[BJT Vol M - 1] [\z M /] [\w I /]
Suttantapiñake
Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme tatra kho bhagavà bhikkhå àmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:
2. Pubbeva me bhikkhave sambodhà anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi: yannånàhaü dvedhà1 katvà dvedhà katvà vitakke vihareyyanti. So kho ahaü bhikkhave yo càyaü kàmavitakko yo ca byàpàdavitakko yo ca vihiüsàvitakko, imaü ekaü bhàgamakàsiü. Yo càyaü nekkhammavitakko yo ca abyàpàdavitakko yo ca avihiüsàvitakko, imaü dutiyaü bhàgamakàsiü.
3. Tassa mayhaü bhikkhave evaü appamattassa àtàpino pahitattassa viharato [PTS Page 115] [\q 115/] uppajjati kàmavitakko. So evaü pajànàmi: uppanno kho me ayaü kàmavitakko. So ca kho attavyàbàdhàyapi saüvattati, paravyàbàdhàyapi saüvattati, ubhayavyàbàdhàyapi saüvattati, pa¤¤ànirodhiko vighàtapakkhiko anibbànasaüvattaniko. Attavyàbàdhàya saüvattatãtipi me bhikkhave pañisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati. Paravyàbàdhàya saüvattatãtipi me bhikkhave pañisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati ubhayavyàbàdhàya saüvattatãtipi me bhikkhave pañisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati, pa¤¤ànirodhiko vighàtapakkhiko anibbànasaüvattanikotipi me bhikkhave pañisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati. So kho ahaü bhikkhave uppannuppannaü kàmavitakkaü pajahameva2 vinodameva'3 byanteva 4 naü akàsiü.
4. Tassa mayhaü bhikkhave evaü appamattassa àtàpino pahitattassa viharato uppajjati byàpàdavitakko. So evaü pajànàmi: uppanno kho me ayaü byàpàdavitakko. So ca kho attavyàbàdhàyapi saüvattati, paravyàbàdhàyapi saüvattati, ubhayavyàbàdhayapi saüvattati, pa¤¤ànirodhiko vighàtapakkhiko anibbànasaüvattaniko. Attavyàbàdhàya saüvattatãtipi me bhikkhave pañisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati. Paravyàbàdhàya saüvattatãtipi me bhikkhave pañisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati ubhayavyàbàdhàya saüvattatãtipi me bhikkhave pañisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati, pa¤¤ànirodhiko vighàtapakkhiko anibbànasaüvattanikotipi me bhikkhave pañisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati. So kho ahaü bhikkhave uppannuppannaü byàpàdavitakkaü pajahameva2 vinodameva'3 byanteva 4 naü akàsiü.
Tassa mayhaü bhikkhave evaü appamattassa àtàpino pahitattassa viharato uppajjati vihiüsàvitakko. So evaü pajànàmi: uppanno kho me ayaü vihiüsàvitakko. So ca kho attavyàbàdhàyapi saüvattati, paravyàbàdhàyapi saüvattati, ubhayavyàbàdhàyapi saüvattati, saüvattati, pa¤¤ànirodhiko vighàtapakkhiko anibbànasaüvattaniko. Attavyàbàdhàya saüvattatãtipi me bhikkhave pañisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati. Paravyàbàdhàya saüvattatãtipi me bhikkhave pañisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati ubhayavyàbàdhàya saüvattatãtipi me bhikkhave pañisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati, pa¤¤ànirodhiko vighàtapakkhiko anibbànasaüvattanikotipi me bhikkhave pañisa¤cikkhato abbhatthaü gacchati. So kho ahaü bhikkhave uppannuppannaü vihiüsàvitakkaü pajahameva2 vinodameva'3 byanteva 4 naü akàsiü.
------------------
1. Dvidhà, machasaü, 2 pajahàmeva, sãmu. Pajjahameva, syà. 3. Vinodemeva, sãmu. Vinodanameva, syà. 4. Byantameva, machasaü, syà.
[BJT Page 290] [\x 290/]
5. Ya¤¤adeva bhikkhave bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicàreti tathà tathà nati hoti cetaso. Kàmavitakka¤ce bhikkhave bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicàreti, pahàsi nekkhammavitakkaü. Kàmavitakkaü bahulamakàsi. Tassa taü kàmavitakkàya cittaü namati. Byàpàdavitakka¤ce bhikkhave bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicàreti, pahàsi abyàpàdavitakkaü. Byàpàdavitakkaü bahulamakàsi. Tassa taü byàpàdavitakkàya cittaü namati. Vihiüsàvitakka¤ce bhikkhave bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicàreti, pahàsi avihiüsàvitakkaü. Vihiüsàvitakkaü bahulamakàsi. Tassa taü vihiüsàvitakkàya cittaü namati.
6. Seyyathàpi bhikkhave vassànaü pacchime màse saradasamaye kiññhasambàdhe gopàlako gàvo rakkheyya, so tà gàvo tato tato daõóena àkoñeyya patikoñeyya1 sannirundheyya2 sannivàreyya. Taü kissa hetu? Passati hi so bhikkhave gopàlako tatonidànaü vadhaü và bandhaü3 và jàniü và garahaü và. Evameva kho ahaü bhikkhave addasaü akusalànaü dhammànaü àdãnavaü okàraü saïkilesaü, kusalànaü dhammànaü nekkhamme ànisaüsaü vodànapakkhaü.
[PTS Page 116] [\q 116/]
7. Tassa mayhaü bhikkhave evaü appamattassa àtàpino pahitattassa viharato uppajjati nekkhammavitakko. So evaü pajànàmi: uppanno kho me ayaü nekkhammavitakko. So ca kho nevattavyàbàdhàya saüvattati, na paravyàbàdhàya saüvattati, na ubhayavyàbàdhàya saüvattati, pa¤¤àvuddhiko avighàtapakkhiko nibbànasaüvattaniko. Ratti¤cepi naü bhikkhave anuvitakkeyyaü anuvicàreyyaü neva tatonidànaü bhayaü samanupassàmi. Divasa¤cepi naü bhikkhave anuvitakkeyyaü anuvicàreyyaü neva tatonidànaü bhayaü samanupassàmi. Rattindiva¤cepi naü bhikkhave anuvitakkeyyaü anuvicàreyyaü neva tatonidànaü bhayaü samanupassàmi. Api ca kho me aticiraü anuvitakkayato anuvicàrayato kàyo kilameyya. Kàye kilante4 cittaü åha¤¤eyya.5 æhate 6 citte àrà cittaü samàdhimhàti. So kho ahaü bhikkhave ajjhattameva cittaü saõñhapemi sannisàdemi7 ekodiü8 karomi samàdahàmi. Taü kissa hetu: mà me cittaü åha¤¤ã ti.9
-------------------
1. Pañikoñeyya, machasaü, pañikoññeyya, syà, 2 .Sanniruddheyya, syà. 3. Bandhanaü,machasaü 4. Kilamatte, katthaci 5. Oha¤¤eyya,syà. 6. Ohate,syà 7.Sannisãdemi. Syà 8. Ekodi,[PTS] 9. Ugghàñãti, syà. Uhanãti,[PTS]
[BJT Page 292] [\x 292/]
8. Tassa mayhaü bhikkhave evaü appamattassa àtàpino pahitattassa viharato uppajjati abyàpàdavitakko. So evaü pajànàmi: uppanno kho me ayaü abyàpàdavitakko. So ca kho nevattavyàbàdhàya saüvattati, na paravyàbàdhàya saüvattati, na ubhayavyàbàdhàya saüvattati, pa¤¤àvuddhiko avighàtapakkhiko nibbànasaüvattaniko. Ratti¤cepi naü bhikkhave anuvitakkeyyaü anuvicàreyyaü neva tatonidànaü bhayaü samanupassàmi. Divasa¤cepi naü bhikkhave anuvitakkeyyaü anuvicàreyyaü neva tatonidànaü bhayaü samanupassàmi. Rattindiva¤cepi naü bhikkhave anuvitakkeyyaü anuvicàreyyaü neva tatonidànaü bhayaü samanupassàmi. Api ca kho me ciraü anuvitakkayato anuvicàrayato kàyo kilameyya. Kàye kilante cittaü åha¤¤eyya. Citte åhate àrà cittaü samàdhimhàti. So kho ahaü bhikkhave ajjhattameva cittaü saõñhapemi sannisàdemi ekodiü karomi samàdahàmi. Taü kissa hetu: mà me cittaü åha¤¤ã ti.
Tassa mayhaü bhikkhave evaü appamattassa àtàpino pahitattassa viharato uppajjati avihiüsàvitakko. So evaü pajànàmi: uppanno kho me ayaü avihiüsàvitakko. So ca kho nevattavyàbàdhàya saüvattati, na paravyàbàdhàya saüvattati, na ubhayavyàbàdhàya saüvattati, pa¤¤àvuddhiko avighàtapakkhiko nibbànasaüvattaniko. Ratti¤cepi naü bhikkhave anuvitakkeyyaü anuvicàreyyaü neva tatonidànaü bhayaü samanupassàmi. Divasa¤cepi naü bhikkhave anuvitakkeyyaü anuvicàreyyaü neva tatonidànaü bhayaü samanupassàmi. Rattindiva¤cepi naü bhikkhave anuvitakkeyyaü anuvicàreyyaü neva tatonidànaü bhayaü samanupassàmi. Api ca kho me aticiraü anuvitakkayato anuvicàrayato kàyo kilameyya. Kàye kilante cittaü åha¤¤eyya, åhate citte àrà cittaü samàdhimhàti. So kho ahaü bhikkhave ajjhattameva cittaü saõñhapemi sannisàdemi7 ekodiü8 karomi samàdahàmi. Taü kissa hetu: mà me cittaü åha¤¤ã ti.9
9. Ya¤¤adeva bhikkhave bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicàreti tathà tathà nati hoti cetaso nekkhammavitakka¤ce bhikkhave bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicàreti, pahàsi kàmavitakkaü. Nekkhammavitakkaü bahulamakàsi. Tassa taü nekkhammavitakkàya cittaü namati. Abyàpàda vitakka¤ce bhikkhave bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicàreti, pahàsi byàpàdavitakkaü. Abyàpàdavitakkaü bahulamakàsi. Tassa taü abyàpàdavitakkàya cittaü namati. Avihiüsàvitakka¤ce bhikkhave bhikkhu bahulamanuvitakketi anuvicàreti pahàsi vihiüsàvitakkaü. Avihiüsàvitakkaü bahulamakàsi. Tassa taü avihiüsàvitakkàya cittaü namati. Seyyathàpi bhikkhave gimhànaü pacchime màse sabbasassesu gàmantasambhatesu gopàlako gàvo [PTS Page 117] [\q 117/] rakkheyya. Tassa rukkhamålagatassa và abbhokàsagatassa và satikaraõãyameva hoti: etaü1 gàvoti. Evameva2 kho bhikkhave satikaraõãyameva ahosi: ete dhammàti.
10. âraddhaü kho pana me bhikkhave viriyaü ahosi asallãnaü. Upaññhità sati asammuññhà3. Passaddho kàyo asàraddho. Samàhitaü cittaü ekaggaü. So kho ahaü bhikkhave vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja vihàsiü.-
--------------------
1. Ete, katthaci. 2. Evamevaü, machasaü 3. Apammuññhaü, syà
[BJT Page 294] [\x 294/]
Vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja vihàsiü. Pãtiyà ca viràgà upekkhako1 ca vihàsiü sato ca sampajàno. Sukha¤ca kàyena pañisaüvedesiü. Yaü taü ariyà àcikkhanti: upekkhako satimà sukhavihàrãti tatiyaü jhànaü upasampajja vihàsiü. Sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthagamà adukkhamasukhaü upekkhà satipàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja vihàsiü.
11. So evaü samàhite citte parisuddhe pariyodàte anaïgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ñhite àne¤jappatte pubbenivàsànussati¤àõàya cittaü abhininnàmesiü. So anekavihitaü pubbenivàsaü anussaràmi. Seyyathãdaü: ekampi jàtiü dvepi jàtiyo tissopi jàtiyo catassopi jàtiyo pa¤capi jàtiyo dasapi jàtiyo vãsatimpi jàtiyo tiüsampi jàtiyo cattàrãsampi jàtiyo pa¤¤àsampi jàtiyo jàtisatampi jàtisahassampi jàtisatasahassampi, anekepi saüvaññakappe anekepi vivaññakappe anekepi saüvaññavivaññakappe " amutràsiü evannàmo evaü gotto evaü vaõõo evamàhàro evaü sukhadukkhapañisaüvedã evamàyupariyanto. So tato cuto amutra upapàdiü. Tatràpàsiü evannàmo evaü gotto evaü vaõõo evamàhàro evaü sukhadukkhapañisaüvedã evamàyupariyanto. So tato cuto idhåpapanno"ti. Iti sàkàraü sauddesaü anekavihitaü pubbenivàsaü anussaràmi. Ayaü kho me bhikkhave rattiyà pañhame yàme pañhamà vijjà adhigatà avijjà vihatà. Vijjà uppannà tamo vihato àloko uppanno yathà taü appamattassa àtàpino pahitattassa viharato.
12. So evaü samàhite citte parisuddhe pariyodàte anaïgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ñhite àne¤jappatte sattànaü cutåpapàta¤àõàya cittaü abhininnàmesiü. So dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena satte passàmi cavamàne uppajjamàne hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate, yathàkammåpage satte pajànàmi:
------------------
1.Upekhako,samu.
[BJT Page 296] [\x 296/]
"Ime vata bhonto sattà kàyaduccaritena samannàgatà, vacãduccaritena samannàgatà, manoduccaritena samannàgatà, ariyànaü upavàdakà, micchàdiññhikà micchàdiññhikammasamàdànà. Te kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapannà. Ime và pana bhonto sattà kàyasucaritena samannàgatà, vacãsucaritena samannàgatà, manosucaritena samannàgatà, ariyànaü anupavàdakà, sammàdiññhikà sammàdiññhikammasamàdànà. Te kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapannà"ti. Iti dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena satte passàmi cavamàne uppajjamàne hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe suggate duggate, yathàkammåpage satte pajànàmi. Ayaü kho me bhikkhave rattiyà majjhime yàme dutiyà vijjà adhigatà, avijjà vihatà, vijjà uppannà, tamo vihato àloko uppanno, yathà taü appamattassa àtàpino pahitattassa viharato.
13. So evaü samàhite citte parisuddhe pariyodàte anaïgaõe vigatåpakkilese mudubhåte kammaniye ñhite àne¤jappatte àsavànaü khaya¤àõàya cittaü abhininnàmesiü. So idaü dukkhanti yathàbhåtaü abbha¤¤àsiü. Ayaü dukkhasamudayoti yathàbhåtaü abbha¤¤àsiü. Ayaü dukkhanirodhoti yathàbhåtaü abbha¤¤àsiü. Ayaü dukkhanirodhagàminã pañipadàti yathàbhåtaü abbha¤¤àsiü. Ime àsavàti yathàbhåtaü abbha¤¤àsiü. Ayaü àsavasamudayoti yathàbhåtaü abbha¤¤àsiü. Ayaü àsavanirodhoti yathàbhåtaü abbha¤¤àsiü. Ayaü àsavanirodhagàminã pañipadàti yathàbhåtaü abbha¤¤àsiü. Tassa me evaü jànato evaü passato kàmàsavàpi cittaü vimuccittha. Bhavàsavàpi cittaü vimuccittha. Avijjàsavàpi cittaü vimuccittha. Vimuttasmiü vimuttamiti ¤àõaü ahosi. 'Khãõà jàti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nàparaü itthattàyà'ti abbha¤¤àsiü. Ayaü kho me bhikkhave rattiyà pacchime yàme tatiyà vijjà adhigatà, avijjà vihatà, vijjà uppannà, tamo vihato, àloko uppanno, yathà taü appamattassa àtàpino pahitattassa viharato.
14. Seyyathàpi bhikkhave ara¤¤e pavane mahantaü ninnaü pallalaü, tamenaü mahàmigasaïgho upanissàya vihareyya. Tassa kocideva puriso uppajjeyya anatthakàmo ahitakàmo ayogakkhemakàmo, so yvàssa maggo khemo sovatthiko pãtigamanãyo, taü maggaü pidaheyya vivareyya kummaggaü odaheyya okacaraü, ñhapeyya okacàrikaü. -
[BJT Page 298] [\x 298/]
Evaü hi so bhikkhave mahàmigasaïgho aparena samayena anayavyasanaü1 tanuttaü2 àpajjeyya. Tasseva kho pana bhikkhave mahato migasaïghassa kocideva puriso uppajjeyya atthakàmo hitakàmo yogakkhemakàmo, so yvàssa maggo khemo sovatthiko pãtigamanãyo, taü maggaü vivareyye pidaheyya kummaggaü, åhaneyya okacaraü, nàseyya okacàrikaü. Evaü hi so bhikkhave mahàmigasaïgho aparena samayena vuddhiü viråëhiü vepullaü àpajjeyya.
15. Upamà kho me ayaü bhikkhave katà atthassa vi¤¤àpanàya. [PTS Page 118] [\q 118/] aya¤cevettha attho: mahantaü ninnaü pallalanti kho bhikkhave kàmànametaü adhivacanaü mahàmigasaïghoti kho bhikkhave sattànametaü adhivacanaü puriso anatthakàmo ahitakàmo ayogakkhemakàmoti kho bhikkhave màrassetaü pàpimato adhivacanaü. Kummaggoti kho bhikkhave aññhaïgikassetaü micchàmaggassa adhivacanaü seyyathãdaü: micchàdiññhiyà micchàsaïkappassa micchàvàcàya micchàkammantassa micchààjãvassa micchàvàyàmassa micchàsatiyà micchàsamàdhissa. Okacaroti kho bhikkhave nandiràgassetaü adhivacanaü. Okacàrikàti kho bhikkhave avijjàyetaü adhivacanaü. Puriso atthakàmo yogakkhemakàmoti kho bhikkhave tathàgatassetaü adhivacanaü arahato sammàsambuddhassa. Khemo maggo sovatthiko pãtigamanãyoti kho bhikkhave ariyassetaü aññhaïgikassa maggassa adhivacanaü. Seyyathãdaü: sammàdiññhiyà sammàsaïkappassa sammàvàcàya sammàkammantassa sammààjãvassa sammàvàyàmassa sammàsatiyà sammàsamàdhissa.
16. Iti kho bhikkhave vivaño mayà khemo maggo sovatthiko pãtigamanãyo, pihito kummaggo, åhato okacaro, nàsità okacàrikà. Yaü bhikkhave satthàrà karaõãyaü sàvakànaü hitesinà anukampaü upàdàya, kataü vo taü mayà. Etàni bhikkhave rukkhamålàni, etàni su¤¤àgàràni. Jhàyatha bhikkhave, mà pamàdattha, mà pacchà vippañisàrino ahuvattha. Ayaü vo amhàkaü anusàsanãti.
Idamavoca bhagavà attamanà te bhikkhå bhagavato bhàsitaü abhinandunti.
Dvedhàvitakkasuttaü navamaü.
----------------------
1.Anayavyasanaü , machasaü.
2. Tanuttanti padaü marammachaññhasaïgãti piñaka potthake na dissate.