1. Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà nàdike1 viharati gi¤jakàvasathe. Tena kho pana samayena àyasmà ca anuruddho àyasmà ca nandiyo àyasmà ca kimbilo2 gosiïgasàlavanadàye viharanti. Atha kho bhagavà sàyanhasamayaü patisallàõà3 vuññhito yena gosiïgasàlavanadàyo tenupasaïkami.

2. Addasà kho dàyapàlo bhagavantaü dåratova àgacchantaü disvàna bhagavantaü etadavoca: " mà samaõa, etaü dàyaü pàvisi. Santettha tayo kulaputtà attakàmaråpà viharanti mà tesaü aphàsumakàsã"ti.

3. Assosi kho àyasmà anuruddho dàyapàlassa bhagavatà saddhiü mantayamànassa. Sutvàna dàyapàlaü etadavoca: 'mà àvuso dàyapàla, bhagavantaü vàresi. Satthà no bhagavà anuppatto'ti.

4. Atha kho àyasmà anuruddho yenàyasmà ca nandiyo àyasmà ca kimbilo tenupasaïkami upasaïkamitvà àyasmanta¤ca nandiyaü àyasmanta¤ca kimbilaü etadavoca: 'abhikkamathàyasmanto, abhikkamathàyasmanto, satthà [PTS Page 206] [\q 206/] no bhagavà anuppatto'ti.

5. Atha kho àyasmà ca anuruddho àyasmà ca nandiyo àyasmà ca kimbilo bhagavantaü paccuggantvà eko bhagavato pattacãvaraü pañiggahesi. Eko àsanaü pa¤¤àpesi. Eko pàdodakaü upaññhapesi. Nisãdi bhagavà pa¤¤atte àsane. Nisajja4 kho bhagavà pàde pakkhàlesi. Tepi kho àyasmanto bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu.

6. Ekamantaü nisinnaü kho àyasmantaü anuruddhaü bhagavà etadavoca: kacci vo anuruddhà khamanãyaü? Kacci yàpanãyaü? Kacci piõóakena na kilamathà"ti. "Khamanãyaü bhagavà, yàpanãyaü bhagavà, na ca mayaü bhante piõóakena kilamàmà "ti.

[BJT Page 496] [\x 496/]

8. Kacci pana vo anuruddhà samaggà sammodamànà avivadamànà khãrodakãbhåtà a¤¤ama¤¤aü piyacakkhåhi sampassantà viharathàti?

9. "Taggha mayaü bhante samaggà sammodamànà avivadamànà khãrodakãbhåtà a¤¤ama¤¤aü piyacakkhåhi sampassantà viharàmà"ti.

10. Yathàkathaü pana tumhe anuruddhà samaggà sammodamànà avivadamànà khãrodakãbhåtà a¤¤ama¤¤aü piyacakkhåhi sampassantà viharathàti?

11. " Idha mayhaü bhante evaü hoti: 'làbhà vata me suladdhaü vata me, yohaü eva råpehi sabrahmacàrãhi saddhiü viharàmã'ti. Tassa mayhaü bhante imesu àyasmantesu mettaü kàyakammaü paccupaññhitaü àvã 1 ceva raho ca. Mettaü vacãkammaü paccupaññhitaü àvã ceva raho ca. Mettaü manokammaü paccupaññhitaü àvã ceva raho ca. Tassa mayhaü bhante evaü hoti: 'yannånàhaü sakaü cittaü nikkhipitvà imesaüyeva àyasmantànaü cittassa vasena vatteyya'nti. So kho ahaü bhante sakaü cittaü nikkhipitvà imesaüyeva àyasmantànaü cittassa vasena vattàmi. Nànà hi kho no bhante kàyà. Eka¤ca pana ma¤¤e citta"nti.

âyasmàpi kho nandiyo bhagavantaü etavoca: mayhampi kho bhante evaü hoti: 'làbhà vata me, suladdhaü vata me, yohaü evaråpehi sabrahmacàrãhi saddhiü viharàmã'ti. Tassa mayhaü bhante imesu àyasmantesu mettaü kàyakammaü paccupaññhitaü àvã ceva raho ca. Mettaü vacãkammaü paccupaññhitaü àvã ceva raho ca. Tassa mayhaü bhante evaü hoti: 'yannånàhaü sakaü cittaü nikkhipitvà imesaüyeva àyasmantànaü cittassa vasena vatteyyanti. So kho ahaü bhante sakaü cittaü nikkhipitvà imesaüyeva àyasmantànaü cittassa vasena vattàmi. Nànà hi kho no bhante kàyà. Eka¤ca pana ma¤¤e citta'nti. Evaü kho mayaü bhante samaggà sammodamànà avivadamànà khãrodakãbhåtà a¤¤ama¤¤aü piyacakkhåhi sampassantà viharàmà"ti.

12. âyasmàpi kho kimbilo bhagavantaü etavoca: mayhampi kho bhante evaü hoti: 'làbhà vata me, suladdhaü vata me, yohaü evaråpehi sabrahmacàrãhi saddhiü viharàmã'ti. Tassa mayhaü bhante imesu àyasmantesu mettaü kàyakammaü paccupaññhitaü àvã ceva raho ca. Mettaü vacãkammaü paccupaññhitaü àvã ceva raho ca. Mettaü manokammaü paccupaññhitaü àvã ceva raho ca. Tassa mayhaü bhante evaü hoti: 'yannånàhaü [PTS Page 207] [\q 207/] sakaü cittaü nikkhipitvà imesaüyeva àyasmantànaü cittassa vasena vatteyyanti. So kho ahaü bhante sakaü cittaü nikkhipitvà imesaüyeva àyasmantànaü cittassa vasena vattàmi. Nànà hi kho no bhante kàyà. Eka¤ca pana ma¤¤e citta'nti. Evaü kho mayaü bhante samaggà sammodamànà avivadamànà khãrodakãbhåtà a¤¤ama¤¤aü piyacakkhåhi sampassantà viharàmà"ti.

13. Sàdhu, sàdhu, anuruddhà. Kacci pana vo anuruddhà, appamattà àtàpino pahitattà viharathàti?

14. "Taggha mayaü bhante appamattà àtàpino pahitattà viharàmà"ti.

15. Yathàkathampana tumhe anuruddhà appamattà àtàpino pahitattà viharathàti?

---------------------

1. âviü, syà. âvã, i.

[BJT Page 498] [\x 498/]

16. "Idha pana bhante amhàkaü yo pañhamaü gàmato piõóàya pañikkamati, so àsanàni pa¤¤àpeti. Pànãyaü paribhojanãyaü upaññhapeti1. Avakkàrapàtiü upaññhapeti. Yo pacchà gàmato piõóàya pañikkamati, sace hoti bhuttàvaseso, sace àkaïkhati, bhu¤jati. No ce àkaïkhati, appaharite và chaóóeti. Appàõake và udake opilàpeti. So àsanàni pañisàmeti. Pànãyaü paribhojanãyaü pañisà meti. Avakkàrapàtiü pañisàmeti. Bhattaggaü sammajjati. Yo passati pànãyaghañaü và paribhojanãyaghañaü và vaccaghañaü và rittaü tucchaü, so upaññhapeti. Sacassa2 hoti avisayhaü, hatthavikàrena dutiyaü àmantetvà hatthavilaïghakena upaññhapema. Natveva mayaü bhante tappaccayà vàcaü bhindàma. Pa¤càhikaü kho pana mayaü bhante sabbarattikaü3 dhammiyà kathàya sannisãdàma. Evaü kho mayaü bhante appamattà àtàpino pahitattà viharàmà"ti.

17. Sàdhu, sàdhu, anuruddhà. Atthi pana vo anuruddhà, evaü appamattànaü àtàpãnaü pahitattànaü viharataü4 uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàroti?

18. " Kiü hi no siyà bhante. Idha mayaü bhante yàvadeva àkaïkhàma, vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü5 upasampajja viharàma. Ayaü kho no bhante amhàkaü appamattànaü àtàpãnaü pahitattànaü viharataü uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàro"ti.

19. Sàdhu, sàdhu, anuruddhà. Etassa pana vo anuruddhà vihàrassa samatikkamàya etassa [PTS Page 208] [\q 208/] vihàrassa pañippassaddhiyà attha¤¤o uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàroti?

20. "Kiü hi no siyà bhante, idha mayaü bhante yàvadeva àkaïkhàma, vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü 6 upasampajja viharàma. Etassa bhante vihàrassa samatikkamàya etassa vihàrassa pañippassaddhiyà ayama¤¤o uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàro"ti.

------------------------

1. Upaññhàpeti, [PTS] 2. Sacàssa,machasaü.Syà. 3. Sabbarattiyà, [PTS] 4.  Viharantànaü, machasaü 5. Pañhamajjhànaü,sã 6. Dutiyajjhànaü,sã.

[BJT Page 500] [\x 500/]

21. Sàdhu, sàdhu, anuruddhà. Etassa pana vo anuruddhà vihàrassa samatikkamàya etassa vihàrassa pañippassaddhiyà attha¤¤o uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàroti?

22. "Kiü hi no siyà bhante, idha mayaü bhante yàvadeva àkaïkhàma pãtiyà ca viràgà upekkhakà ca viharàma satà ca sampajànà. Sukha¤ca kàyena pañisaüvedema. Yantaü ariyà àcikkhanti: 'upekkhako satimà sukhavihàrã'ti tatiyaü jhànaü upasampajja viharàma. Etassa bhante vihàrassa samatikkamàya etassa vihàrassa pañippassaddhiyà ayama¤¤o uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàro"ti.

23. Sàdhu, sàdhu, anuruddhà. Etassa pana vo anuruddhà vihàrassa samatikkamàya etassa vihàrassa pañippassaddhiyà attha¤¤o uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàroti?

24. "Kiü hi no siyà bhante, idha mayaü bhante yàvadeva àkaïkhàma sukhassa ca pahànà dukkhassa ca pahànà pubbeva somanassadomanassànaü atthagamà adukkhaü asukhaü upekkhàsatipàrisuddhiü catutthaü jhànaü upasampajja viharàma. Etassa bhante vihàrassa samatikkamàya etassa vihàrassa pañippassaddhiyà ayama¤¤o uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàro"ti.

25. Sàdhu, sàdhu, anuruddhà. Etassa pana vo anuruddhà vihàrassa samatikkamàya etassa vihàrassa pañippassaddhiyà attha¤¤o uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàroti?

26. "Kiü hi no siyà bhante. Idha mayaü bhante yàvadeva àkaïkhàma sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthagamà nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà ananto àkàsoti àkàsàna¤càyatanaü [PTS Page 209] [\q 209/] upasampajja viharàma. Etassa bhante vihàrassa samatikkamàya etassa vihàrassa pañippassaddhiyà ayama¤¤o uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàro"ti.

27. Sàdhu, sàdhu, anuruddhà. Etassa pana vo anuruddhà vihàrassa samatikkamàya etassa vihàrassa pañippassaddhiyà attha¤¤o uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàroti?

[BJT Page 502] [\x 502/]

28. "Kiü hi no siyà bhante, idha mayaü bhante yàvadeva àkaïkhàma, sabbaso àkàsàna¤càyatanaü samatikkamma anantaü vi¤¤àõanti vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja viharàma. Etassa bhante vihàrassa samatikkamàya etassa vihàrassa pañippassaddhiyà ayama¤¤o uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàro "ti.

Sàdhu, sàdhu, anuruddhà, etassa pana vo anuruddhà vihàrassa samatikkamàya etassa vihàrassa pañippassaddhiyà attha¤¤o uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàro"ti. ?

Kiü hi no siyà bhante, idha mayaü bhante yàvadeva àkaïkhàma, sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma natthi ki¤cãti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharàma. Etassa bhante vihàrassa samatikkamàya etassa vihàrassa pañippassaddhiyà ayama¤¤o uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàro "ti.

Sàdhu, sàdhu, anuruddhà, etassa pana vo anuruddhà vihàrassa samatikkamàya etassa vihàrassa pañippassaddhiyà attha¤¤o uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàro ti?

Kiü hi no siyà bhante, idha mayaü bhante yàvadeva àkaïkhàma, sabbaso àki¤ca¤¤àyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü upasampajja viharàma. Etassa bhante vihàrassa samatikkamàya etassa vihàrassa pañippassaddhiyà ayama¤¤o uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàro"ti.

29. Sàdhu, sàdhu, anuruddhà, etassa pana vo anuruddhà vihàrassa samatikkamàya etassa vihàrassa pañippassaddhiyà attha¤¤o uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàroti?

30. "Kiü hi no siyà bhante, idha mayaü bhante yàvadeva àkaïkhàma, sabbaso nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samatikkamma sa¤¤àvedayitanirodhaü upasampajja viharàma. Pa¤¤àya ca no disvà àsavà parikkhãõà.1 Etassa bhante vihàrassa samatikakamàya etassa vihàrassa pañippassaddhiyà ayama¤¤o uttarimanussadhammà alamariya¤àõadassanaviseso adhigato phàsuvihàro.2 Imasmà ca3 mayaü bhante phàsuvihàrà a¤¤aü phàsuvihàraü uttaritaraü và paõãtataraü và na samanupassàmà"ti.

31. Sàdhu, sàdhu, anuruddhà, etasmà anuruddhà phàsuvihàrà a¤¤o phàsuvihàro uttaritaro và paõãtataro và natthãti.

32. Atha kho bhagavà àyasmanta¤ca anuruddhaü àyasmanta¤ca nandiyaü àyasmanta¤ca kimbilaü dhammiyà kathàya sandassetvà samàdapetvà samuttejetvà sampahaüsetvà uññhàyàsanà pakkàmi.4

33. Atha kho àyasmà ca anuruddho àyasmà ca nandiyo àyasmà ca kimbilo bhagavantaü anusaüsàvetvaü5 tato pañinivattitvà àyasmà [PTS Page 210] [\q 210/] ca nandiyo àyasmà ca kimbilo àyasmantaü anuruddhaü etadavocuü:

"Kinnu6 mayaü àyasmato anuruddhassa evamàrocimha:7 'imàsa¤ca imàsa¤ca vihàrasamàpattãnaü mayaü làbhino'ti yaü no àyasmà anuruddho bhagavato sammukhà yàva àsavànaü khayà pakàsesã"ti?

----------------------

1. Parikkhãõà honti, syà. 2. Phàsuvihàroti, syà 3. Imasmà, machasaü. 4. Pakkami,machasaü. 5. Anusaüyàyitvà, syà. Machasaü. 6. Kinnu kho mayaü, machasaü, syà. [PTS] Sãmu, 7. Evamàrocimhà, syà.

[BJT Page 504] [\x 504/]

34. Na kho me àyasmanto evamàrocesuü: imàsa¤ca imàsa¤ca vihàrasamàpattãnaü mayaü làbhinoti, api ca1 me àyasmantànaü cetasà ceto paricca vidito: imàsa¤ca imàsa¤ca vihàrasamàpattãnaü ime àyasmanto làbhinoti. Devatàpi me etamatthaü àrocesuü: imàsa¤ca imàsa¤ca vihàrasamàpattãnaü àyasmanto làbhinoti. Taü2 me bhagavatà pa¤hàbhi puññhena byàkatanti.

35. Atha kho dãgho parajano yakkho yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü aññhàsi. Ekamantaü ñhito kho dãgho parajano yakkho bhagavantaü etadavoca: " làbhà bhante3 vajjãnaü, suladdhalàbhà vajjipajàya,4 yattha tathàgato viharati arahaü sammàsambuddho, ime ca tayokulaputtà, àyasmà ca anuruddho àyasmà ca nandiyo àyasmà ca kimbilo"ti.

36. Dãghassa parajanassa yakkhassa saddaü sutvà bhummà devà saddamanussàvesuü: "làbhà vata bho vajjãnaü, suladdhalàbhà vajjipajàya, yattha tathàgato viharati arahaü sammàsambuddho, ime ca tayo kulaputtà àyasmà ca anuruddho àyasmà ca nandiyo àyasmà ca kimbilo"ti. Bhummànaü devànaü saddaü sutvà càtummahàràjikà devà saddamanussàvesuü: "làbhà vata bho vajjãnaü, suladdhalàbhà vajjipajàya, yattha tathàgato viharati arahaü sammàsambuddho, ime ca tayo kulaputtà àyasmà ca anuruddho àyasmà ca nandiyo àyasmà ca kimbilo"ti càtummahàràjikànaü devà saddaü sutvà tàvatiüsà devà saddamanussàvesuü: " làbhà vata bho vajjãnaü, suladdhalàbhà vajjipajàya, yattha tathàgato viharati arahaü sammàsambuddho, ime ca tayo kulaputtà àyasmà ca anuruddho àyasmà ca nandiyo àyasmà ca kimbilo"ti. Tàvatiüsànaü devànaü saddaü sutvà yàmà devà saddamanussàvesuü: "làbhà vata bho vajjãnaü, suladdhalàbhà vajjipajàya, yattha tathàgato viharati arahaü sammàsambuddho, ime ca tayo kulaputtà àyasmà ca anuruddho àyasmà ca nandiyo àyasmà ca kimbilo"ti. Yàmànaü devànaü saddaü sutvà tusità devà saddamanussàvesuü: " làbhà vata bho vajjãnaü, suladdhalàbhà vajjipajàya, yattha tathàgato viharati arahaü sammàsambuddho, ime ca tayo kulaputtà àyasmà ca anuruddho àyasmà ca nandiyo àyasmà ca kimbilo"ti. Tusitànaü devànaü saddaü sutvà nimmànaratã devà saddamanussàvesuü: "làbhà vata bho vajjãnaü, suladdhalàbhà vajjipajàya, yattha tathàgato viharati arahaü sammàsambuddho, ime ca tayo kulaputtà àyasmà ca anuruddho àyasmà ca nandiyo àyasmà ca kimbilo"ti. Nimmànaratãnaü devànaü saddaü sutvà paranimmitavasavattino devà saddamanussàvesuü: " làbhà vata bho vajjãnaü, suladdhalàbhà vajjipajàya, yattha tathàgato viharati arahaü sammàsambuddho, ime ca tayo kulaputtà àyasmà ca anuruddho àyasmà ca nandiyo àyasmà ca kimbilo"ti. Paranimmitavasavattãnaü devànaü5 saddaü sutvà brahmakàyikà devà saddamanussàvesuü:" làbhà vata bho vajjãnaü, suladdhalàbhà vajjipajàya, yattha tathàgato viharati arahaü sammàsambuddho, ime ca tayo kulaputtà àyasmà ca anuruddho àyasmà ca nandiyo àyasmà ca kimbilo"ti. Itiha te àyasmanto tena khaõena tena muhuttena yàva brahmalokà vidità ahesuü.

37. Evametaü dãgha, evametaü dãgha yasmàpi dãgha, kulà ete tayo kulaputtà agàrasmà anagàriyaü pabbajità, ta¤cepi kulaü ete tayo kulaputte pasannacittaü anussareyya, tassapassa6 kulassa dãgharattaü hitàya sukhàya.

38. Dãgha, yasmàpi kulaparivaññà ete tayo kulaputtà agàrasmà [PTS Page 211] [\q 211/] anagàriyaü pabbajità, so cepi kulaparivañño ete tayo kulaputte pasannacitto anussareyya, tassapassa kulaparivaññassa dãgharattaü hitàya sukhàya.

-----------------------------

1. Api kho, syà. 2. Tamenaü, machasaü, [PTS.S? 3. ] Làbhà vata bhante, machasaü. 4. Suladdha làbhà vata bho vajjãnaü pajàya, syà. 5 Paranimmitavasavatti devà, machasaü syà. 6. Tassapàssa, machasaü.

[BJT Page 506] [\x 506/]

39. Yasmà pi dãgha, gàmà ete tayo kulaputtà agàrasmà anagàriyaü pabbajità, so cepi gàmo ete tayo kulaputte pasannacitto anussareyya, tassapassa 1 gàmassa dãgharattaü hitàya sukhàya.

40. Yasmà pi dãgha, nigamà ete tayo kulaputtà agàrasmà anagàriyaü pabbajità, so cepi nigamo ete tayo kulaputte pasannacitto anussareyya, tassapassa 1 nigamassa dãgharattaü hitàya sukhàya.

41. Yasmà pi dãgha, nagarà ete tayo kulaputtà agàrasmà anagàriyaü pabbajità, ta¤cepi nagaraü ete tayo kulaputte pasannacitto anussareyya, tassapassa 1 nagarassa dãgharattaü hitàya sukhàya.

42. Yasmà pi dãgha, janapadà ete tayo kulaputtà agàrasmà anagàriyaü pabbajità, so cepi janapado ete tayo kulaputte pasannacitto anussareyya, tassapassa 1 janapadassa dãgharattaü hitàya sukhàya.

43. Sabbe cepi dãgha, khattiyà ete tayo kulaputte pasannacittà anussareyyuü, sabbesànampassa2 khattiyànaü dãgharattaü hitàya sukhàya.

44. Sabbe cepi dãgha, bràhmaõà ete tayo kulaputte pasannacittà anussareyyuü, sabbesànampassa2 bràhmaõànaü dãgharattaü hitàya sukhàya.

45. Sabbe cepi dãgha, vessà3 ete tayo kulaputte pasannacittà anussareyyuü, sabbesànampassa2 vessànaü dãgharattaü hitàya sukhàya.

46. Sabbe cepi dãgha, suddà ete tayo kulaputte pasannacittà anussareyyuü, sabbesànampassa2 suddànaü dãgharattaü hitàya sukhàya.

47. Sadevako cepi dãgha, loko samàrako sabrahmako, sassamaõabràhmaõã pajà sadevamanussà ete tayo kulaputte pasannacittà anussareyya, sadevakassa passa lokassa samàrakassa sabrahmakassa, sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadevamanussàya dãgharattaü hitàya sukhàya.

48. Passa dãgha, yàva¤cete tayo kulaputtà bahujanahitàya pañipannà bahujanasukhàya lokànukampakàya atthàya hitàya sukhàya devamanussànanti.

Idamavoca bhagavà. Attamano dãgho parajano yakkho bhagavato bhàsitaü abhinandãti. [PTS Page 212] [\q 212/]

Cåëagosiïgasuttaü pañhamaü.

----------------------

1. Pàssa, machasaü, 2. Sabbesànaü pàssa, machasaü. Sabbesaü passa, syà. 3. Sabbecepi dãgha bràhmaõà -pe-, sabbe cepi dãgha vessà pe - machasaü.Syà