[BJT Vol M - 2] [\z M /] [\w II /]
[PTS Vol M - 2] [\z M /] [\f II /]
[PTS Page 118] [\q 118/]
[BJT Page 550] [\x 550/]

Suttantapiñake
Majjhimanikàyo
Majjhimapaõõàsako
4. Ràjavaggo
Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.
2.4.9.
89 Dhammacetiya suttaü

Evaü me sutaü: eka samayaü bhagavà sakkesu viharati medataëumpaü1 nàma sakyànaü nigamo. Tena kho pana samayena ràjà pasenadi kosalo nagarakaü2 anuppatto hoti kenacideva karaõãyena. Atha kho ràjà pasenadi kosalo dãghaü kàràyanaü àmantesi: ' yojehi samma kàràyana, bhadràni bhadràni yànàni, uyyànabhåmiü gacchàma subhumiü dassanàyà'ti. Evaü devàti kho dãgho kàràyano ra¤¤o pasenadissa kosalassa pañissutvà bhadràni bhadràni yànàni yojàpetvà ra¤¤o pasenadissa kosalassa pañivedesi: 'yuttàni kho deva bhadràni bhadràni yànàni, yassadàni kàlaü ma¤¤asã'ti. Atha kho ràjà pasenadi kosalo bhadraü yànaü abhiruhitvà bhadrehi bhadrehi yànehi nagaramhà niyyàsi mahacca3 ràjànubhàvena yena àràmo tena pàyàsi. Yàvatikà yànassa bhåmi yànena gantvà yànà paccorohitvà pattikova àràmaü pàvisi.

Addasà kho ràjà pasenadi kosalo àràme jaïghàvihàraü anucaïkamamàno anuvicaramàno rukkhamålàni pàsàdikàni pasàdanã yàni appasaddàni appanigghosàni vijanavàtàni manussaràhaseyyakàni pañisallànasàruppàni. Disvàna bhagavantaüyeva àrabbha sati udapàdi: 'imàni kho tàni4 rukkhamålàni pàsàdikàni pasàdanãyàni appasaddàni appanigghosàni vijanavàtàni manussaràhaseyyakàni pañisallànasàruppàni, yattha sudaü mayaü taü bhagavantaü payirupàsàma arahantaü sammàsambuddhanti.

Atha kho ràjà pasenadi kosalo dighaü kàràyanaü àmantesi: imàni kho samma kàràyana, tàni rukkhamålàni pàsàdàni pasàdanãyàni appasaddàni appanigghosàni vijanavàtàni manussaràhaseyyakàni pañisallànasàruppàni. Yattha sudaü5 mayaü taü bhagavanataü payirupàsàma arahantaü sammàsambuddhaü. Kahaü nu kho samma kàràyana, etarahi [PTS Page 119] [\q 119/] so bhagavà viharati arahaü sammàsambuddho'ti.?

Atthi mahàràja, medataëumpaü1 nàma sakyànaü nigamo. Tattha so bhagavà etarahi arahaü sammàsambuddho viharatã'ti. Kãva dåro pana samma kàràyana, nagarakamhà6 medataëumpaü1 nàma sakyànaü nigamo hotãti? Na dåre mahàràja, tãõi yojanàni. Sakkà divasàvasesena gantunti. Tena hi samma kàràyana, yojehi bhadràni bhadràni yànàni gamissàma mayaü taü bhagavantaü dassanàya arahantaü sammàsambuddha'nti.

--------------------------

[BJT Page 552] [\x 552/]

Evaü devàti kho digho kàràyano ra¤¤o pasenadissa kosalassa pañissutvà bhadràni bhadràni yànàni yojàpetvà ra¤¤o pasenadissa kosalassa pañivedesi: yuttàni kho te deva, bhadràni bhadràni yànàni. Yassadàni kàlaü ma¤¤asi'ti. Atha kho ràjà pasenadi kosalo bhadraü yànaü abhiruhitvà bhadrehi bhadrehi yànehi nagarakamhà nikkhamitvà yena metaëumpaü nàma sakyànaü nigamo tena pàyàsi teneva divasàvasesena medataëumpaü nàma sakyànaü nigamaü sampàpuõi yena àràmo tena pàyàsi. Yàvatikà yànassa bhåmi yànena gantvà yànà paccorohitvà pattikova àràmaü pàvisi.

Tena kho pana samayena sambahulà bhikkhå abhokàse caïkamanti. Atha kho ràjà pasenadi kosalo yena te bhikkhu tenupasaïkami. Upasaïkamitvà te bhikkhu etadavoca: kahaü nu kho bhante, etarahi so bhagavà viharati arahaü sammàsambuddho, dassanakàmà hi mayaü taü bhagavantaü arahantaü sammàsambuddha'nti. Eso mahàràja vihàro saüvutadvàro tena appasaddo upasaïkamitvà ataramàno àlindaü pavisitvà ukkàsitvà aggalaü àkoñehi, vivarissati te bhagavà dvàra'nti. Atha kho ràjà pasenadi kosalo tattheva khagga¤ca uõhãsa¤ca dãghassa kàràyanassa pàdàsi, atha kho dãghassa kàràyanassa etadahosi: rahàyati khodàni mahàràjà tenidhevadàni1 mayà ñhàtabba'nti. Atha kho ràjà pasenadi kosalo yena so vihàro saüvutadvàro tena appasaddo upasaïkamitvà ataramàno àlindaü pavisitvà ukkàsitvà aggalaü àkoñesi. Vivari bhagavà dvàraü. Atha kho ràjà pasenadi kosalo [PTS Page 120] [\q 120/] vihàraü pavisitvà bhagavato pàde sirasà nipatitvà bhagavato pàdàni mukhena ca paricumbati. Pàõãhi ca parisambàhati, nàma¤ca sàveti: ràjàhaü bhante, pasenadi kosalo, ràjàhaü bhante, pasenadi kosalo'ti.

Kiü pana tvaü mahàràja, atthavasaü sampassamàno imasmiü sarãre evaråpaü paramanipaccàkàraü karosi cittåpahàraü2 upadaüsesãti?

Atthi kho me bhante, bhagavati dhammanvayo, hoti sammàsambuddho bhagavà, svàkkhàto bhagavatà dhammo, supañipanno3 bhagavato sàvakasaïgho'ti. Idhàhaü bhante, passàmi eke samaõabràhmaõe pariyantakataü brahmacariyaü caranti. Dasapi vassàni, vãsatimpi vassàni, tiüsampi vassàni,cattàrisampi vassàni. Te aparena samayena sunahàtà suvilittà kappitakesamassu pa¤cahi kàmaguõehi samappità samaïgãbhåtà paricàrenti4 idha panàhaü bhante, bhikkhu passàmi yàvajãvaü apàõakoñikaü paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü carante, na kho panàhaü bhante, ito bahiddhà a¤¤aü evaü paripuõõaü parisuddhaü brahmacariyaü samanupassàmi. Ayampi kho me bhante, bhagavatã dhammanvayo, hoti sammàsambuddho bhagavà,svàkkhàto bhagavatà dhammo, supañipanno saïghoti5.

--------------------------

1. Idhevadàni-sãmu, machasaü,syà,[PTS 2. ] Mittåpahàraü-machasaü,syà,[PTS] 3. Suppañipanno-machasaü 4. Parivàrenti - [PTS] 5. Bhagavato sàvakasaïghoti-machasaü.

[BJT Page 554] [\x 554/]

Puna ca paraü bhante, ràjànopi ràjåhi vivadanti. Khattiyàpi khattiyehi vivadanti. Bràhmaõàpi bràhmaõehi vivadanti. Gahapatãpi gahapatãhi vivadanti. Màtàpi puttena vivadati. Puttopi màtarà vivadati. Pitàpi puttena vivadati. Puttopi pitarà vivadati. Bhàtàpi bhàtarà vivadati. Bhàtàpi bhaginiyà vivadati. Bhaginiyàpi bhàtarà vivadati. Sahàyopi sahàyena vivadati. Idha panàhaü bhante, bhikkhu passàmi samaggà sammodamànà avivadamànà khãrodakãbhåtà a¤¤ama¤¤aü [PTS Page 121] [\q 121/] piyacakkhåhi sampassantà viharanti1. Na kho panàhaü bhante, ito bahiddhà a¤¤aü evaü samaggaü parisaü samanupassàmi. Ayampi kho me bhante, bhagavati dhammanvayo hoti: sammàsambuddho bhagavà, svàkkhàto bhagavatà dhammo, supañipanno saïghoti.

Puna ca paràhaü bhante, àràmena àràmaü uyyànena uyyànaü anucaïkamàmi anuvicaràmi. Sohaü tattha passàmi eke samaõabràhmaõe kise låkhe dubbaõõe uppaõóuppaõóukajàte2 dhamanisanthatagatte na viya ma¤¤e cakkhuü bandhante janassa dassanàya. Tassa mayhaü bhante evaü hoti3 addhà ime àyasmanto anabhiratà4 và brahmacariyaü caranti. Atthi và nesaü ki¤ci pàpaü kammaü kataü pañicchannaü tathà ime àyasmanto kisà låkhà dubbaõõà uppaõóuppaõóukajàtà dhamanisanthatagattà na viya ma¤¤e cakkhuü bandhanti janassa dassanàyàti. Tyàhaü upasaïkamitvà evaü vadàmi: kinnu tumhe àyasmanto kisà låkhà dubbaõõà uppaõóuppaõóukajàtà dhamanisanthatagattà, na viya ma¤¤e cakkhuü bandhatha janassa dassanàyàti. Te evamàhaüsu: bandhukarogo no maharàjà'ti. Idha panàhaü bhante, bhikkhå passàmi haññhapahaññhà udaggudaggà abhirataråpà pãõitindriyà appossukkà pannalomà paradavuttà migabhåtena cetasà viharanti5 tassa mayhaü bhante evaü hoti3. Addhà ime àyasmanto tassa bhagavato sàsane uëàraü pubbenàparaü visesaü sa¤jànanti, tathà ime àyasmanto haññhapahaññhà udaggudaggà abhirataråpà pãõitindriyà appossukkà pannalomà paradavuttà migabhåtena cetasà viharantã'ti. Ayampi kho me bhante, bhagavatã dhammanvayo hoti sammàsambuddho bhagavà svàkkhàto bhagavatà dhammo, supañipanno saïghoti.

Puna ca paràhaü bhante, ràjà khattiyo muddhàvasitto [PTS Page 122] [\q 122/] pahomi ghàtetàyaü và ghàtetuü jàpetàyaü và jàpetuü. Pabbàjetàyaü và pabbàjetuü. Tassa mayhaü bhante, aññakaraõe6 nisinnassa antarantarà kathaü opàtenti. Sohaü na labhàmi: màme7 bhonto aññakaraõe6 nisinnassa me antarantarà kathaü opàtetha.8 Kathàpariyosànaü me bhavanto àgamentåti. Tassa mayhaü bhante, antarantaràva.

--------------------------

1. Samagge sammodamàne khãrodakãbhåte a¤¤ama¤¤aü piyacakkhåhi passante viharante-[PTS] machasaü. 2. Uppaõóupaõóukajàte-syà 3. Etadahosi-syà 4. Anabhirataü-sãmu. 5. Haññhapahaññhe udaggudagge abhirataråpe paõãtindriye appossukke paõõalome paradavutte migabhåtena cetasà viharante- [PTS] Machasaü 6. Atthakaraõe-sãmu.[PTS] 7. Ime-sãmu. 8. Opàtentu-sãmu.

[BJT Page 556] [\x 556/]

Kathaü opàtenti. Idha panàhaü bhante bhikkhu pasasàmi yasmiü samaye bhagavà anekasatàya parisàya dhammaü deseti. Neva tasmiü samaye bhagavato sàvakànaü khipitasaddo và hoti ukkàsitasaddo và. Bhåtapubbaü bhante, bhagavà anekasatàya parisàya dhammaü desasi. Tatra¤¤ataro bhagavato sàvako ukkàsi. Tamena¤¤ataro sabrahmacàrã jaõõukena ghaññesi: ' appasaddo àyasmà hotu, màyasmà saddamakàsi. Satthà no bhagavà dhammaü desatã'ti, tassa mayhaü bhante, etadahosi: acchariyaü vata bho, abbhåtaü vata bho. Adaõóena vata kira bho asatthena evaü suvinãtà parisà bhavissatã'ti. Na kho panàhaü bhante, ito bahiddhà a¤¤aü evaü suvinãtaü parisaü samanupassàmi. Ayampi kho me bhante, bhagavati dhammanvayo hoti: 'sammàsambuddho bhagavà, svàkkhàto bhagavatà dhammo,supañipanno saïgho'ti.

.1

Puna ca paràhaü bhante, passàmi idhekacce khattiyapaõóite nipuõe kataparappavàde vàëavedhiråpe vobhindantà1 ma¤¤e caranti pa¤¤àgatena diññhigatàni. Te suõanti samaõo khalu bho gotamo amukaü nàma gàmaü và nigamaü và osarissatãti. Te pa¤haü abhisaïkharonti. Imaü mayaü pa¤haü samaõaü gotamaü upasaïkamitvà pucchisasàma: 'evaü ce no puññho evaü byàkarissati,evamassa mayaü vàdaü àropessàma. Evaü cepi no puññho evaü byàkarissati, evampissa mayaü vàdaü àropessàmà'ti. Te suõanti 'samaõo khalu bho gotamo amukaü nàma gàmaü và nigamaü và osaño'ti. Te yena bhagavà tenupasaïkamanti. Te bhagava dhammiyà kathàya sandasseti samàdapeti samuttejeti [PTS Page 123] [\q 123/] sampahaüseti: te bhagavatà dhammiyà kathàya sandassità samàdapità samuttejità sampahaüsità na ceva bhagavantaü pa¤haü pucchanti. Kuto2 vàdaü àropessanti. A¤¤adatthu3 bhagavato sàvakà sampajjanti. Ayampi kho me bhante bhagavati dhammanvayo hoti. 'Sammàsambuddho bhagavà,svàkkhàto bhagavatà dhammo, supañipanno saïgho'ti. 1

Puna caparàhaü bhante, passàmi idhekacce bràhmaõapaõóite nipuõe kataparappavàde vàëavedhiråpe vobhindantà1 ma¤¤e caranti pa¤¤àgatena diññhigatàni. Te suõanti samaõo khalu bho gotamo amukaü nàma gàmaü và nigamaü và osarissatãti. Te pa¤haü abhisaïkharonti. Imaü mayaü pa¤haü samaõaü gotamaü upasaïkamitvà pucchisasàma: 'evaü ce no puññho evaü byàkarissati,evamassa mayaü vàdaü àropessàma. Evaü cepi no puññho evaü byàkarissati, evampissa mayaü vàdaü àropessàmà'ti. Te suõanti 'samaõo khalu bho gotamo amukaü nàma gàmaü và nigamaü và osaño'ti. Te yena bhagavà tenupasaïkamanti. Te bhagavà dhammiyà kathàya sandasseti samàdapeti samuttejeti sampahaseti: te bhagavatà dhammiyà kathàya sandassità samàdapità samuttejità sampahaüsità na ceva bhagavantaü pa¤haü pucchanti. Kuto2 vàdaü àropessanti. A¤¤adatthu3 bhagavato sàvakà sampajjanti. Ayampi kho me bhante bhagavati dhammanvayo hoti. 'Sammàsambuddho bhagavà,svàkkhàto bhagavatà dhammo, supañipanno saïgho'ti.

Puna ca paràhaü bhante, passàmi idhekacce gahapatipaõóite nipuõe kataparappavàde vàëavedhiråpe vobhindantà1 ma¤¤e caranti pa¤¤àgatena diññhigatàni. Te suõanti samaõo khalu bho gotamo amukaü nàma gàmaü và nigamaü và osarissatãti. Te pa¤haü abhisaïkharonti. Imaü mayaü pa¤haü samaõaü gotamaü upasaïkamitvà pucchisasàma: 'evaü ce no puññho evaü byàkarissati,evamassa mayaü vàdaü àropessàma. Evaü cepi no puññho evaü byàkarissati, evampissa mayaü vàdaü àropessàmà'ti. Te suõanti 'samaõo khalu bho gotamo amukaü nàma gàmaü và nigamaü và osaño'ti. Te yena bhagavà tenupasaïkamanti. Te bhagavà dhammiyà kathàya sandasseti samàdapeti samuttejeti sampahaseti: te bhagavatà dhammiyà kathàya sandassità samàdapità samuttejità sampahaüsità na ceva bhagavantaü pa¤haü pucchanti. Kuto2 vàdaü àropessanti. A¤¤adatthu3 bhagavato sàvakà sampajjanti. Ayampi kho me bhante bhagavati dhammanvayo hoti. 'Sammàsambuddho bhagavà,svàkkhàto bhagavatà dhammo, supañipanno saïgho'ti.

Puna ca paràhaü bhante, passàmi idhekacce samaõapaõóite nipuõe kataparappavàde vàëavedhiråpe vobhindantà1 ma¤¤e caranti pa¤¤àgatena diññhigatàni. Te suõanti samaõo khalu bho gotamo amukaü nàma gàmaü và nigamaü và osarissatãti. Te pa¤haü abhisaïkharonti. Imaü mayaü pa¤haü samaõaü gotamaü upasaïkamitvà pucchisasàma: 'evaü ce no puññho evaü byàkarissati,evamassa mayaü vàdaü àropessàma. Evaü cepi no puññho evaü byàkarissati, evampissa mayaü vàdaü àropessàmà'ti. Te suõanti 'samaõo khalu bho gotamo amukaü nàma gàmaü và nigamaü và osaño'ti. Te yena bhagavà tenupasaïkamanti. Te bhagavà dhammiyà kathàya sandasseti samàdapeti samuttejeti sampahaüseti: te bhagavatà dhammiyà kathàya sandassità samàdapità samuttejità sampahaüsità na ceva bhagavantaü pa¤haü pucchanti. Kuto2 vàdaü àropessanti. A¤¤adatthu3 bhagavanta¤¤eva okàsaü yàcanti agàrasmà anagàriyaü pabbajjàya. Te bhagavà

--------------------------

1. Te bhindantà - syà, machasaü 2. Kutassa-syà 3. A¤¤adatthuü-syà.

[BJT Page 558] [\x 558/]

Pabbàjeti. Te tathà pabbajità samànà ekà våpakaññhà appamattà àtàpino pahitattà viharantà na cirasseva yassatthàya kulaputtà sammadeva agàrasmà anagàriyaü pabbajanti. Tadanuttaraü brahmacariyapariyosànaü diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja viharanti. Te evamàhaüsu: 'manaü 1 vata bho anassàma, manaü1 vata bho panassàma. Mayaü hi pubbe assamaõàva samànà samaõamhàti pañijànimhà, abràhmaõàva samànà bràhmaõamhàti pañijànimhà, anarahantova samànà arahantomhàti pañijànimhà. Idàni khomhà samaõà, idàni khomhà bràhmaõà, idàni khomhà arahanto'ti. Ayampi kho me bhante, bhagavati dhammanvayo hoti: 'sammàsambuddho bhagavà, svàkkhàto bhagavatà dhammo, supañipanno saïgho'ti.

Puna ca paraü bhante, ime isidattapuràõà thapatayo mamabhattà mamayànà ahaü nesaü jãvitassa padàtà2 yasassa àhattà atha ca pana no tathà mayi [PTS Page 124] [\q 124/] nipaccàkàraü karonti yathà bhagavati. Bhåtapubbàhaü bhante senaü abbhåyyàno samàno imeva isidattapuràõà thapatayo vimaüsamàno a¤¤atarasmiü sambàdhe àvasathe vàsaü upaga¤chiü. Atha kho bhante, ime isidattapuràõà thapatayo bahudeva rattiü dhammiyà kathàya vãtinàmetvà yato ahosi bhagavà tato sãsaü katvà maü pàdato karitvà nipajjiüsu. Tassa mayhaü bhante, etadahosi: 'acchariyaü vata bho, abbhåtaü vata bho,ime isidattapuràõà thapatayo mamabhattà mamayànà, ahaü tesaü jãvitassa padàtà, yasassa àhattà. Atha ca pana no tathà mayi nipaccàkàraü karonti yathà bhagavati. Addhà ime àyasmanto tassa bhagavato sàsane uëàraü pubbenàparaü visesaü sa¤jànantã'ti. Ayampi kho me bhante, bhagavati dhammanvayo hoti: 'sammàsambuddho bhagavà, svàkkhàto bhagavatà dhammo supañipanno saïgho'ti.

Puna ca paraü bhante, bhagavàpi khattiyo, ahampi khattiyo, bhagavàpi kosalako, ahampi kosalako, bhagavàpi àsãtiko, ahampi àsitiko yampi bhante, bhagavàpi khattiyo, ahampi khattiyo, bhagavàpi kosalako, ahampi kosalako, bhagavàpi àsãtiko, ahamipi àsãtiko, iminàvàrahàmevàhaü bhante, bhagavati paramanipaccàkàraü kattuü. Cittåpavàraü upadaüsetuü. Handa ca dàni mayaü bhante, gacchàma. Bahukiccà mayaü bahukaraõiyà'ti. Yassadàni tvaü mahàràja, kàlaü ma¤¤asãti:atha kho ràjà pasenadi kosalo uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi.

-------------------------

[BJT Page 560] [\x 560/]

Atha kho bhagavà acirapakkantassa ra¤¤o pasenadissa kosalassa bhikkhå àmantesi: 'eso bhikkhave, ràjà pasenadi kosalo dhammacetiyàni bhàsitvà uññhàyàsanà pakkanto. Uggaõhàtha1 bhikkhave, dhammacetiyàni. Pariyàpuõàtha [PTS Page 125] [\q 125/] bhikkhave, dhammacetiyàni. Dhàretha bhikkhave, dhammacetiyàni. Atthasaühitàni bhikkhave, dhammacetiyàni àdibrahmacariyakànã'ti.

Idamavoca bhagavà attamanà te bhikkhu bhagavato bhàsitaü abhinandunti.

--------------------------

1. Uggaõhatha -machasaü,syà.