appekacce kaññhàni phàlenti, appekacce bhàjanti dhovanti, appekacce udakamaõikaü patiññhàpenti, appekacce àsanàni pa¤¤àpenti. Keõiyaü pana jañilaü sàmaüyeva maõóalamàlaü pañiyàdentaü disvà keõiyaü jañilaü etadavoca:

Kinnu bhoto keõiyassa àvàho và bhavissati, vihàho và bhavissati, mahàya¤¤o và pacucapaññhito, ràjà và màgadho seniyo bimbisàro nimantino svàtanàya saddhiü balakàyenàti.

Na me sela, àvàho bhavissati, napi vihàbho bhavissati napi ràjà màgadho seniyeba bimbisàronimatti tosmàtanàyasaddhiü balakàyena, api ca kho me mahàya¤e ¤à paccupaññhito atithi. Samaõo gotamo sakyaputto sakyakulà pabbajito aïguttaràpesu càrikaü caramàno mahatà bhikkhusaïghena saddhiü aóóhateëasehi bhikkhusatehi àpaõaü anuppatto, taü kho pana bhavantaü [PTS Page 106] [\q 106/]      gotamaü evaü kalyàõo nitti saddo abbhuggato "itipi so bhagavà arahaü sammàsambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidu anuttaro purisadammasàrathi satthà devamanussànaü buddho bhagavà"ti so me nimattito svàtanàya saddhiü bhikkhusaïghenàti.

Buddhoti kho bho keõiya, vadesi? Buddhoti bho sela, madàmi, buddhoti bho keõiya, vadesi? Buddhoti bho sela vadàmiti.

[BJT Page 172] [\x 172/]
Atha kho selassa brahmaõassa etadahosi: ghosopi kho eso dullabho lokasmiü yadidaü buddho'ti. âgatàni kho pana asmàkaü mantesu dvattiüsa mahàpurisalakkhanàni yi samannàgatassa mahàpurisassa dveva gatiyo bhavanti ana¤¤à. Sace agàraü ajjhàvasati, ràjà hoti cakkavatti dhammiko dhammaràjà càturanto vijitàvi janapadatthàcariyappatto santaratanasamannàgato. Tassimàni sattaratanàni bhavanti, seyyathãdaü: cakkaratanaü hatthiratanaü assaratanaü maõiratanaü itthiratanaü gahapatiratanaü pariõàyakaratanameva sattamaü, parosahassaü kho panassa puttà bhavatti surà viraïgaråpàparasenappamaddanà, so imaü pañhaviü sàgarapariyantaü adaõóena asatthena dhammena abhivijiya ajjhàvasati. Sace kho panàgàrasmà anagàriyaü pabbajati arahaü hoti sammàsambuddho loka vivattacchaddo.

Kahaü pana bho keõiya, etarahi so bhavaü gotamo viharati arahaü sammà sammuddho'ti.

Evaü vutte keõiyo jañilo dakkhiõaü bàhaü paggahetvà selaü bràhmaõaü etadavoca: yenesà [PTS Page 107] [\q 107/]      bho sela nilavanaràjiti,

Atha kho selo bràhmaõo tihi màõavakasatehi saddhiü yena bhagavà tenupasaïkakami, atha kho selo bràhmaõo te màõavake àmantesi: appasaddà honto àgacchantu pàde padaü nikkhipantà, duràsadà hi te bhagavanto sãhàva ekavarà, yadà vàhaü bhonto, samaõena gotamena saddhiü manteyyaü mà me bhonto, antarantarà kathaü opàtetha, kathàpariyosànaü me bhavanto àgamentuti.

Atha kho selo bràhmaõo yena bhagavà tenupasaïkami, upasaïkamitvà bhagavatà saddhiü sammodi, sammodaniyaü kathaü sàràõiyaü1vitisàretvà ekamantaü nisãdi, ekamantaü nisinno kho selo bràhmaõo bhagavato kàye dvattiüsamahàpurisalakkhanàni samannesi2, addasà kho solo bràhmaõo bhagavato kàye dvattiüsa mahàpuraghalakkhaõàni yebhuyyena ñhapetvà dve, dvisu mahàpurisalakkhaõesu kaïkhati vicikicchati nàdhimuccati na sampasidati, kosohite ca catthaguyhe pahutajivhatàya ca,

1. Sàraõiyaü - machasaü, mu -2 2. Samamanenasi - machasaü, mu2,

[BJT Page 174] [\x 174/]
Atha kho bhagavato etadahosi: passati kho me ayaü selo bràhmaõo dvittiüsamahàpurisalakkhaõàni yebhuyyena ñhapetvà dve, dvisu mahàpurisalakkhaõesu kaïkhati vicikicchati nàdhimuccati na sampasidati, kosohite ca catthaguyhe pahutajivhatàya càti. Atha kho bhagavà tathàråpaü iddhàbhisaïkhàraü abisaïkhàsi yathà addasa selo bràhmaõo bhagavato kosohitaü catthaguyhaü, [PTS Page 108] [\q 108/]      atha kho bhagavà jivhaü ninnàmetvà ubhopi kaõaõasotàni anumasi pañimasi, ubhopi nàsikasotàni anumasi pañimasi, kevalampi laëàñamaõóalaü jivhàya chadesi.

Atha kho selassa brahmaõassa etahosi samannàgato kho samaõo gotamo dvattiüsamahàpurisalakkhaõehi paripuõõehi no aparipuõõehi no ca kho naü jànàmi buddho và no và, sutaü kho pana metaü bràhmaõànaü vuddhànaü mahallakànaü àcariyapàcariyànaü hàsamànànaü, ye te bhavanti arahanto sammàsambuddho te sakevaõõe bha¤¤amàne attànaü pàtukarontiti, yannunàhaü samaõaü gotamaü sammukhà sàruppàhi gàthàhi abhitthaveyyanti, atha kho sele bràhmaõo bhagavantaü sammukhà sàruppàhi gàthàhi abhitthavi.

551. Paripuõõakàyo suruci sujàto càrudasasano,
Suvaõõavaõõosi1- bhagavà susukkadàñhosi viriyavà.

552. Narassa hi sujàtassa ye bhavanti viya¤ajanà
Sabbe te tava kàyasmiü mahàpurisalakkhaõà.

553. Pasannanetto sumukho brahà uju patàpavà,
Majjhe samaõasaïghassa àdicco'va virocasi.

554. Kalyàõadassano bhikkhu ka¤canasannibhattaco,
Kiü te samaõabhàvena evaü uttamavaõõino.

1. Suvaõaõavaõeõati - sãmu 2
[BJT Page 174] [\x 174/]
555. Ràjà arahasi bhavituü cakkavatti rathesabho,
Càturanto vijitàvi jambusaõóassa issaro.
[PTS Page 109] [\q 109/]

556. Khattiyà bhojaràjàno anuyuttà bhavatti te,
Ràjàbhiràjà manujindo rajjaü kàrehi gotama.

557. Ràjàhamasmi1- sela (iti bhagavà ) dhammaràjà anuttaro,
Dhammena cakkaü vattemi cakkaü appativattiyaü

558. Sambuddho pañijànàsi (i tiselo bràhmaõo) dhammaràjà
Dhammena cakkaü vattemi ita bhàsasi gotama

559. Konu senàpita bhoto sàvako satthudanthayo,
Ko te imaü anuvatteti dhammacakkaü pavattitaü

560. Mayà pavattitaü cakkaü (selàti bhagavà) dhammacakkaü anuttaraü,
Sàriputto anuvatteti anujàto tathàgataü

561. Abhi¤¤eyyaü abhi¤¤àtaü bhàvetabba¤ca bhàvitaü,
Pahàtabbaü pahinaü me tasmà buddhosmi bràhmaõa

562. Vinayassu mayi kaïkhaü adhimuccassu bràhmaõa,
Dullabhaü dassanaü hoti sambuddhànaü abhiõhaso.
[PTS Page 110] [\q 110/]

563. Yesaü  vo dullabho loke pàtubhàvo abhiõahaso,
So'haü bràhmaõa sambudedhà sallakatto anuttaro

564. Brahmabhuto atitulo màrasenappamaddano,
Sabbàmitte vasikatvà modàmi akutohayo.

565. Imaü bhonto nisàmetha yathà bhàsati cakkhumà,
Sallakatto mahàvãro siho va nadati vane

1. Ràjàhamasmiü - simu 2

[BJT Page 178] [\x 178/]
566. Brahmabhåtaü atitulaü màrayenappamaddanaü,
Ko disvà nappasideyya api kaõhàbhijàtiko.

567. Yo maü icchati anthetu yo và nicchati gacchatu,
Idhàhaü pabbajissàmi varapa¤¤assa santike

568. Eta¤ce ruccati bhoto sammàsambuddhasàsanaü,
Mayampi pabbajissàma varapa¤¤assa santike.

569. Bràhmaõà tisatà ime yàvanti pa¤ajalikatà,
Buhmacariyaü carissàma bhagavà tava santike.

570. Svàkkhàtaü brahmacariyaü (selàti bhagavà) sandiññhikamakalikaü,
Yatthu amoghà pabbajjà appamattassa sikkhatoti.

Alattha kho selo bràhmaõo sapariso bhagavato santike pabbajjaü alattha upasampadaü. Atha kho keõiyo jañilo tassà attiyà accayena sake assame paõitaü khàdaniyaü bhojaniyaü pañiyàdàpetvà bhagavato [PTS Page 111] [\q 111/]      kàlaü àrocàpasi, kàlo bho gotama niññhitaü bhattanti.

Atha kho bhagavà pubbanahasamayaü nivàsetvà pattacivaramàdàya yena keõiyassa jañilassa assamo tenupasaïkami. Upasaïkamitvà pa¤¤atte àsane nisãdi, saddhiü bhikkhusaïghena. Atha kho keõiyo jañilo buddhapamukhaü bhikkhusaïghaü paõitena khàdaniyena bhojaniyena sahatthà santappesi sampavàresi. Atha kho keõiyo jañilo bhagavantaü bhuttàmiü onitapattapàõiü a¤¤ataraü nicaü àsanaü gahetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho kheõiyaü jañilaü bhagavà imàhi gàthàhi anumodi.

571. Aggihuttamukhà ya¤¤à sàvitti chandaso mukhaü,
Ràjà mukhaü manussànaü nadinaü sàgaro mukhaü.

572. Nakkhattànaü mukhaü cando àdicco tapataü mukhaü,
Pu¤¤aü àkaïkhamànànaü saïgho ce yajataü mukhatti.

[BJT Page 180] [\x 180/]
Atha kho bhagavà keõiyaü jañilaü imàhi gàthàhi anumoditvà uññhàyàsanà pakkàmi. Atha kho àyasmà selo pasariso eko vupakaññho appamatto àtàpi pahitatto viharatto na cirasseva yassatthàya [PTS Page 112] [\q 112/]      kulaputtà sammadeva agàrasmà anagàriyaü pabbajanti. Tadanuttaraü brahmacariyapariyosànaü diññhava dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vihàsi.

Khiõà jàti vusitaü brahmacariyaü kataü karaõiyaü nàparaü itthàntàyàti. Abbha¤¤àsi a¤¤ataro ca kho panàyasmà selo sapariyo arahataü ahosi.

Atha kho àyasmà selo sapariyo yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà ekaüsaü cãvaraü katvà yena bhagavà tena ¤ajaliü papaõàmetvà bhagavantaü gàthàhi ajjhabhàsi.

573. Yaü taü saraõamàgamma ito aññhami cakkhuma,
Sattarattena bhagavà dantambha tava sàsane.

574. Tuvaü buddho tuvaü satthà tuvaü màràbhàbhu muni,
Tuvaü anusaye chetvà tiõõo tàresi'maü pajaü

575. Upadhi samatikkantà àsavà te padàlità,
Sihosi anupàdàno pahiõahayabheravo.

576. Bhikkhavo tisatà ime tiññhanti pa¤ajalikatà,
Pàde cira pasàrehi nàgà candantu satthunoti.
+++

++++

[BJT Page 182] [\x 182/]

587. Nahi runtena sokena santiü pappoti cetaso,
Bhiyasasuppajjate dukkhaü sarãraü upabha¤¤ati.
[PTS Page 114] [\q 114/]

588. Kiso vicaõõo bhavati bhiüsamattànamattatà,
Na tena petà pàpenti niratthà paridevatà.

589. Sokamappajahaü janatu bhiyeyà dukkhaü nigacchati,
Anutthunanto kàlakataü sokassa vasamanthagu.

590. A¤¤epi passa gamine yathàkammupage nare,
Maccuno vasamàgamma phandante vidha pàõino.

591. Yena yena hi ma¤¤anti tato taü hoti a¤¤athà,
Etàdiso vinàbhàvo passa lokassa pariyàyaü.

592. Api ce vassasataü jive bhiyo và pana mànavo,
¥àtisaïghà vinà hoti jànàti idha jãvitaü.

593. Tasmà arahato sutvà vineyya paridevitataü1,
Pe taü kàlekataü disvà na so labbhà mayà iti.

594. Yathà saraõamàdintaü vàrinà parinibbuto,
Evampi dhãro sappa¤¤o paõóito kusalo naro
Khippamuppatitaü sokaü vàto tulaüva óaüsaye.

595. Paridevaü pajappa¤ca domanassa¤ca attano,
Attano sukhamesàno abbahe sallamattano.

596. Abbuëhasallo asito santiü pappuyya cetaso,
Sabbasokaü atikkanto asoko hoti nibbutoti.

1. Paridevinaü - mu 2

[BJT Page 186] [\x 186/]

577. Animittamana¤¤àtaü maccànaü idha jãvitaü,
Kasira¤ca paritta¤ca ta¤ca dukkhena sa¤¤àtaü.
[PTS Page 113] [\q 113/]

578. Nahi  so upakkamo atthi yena jàtà na miyare,
Jarampi patvà maraõaü evaüdhammà hi pàõino.

579. Phalànamiva pakka naü pàto patanato bhayaü,
Evaü jàtànamaccànaü niccaü maraõato bhayaü.

580. Yathàpi kumbhakàrassa katà mattikabhàjanà,
Sabbe bhedanapariyantà1- evaü maccàna jãvitaü

581. Daharà ca mahantà ca ye bàlà ye ca paõóità,
Sabbe maccuvasaü yanti sabbe maccuparàyanà.

582. Tesaü maccuparetànaü gacchataü paralokato,
Na pità tàyate puttaü ¤àti và pana ¤àtake.

583. Pekkhataü yeva ¤àtinaü passa làlapataü puthu,
Ekameko ca maccànaü govajjho viya niyati.

584. Evamabbhàhato loko maccunà ca jaràya ca,
Tasmà dhãrà na socanti viditvà lokapariyàyaü.

585. Yassa maggaü na jànàsi àgatassa gatassa và,
Ubho anne asampassaü niratthaü paridevasi.

586. Paridevayamàno ce ka¤ci atthaü udabbahe,
Sammuëho hiüsamattànaü kayirà venaü vicakkhaõo

1. Bhedapariyantà - machasaü

[BJT Page 188] [\x 188/]
597. Anu¤¤àtapañi¤¤àtà tevijjà mayamasma bho,
Ahaü pokkharasàtissa tàrukkhassà'yaü màõavo.

598. Tevijjànaü yadakkhàtaü nanu kevalino'sma se,
Padakà'smà veyyàkaraõà jappe àcariyasàdisà.

599. Tesaü no jàtivàdasmiü vivàdo atthi gotama,
Jàtiyà bràhmaõo hoti bhàradvàjo iti bhàsati.
Aha¤ca kammanà bråmi evaü jànàhi cakkhuma.

600. Te na sakkoma sa¤¤apetuü a¤¤ama¤¤aü mayaü ubho,
Bhagavantaü puññhumàgamma sambuddhaü iti vissutaü.

601. Candaü yathà khayàtitaü pecca pa¤ajalikà janà,
Vandamànà namassanti evaü lokasmi gotamaü.

602. Cakkhuü loke samuppannaü mayaü pucchàma gotamaü,
Jàtiyà bràhmaõo hoti udàhu bhavati kammani;
Ajànataü no pabråhi yathà jànemu bràhmaõaü.

603. Tesaü vohaü vyakkhissaü (vàseññhàti bhagavà) anupubbaü yathàtathaü
Jàtivibhàgaü pàõànaü a¤¤ama¤¤à hi jàtiyo.

604. Tiõarukekhapi jànàtha na càpi pañijànare,
Liïgaü jàtimayaü tesaü a¤¤ama¤¤à hi jàtiyo.

605. Tato kãñe pañaïge ca yàca kuntakipillike,
Liïgaü jàtimayaü tesaü a¤¤ama¤¤à hi jàtiyo.

606. Catuppade pi jànàtha khuddake ca mahallake,
Liïgaü jàtimayaü tesaü a¤¤ama¤¤à hi jàtiyo.

[PTS Page 115] [\q 115/]
[BJT Page 190] [\x 190/]

Evaü me sutaü ekaü samayaü bhagavà icchànaïgale viharati icchànaïgalavanasaõóe, tena kho pana samayena sambahulà abhi¤¤àtà bràhmaõamahàsàlà icchànaïgale pañivasanti, seyyathãdaü vaïki bràhmaõo tàrukkho bràhmaõo, pokkharasàti bràhmaõo jànussoni bruhmaõo todeyya bràhmaõo a¤¤e ca abhi¤¤àtà abhi¤¤atà brahmaõamahàsàëà. Athakho vàseññhabhàradvàja naü màõavànaü jaïghàvihàraü anuvaïkammànànaü1 anuvivaramànànaü2 ayamantarà kathà udapàdi, kathaü bho bràhmaõo hetiti.

Bhàradvàjo màõavo eva màha: yato kho bho ubhato sujàto hoti màtito ca pitito ca saüsuddhagahaõiko yàva sattamà pitàmahayugà akkhitto anupakkuññho jàtivàdena ettàvatà kho bràhmaõo hotiti.

Vàseññho màõavo eva màha: yato kho bho silavà ca hoti vattasampanno ca ettàvatà kho bràhmaõo hotiti. Neva kho asakkhi bhàradvàjo màõavo vàseññhaü [PTS Page 116] [\q 116/]      màõavaü sa¤¤apetuü, na pana asakkhi vàseññho màõavo bhàradvàjaü màõava¤ca sa¤¤apetuü.

Atha kho vàseññho màõavo bhàradvàjaü màõavaü àmantesi: ayaü kho bhàradvàjasamaõo gotamo sakyaputto sakyakulà pabbajito ivachànaïgale viharati icchànaïgalavanasaõóe, taü kho pana bhavannaü gotamaü evaü kalyàõo kittisaddo abbhuggato: itipi so bhagavà arahaü sammàsambuddho vijjàcaranasampanne sugato lovidu anuttaro purisadhammasàrathi sàttà devamanussànaü buddho bhagavàti. âyàma bho bhàradvàja, yena samaõo gotamo tenupasaïkamissàma, upasaïkamitvà samaõaü gotamaü etamatthaü pucchissàma, yathà no samaõo gotamo vyàkarissati tathà naü dhàressàmàti. Evaü hoti kho bhàradvàjo màõavo vàseññhassa màõavassa paccassosi.

Atha kho visaññhabhàradvàjà màõavà yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavatà saddhiü sammodiüsu sammodaniyaü kathaü sàràõiyaü vitisàretvà ekamantaü nisãdiüsu, ekamantaü nisinno kho vàseññho màõavo bhagavantaü gàthàya ajjhàbhàsi.

1. Anuvaïkayanatànaü - machasaü anucaïkamànànaü - mu2  2. Anuvãcarantànaü -machasaü

[BJT Page 190] [\x 190/]
[PTS Page 118] [\q 118/]
607. Pàdudare'pi jànàtha urage dighañiññhike,
Liïgaü jàtimayaü tesaü a¤¤ama¤¤a hi jàtiyo.

608. Tato macche'pi jànàtha odake vàrigocare,
Liïgaü jàtimayaü tesaü a¤¤ama¤¤àhi jàtiyo

609. Tato pakkhipi jànàtha sattayàne vibhaïgame,
Liïgaü jàtimayaü tesaü a¤¤ama¤¤à hi jàtiyo.
 

610. Yathà etàsu jàtisu liïgaü jàtimayaü puthu,
Evaü natthi manussesu liïgaü jàtimayaü puthu.

611. Na kesehi na sisena na kaõõehi na akkhihi
Na mukhena na nàsàya na oññhehi hamuhi ca.

612. Na givàya na aüsehi na udarena na piññhiyà,
Na yoniyà na urasà na sambàdhe na methune.

613. Na bhatthehi na pàdehi nàïgulihi nakhehi và,
Na jaïghàni na åruhi na vaõeõana sarena va.
Liïgaü jàtimayaü neva yathà sama¤¤àya pavuccati.
 [PTS Page 119] [\q 119/]

615. Yo  hi koci manussesu gorakkhaü upajãvati,
Evaü vàseññha jànàhi kassapo so na bràhmaõo.

616. Yo hi koci manussesu puthu sippena jãvati,
Evaü vàseññha jànàhi sippiko so na bràhmaõo.

617. Yo hi koci manussesu puthu vohàraü upajãvati,
Evaü vàseññha jànàhi vàõijo so na bràhmaõo.

[BJT Page 192] [\x 192/]
618. Yo hi koci manussesu parapessena jãvati,
Evaü vàseññha jànàhi pessiko so na bràhmaõo.

619. Yo hi koci manussesu adinnaü upajãvati,
Evaü vàseññha jànàhi voro eso na bràhmaõo.

620. Yo hi koci manussesu issatthaü upajãvati,
Evaü vàseññha jànàhi yodhàjivo1- na bràhmaõo.

621. Yo hi koci manussesu porohiccena jãvati,
Evaü vàseññha jànàhi yàjako so na bràhmaõo.

622. Yo hi koci manussesu gàmaü raññha¤ca bhu¤jati,
Evaü vàseññha jànàhi ràjà eso na bràhmaõo.

623. Navà'haü bràhmaõaü bråmi yonijaü mattisambhavaü,
Bhovàdi nàma so hoti sace hoti saki¤cano.

624. Sabbasaüyojanaü jetvà yo ve na paritassati,
Saïgàtigaü visaüyuttaü tamahaü bråmi bràhmaõaü.
[PTS Page 120] [\q 120/]

625. Chetvà  naddhiü varatta¤ca sandànaü sahanukkamaü,
Ukkhittapalighaü buddhaü tamahaü bråmi bràhmaõaü

526. Akkosaü vadhabandha¤ca aduññho yo titikkhati,
Khattibalaü balànikaü tamahaü bråmi bràhmaõaü

527. Akkodhanaü vatavannaü silavannaü anussadaü,
Dannaü antimasàrãraü tamahaü bråmi bràhmaõaü.

1. Socàjivo - simu 2

[BJT Page 194] [\x 194/]
628. Vàri pokkharapatteva àraggeriva sàsapo,
Yo na lippati1- kàmesu tamahaü bråmi bràhmaõaü

629. Yo dukkhassa pajànàti idhe'va khayamattano,
Pannabhàraü visaüyuttaü tamahaü bråmi bràhmaõaü

630. Gambhirapa¤¤aü medhàviü maggàmaggassa kovidaü,
Uttamatthaü anuppattaü tamahaü bråmi bràhmaõaü

631. Asaüsaññhaü gahaññhehi anàgàrehi cubhayaü,
Anokasàriü appicchaü tamahaü bråmi bràhmaõaü

632. Nidhàya daõóaü bhutesu tasse thàvaresu ca,
Yo na hanti na ghàteti tamahaü bråmi bràhmaõaü

633. Aviruddhaü viruddhesu attadaõóesu nibbutaü,
âdànesu anàdànaü tamahaü bråmi brahmaõaü.

634. Yassa ràgo ca doso ca màno makkho ca pàtito,
Sàsapori àraggà tamahaü bråmi bràhmaõaü.
[PTS Page 121] [\q 121/]

635. Akkakasaü  vi¤¤apaniü giraü saccaü udiraye,
Yàya nàbhisaje ka¤ci tamahaü bråmi bràhmaõaü

636. Yo'dha dighaü va rassaü và aõuü thulaü subhàsubhaü,
Loke adinnaü nàdiyati bråmi bràhmaõaü.

1. Limpati - simu 2

[BJT Page 196] [\x 196/]
637. âsà yassa na vijjanti asmiü loke parambhi ca,
Niràsa saü visaüyuttaü tamahaü bråmi bràhmaõaü.

638. Yassàlayà na vijjanti a¤¤àya akathaükathi,
Amatogadhaü anuppattaü tamahaü bråmi bràhmaõaü.

639. Yodha pu¤¤aü ca pàpà¤ca ubhosaïgaü upacacagà,
Asokaü virajaü suddhaü tamahaü bråmi bràhmaõaü.

640. Candaü ca vimalaü suddhaü vippasannamanàvilaü,
Nandibhavaparikkhiõaü tamahaü bråmi bràhmaõaü

641. Yo imaü palipathaü duggaü saüsàraü mohamaccagà,
Tiõõo pàragato jhàyã anejo akathaükathi,
Anupàdàya nibbuto tamahaü bråmi bràhmaõaü.

642. Yodhaü kàme pahatvàna anàgàro paribbaje,
Kàmabhavaparikkhiõaü tamahaü bråmi bràhmaõaü.

643. Yodha taõhaü pahatvàna anàgàro paribbaje,
Tanhàbhavaparikkhiõaü tamahaü bråmi bràhmaõaü.

644. Hitvà mànusakaü yogaü dibbaü yogaü upaccagà,
Sabbayogavisaüyuttaü tamahaü bråmi bràhmaõaü.

645. Hitvà rati¤ca arati¤ca sitibhåtaü niråpadhiü,
Sabbalokàhibhuü viraü tamahaü bråmi bràhmaõaü.

[BJT Page 198] [\x 198/] [PTS Page 122] [\q 122/]

646. Cuti yo vedi sattànaü upapatti¤ca sabbaso,
Asattaü sugataü buddhaü tamahaü bråmi bràhmaõaü.

647. Yassa gatiü na jànanni devà gandhabbamànusà,
Khiõàsavaü arahantaü tamahaü bråmi bràhmaõaü.

648. Yassa pure ca pacchà ca majjhe ca natthi ki¤canaü,
Aki¤canaü anàdànaü tamahaü bråmi bràhmaõaü.

649. Usabhaü pavaraü viraü mahesiü vijitàvinaü,
Anejaü nahàtakaü buddhaü tamahaü bråmi bràhmaõaü.

650. Pubbe nivàsaü yo vedi saggàpàya¤ca passati,
Atho jàtikkhayaü patto tamahaü bråmi bràhmaõaü

651. Sama¤¤à hesà lokasmiü nàmagottaü pakappitaü1-
Sammuccà samudàgataü tattha tattha pakappitaü2-

652. Digharattamanusayitaü diññhigatamajànataü,
Ajànantà te3- pabruvanti jàtiyà hoti bràhmano

653. Na jaccà bràhmaõo hoti na jaccà hoti abràhmaõo
Kammanà bràhmaõo hoti kammanà hoti abràhmaõo.

654. Kassako kammanà hoti sippiko hoti kammanà,
Vàõijo kammanà hoti pessiko hoti kammanà.

655. Coropi kammanà hoti yodhàjivopi kammanà,
Yàjako kammanà hoti ràjàpi hoti kammanà.

1. Tapasasinaü - simu 2. Pakapapitaü tamahaü bråmibràhmaõaü - simu

[BJT Page 200] [\x 200/][PTS Page 123] [\q 123/]

656. Evametaü   yathàbhåtaü kammaü passanti paõóità,
Pañicca samuppàdadasà1- kammavipàkakovidà.

657. Kammànà vattati loko kammanà vattati pajà,
Kammanibandhanà sattà rathassàõiva yàyato.

658. Tapena brahmacariyena saüyamena damena ca,
Etena ba;hmaõo hoti etaü bràhmaõamuttamaü.

659. Tihi vijjàhi sampanno santo khiõàpunabbhavo,
Evaü vàseññhi jànàhi brahmà sakko vijànatanti.

Evaü vutte vàseññhabhàradvàjà màõavo bhagavantaü etadavocuü: abhikkantaü bho goma seyyathàpibho gotama, kikkujjitaü và ukkujjeya, pañicchannaü và vivareyya, muëhassavà maggaü àcikkheyya, andhakàre và telapajjotaü dhàreyya cakkhumanto råpàni dakkhintiti, evamevaü bhotà gotamena anekapariyàyena dhammo pakàsito, ete mayaü bhavantaü gotamaü saraõaü gacchàma dhamma¤ca bhikkhusaïgha¤ca, upàsake no bhavaü gotamo dhàretu ajjatagge pàõupetaü2- saraõaü gatanti.

Vàseññhasuttaü niññhitaü.

Evaü me sutaü ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóakassa àràme atha kho kokàliko bhikkhu yena bhagavà tenupasaïkami, upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà [PTS Page 124] [\q 124/]      ekamantaü nisãdi, ekamantaü nisinno kho kokàliko3- bhikkhu bhagavantaü etadavoca:

Pàpicchà bhante sàriputtamoggallànà pàpikànaü icchànaü vasaü gatàti. Evaü vutte bhagavà kokakàlikaü bhikkhuü etadavoca:

1. Pañiccasamuppàda dasasà - machasaü 2. Pàõupete - machasaü 3. Kokàliyo - mu

[BJT Page 202] [\x 202/]
Màhevaü kokàlika màhevaü kokàlika, pasàdehi kokàlika sàriputtamoggallànesu cittaü, pesalà sàriputtamoggallànàti

Dutiyampi kho kokàliko bhikkhu bhagavantaü etadavoca: ki¤càpi me bhanne bhagavà saddhàyiko paccayiko, atha kho pàpicchàva sàriputta moggallànà pàpikànaü icchànaü vasaü gatàti,

Dutiyampi kho bhagavà kokàlikaü bhikkhuü etadavoca: màhevaü kokàlika màhevaü kokàlika pàsadehi kokàlika sàriputta moggallànesu cittaü, pesalà sàriputta moggallànàti.

Tatiyampi kho kokàliko bhikkhu bhagavantaü etadavoca: ki¤càpi me bhanne bhagavà saddhàyiko paccayiko, atha kho pàpicchàva sàriputta moggallànà pàpikànaü icchànaü vasaü gatàti,

Tatiyampi kho bhagavà kokàlikaü bhikkhuü etadavoca: màhevaü kokàlika màhevaü kokàlika pàsadehi kokàlika sàriputta moggallànesu cittaü, pesalà sàriputta moggallànàti.

Atha kho kokàliko bhikkhu uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi. Acirapakkantassa ca kokàlikassa bhikkhuno sàsapamattihi piëakàhi sabbo kàyo phuñho1- ahosi. Sàsapamattiyo hutvà muggamattiyo ahesuü. Muggamattiyo hutvà kaëàyamattiyo ahesuü. Kaëàyamattiyo hutvà kolaññhi mattiyo ahesuü. Kolaññhimattiyo [PTS Page 125] [\q 125/]      hutvà kola mattiyo ahesuü. Kola mattiyo hutvà àmalakamattiyo ahesuü. âmalakamattiyo hutvà belumasalàñukamattiyo ahesuü belumasalàñukamattiyo hutvà billa mattiyo ahesuü. Billamattiyo hutvà pabhijjiüsu, pubba¤ca lohita¤ca pagaghariüsu.

1. Phuññho - si. Mu.

[BJT Page 204] [\x 204/]
Atha kho kokàliko bhikkhu teneva àbàdhena kàlamakàsi, kàlakato ca kho kokàliko bhikkhu paduma nirayaü upapajji1sàriputta moggallànesu cittaü àghàtetvà.

Atha kho brahmà sahampati abhikkannàya rattiyà abhikkanta vaõõo kevalakappaü jetavanaü obhàsetvà yena bhagavà tenupasaïkami, upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho brahmà sahampati bhagavantaü etadavoca: kokàliko bhante bhikkhu kàlakato. Kàlakato ca bhante kokàliko bhikkhu padumanirayaü upapanno sàriputta moggallànesu cittaü àghàtetvàti. Idamavoca brahma sahampati, idaü vatvà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatthevantaradhàyi.

Atha kho bhagavà tassa rattiyà accayena bhikkhu àmantesi: idaü idaü bhikkhave rattiü brahamà sahampati abhikkannàya rattiyà abhikkanta vaõõo kevalakappaü jetavanaü obhàsetvà yena bhagavà tenupasaïkami, upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho brahmà sahampati bhagavantaü etadavoca: kokàliko bhante bhikkhu kàlakato. Kàlakato ca bhante kokàliko bhikkhu padumanirayaü upapanno sàriputta moggallànesu cittaü àghàtetvàti. Idamavoca brahma sahampati, idaü vatvà maü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà tatthevantaradhàyi.

Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu bhagavantaü [PTS Page 126] [\q 126/]      etadavoca: kivadighaü nu kho bhante padume niraye àyuppamàõanti,

Dãghaü kho bhikkhu padume niraye àyuppamàõaü, taü na sukaraü saïkhàtuü ettakàni vassàni iti và ettakàni vassasatàni iti và ettakàni vassasahassàni iti và ettakànivassasatasahassàni itivàti.

Sakkà pana bhante upamaü kàtunti.

Sakkà bhikkhunã bhagavà avoca: seyyathàpi bhikkhu visati khàriko kosalako tivalavàhotato puriso vassasatassa vassasahassassa accayena ekamekaü tilaü uddhareyyakhippataraü kho so bhikkhu visati khàriko kosalako tilavàho iminà upakkamena parikkhayaü pariyàdànaü gaccheyya, nattheva eko abbudo nirayo. Seyyathàpi bhikkhu visati abbudà nirayà evameko nirabbudo nirayo, seyyathàpi bhikkhu visati nirababudà nirayà evameko ababo nirayo, seyyathàpi bhikkhu visati ababà nirayà evameko ahaho nirayo,

1. Upapajji - si. Mu.

[BJT Page 206] [\x 206/]
Seyyathàpi bhikkhu visati ahahà nirayà evameko añaño nirayo, seyyathàpi bhikkhu visatiañañà nirayà evameko kumudo nirayo, seyyathàpi bhikkhu visati kumudà nirayà evameko sogandhiko nirayo, seyyathàpi bhikkhu visati sogandhikà nirayà evamekouppalako nirayo, sayyethàpi bhikkhu visati uppalakà nirayà evameko puõóariko nirayo, seyyathàpi bhikkhu visati puõóarikà nirayà evameko padumo nirayo. Padumaü kho pana bhikkhu nirayaü kokàliko bhikkhu upapanno sàriputtamoggallànesu cittaü àghàtetvàti. Idamavoca bhagavà, idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:
 [PTS Page 127] [\q 127/]

660. Purisassa hi jàtassa kuñhàri jàyate mukhe,
Yàya chindati attànaü bàlo dubbhàsitaü bhaõaü.

661. Yo nindiyaü pasaüsati taü và nindati yo pasaüsiyo,
Vicinàti mukhena so kaliü kalinà tena sukhaü na vindati.

662. Appamatto ayaü kali yo akkhesu dhana paràjayo,
Sabbassàmipa sahàpi attanà ayameva mahantataro kali,
Yo sugatesu manaü padosaye.

663. Sataü sahassànaü nirababudànaü
Chattiüsati pa¤ca ca ababudàni,
Yamariyagarahi nirayaü upeti
Vàcaü mana¤ca paõidhàya pàpakaü.

664. Abhåtavàdi nirayaü upeti
Yo càpi katvà na karomiti càha,
Ubhopi te pecca samàbhavanti
Nihinakammà manujà parattha.

665. Yo appaduññhassa narassa dussati
Suddhassa posassa anaïgaõassa,
Tameva bàlaü pacceti pàpaü
Sukhumo ràjo pañivàtaüva khitto.

[BJT Page 208] [\x 208/]
666. Yo lobhaguõe anuyutto
So vacasà paribhàsati a¤¤e,
[PTS Page 128] [\q 128/]
Assaddho  kadariyo avada¤¤u
Macchari pesuniyasmiü anuyutto.

667. Mukhaduggavibhåta anariya
Bhunahu pàpaka dukkatakàri,
Purisanna kali avajàta
Mà bahubhàõidha nerayikosi.

668. Rajamàkirasi abhitàya
Sanne garahasi kibbisakàri,
Bahuni ca duccaritàni caritvà
Ga¤achisi1- kho papataü cirarattaü

669. Nabhi nassati kassaci kammaü
Iti ha taü labhate va suvàmi,
Dukkhaü mando paraloke
Attani passati kibbisakàri.

670. Ayosaükusamàhataññhànaü
Tiõahadhàraü ayasulamupeti,
 [PTS Page 129] [\q 129/]
Atha tattaayoguëasannihaü
Bhojanamatthi tathà patiråpaü.

671. Na hi vaggu vadanti vadantà
Nàbhijavanti na tàõamupenti,
Aïgàre santhate senti2-
Agginisamaü jalitaü pavisanti.

672. Jàlena ca onahiyànà
Tattha hananti ayomayakuñehi,
Andhaüva timisamàyanti
Taü vitataü hi yathà mahikàyo.

1. Gacchasi - machasaü 2. Sayanti - machasaü

[BJT Page 210] [\x 210/]
673. Atha lohamayaü pana kumbhiü
Agginisamaü jalitaü pavisanti,
Paccanti hi tàsu cirarattaü
Agginisamàsu samuppilavàso.

674. Atha pubbalohitamisse
Tattha kiü paccati kibbisakàri,
 [PTS Page 130] [\q 130/]
Yaü yaü disataü adhiseti
Tattha kilissati samaphusamàno.

675. Puëavàvasathe salilasmiü
Tattha kiü paccati kibbisakàri,
Ganatuü na hi tiramapatthi
Sabbasamàhi samannakapallà.

676. Asipattavanaü pana tiõhaü
Taü pavisanti samacchidagattà,
Jivhaü baëisena gahetvà
ârajayà rajayà vihanatti.

677. Atha vetaraõiü pana duggaü
Tiõhadhàra khuradhàra mupenti,
Tattha mandà papatanti
Pàpakarà pàpàni karitvà.
[PTS Page 131] [\q 131/]

678. Khàdanti  hi tattha rudanne
Sàmà sabalà kàkolagaõà ca,
Soõà silàlà pañigijjhà
Kulalà vàyasà ca vitudanti.

679. Kicchà vatàyaü idha vutati
Yaü jano passati kibbisakàri,
Tasmà idha jãvitasese
Kiccakàro siyà naro na pamajje.

[BJT Page 212] [\x 212/]
680. Te gaõità viduhi tilavàhà ye padume niraye upanità,
Nahutàni hi koñiyo pa¤ca bhavanti
Dvàdasa koñi satàni puna¤¤à.

681. Yàva dukkhà nirayà idha vuttà
Tatthàpi tàva ciraü vasitabbaü,
Tasmà suci pesala sàdhu guõesu
Vàcaü manaü satataü parirakkheti.

Kokàlikasuttaü niññhitaü

682. ânandajàte tidasagaõe patite
Sakkacca indaü sucivasane ca deve,
Dussaü gahetvà atiriva thomayante
Asito isi addasa divàvihàre.
[PTS Page 132] [\q 132/]

683. Disvàna  deve muditamane udagge
Cittiü karitvà idamavocàsi tattha,
Kiü devasaïgho atiriva kalyaråpo
Dussaü gahetvà bhamayatha kiü pañicca.

684. Yadàpi àsi asurehi saïgamo
Jayo surànaü asurà paràjità,
Tadàpi netàdiso lomahaüsano
Kiü abbhutaü aññhu marå pamodità.

685. Selenti gàyanti ca vàdayanti ca
Bhujàni poñhenti ca naccayanti ca,
Pucchàmi vohaü merumuddhavàsine
Dhunàtha me saüsayaü khippamàrisà.

[BJT Page 214] [\x 214/]
686. So bodhisatto ratanavaro atulyo
Manusseloke hitasukhatàya1- jàto,
Sakyàna game janapade lumbineyye
Tenambha tuññhà atiriva kalyaråpà.

687. So sabbasattuttamo aggapuggalo
Naràsabho sabbapajànamuttamo,
[PTS Page 133] [\q 133/]
Vattessati cakkaü isivahaye vane
Nadaü va siho balavà migàbhibhå.

688. Taü saddaü sutvà turitamavaüsari so
Suddhodanassa tadà bhavanaü upàgami,
Nisajja tatthu idamavocàsi sakye
Kuhiü kumàro ahamapi daññhukàmo.

689. Tato kumàraü jalitamiva suvaõõaü
Ukkàmukhe'va sukusalasampahaññhaü,
Daddallamànaü siriyà anomavaõõaü
Dassesu puttaü asitavahayassa sakyà.

690. Disvà kumàraü sikhimiva pajjalattaü
Tàràsabhaü va nabhasigamaü visuddhaü,
Suriyaü tapantaü saradarivabbhamuttaü
ânandajato vipulamalattha pitiü.

691. Anekapàkha¤ca sahassamaõóalaü
Chattaü marå dhàrayumantalikkhe,
Suvaõõadaõóà vitipatanti càmarà
Na dissare càmarachatatagàhakà.
[PTS Page 134] [\q 134/]

692. Disvà  kaõhasirivahayo isi
Suvaõõanekkhaü viya paõóukambale,
Seta¤ca chattaü dhariyantamuddhani
Udaggacitto sumano pañiggahe.

1. Sukhattàya - machaùaü

[BJT Page 216] [\x 216/]
693. Pañiggahetvà pana sakyapuïgavaü
Jigiüsako1- lakkhaõamattapàragu,
Pasannacitto giramabbhudirayi
Anuttaràyaü dipadànamuttamo.

694. Athattano gamanamanussaranno
Akalyaråpo galayati assukàni,
Disvàna sakyà isimacecàcuü rudantaü
No ce kumàre bhavisti antaràyo.

695. Disvàna sakeyya isimavoca akallye
Nàhaü kumàre ahitamanussaràmi,
Na càpi massa bhavissati antaràyo
Na orakoyaü adhimànasà bhavàtha.

696. Sambodhiyaggaü phusissatàyaü kumàro
So dhammacakkaü paramavisuddhadassi,
Vattessatàyaü bahujanahitànukampi
Vitthàrikassa bhavissati brahmacariyaü.
[PTS Page 135] [\q 135/]

697. Mama¤ca   àyu na ciramidhàvaseso
Athanatarà me bhavissati kàlakiriyà,
Sohaü na sasseü1- asamadhurassa dhammaü
Tenamhi añño vyasanagato aghàvi.

698. So sàkiyànaü vipulaü janetvà pitiü
Antepurambhà niragamà brahmacàri,
So bhàgineyyaü sayamanukampamàno
Samàdapesi asamadhurassadhamme.

699. Buddhoti ghosaü yadaparato suõàsi
Sambodhipatto civarati dhammamaggaü,
Gantvàna tattha samayaü paripucchiyàno
Carassu tasmiü bhagavati brahamacariyaü.

1. Jigisako - machasaü 2. Susasaü - simu 1

[BJT Page 218] [\x 218/]

700. Tenànusiññho hitamanasena tàdinà
Anàgate paramavisuddhadassinà,
So nàëako upacitapu¤¤asa¤cayo
Jinaü patikkhaü parivasi rakkhitindriyo.

701. Sutvàna ghosaü jinavaracakkavattane
Gantvàna disvà isinisabhaü pasanno,
[PTS Page 136] [\q 136/]
Moneyyaseññhaü  munipavaraü apucchi
Samàgate asitavahayassa sàsaneti.

702. A¤¤àtametaü vacanaü asitassa yathàtathaü
Taü taü gotama pucchàma sabbadhammànapàraguü.

703. Anagàriyupetassa bhikkhacariyaü jigiüsato1,
Muni pabråhi me puññho moneyyaü uttamaü padaü.

704. Moneyyaü te apa¤¤issaü (iti bhagavà)
Dukkaraü durabhisambhavaü,
Handa te naü pavakkhàmi santhambhassu daëho bhava.

705. Samànabhàgaü2- kubbetha gàme akkuññhavanditaü,
Manopadosaü rakkheyya santo anunnato care.
 [PTS Page 137] [\q 137/]

706. Uccàvacà ticcharanti dàye aggisikhupamà,
Nàriyo muniü palohenti tà su taü mà palobhayuü.

707. Virato methunà dhammà hitvà kàme parocare.
Aviruddho asàratto pàõesu tasathàvare

1. Jigisato - machasaü 2. Bhàvaü - simu 1

[BJT Page 220] [\x 220/]
708. Yathà ahaü tathà ete yathà ete tathà ahaü,
Attànaü upamaü katvàna haneyya na ghàtaye.

709. Hitvà iccha¤ca lobha¤ca yattha satto puthujjano,
Cakkhumà pañipajjeyya tareyya narakaü imaü.
710. ænudaro mitàhàro apapiccassa alolupo,
Sace icchoya nicchàto aniccho hoti nibbuto.

711. Sapiõóacàraü caritvà vanannamabhihàraye,
Upaññhito rukkhamulasmiü àsanupagato muni.

712. Sajhànapasuto dhãro vanante ramito siyà,
Jhàyetha rukkhamulasmiü attànamabhitosayaü.

713. Tato ratyà vivasane gàmantamabhihàraye,
Amhànaü nàbhitandeyya abhihàra¤ca gàmato.

714. Na muni gàmamàgamma kulesu sahasà care,
Ghàsesanaü chinnakatho na vàcaü payutaü bhaõe.

715. Alatthaü yadidaü sàdhu nàlatthaü kusalaü iti,
Ubhayeneva so tàdi rukkhaü va upanivattati.
[PTS Page 138] [\q 138/]

716. Sa pattapàõi vicaranto amugo mugasammato,
Appaü dànaü na hiëeyya dàtàraü nàvajàniya.

[BJT Page 222] [\x 222/]
717. Uccàvacà hi pañipadà samaõena pakàsità,
Na pàraü diguõaü yanti na idaü ekaguõaü mutaü.

718. Yassa ca visatà natthi chinnasotassa bhikkhuno,
Kiccàkiccappahinassa parilàho na vijjati.

719. Moneyyaü te upa¤¤issaü (iti bhagavà)
Khuradhàråpamo bhave,
Jivahàya tàluü àbhacca udare sa¤¤ato siyà.

720. Alinacitto ca sipà na càpi bahu cintaye,
Niràmagandho asito brahmacariyaparàyano.

721. Ekàsanassa sikkhethakha samaõupàsanassa ca,
Ekanna monamakkhàtaü eko ve abhiramissati.

722. Atha bhàsihi dasadisà
Sutvà dhãrànaü nigghosaü jhàyãnaü kàmavàginaü,
Tato hiri¤ca saddha9¤¤a bhiyyo kubbeta màmako.
[PTS Page 139] [\q 139/]

723. Taü nadihi vijànàtha sobebhasu padaresu ca,
Saõantà yanti kussobbhà tuõahi yàti mahodayi.

724. Yadunakaü taü saõati yaü puraü sattameva taü,
Aóóhakumbhupamo bàlo rahado purova paõóito

725. Yaü samaõo bahu bhàsati upetaü atthasaühitaü,
Jànaü so dhammaü deseti jànaü so bahu bhàsati.

726. Yo ca jànaü samaü yutto jànaü na bahu bhàsati,
Sa muni monamarahati sa muni monamajjhagàti.

[BJT Page 224] [\x 224/]

Evaü me sutaü ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati pubbàràme migàramàtu pàsàde, tena kho pana samayena bhagavà tadahuposathe pannarase puõõàya puõõamàya rattiyà bhikkhusaïghaparivuto abbhokàse nisinno hoti. [PTS Page 140] [\q 140/]      atha kho bhagavà tuõhibhåtaü tuõhibhåtaü bhikkhusaïghaü anuciloketvà bhikkhu àmantesi.

Ye te bhikkhave, kusalà dhammà ariyà niyyànikà sambodha gàmino, tesaü vo bhikkhave, kusalànaü dhammànaü ariyànaü niyyànikànaü sambodhagàminaü kà upanisà samaõàyàti. Iti ce bhikkhave, pucchitàro assu te evamassu vacaniyà: yàvadeva dvayatànaü dhammànaü yathàbhåtaü ¤àõàyàti,

Ki¤ca dvayataü vadetha:

Idaü dukkhaü ayaü dukkhasamudayo'ti ayamekànupassanà, ayaü dukkhanirodho, ayaü dukkhanirodhagàminipañipadà'ti ayaü dutiyànupassanà. Evaü sammà dvayatànupassino kho bhikkhave, bhikkhuno appamattassa àtàpito pahitattassa viharato dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmitàti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

727. Ye dukkhaü nappajànanti atho dukkhassa sambhavaü
Yattha ca sabbaso dukkhaü asesaü uparujjhati,
Ta¤ca maggaü na jànanti dukkhupasamagàminaü.

[BJT Page 226] [\x 226/]
728. Cetovimuttihinà te atho pa¤¤àvimuttiyà,
Ahabbà te antakiriyàya te ve jàtijaråpagà.

729. Ye ca dukkhaü pajànanti atho dukkhassa sambhavaü,
Yattha ca sabbaso dukkhaü asesaü uparujjhati,
[PTS Page 141] [\q 141/]
Ta¤ca maggaü pajànanti dukkhupasamagàminaü.

730. Cetovimuttisampannà atho pa¤¤àvimuttiyà,
Habbà maggaü attakiriyàya na te jàtijarupagàti.

Siyà a¤¤ena'pi pariyàyena sammà dvayatànupasasnàti iti ce bhikkhave, pucchitàro assuü siyàtisasu vacaniyà, katha¤ca siyà yaü ki¤ci dukkhaü mbhoti. Sabbaü upadhipaccayàti, ayamekànupassanà, upàdhinaü tveva asesaviràganirodhà natthi dukkhassa sambhevoti ayaü dutiyànupassanà. Evaü sammà dvayatànupassino kho bhikkhave, bhikkhuno appamattassa àtàpito pahitattassa viharato dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmitàti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

731. Upadhinidhànà pabhavanti dukkhà
Yekeci lokasmiü anakaråpà,
Yo ve avadvà upadhiü karoti.
Punappunaü dukkhamupeti mando,
Tasmà pajànaü upadhiü na kayirà
Dukkhassa jàtippabhavànupassi'ti.

Siyà a¤¤ena'pi pariyàyena sammà dvayatànupasasnàti iti ce bhikkhave, pucchitàro assu siyàtisasu vacaniyà, katha¤ca siyà yaü ki¤ci dukkhaü mbhoti. Sabbaü avijjàpaccayàti, ayamekànupassanà, avijjàya tveva asesaviràganirodhà natthi dukkhassa sambhevoti ayaü dutiyànupassanà. Evaü sammà dvayatànupassino kho bhikkhave, bhikkhuno appamattassa àtàpito pahitattassa viharato dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmitàti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

[BJT Page 228] [\x 228/][PTS Page 142] [\q 142/]
732. Jàtimaraõasaüsàraü ye vajanti punappunaü,
Itthabhàva¤¤athàbhàvaü avijjàyeva sà gati.
733. Avijjà hayaü mahàmoho yenidaü saüsitaü ciraü,
Vijjàgatàva ye sattà nàgacchanti1- punabbhavanti.

Siyà a¤¤ena'pi pariyàyena sammà dvayatànupasasnàti iti ce bhikkhave, pucchitàro assuü siyàtisasu vacaniyà, katha¤ca siyà yaü ki¤ci dukkhaü mbhoti. Sabbaü saïkhàrapaccayàti, ayamekànupassanà, saïkhàra naü tveva asesa viràganirodhà natti dukkhassa sambhevoti ayaü dutiyànupassanà. Evaü sammà dvayatànupassino kho bhikkhave, bhikkhuno appamattassa àtàpito pahitattassa viharato dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmitàti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

734. Yaü ki¤ci dukkhaü sambhoti sabbaü saïkhàrapaccayà,
Saïkharànaü nirodhena natthi dukkhassa gambhavoti.

735. Etamàdinavaü ¤atvà dukkhaü saïkhàrapaccayà,
Sabbasaïkhàrasamathà sa¤¤àya uparodhanà,
Evaü dukkhakkhayo hoti etaü ¤atvà yathàtathaü.

736. Sammaddasà vedaguno sammada¤¤àya paõóità,
Abhibhuyya màrasaüyogaü nàgacchanti punabbhavanti.
Siyà [PTS Page 143] [\q 143/]      a¤¤ena'pi pariyàyena sammà dvayatànupasasnàti iti ce bhikkhave, pucchitàro assuü siyàtisasu vacaniyà, katha¤ca siyà yaü ki¤ci dukkhaü sambhoti. Sabbaü vi¤¤àõapaccayàti, ayamekànupassanà, vi¤¤àõassa tveva asesaviràganirodhà natthi dukkhassa sambhevoti ayaü dutiyànupassanà. Evaü sammà dvayatànupassino kho bhikkhave, bhikkhuno appamattassa àtàpito pahitattassa viharato dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmitàti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

737. Yaü ki¤ci dukkhaü sambhoti sabbaü vi¤¤àõapaccayà,
Vi¤¤àõassa nirodhena natthi dukkhassa sambhavo.

1. Nate gacchanti sunabbhavaü machasaü

[BJT Page 230] [\x 230/]
738. Etamàdinaü ¤atvà dukkhaü vi¤¤àõapaccayà,
Vi¤¤àõupasamà bhikkhu nicchàto parinibbuto'ti.

Siyà a¤¤ena'pi pariyàyena sammà dvayatànupasasnàti iti ce bhikkhave, pucchitàro assuü siyàtisasu vacaniyà, katha¤ca siyà yaü ki¤ci dukkhaü sambhoti. Sabbaü phassapaccayàti, ayamekànupassanà, phassassa tveva asesaviràganirodhà natthi dukkhassa sambhevoti ayaü dutiyànupassanà. Evaü sammà dvayatànupassino kho bhikkhave, bhikkhuno appamattassa àtàpito pahitattassa viharato dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmitàti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

739. Tesaü phassaparetànaü bhavasotànusàrinaü,
Kummaggapañipannànaü àrà saüyojanakkhayo.

740. Ye ca phassaü pari¤¤àya a¤¤àya upasame ratà1,
Te ce phassàbhisamayà nicchàtà parinibbutà'ti.

Siyà a¤¤ena'pi pariyàyena sammà dvayatànupasasnàti iti ce bhikkhave, pucchitàro assuü siyàtisasu vacaniyà, katha¤ca siyà yaü ki¤ci dukkhaü sambhoti. Sabbaü vedanàpaccayàti, ayamekànupassanà, vedanànaü tveva asesaviràganirodhà natthi dukkhassa sambhevoti ayaü dutiyànupassanà. Evaü sammà dvayatànupassino kho bhikkhave, bhikkhuno appamattassa àtàpito pahitattassa viharato dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmitàti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

741. Sukhaü [PTS Page 144] [\q 144/]      và yadi và dukkhaü adukkhamasukhaü saha
Ajjhatta¤ca bahiddhà ca yaü ki¤ci atthi veditaü

742. Evaü dukkhanti ¤atvàna mosadhammaü palokitaü2-
Phussa phussa vayaü passaü evaü tatthi vijànàti3-
Vedanànaü khayà bhikkhu nicchàto parinibbuto'ti.

Siyà a¤¤ena'pi pariyàyena sammà dvayatànupasasnàti iti ce bhikkhave, pucchitàro assuü siyàtisasu vacaniyà, katha¤ca siyà yaü ki¤ci dukkhaü sambhoti. Sabbaü taõhàpaccayàti, ayamekànupassanà, taõhàya tveva asesaviràganirodhà natthi dukkhassa sambhevoti ayaü dutiyànupassanà. Evaü sammà dvayatànupassino kho bhikkhave, bhikkhuno appamattassa àtàpito pahitattassa viharato dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmitàti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

1. A¤¤àyupasame - machasaü 2. Palokinaü machasaü 3. Virajajati - si mu2.

[BJT Page 232] [\x 232/]
743. Taõhà dutiyo puriso dighamaddhànaü saüsaraü,
Itthàbhàva¤¤athàbhàvaü saüsàraü nàtivattati.

744. Etamàdinaü ¤atvà taõhàdukkhassa sambhavaü;
Vitataõho anàdàno sato bhikkhu paribbaje'ti.

Siyà a¤¤ena'pi pariyàyena sammà dvayatànupasasnàti iti ce bhikkhave, pucchitàro assuü siyàtisasu vacaniyà, katha¤ca siyà yaü ki¤ci dukkhaü sambhoti. Sabbaü upàdànapaccayàti, ayamekànupassanà, upàdhinaü tveva asesaviràganirodhà natthi dukkhassa sambhevoti ayaü dutiyànupassanà. Evaü sammà dvayatànupassino kho bhikkhave, bhikkhuno appamattassa àtàpito pahitattassa viharato dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmitàti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

745. Upàdànaü paccayà bhavo bhuto dukkhaü nigacchati,
Jàtassa maraõaü hoti phaso dukkhassa sambhavo.

746. Tasmà upàdànakkhayà sammada¤¤àya paõóità,
Jàtikkhayaü abhi¤¤àya nàgacchanti punabbhavanti1,

Siyà [PTS Page 145] [\q 145/]      a¤¤ena'pi pariyàyena sammà dvayatànupasasnàti iti ce bhikkhave, pucchitàro assuü siyàtisasu vacaniyà, katha¤ca siyà yaü ki¤ci dukkhaü sambhoti. Sabbaü àrampaccayàti, ayamekànupassanà, arambhànaü tveva asesaviràganirodhà natthi dukkhassa sambhevoti ayaü dutiyànupassanà. Evaü sammà dvayatànupassino kho bhikkhave, bhikkhuno appamattassa àtàpito pahitattassa viharato dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmitàti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

747. Yaü ki¤ci dukkhaü sambhoti sabbaü àrambhapaccayà,
ârambhànaü nirodhena natthi dukkhassa sambhavo.

748. Etamàdinavaü ¤atvà àrambhapaccayà,
Sabbàrambhaü pañinissajja anàrambhavimuttano2-

749. Ucchinnabhavataõhassa santacittassa bhikkhuno,
Vitiõõo jàtisaüsàro natthi punabbhavoti.

1. Na gacchanti punabbhavaü - machasaü 2. Anàrambhe vimuttino - bahåsu

[BJT Page 234] [\x 234/]
Siyà a¤¤ena'pi pariyàyena sammà dvayatànupasasnàti iti ce bhikkhave, pucchitàro assuü siyàtisasu vacaniyà, katha¤ca siyà yaü ki¤ci dukkhaü sambhoti. Sabbaü àhàrapadhipaccayàti, ayamekànupassanà, àhàrànaü tveva asesaviràganirodhà natthi dukkhassa sambhevoti ayaü dutiyànupassanà. Evaü sammà dvayatànupassino kho bhikkhave, bhikkhuno appamattassa àtàpito pahitattassa viharato dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmitàti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

750. Yaü ki¤ci dukkhaü sambhoti sabbaü àrambhapaccayà,
âhàrànaü nirodhena natthi dukkhassa sambhavo.

751. Etamàdinavaü ¤atvà dukkhaü àhàrapaccayà,
Sabbàrambhaü pari¤¤àya sabbàhàramanissito,
[PTS Page 146] [\q 146/]

752. ârogyaü  sammada¤¤àya àsavànaü parikkhayà,
Saïkhàya sevi dhammaññho saïkhaü nopeti vedaguti.

Siyà a¤¤ena'pi pariyàyena sammà dvayatànupasasnàti iti ce bhikkhave, pucchitàro assuü siyàtisasu vacaniyà, katha¤ca siyà yaü ki¤ci dukkhaü sambhoti. Sabbaü i¤ajitapaccayàti, ayamekànupassanà, i¤ajitànaü tveva asesaviràganirodhà natthi dukkhassa sambhevoti ayaü dutiyànupassanà. Evaü sammà dvayatànupassino kho bhikkhave, bhikkhuno appamattassa àtàpito pahitattassa viharato dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmitàti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

753. Yaü ki¤ci dukkhaü sambhoti sabbaü i¤jitapaccayà,
I¤ajitànaü nirodhena natthi dukkhassa sambhavo.

754. Etamàdinavaü ¤atvà dukkhaü i¤ajitapaccayà,
Tasmà hi ejaü vossajja saïkhàre uparundhiya,
Anejo anupàdàno sato bhikkhu paribbajeti.

Siyà a¤¤ena'pi pariyàyena sammà dvayatànupasasnàti iti ce bhikkhave, pucchitàro assuü siyàtisasu vacaniyà, katha¤ca siyà nissitassa calitaü hotiti aya mekànupassanà, anissato na calatiti ayaü ayaü dutiyànupassanà. Evaü sammà dvayatànupassino kho bhikkhave, bhikkhuno appamattassa àtàpito pahitattassa viharato dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmitàti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

755. Anisasito na calati nisasito ca upàdiyaü,
Itthabhàva¤¤athàbhàvaü saüsàraü nàtavatti.
[BJT Page 236] [\x 236/]
756. Etamàdinava ¤atvà nissayesu mahabbhayaü,
Anissito anupàdàno sato bhikkhu paribbajeti.

Siyà a¤¤ena'pi pariyàyena sammà dvayatànupasasnàti iti ce bhikkhave, pucchitàro assuü siyàtisasu vacaniyà, katha¤ca siyà råpehi bhikkhave àruppà1- statataràti ayamekànupassanà, àråppehi2nirodho sattataroti ayaü dutiyànupassanà. Evaü sammà dvayatànupassino kho bhikkhave, bhikkhuno appamattassa àtàpito pahitattassa viharato dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmitàti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:
[PTS Page 147] [\q 147/]

757. Ye ca råpupagà sattà ye va àruppavàsino3-
Nirodhaü appajànannà àgantàro punabbhavaü

758. Ye ca råpe pari¤¤àya arupesu susaõñhità,
Nirodhe ye vimuccanti to jana maccu hàyinoti.

Siyà a¤¤ena'pi pariyàyena sammà dvayatànupasasnàti iti ce bhikkhave, pucchitàro assuü siyàtisasu vacaniyà, katha¤ca siyà yaü bhikkhave sadevakassa lokassa samàrakassa sabrahamakassa sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadeva manussàya idaü saccanti upanijjhàyitaü tada' mariyànaü etaü musàti yathà bhåtaü sammappa¤¤àya sudiññhaü ayamekànupassanà, yaü bhikkhave sadevakassa lokassa samàrakassa sabrahamakassa sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadeva manussàya idaü saccanti upanijjhàyitaü tada' mariyànaü etaü musàti yathà bhåtaü sammappa¤¤àya sudiññhaü ayamekànupassanà, yaü bhikkhave sadevamanussa etaü musàti upanijjhàyitaü tada mariyànaü etaü musàti yathà bhåtaü sammappa¤¤àya sudiññhaü ayaü dutiyànupassanà evaü evaü sammà dvayatànupassino kho bhikkhave, bhikkhuno appamattassa àtàpito pahitattassa viharato dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmitàti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

759. Anattani attamàniü passa lokaü sadevakaü,
Niviññhaü nàmaråpasmiü idaü saccanti ma¤¤ati.

760. Yena yena hi ma¤¤anti tato taü hoti a¤¤athà.
Taü hi tassa musà hoti mosadhammaü hi ittaraü.

1. Aråpà - machasaü 2. Aråpehi - machasaü 3. Aråpañañhàyino - ma. Cha. Saü

[BJT Page 238] [\x 238/][PTS Page 148] [\q 148/]
761. Amosadhammaü nibbànaü tadariyà saccuto viduü
Te ve saccàbhisamayà nicchàti parinibbutàti.

Siyà a¤¤ena'pi pariyàyena sammà dvayatànupasasnàti iti ce bhikkhave, pucchitàro assu siyàtisasu vacaniyà, katha¤ca siyà yaü bhikkhave sadevakassa lokassa samàrakassa sabrahamakassa sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadeva manussàya idaü saccanti upanijjhàyitaü tada' mariyànaü etaü musàti yathà bhåtaü sammappa¤¤àya sudiññhaü ayamekànupassanà, yaü bhikkhave sadevakassa lokassa samàrakassa sabrahamakassa sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadeva manussàya idaü dukkhanti upanijjhàyitaü tadamariyànaü etaü dukkhanati yathàbhåtaü sammappa¤¤àya sudiññhaü ayamekànupassanà, yaü bhikkhave sadevamanussa lokassa samàrakassa sabrahamakassa sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadeva manussàya idaü dukkhanti upanijjhàyitaü tada' mariyànaü etaü musàti yathàbhåtaü sammappa¤¤àya sudiññhaü ayamekànupassanà,

Evaü sammà dvayatànupassino kho bhikkhave, bhikkhuno appamattassa àtàpito pahitattassa viharato dvinnaü phalànaü a¤¤ataraü phalaü pàñikaïkhaü diññheva dhamme a¤¤à, sati và upàdisese anàgàmitàti. Idamavoca bhagavà idaü vatvà sugato athàparaü etadavoca satthà:

762. Råpà saddà rasà gandhà phassà dhammà ca kevalà,
Iññhà kantà manàpà ca yàvatatthiti vuccati.

763. Sadevakassa lokassa ete vo sukhasammatà,
Yathe ce te nirujjhanti taü tesaü dukkhasammataü.

764. Sukhanti diññhamariyehi sakkàyassuparodhanaü,
Paccanikamidaü hoti sabbalokena passataü
[PTS Page 149] [\q 149/]

765. Yaü pare sukhato àhu tadariyà àhu dukkhato,
Yaü pare dukkhato àhu tadariyà sukhato viduü.

[BJT Page 240] [\x 240/]
766. Passa dhammaü duràjànaü sampamuëhettha aviddasu,
Nivutànaü tamo hoti andhakàro apassataü

767. Sata¤ca vivañaü hoti àloko passatàmiva,
Sattike na vijànanti magà dhammassa'kovidà,

768. Havaràgaparetehi bhavasotànusàribhi,
Màradheyyànupattehi nàyaü dhammo susamabudho.

769. Ko nu a¤¤atra mariyehi padaü sambuddhumarahati,
Yaü padaü sammada¤¤aya parinibbanti anàsavàti.

Idavamoca bhagavà, attamanà te bhikkhu bhagavato bhàsitaü abhinandunti - imasmiü kho pana veyyàkaraõasmiü bha¤¤amàne saññhittànaü bhikkhunaü anupàdàya àsavehi cittàni vimucciüsuti.

Tassuddànaü:
[PTS Page 150] [\q 150/]
Saccaü upadhi avijjà ca saïkhàra vi¤¤àõa pa¤camaü,
Phassavedaniyà taõhà upàdànaramhà àhàrà;
I¤ajitaü calitaü råpaü saccaü dukkhena soëasàti.
Mahàvaggo tatiyo.

Tassavaggassuddànaü:
Pabbajjà ca padhàna¤ca subhàsita¤ca puraëàsaü
Màghasutta¤ca sabhiyo ca selo sallaü ca vuccati,
Vàseññhocàpi kokàli nàlako dvayatànupassanà,
Dvàdasetàni suttàni mahàvaggoti vuccatiti.