Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme. Tatra kho bhagavà bhikkhå àmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhu bhagavato paccassosuü bhagavà etadavoca:

Tãõimàni bhikkhave, bàlassa bàlalakkhaõàni bàlanimittàni bàlàpadànàni. Katamàni tãõi: idha bhikkhave, bàlo duccintitacintã ca hoti dubbhàsitabhàsã ca dukkatakammakàrã ca. No cetaü bhikkhave, bàlo duccintitacintã ca abhavissa dubbhàsitabhàsã ca dukkatakammakàrã ca kena naü paõóità jàneyyuü: bàlo ayaü bhavaü asappuriso'ti yasmà ca kho bhikkhave,bàlo duccintitacintã ca hoti dubbhàsitabhàsã ca dukkatakammakàrã ca, tasmà naü paõóità jànanti: bàlo ayaü bhavaü asappurisoti.

Sa kho so bhikkhave, bàlo tividhaü diññheva dhamme dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Sace bhikkhave, bàlo sabhàyaü và nisinno hoti. Rathiyàya1và nisinno hoti. Siïghàñake và nisinno hoti. Tatra ce jano tajjaü tassàruppaü kathaü manteti sace bhikkhave, bàlo pàõàtipàtã hoti. Adinnàdàyã hoti kàmesu micchàcàrã hoti musàvàdã hoti. Suràmerayamajjapamàdaññhàyã hoti. Tatra bhikkhave bàlassa evaü hoti: yaü kho jano tajjaü tassàruppaü kathaü manteti. Saüvijjante te ca dhammà mayi, aha¤ca tesu dhammesu sandissàmãti. Idaü bhikkhave, bàlo pañhamaü diññheva dhamme dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti.

Puna ca paraü bhikkhave, bàlo passati ràjàno coraü àgucàriü gahetvà vividhà kammakàraõà kàrente: kasàhipi [PTS Page 164] [\q 164/] tàëente, vettehipi tàëente, addhadaõóakehepi tàëente, hatthampi chindante pàdampi chindante, hatthapàdampi chindante, kaõõampi chindante, nàsampi chindante, kaõõanàsampi chindante, bilaïgathàlikampi karonte, saïkhamuõóikampi karonte, ràhumukhampi karonte, jotimàlikampi karonte, hatthapajjotikampi karonte, erakavattikampi karonte, cirakavàsikampi karonte, eõeyyakampi karonte, balisamaüsikampi karonte, kahàpaõakampi karonte, khàràpatacchikampi karonte, palighaparivattikampi karonte, palàlapãñhakampi karonte, tattenapi telena osi¤cante, sunakhehipi khàdàpente, jãvantampi såle uttàsente, asinàpi sãsaü chindante. Tatra bhikkhave, bàlassa evaü hoti: yathàråpànaü kho pàpakànaü kammànaü hetu ràjàno coraü àgucàriü

--------------------------

1. Rathikàya-majasaü,sãmu.

[BJT Page 362] [\x 362/]

Gahetvà vividhà kammakàraõà karonti: kasàhipi tàëenti. Vettehipi tàëenti. Addhadaõóakehipi tàëenti. Hatthampi chindanti. Pàdampi chindanti. Hatthapàdampi chindanti. Kaõõampi chindanti. Nàsampi chindanti. Kaõõanàsampi chindanti. Bilaïgathàlikampi karonti. Saïkhamuõóikampi karonti. Ràhumukhampi karonti. Jotimàlikampi karonti. Hatthapajjotikampi karonti. Cãrakavàsikampi karonti. Eõeyyakampi karonti. Balisamaüsikampi karonti. Kahàpaõakampi karonti. Khàràpatacchikampi karonti. Palighaparivattikampi karonti. Palàlapiññhikampi karonti. Tattenapi telena osi¤canti. Sunakhehipi khàdàpenti. Jãvantampi såle uttàsenti. Asinàpi sãsaü chindanti. Saüvijjante te ca dhammà mayi, aha¤ca tesu dhammesu sandissàmi. Ma¤cepi ràjàno àjàneyyuü mampi ràjàno gahetvà vividhà kammakàraõà kàreyyuü: kasàhipi tàëeyyuü. Vettehipi tàëeyyuü. Addhadaõóekehepi tàëeyyuü hatthampi chindeyyuü. Pàdampi chindeyyuü. Hatthapàdampi chindeyyuü. Kaõõampi chindeyyuü. Nàsampi chindeyyuü. Kaõõanàsampi chindeyyuü. Bilaïgathàlikampi kareyyuü. Saïkhamuõóikampi kareyyuü. Ràhumukhampi kareyyuü. Jotimàlikampi kareyyuü. Hatthapajjotikampi kareyyuü. Erakavattikampi kareyyuü.Cãrakavàsikampi kareyyuü. Eõeyyakampi kareyyuü. Balisamaüsikampi kareyyuü. Kahàpaõakampi kareyyuü. Khàràpatacchikampi kareyyuü. Palighaparavattikampi kareyyuü. Tattenapi telena osi¤ceyyuü. Sunakhehipi khàdàpeyyuü. Jãvantampi såle uttàseyyuü. Asinàpi sãsaü chindeyyunti. Idampi bhikkhave, bàlo dutiyaü diññheva dhamme dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti.

Puna ca paraü bhikkhave, bàlaü pãñhasamàråëhaü và ma¤casamàråëhaü và chamàya1và semànaü yànissa pubbe pàpakàni kammàni katàni2 kàyena duccaritàni vàcàya duccaritàni, manasà duccaritàni, tànissa tamhi samaye olambanti, ajjholambanti, abhippalambanti. Seyyathàpi bhikkhave, mahantànaü3 pabbatakuñànaü chàyà sàyanahasamayaü pañhaviyà olambanti, ajjholambanti, abhippalambanti. Evameva kho bhikkhave, bàlaü pãñhasamàråëhaü và ma¤casamàråëhaü và chamàya1và semànaü, yànissa pubbe pàpakàni [PTS Page 165] [\q 165/] kammàni katàni kàyena duccaritàni vàcàya duccaritàni manasà duccaritàni, tànissa tamhi olambanti, ajjholambanti, abhippalambanti, tatra bhikkhave bàlassa evaü hoti: 'akataü vata me kalyàõaü, akataü kusalaü, akataü bhãruttàõaü. Kataü pàpaü, kataü luddakaü, kataü kibbisaü. Yà ca hoti akatakalyàõànaü akatakusalànaü akatabhãruttàõànaü katapàpànaü kataluddànaü katakibbisànaü gati. Taü gati pecca gacchàmã'ti. So socati, kilamati, paridevati, urattàëiü kandati, sammohaü àpajjati. Idampi kho bhikkhave, bàlo tatiyaü diññheva dhamme dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti.

-------------------------

1. Chamàyaü-majasaü,sãmu,syà. 2. Pàpakàni kammàni- [PTS] 3. Mahataü-majasaü.

[BJT Page 364] [\x 364/]

Sa kho so bhikkhave bàlo kàyena duccaritaü caritvà vàcàya duccaritaü caritvà manasà duccaritaü caritvà kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati. Yaü kho taü bhikkhave sammà vadamàno vadeyya: 'ekantaü aniññhaü ekantaü akantaü ekantaü amanàpa'nti. Nirayamevetaü1 sammà vadamàno vadeyya: ekantaü aniññhaü ekantaü akantaü ekantaü amanàpanti. Yàva¤cidaü bhikkhave, upamàpi na2 sukarà yàva dukkhà nirayàti.

Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu bhagavantaü etadavoca: sakkà pana me bhante,* upamaü kàtunti?

Sakkà bhikkhåti bhagavà avoca. 'Seyyathàpi bhikkhu, coraü àgucàriü gahetvà ra¤¤e dasseyyuü: 'ayaü kho deva, coro àgucàrã, imassa yaü icchasi, taü daõóaü paõehã'ti. Tamenaü ràjà evaü vadeyya: 'gacchatha bho, imaü purisaü pubbanhasamayaü sattisatena hanathà'ti. Tamenaü pubbanhasamayaü sattisatena haneyyuü. Atha ràjà majjhantikasamayaü evaü vadeyya: 'ambho, kathaü so puriso'ti? 'Tatheva deva jãvatã'ti. Tamenaü ràjà evaü vadeyya: 'gacchatha, bho, taü purisaü majjhantikasamayaü sattisatena hanathà'ti. Tamenaü majjhantikasamayaü sattisatena haneyyuü. Atha ràjà sàyanhasamayaü evaü vadeyya: 'ambho, kathaü so puriso'ti? 'Tatheva deva jãvatã'ti, tamenaü ràjà evaü vadeyya: 'gacchatha bho, taü purisaü sàyanhasamayaü sattisatena hanathà'ti. Tamenaü sàyanhasamayaü [PTS Page 166] [\q 166/] sattisatena haneyyuü. Taü kimma¤¤atha bhikkhave, api nu so puriso tãhi sattisatena ha¤¤amàno tato nidànaü dukkhaü domanassaü pañisaüvediyethà'ti?

Ekissàpi bhante, sattiyà ha¤¤amàno puriso tato nidànaü dukkhaü domanassaü pañisaüvediyetha. Ko pana vàdo tãhi sattisatehãti.

Atha kho bhagavà parittaü pàõimattaü pàsàõaü gahetvà bhikkhå àmantesi: 'taü kiü ma¤¤atha bhikkhave, katamo nu kho mahantaro, yo càyaü mayà paritto pàõimatto pàsàõo gahito, yo ca himavà pabbataràjà'ti?

Appamatto kho ayaü bhante, bhagavatà paritto pàõimatto pàsàõo gahito, himavantaü pabbataràjànaü upanidhàya saïkhampi na upeti, kalabhàgampi na upeti, upanidhimpi3 na upetã'ti.

Evameva kho bhikkhave, yaü so puriso tãhi sattisatehi ha¤¤amàno tato nidànaü dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Taü nerayikassa dukkhassa4 upanidhàya saïkhampi na upeti. Kalabhàgampi na upeti. Upanidhimpi na upeti.

-------------------------

[BJT Page 366] [\x 366/]

Tamenaü bhikkhave, nirayapàlà pa¤cavidhabandhanaü nàma kàraõaü1 karonti: tattaü ayokhãlaü hatthe gamenti. Tattaü ayokhãlaü dutiye hatthe gamenti. Tattaü ayokhãlaü pàde gamenti. Tattaü ayokhãlaü dutiye pàde gamenti. Tattaü ayokhãlaü majjhe urasmiü gamenti. So tattha dukkhà tippà kañukà vedanà vedeti. Na ca tàva kàlaü karoti, yàva na taü pàpaü kammaü byantãhoti.

Tamenaü bhikkhave, nirayapàlà saüvesetvà2 kuñhàrãhi tacchanti. So tattha dukkhà tippà kañukà vedanà vedeti. Na ca tàva kàlaü karoti, yàva na taü pàpaü kammaü byantãhoti.

Tamenaü bhikkhave, nirayapàlà uddhapàdaü3 adhosiraü gahetvà4 vàsãhi tacchanti so tattha dukkhà tippà kañukà vedanà vedeti. Na ca tàva kàlaü taroti, yàva na taü pàpaü kammaü byantãhoti.

Tamenaü bhikkhave, nirayapàlà rathe yojetvà àdittàya pañhaviyà sampajjalitàya sajotibhåtàya sàrentipi [PTS Page 167] [\q 167/] paccàsàrentipi. So tattha dukkhà tippà kañukà vedanà vedeti. Na ca tàva kàlaü yàva na taü pàpaü kammaü byantãhoti.

Tamenaü bhikkhave, nirayapàlà mahattaü aïgàrapabbataü àdittaü sampajjalitaü sajotibhåtaü àropentipi oropentipi. So tattha dukkhà tippà kañukà vedanà vedeti. Na ca tàva kàlaü karoti. Yàva na taü pàpaü kammaü byantãhoti.

Tamenaü bhikkhave, nirayapàlà uddhapàdaü adhosiraü gahetvà tattàya lohakumbhiyà pakkhipanti àdittàya sampajjalitàya sajotibhåtàya. So tattha pheõuddehakaü paccati. So tattha pheõuddehakaü paccamàno sakimpi uddhaü gacchati. Sakimpi adho gacchati. Sakimpi tiriyaü gacchati. So tattha dukkhà tippà kañukà vedanà vedeti. Na ca tàva kàlaü karoti yàva na taü pàpaü kammaü byantãhoti.

Tamenaü bhikkhave, nirayapàlà mahàniraye pakkhipanti. So kho pana bhikkhave, mahànirayo.

Catukkaõõo catudvàro vibhatto bhàgaso mito,

Ayopàkàrapariyanto ayasà pañikujjito.

Tassa ayomayà bhåmi jalità tejasà yutà,

Samantà yojanasataü pharitvà tiññhati sabbadà.

Anekapariyàyenapi kho ahaü bhikkhave, nirayakathaü katheyyaü, yàva¤cidaü bhikkhave, na sukaraü5 akkhànena pàpuõituü yàva dukkhà nirayàti.

-------------------------

[BJT Page 368] [\x 368/]

Santi bhikkhave, tiracchànagatà pàõà tiõabhakkhà. Te allànipi tiõàni sukkhànipi tiõàni dantullehakaü khàdanti. Katame ca bhikkhave, tiracchànagatà pàõà tiõabhakkhà, assà goõà gadrabhà ajà migà, ye và pana¤¤epi keci tiracchànagatà pàõà tiõabhakkhà. Sa kho so bhikkhave, bàlo idha pubbe rasàdo idha pàpàni kammàni karitvà kàyassa bhedà parammaraõà tesaü sattànaü sahavyataü upapajjati ye te sattà tiõabhakkhà.

Santi bhikkhave, tiracchànagatà pàõà gåthabhakkhà, te dåratova gåthagandhaü [PTS Page 168] [\q 168/] ghàyitvà dhàvanti: 'ettha bhu¤jissàma, ettha bhu¤jissàmà'ti. Seyyathàpi nàma bràhmaõà àhutigandhena dhàvanti: 'ettha bhu¤jissàma, ettha bhu¤jissàmà'ti. Evameva kho bhikkhave, santi tiracchànagatà pàõà gåthabhakkhà, te dåratova ghàyitvà dhàvanti: ettha bhu¤jissàma, ettha bhu¤jissàmàti. Katame ca bhikkhave, tiracchànagatà pàõà gåthabhakkhà: kukkuñà sukarà soõà sigàlà, ye và pana¤¤epi keci tiracchànagatà pàõà gåthabhakkhà. Sa kho so bhikkhave bàlo idha pubbe rasàdo idha pàpàni kammàni karitvà kàyassa bhedà parammaraõà tesaü sattànaü sahavyataü upapajjati ye te sattà gåthabhakkhà.

Santi bhikkhave, tiracchànagatà pàõà andhakàre jàyanti andhakàre jãyanti andhakàre mãyanti. Katame ca bhikkhave, tiracchànagatà pàõà andhakàre jàyanti andhakàre jãyanti andhakàre mãyanti: kãñà pulavà gaõóuppàdi, ye và pana¤¤epi keci tiracchànagatà pàõà andhakàre jàyanti andhakàre jãyanti andhakàre mãyanti. Sa kho so bhikkhave, bàlo pubbe rasàdo idha pàpàni kammàni karitvà kàyassa bhedà parammaraõà tesaü sattànaü sahavyataü upapajjati, ye te sattà andhakàre jàyanti andhakàre jãyanti andhakàre mãyanti.

Santi bhikkhave, tiracchànagatà pàõà udakasmiü jàyanti udakasmiü jãyanti udakasmiü mãyanti. Katame ca bhikkhave, tiracchànagatà pàõà udakasmiü jàyanti udakasmiü jãyanti udakasmiü mãyanti: macchà kacchapà suüsumàrà2 ye và pana¤¤epi keci tiracchànagatà pàõà udakasmiü jàyanti udakasmiü jãyanti udakasmiü mãyanti. Sa kho so bhikkhave, bàlo idha pubbe rasàdo idha pàpàni kammàni karitvà kàyassa bhedà parammaraõà tesaü sattànaü sahavyataü upapajjati, ye te sattà udakasmiü jàyanti udakasmiü jãyanti udakasmiü mãyanti.

Santi bhikkhave, tiracchànagatà pàõà asucismiü jàyanti asucismiü jãyanti asucismiü mãyanti katame ca bhikkhave, tiracchànagatà pàõà asucismiü jàyanti asucismiü jãyanti asucismiü mãyanti: ye te bhikkhave sattà påtimacche và jàyanti påtimacche và jãyanti påtimacche và mãyanti. Påtikuõape và jàyanti påtikuõape jãyanti påtikuõape mãyanti. Påtikummàse và jàyanti påtikummàse jãyanti påtikummàse mãyanti. Candanikàya và jàyanti candanikàya vàjãyanti candanikàya và mãyanti. Oligalle và jàyanti oligalle và jãyanti oligalle và mãyanti. Sa kho so bhikkhave, [PTS Page 169] [\q 169/] bàlo idha pubbe rasàdo idha pàpàni kammàni karitvà kàyassa bhedà parammaraõà tesaü sattànaü sahavyataü upapajjati ye te sattà asucismiü jàyanti asucismiü jãyanti asucismiü mãyanti.

-------------------------

[BJT Page 370] [\x 370/]

Anekapariyàyenapi kho ahaü bhikkhave, tiracchànayonikathaü katheyyaü, yàva¤cidaü bhikkhave, na sukaraü akkhànena pàpuõituü yàva dukkhà tiracchànayonãti.

Seyyathàpi bhikkhave, puriso ekacchiggalaü yugaü mahàsamudde pakkhipeyya, tamenaü puratthimo vàto pacchimena saühareyya. Pacchimo vàto puratthimena saühareyya. Uttaro vàto dakkhiõena saühareyya dakkhiõo vàto uttarena saühareyya. Tatràssa kàõakacchapo, so vassasatassa vassasatassa accayena sakiü ummujjeyya. Taü kimma¤¤atha bhikkhave, api nu so kàõo kacchapo amusmiü ekacchiggale yuge gãvaü paveseyyàti?

Yadi nu na1 bhante, kadàcã karahaci dighassa addhuno accayenàti.

Khippataraü kho so bhikkhave, kàõo kacchapo amusmiü ekacchiggale yuge gãvaü paveseyya. Ato dullabhataràhaü bhikkhave manussattaü vadàmi sakiü vinipàtagatena bàlena. Taü kissa hetu: na hetthe bhikkhave, atthi dhammacariyà samacariyà kusalakiriyà pu¤¤akiriyà, a¤¤ama¤¤akhàdikà ettha bhikkhave, vattati dubbalakhàdikà.

Sa kho so bhikkhave, bàlo sace kadàci karahaci dãghassa addhuno accayena manussattaü àgacchati. Yàni tàni nãcakulàni: caõóàlakulaü và nesàdakulaü và veõakulaü2 và rathakàrakulaü và pukkusakulaü và tathàråpe kule paccàjàyati daëidde appannapànabhojane kasiravuttike, yattha kasirena ghàsacchàdo labbhati. So ca hoti dubbaõõo duddasiko okoñimako bavhàbàdho, kàõo và kuõã và khujjo và pakkhahato và, na làbhã annassa pànassa vatthassa [PTS Page 170] [\q 170/] yànassa màlàgandhavilepanassa seyyàvasathapadãpeyyassa. So kàyena duccaritaü carati vàcàya duccaritaü carati manasà duccaritaü carati. So kàyena duccaritaü caritvà vàcàya duccaritaü caritvà manasà duccaritaü caritvà kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati.

Seyyathàpi bhikkhave, akkhadhutto pañhameneva kaliggahena puttampi jãyetha dàrampi jãyetha sabbaü sàpateyyampi jãyetha uttarimpi anubandhaü3 nigaccheyya. Appamattako so bhikkhave, kaliggaho yaü so akkhadhutto pañhameneva kaliggahena puttampi jãyetha dàrampi jãyetha sabbaü sàpateyyampi jãyetha uttarimpi anubandhaü nigaccheyya. Atha kho ayameva tato mahantataro kaliggaho: yaü so bàlo kàyena duccaritaü caritvà vàcàya duccaritaü caritvà manasà duccaritaü caritvà kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü upapajjati. Ayampi bhikkhave kevalaparipårà4 bàlabhumãti.

------------------------

[BJT Page 372] [\x 372/]

Tãõimàni bhikkhave, paõóitassa paõóitalakkhaõàni paõóitanimittàni paõóitàpadànàni. Katamàni tiõi: idha bhikkhave, paõóito sucintitacintã ca hoti subhàsitabhàsã ca sukatakammakàrã ca. No ce taü bhikkhave, paõóito sucintitacintã ca abhavissa subhàsitabhàsã ca sukatakammakàrã ca. Kena naü paõóità jàneyyuü paõóito ayaü bhavaü sappuriso'ti. Yasmà ca kho bhikkhave, paõóito sucintitacintã ca hoti subhàsitabhàsã ca sukatakammakàrã ca tasmà naü paõóità jànanti paõóito ayaü bhavaü sappuriso'ti.

Sa kho so bhikkhave, ayaü paõóito tividhaü diññheva dhamme sukhaü somanassaü pañisaüvedeti. Sace bhikkhave paõóito sabhàya1 và nisinno hoti, rathiyàya và nisinno hoti. Siüghàñake và nisinno hoti. Tatra ce jàno tajjaü tassàruppaü kathaü manteti. Sàca bhikkhave, paõóito pàõàtipàtà pañivirato hoti adinnàdànà pañivirato hoti kàmesu micchàcàrà [PTS Page 171] [\q 171/] pañivirato hoti musàvàdà pañivirato hoti suràmerayamajjapamàdaññhànà pañivirato hoti. Tatra bhikkhave, paõóitassa evaü hoti: yaü kho jàno tajjaü tassàruppaü kathaü manteti. Saüvijjanteva te dhammà mayi, aha¤ca tesu dhammesu sandissàmã'ti. Idaü bhikkhave paõóito pañhamaü diññheva dhamme sukhaü somanassaü pañisaüvedeti.

Puna ca paraü bhikkhave, paõóito passati ràjàno coraü àgucàriü gahetvà vividhà kammakàraõà kàrente. Kasàhipi tàëente vettehipi tàëente, addhadaõóakehipi tàëente, hatthampi chindante pàdampi chindante, hatthapàdampi chindante, kaõõampi chindante, nàsampi chindante, kaõõanàsampi chindante, bilaïgathàlikampi karonte, saïkhamuõóikampi karonte, ràhumukhampi karonte, jotimàlikampi karonte, hatthapajjotikampi karonte, erakavattikampi karonte, cãrakavàsikampi karonte, eõeyyakampi karonte, balisamaüsikampi karonte, kahàpaõakampi karonte, khàràpatacchikampi karonte, palighaparivattikampi karonte, palàlapãñhakampi karonte, tattenapi telena osi¤cante, sunakhehipi khàdàpente, jãvantampi såle uttàsente, asinàpi sisaü chindante. Tatra bhikkhave paõóitassa evaü hoti: yathàråpànaü kho pàpakànaü kammànaü hetu ràjàno coraü àgucàriü gahetvà vividhà kammakàraõà kàrenti kasàhipi tàëenti. Vettehipi tàëenti addhadaõóakehipi

Tàëente, hatthampi chindante pàdampi chindante, hatthapàdampi chindante, kaõõampi chindante, nàsampi chindante, kaõõanàsampi chindante, bilaïgathàlikampi karonte, saïkhamuõóikampi karonte, ràhumukhampi karonte, jotimàlikampi karonte, hatthapajjotikampi karonte, erakavattikampi karonte, cãrakavàsikampi karonte, eõeyyakampi karonte, balisamaüsikampi karonte, kahàpaõakampi karonte, khàràpatacchikampi karonte, palighaparivattikampi karonte, palàlapãñhakampi karonte, tattenapi telena osi¤cante, sunakhehipi khàdàpente, jãvantampi såle uttàsente, asinàpi sãsaü chindanti na te dhammà mayi saüvijjanti, aha¤ca na tesu dhammesu sandissàmiti. Idampi bhikkhave paõóito dutiyaü diññheva dhamme sukhaü somanassaü pañisaüvedeti.

Punacaparaü bhikkhave, paõóitaü pãñhasamàråëhaü và ma¤casamàråëhaü và chamàya2và semànaü. Yànissa pubbe kalyàõàni kammàni katàni kàyena sucaritàni vàcàya sucaritàni manasà sucaritàni, tànissa tamhi samaye olambanti ajjholambanti abhippalambhanti. Seyyathàpi bhikkhave, mahantinaü3 pabbatakåñànaü chàyà sàyanhasamayaü pañhaviyà olambanti, ajjholambanti, abhippalambanti. Evameva kho bhikkhave, paõóitaü pãñhasamàråëhaü và ma¤casamàråëhaü và chamàya và semànaü yànissa pubbe kalyàõàni kammàni katàni kàyena sucaritàni vàcàya sucaritàni manasà sucaritàni, tànissa tamhi samaye olambanti, ajjholambanti, abhippalambanti. Tatra bhikkhave, paõóitassa evaü hoti: 'akataü vata me pàpaü akataü luddaü akataü kibbisaü, kataü kalyàõaü kataü kusalaü kataü bhãruttàõaü. Yàvatà hoti2 akatapàpànaü akataluddànaü akatakibbisànaü, katakalyàõànaü katakusalànaü katabhãruttàõànaü gati, taü gatiü pecca gacchàmi'ti. So na socati, na kilamati. Na paridevati, na urattàëiü kandati, na sammohaü àpajjati. Idampi bhikkhave, paõóito tatiyaü diññheva dhamme sukhaü somanassaü pañisaüvedeti.

-------------------------

[BJT Page 374] [\x 374/]

Sa kho so bhikkhave, paõóito kàyena sucaritaü caritvà vàcàya sucaritaü caritvà manasà sucaritaü caritvà kàyassa [PTS Page 172] [\q 172/] bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati. Yaü kho taü bhikkhave, sammà vadamàno vadeyya'ekantaü iññhaü ekantaü kantaü ekantaü manàpa'nti. Saggameva taü sammà vadamàno vadeyya 'ekantaü iññhaü ekantaü kantaü ekantaü manàpa'nti. Yàva¤cidaü bhikkhave, upamàpi na sukarà yàvasukhà saggàti.

Evaü vutte a¤¤ataro bhikkhu bhagavantaü etadavoca: sakkà, pana bhante, upamaü kàtu'nti?

'Sakkà bhikkhå'ti bhagavà avoca. "Seyyathàpi bhikkhu1, ràjà cakkavattã satta hi ratanehi samannàgato catuhi ca iddhihi, tato nidànaü sukhaü somanassaü pañisaüvedetã. Katamehi sattahi:

Idha bhikkhu ra¤¤o khattiyassa muddhàvasittassa tadahuposathe paõõarase sãsaü nahàtassa uposathikassa uparipàsàdavaragatassa dibbaü cakkaratanaü pàtubhavati sahassàraü sanemikaü sanàbhikaü sabbàkàraparipåraü. Taü disvàna ra¤¤o khattiyassa muddhàvasittassa evaü hoti: 'sutaü kho pana metaü: yassa ra¤¤o khattiyassa muddhàvasittassa tadahuposathe paõõarase sãsaü nahàtassa uposathikassa uparipàsàdavaragatassa dibbaü cakkaratanaü pàtubhavati sahassàraü sanemikaü sanàbhikaü sabbàkàraparipåraü, so hoti ràjà cakkavattã. Assaü nu kho ahaü ràjà cakkavattã'ti.

Atha kho bhikkhave, ràjà khattiyo muddhàvasitto uññhàyàsanà2 vàmena hatthena bhiïkàraü3 gahetvà dakkhiõena hatthena cakkaratanaü abbhukkirati4, 'pavattatu bhavaü cakkaratanaü, abhivijinàtu bhavaü cakkaratana'nti. Atha kho taü bhikkhave, cakkaratanaü puratthimaü disaü pavattati, anvadeva ràjà cakkavattã saddhiü caturaïginiyà senàya. Yasmiü kho pana bhikkhave, padese cakkaratanaü patiññhàti. Tatra ràjà cakkavattã vàsaü upeti saddhiü caturaïginiyà senàya.

Ye kho pana [PTS Page 173] [\q 173/] bhitakhave, puratthimàya disàya pañiràjàno, te ràjànaü cakkavattiü upasaïkamitvà evamàhaüsu: ehi kho mahàràja, svàgataü mahàràjà, sakante mahàràja, anusàsa mahàràjà'ti.

Ràjà cakkavatti evamàha: 'pàõo na hantabbo, adinnaü nàdàtabbaü, kàmesu micchà na caritabbà, musà na bhàsitabbà, majjaü na pàtabbaü, yathàbhutta¤ca bhu¤jathà'ti. Ye kho pana bhikkhave, puratthimàya disàya pañiràjàno, na te ra¤¤o cakkavattissa anuyuttà5 bhavanti atha kho taü bhikkhave cakkaratanaü puratthimasamuddaü ajjhogahetvà paccuttaritvà dakkhiõaü disaü pavattati. Ye kho pana bhikkhave,dakkhiõàya disàya pañiràjàno, te ra¤¤o cakkavattissa anuyuttà5 bhavanti atha kho taü bhikkhave cakkaratanaü dakkhiõaü samuddaü ajjhogahetvà paccuttaritvà pacchimaü disaü pavattati. Ye kho pana bhikkhave, pacchimàya disàya pañiràjàno. Te ra¤¤o cakkavattissa anuyuttà5 bhavanti atha kho taü bhikkhave cakkaratanaü pacchimaü samuddaü ajjhogahetvà, paccuttaritvà uttaraü disaü pavattati. Anvadeva ràjà cakkavattã saddhiü caturaïginiyà senàya.

-------------------------

[BJT Page 376] [\x 376/]

Yasmiü kho pana bhikkhave, padese cakkaratanaü patiññhàti. Tatra ràjà cakkavattã vàsaü upeti saddhiü caturaïginiyà senàya. Ye kho pana bhikkhave, uttaràya disàya pañiràjàno te ràjànaü cakkavattiü upasaïkamitvà evamàhaüsu: 'ehi kho mahàràja, svàgataü mahàràja, sakaü te mahàràja, anusàya mahàràja'ti.

Ràjà cakkavantã evamàha: 'pàõo na hantabbo, adinnaü nàdàtabbaü, kàmesu micchà na caritabbà,musà na bhàsitabbà, majjaü na pàtabbaü, yathàbhutta¤ca bhu¤jathà'ti. Ye kho pana bhikkhave, uttaràya disàya pañiràjàno te ra¤¤o cakkavattissa anuyuttà bhavanti.

Atha kho taü bhikkhave, cakkaratanaü samuddapariyantaü pañhaviü abhivijãnitvà tameva ràjadhàniü paccàgantvà ra¤¤o cakkavattissa ante puradvàre akkhàhataü ma¤¤e tiññhati, ra¤¤o cakkavattissa antepuradvàraü upasobhayamànaü. Ra¤¤o bhikkhave, cakkavattissa evaråpaü cakkaratanaü pàtubhavati.

Punacaparaü bhikkhave, ra¤¤o cakkavattissa hatthiratanaü pàtubhavati sabbaseto sattappatiññho iddhimà vehàsaïgamo uposatho1 nàgaràjà. Taü disvàna ra¤¤o cakkavattissa cittaü pasiditi. Bhaddakaü vata bho hatthiyànaü, sace damathaü upeyyà'ti. Atha kho taü bhikkhave, [PTS Page 174] [\q 174/] hatthiratanaü seyyathàpi nàma bhaddo hatthàjànãyo dãgharattaü suparidanto, evameva damathaü upeti. Bhåtapubbaü bhikkhave, ràjà cakkavattã tameva hatthiratanaü vãmaüsamàno pubbanhasamayaü abhiruhitvà samuddapariyantaü pañhaviü anusaüyàyitvà tameva ràjadhàniü paccàgantvà pàtaràsaü akàsi. Ra¤¤o bhikkhave, cakkavattissa evaråpaü hatthiratanaü pàtubhavati.

Punacaparaü bhikkhave,ra¤¤o cakkavattissa assaratanaü pàtubhavati sabbaseto kàkasãso2 mu¤jakeso iddhimà vehàsaïgamo valàhako3 assaràjà. Disvàna ra¤¤o cakkavattissa cittaü pasãditi: bhaddakaü vata bho assayànaü, sace damathaü upeyyà'ti. Atha kho taü bhikkhave, assaratanaü seyyathàpi nàma bhaddo assàjànãyo dãgharattaü suparidanto, evameva damathaü upeti. Bhåtapubbaü bhikkhave, ràjà cakkavattã tameva assaratanaü vãmaüsamàno pubbanhasamayaü abhiruhitvà samuddapariyantaü pañhaviü anusaüyàyitvà tameva ràjadhàniü paccàgantvà pàtaràsaü akàsi. Ra¤¤o bhikkhave, cakkavattissa evaråpaü assaratanaü pàtubhavati.

Punacaparaü bhikkhave. Ra¤¤o cakkavattissa maõiratanaü pàtubhavati so hoti maõi veëuriyo subho jàtimà aññhaüso suparikammakato tassa kho pana bhikkhave, ràjà cakkavatti tameva maõiratanaü vãmaüsamàno caturaïginiü senaü sannayhitvà maõiü dhajaggaü àropetvà rattandhakàratimisàyaü pàyàsi. Ye kho pana bhikkhave, samantà gàmà ahesuü, te tenobhàsena kammante payojesuü divàti ma¤¤amànà. Ra¤¤o bhikkhave, cakkavattissa evaråpaü maõiratanaü pàtubhavati.

--------------------------

[BJT Page 378] [\x 378/]

Punacaparaü bhikkhave, ra¤¤o cakkavattissa itthiratanaü pàtubhavati abhiråpà dassanãyà pàsàdikà paramàya vaõõapokkharatàya samannàgatà nàtidãghà nàtirassà nàtikisà [PTS Page 175] [\q 175/] nàtithålà nàtikàëã1 nàccodàtà atikkantà mànusaü vaõõaü appattà dibbaü vaõõaü. Tassa kho pana bhikkhave, itthiratanassa evaråpo kàyasamphasso hoti: seyyathàpi nàma tålapicuno và kappàsapicuno và tassa kho pana bhikkhave, itthiratanassa sãte uõhàni gattàni honti. Uõhe sãtàni gattàni honti. Tassa kho pana bhikkhave, itthiratanassa kàyato candanagandho vàyati. Mukhato uppalagandho vàyati. Taü kho pana bhikkhave, itthiratanaü ra¤¤o cakkavattissa pubbuññhàyinã hoti pacchànipàtinã kiükàrapañissàvinã manàpacàrinã piyavàdinã. Taü kho pana bhikkhave, itthiratanaü ràjànaü cakkavattiü manasàpi no aticarati, kuto pana kàyena. Ra¤¤o bhikkhave, cakkavattissa evaråpaü itthiratanaü pàtubhavati.

Punacaparaü bhikkhave, ra¤¤o cakkavattissa gahapatiratanaü pàtubhavati. Tassa kammavipàkajaü dibbaü cakkhuü pàtubhavati, yena nidhiü passati sassàmikampi assàmikampi. So ràjànaü cakkavattiü upasaïkamitvà evamàha: appossukko tvaü deva hohi. Ahaü te dhanena dhanakaraõãyaü karissàmã'ti. Bhåtapubbaü bhikkhave, ràjà cakkavattã tameva gahapatiratanaü vãmaüsamàno nàvaü abhiruhitvà majjhegaïgàya nadiyà sotaü ogahetvà gahapatiratanaü etadavoca: attho me gahapati hira¤¤asuvaõõenà'ti. Tena hi mahàràja ekaü tãraü nàvà upetå'ti. Idheva me gahapati, attho hira¤¤asuvaõõenà'ti. Atha kho taü bhikkhave, gahapatiratanaü ubhohi hatthehi udake omasitvà påraü hira¤¤asuvaõõassa kumbhiü uddharitvà ràjànaü cakkavattiü evamàha2: alaü ettàvatà mahàràja, kataü ettàvatà mahàràja, påjitaü ettàvatà mahàràjà'ti. Ràjà cakkavattã evamàha: alaü ettàvatà gahapati, kataü ettàvatà gahapati, påjitaü ettàvatà gahapatã'ti. Ra¤¤o bhikkhave, cakkavattissa evaråpaü gahapatiratanaü pàtubhavati.

Punacaparaü bhikkhave, ra¤¤o cakkavattissa parinàyakaratanaü [PTS Page 176] [\q 176/] pàtubhavati. Paõóito vyatto medhàvã pañibalo ràjànaü cakkavattiü upaññhàpetabbaü3 upaññhàpetuü4apayàpetabbaü apayàpetuü. òhapetabbaü ñhapetuü. So ràjànaü cakkavattiü upasaïkamitvà evamàha: appossukko tvaü deva hohi, ahaü anusàsissàmã'ti. Ra¤¤o bhikkhave, cakkavattissa evaråpaü parinàyakaratanaü pàtubhavati.

Ràjà bhikkhave, cakkavattã imehi sattahi ratanehi samannàgato hoti.

Katamàhi catuhi iddhãhi:

Idha bhikkhave, ràjà cakkavattã abhiråpo hoti dassanãyo pàsàdiko paramàya vaõõapokkharatàya samannàgato ativiya a¤¤ehi manussehi. Ràjà bhikkhave, cakkavattã imàya pañhamàya iddhiyà samannàgato hoti.

-------------------------

[BJT Page 380] [\x 380/]

Punacaparaü bhikkhave, ràjà cakkavattã dãghàyuko hoti ciraññhitiko ativiya a¤¤ehi manussehi. Ràjà bhikkhave, cakkavattã imàya dutiyàya iddhiyà samannàgato hoti.

Punacaparaü bhikkhave, ràjà cakkavattã appàbàdho hoti appàtaïko samavepàkiniyà gahaõiyà samannàgato nàtisãtàya nàccuõhàya ativiya a¤¤ehi manussehi. Ràjà bhikkhave, cakkavattã imàya tatiyàya iddhiyà samannàgato hoti.

Punacaparaü bhikkhave, ràjà cakkavattã bràhmaõagahapatikànaü piyo hoti manàpo. Seyyathàpi bhikkhave, pità puttànaü piyo hoti manàpo, evameva kho bhikkhave, ràjà cakkavattã, bràhmaõagahapatikànaü piyo hoti manàpo. Ra¤¤opi bhikkhave, cakkavattissa bràhmaõagahapatikà piyà honti manàpà. Seyyathàpi bhikkhave, pituputtà piyà honti manàpà. Evameva kho bhikkhave, ra¤¤opi cakkavattissa bràhmaõagahapatikà piyà honti manàpà. Bhåtapubbaü bhikkhave, ràjà cakkavattã caturaïginiyà senàya uyyànabhåmiü niyyàsi. Atha kho bhikkhave, bràhmaõagahapatikà ràjànaü cakkavattiü upasaïkamitvà evamàhaüsu: 'ataramàno deva, yàhi, yathà taü mayaü cirataraü passeyyàmà'ti. Ràjàpi bhikkhave, cakkavattã sàrathiü àmantesi: [PTS Page 177 [\q 177/] ']ataramàno sàrathi, pesehi yathà maü brahmaõagahapatikà cirataraü passeyya'nti. Ràjà bhikkhave, cakkavattã imàya catutthàya iddhiyà samannàgato hoti

Ràjà bhikkhave, cakkavattã imàhi catuhi iddhãhi samannàgato hoti.

Taü kiü ma¤¤atha, bhikkhave, api nu kho ràjà cakkavattã imehi sattahi ratanehi samannàgato imàhi catuhi ca iddhãhi, tato nidànaü sukhaü somanassaü pañisaüvediyethàti.

Ekamekenàpi tena bhante, ratanena samannàgato ràjà cakkavattã tato nidànaü sukhaü somanassaü pañisaüvediyetha. Ko pana vàdo sattahi ratanehi catuhi ca iddhihãti.

Atha kho bhagavà parittaü pàõimattaü pàsàõaü gahetvà bhikkhå àmantesi: 'taü kiü ma¤¤atha bhikkhave, katamo nu kho mahantataro: yo càyaü mayà paritto pàõimatto pàsàõo gahito, yo ca himavà pabbataràjàti.

Appamattako ayaü bhante, bhagavatà paritto pàõimatto pàsàõo gahito himavantaü pabbataràjànaü upanidhàya saïkhampi na upeti, kalahàgampi na upeti, upanidhimpi na upeti.

Evameva kho bhikkhave, yaü ràjà cakkavattã sattahi ratanehi catåhi ca iddhãhi samannàgato tato nidànaü sukhaü somanassaü pañisaüvedeti. Taü dibbassa sukhassa upanidhàya saïkhampi na upeti, kalabhàgampi na upeti, upanidhimpi na upeti.

[BJT Page 382] [\x 382/]

Sa kho so bhikkhave, paõóito sace kadàci karahaci dãghassa addhuno accayena manussattaü àgacchati. Yàni tàni uccàkulàni khattiyamahàsàlakulaü và bràhmaõamahàsàlakulaü và gahapatimahàsàlakulaü và, tathàråpe kule paccàjàyati aóóhe mahaddhane mahàbhoge pahåtajàtaråparajate pahåtavittupakaraõe pahåtadhanadha¤¤e. So ca hoti abhiråpo dassanãyo pàsàdiko paramàya vaõõapokkharatàya samannàgato. Làbhã annassa pànassa vatthassa yànassa màlàgandha vilepanassa seyyàvasathapadãpeyyassa. So kàyena sucaritaü carati, vàcàya sucaritaü carati, manasà sucaritaü carati. So [PTS Page 178] [\q 178/] kàyena sucaritaü caritvà vàcàya sucaritaü caritvà manasà sucaritaü caritvà kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati. Seyyathàpi bhikkhave, akkhadhutto pañhameneva kañaggahena mahantaü bhogakkhandhaü adhigaccheyya, appamattako so bhikkhave, kañaggaho, yaü so akkhadhutto pañhameneva kañaggahena mahantaü bhogakkhandhaü adhigaccheyya. Atha kho ayameva tato mahantataro kañaggaho, yaü so paõóito kàyena sucaritaü caritvà vàcàya sucaritaü caritvà manasà sucaritaü caritvà kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapajjati. Ayaü bhikkhave, kevalaparipårà paõóitabhåmãti.

Idamavoca bhagavà attamanà te bhikkhå bhagavato bhàsitaü abhinandunti.

Bàlapaõóitasuttaü navamaü.