Suttantapiñake
Aïguttaranikàyo
Tatiyo bhàgo
Pa¤cakanipàto
2. Dutiyaü paõõàsakaü
1. Nãvaraõavaggo
Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.
[BJT Page 100]
5. 2. 1. 1.
(Nãvaraõasuttaü)
1. Evaü me sutaü ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme. Tatra kho bhagavà bhikkhu àmantesi bhikkhavo'ti. Bhadante'ti te bhikkhu bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:
Pa¤cime bhikkhave àvaraõà nãvaraõà cetaso ajjhàruhà pa¤¤àya dubbalãkaraõà. Katame pa¤ca?
Kàmacchando bhikkhave àvaraõo nãvaraõo cetaso ajjhàruho pa¤¤àya dubbalãkaraõo. Vyàpàdo bhikkhave àvaraõo nãvaraõo cetaso ajjhàruho pa¤¤àya dubbalãkaraõo. Thãnamiddhaü bhikkhave àvaraõaü nãvaraõaü cetaso ajjhàruhaü pa¤¤àya dubbalãkaraõaü. Uddhaccakukkuccaü bhikkhave àvaraõaü nãvaraõaü cetaso ajjhàruhaü pa¤¤àya dubbalãkaraõaü. Vicikicchà bhikkhave àvaraõà nãvaraõà cetaso ajjhàruhà pa¤¤àya dubbalãkaraõà.
Ime kho bhikkhave pa¤ca àvaraõà nãvaraõà cetaso ajjhàruhà pa¤¤àya dubbalãkaraõà.
So vata bhikkhave bhikkhu, ime pa¤ca àvaraõe nãvaraõe cetaso ajjhàruhe pa¤¤àya dubbalãkaraõe appahàya abalàya pa¤¤àya dubbalàya attatthaü và ¤assati, [PTS Page 064] paratthaü và ¤assati, ubhayatthaü và ¤assati, uttariü và1 manussadhammà alamariya¤àõadassanavisesaü sacchikarissatã'ti netaü ñhànaü vijjati.
Seyyathàpi bhikkhave nadã pabbateyyà dåraïgamà sãghasotà hàrahàriõã, tassà puriso ubhato naïgalamukhàni vivareyya, evaü hi so bhikkhave majjhe nadiyà soto vikkhitto visaño byàdinno na ceva2 dåraïgamo assa, na sãghasoto, na hàrahàrã. Evameva kho bhikkhave so vata bhikkhu ime pa¤ca àvaraõe nivaraõe cetaso ajjhàruhe pa¤¤àya dubbalãkaraõe appahàya abalàya pa¤¤àya dubbalàya attatthaü và ¤assati, paratthaü và ¤assati, ubhayatthaü và ¤assati, uttariü và manussadhammà alamariya¤àõadassanavisesaü sacchikarissatã'ti netaü ñhànaü vijjati.
1. Uttari và machasaü 2. Neva machasaü
[BJT Page 102]
So vata bhikkhave bhikkhu ime pa¤ca àvaraõe nãvaraõe cetaso ajjhàruhe pa¤¤àya dubbalãkaraõe pahàya balavatiyà pa¤¤àya attatthaü và ¤assati, paratthaü và ¤assati, ubhayatthaü và ¤assati, uttariü và manussadhammà alamariya¤àõadassanavisesaü sacchikarissatã'ti ñhànametaü vijjati.
Seyyathàpi bhikkhave nadã pabbateyyà dåraïgamà sãghasotà hàrahàriõã, tassà puriso ubhato naïgalamukhàni pidaheyya, evaü hi so bhikkhave majjhe nadiyà soto avikkhitto avisaño abyàdinno dåraïgamo ceva assa sãghasoto ca hàrahàrã ca. Evameva kho bhikkhave so vata bhikkhu ime pa¤ca àvaraõe nãvaraõe cetaso ajjhàruhe pa¤¤àya dubbalãkaraõe pahàya balavatiyà pa¤¤àya attatthaü và ¤assati, paratthaü và ¤assati. Ubhayatthaü và ¤assati, uttariü và manussadhammà alamariya¤àõadassanavisesaü sacchikarissatã'ti ñhànametaü vijjati.
[PTS Page 065]
5. 2. 1. 2.
(Akusalaràsisuttaü)
) Sàvatthinidànaü:)
2. Akusalaràsãti bhikkhave vadamàno ime* pa¤canãvaraõe sammà
Vadamàno
Vadeyya. Kevalohayaü1 bhikkhave akusalaràsã yadidaü pa¤canãvaraõà. Katame pa¤ca?
Kàmacchandanãvaraõaü, byàpàdanãvaraõaü thãnamiddhanãvaraõaü, uddhaccakukkuccanãvaraõaü,
Vicikicchànãvaraõaü.
Akusalaràsãti bhikkhave vadamàno ime pa¤canãvaraõe sammà vadamàno vadeyya. Kevalohayaü bhikkhave akusalaràsã yadidaü ime pa¤canãvaraõà'ti. 2
*'Imo' iti machasaü potthake na dissati.
1. Kevalohàyaü machasaü, kevalocàyaü syà
2. Ime pa¤canãvaraõànã'ti sãmu
[BJT Page 104]
5. 2. 1. 3
(Padhàniyaïgasuttaü)
(Sàvatthi nidànaü:)
3. Pa¤cimàni bhikkhave padhàniyaïgàni. Katamàni pa¤ca?
Idha bhikkhave bhikkhu saddho hoti saddahati tathàgatassa bodhiü: itipi so bhagavà arahaü sammàsambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavàti. Appàbàdho hoti appàtaïko samavepàkiniyà gahaõiyà samannàgato nàtisãtàya nàccuõhàya majjhimàya padhànakkhamàya.
Asañho hoti amàyàvã yathàbhåtaü attànaü àvãkattà satthari và vi¤¤åsu và sabrahmacàrãsu.
âraddhaviriyo viharati akusalànaü dhammànaü pahàõàya kusalànaü dhammànaü upasampadàya thàmavà daëhaparakkamo anikkhittadhuro kusalesu dhammesu.
Pa¤¤avà hoti udayatthagàminiyà pa¤¤àya samannàgato ariyàya nibbedhikàya sammà dukkhakkhayagàminiyà.
Imàni kho bhikkhave pa¤ca padhàniyaïgànã'ti.
5. 2. 1. 4.
(Asamaya samayasuttaü)
(Sàvatthinidànaü)
4. Pa¤cime bhikkhave asamayà padhànàya. Katame pa¤ca?
[PTS Page 066]
Idha bhikkhave bhikkhu jiõõo hoti jaràya abhibhåto. Ayaü bhikkhave pañhamo asamayo padhànàya.
Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu vyàdhito hoti vyàdhinà abhibhåto. Ayaü bhikkhave dutiyo asamayo padhànàya.
Puna ca paraü bhikkhave dubbhikkhaü hoti dussassaü dullabhapiõóaü na sukaraü u¤chena paggahena yàpetuü. Ayaü bhikkhave tatiyo asamayo padhànàya.
Puna ca paraü bhikkhave bhayaü hoti añavãsaïkopo1 cakkasamàråëhà jànapadà pariyàyanti. Ayaü bhikkhave catuttho asamayo padhànàya.
Puna ca paraü bhikkhave saïgho bhinno hoti. Saïghe kho pana bhikkhave bhinne a¤¤ama¤¤aü akkosà ca honti, a¤¤ama¤¤aü paribhàsà ca honti, a¤¤ama¤¤aü parikkhepà ca honti, a¤¤ama¤¤aü pariccajanà2 ca honti. Tattha appasantà ceva nappasãdanti. Pasannàna¤ca ekaccànaü a¤¤athattaü hoti. Ayaü bhikkhave pa¤camo asamayo padhànàya.
Ime kho bhikkhave pa¤ca asamayà padhànàyà'ti.
1. Añavisaïkopo sabbattha2. 2. Pariccajà machasaü syà.
[BJT Page 106]
Pa¤cime bhikkhave samayà padhànàya. Katame pa¤ca?
Idha bhikkhave bhikkhu daharo hoti. Yuvà susu kàlakeso bhadrena yobbanena samannàgato pañhamena vayasà. Ayaü bhikkhave pañhamo samayo padhànàya.
Puna ca paraü bhikkhave bhikkhu appàbàdho hoti appàtaïko samavepàkiniyà gahaõiyà samannàgato nàtisãtàya nàccuõhàya majjhimàya padhànakkhamàya. Ayaü bhikkhave dutiyo samayo padhànàya.
Puna ca paraü bhikkhave subhikkhaü hoti susassaü [PTS Page 067] sulabhapiõóaü, sukaraü u¤jena paggahena yàpetuü. Ayaü bhikkhave tatiyo samayo padhànàya
Puna ca paraü bhikkhave manussà samaggà sammodamànà avivadamànà khãrodakãbhåtà a¤¤ama¤¤aü piyacakkhuhi sampassantà viharanti. Ayaü bhikkhave catuttho samayo padhànàya.
Puna ca paraü bhikkhave saïgho samaggo sammodamàno avivadamàno ekuddeso phàsu viharati. Saïghe kho pana bhikkhave samagge na ceva a¤¤ama¤¤aü akkosà honti. Na ca a¤¤ama¤¤aü paribhàsà honti. Na ca a¤¤ama¤¤aü parikkhepà honti. Na ca a¤¤ama¤¤aü pariccajanà honti. Tattha appasannà ceva pasãdanti. Pasannàna¤ca bhiyyobhàvo1 hoti. Ayaü bhikkhave pa¤camo samayo padhànàya.
Ime kho bhikkhave pa¤ca samayà padhànàyà'ti.
5. 2. 1. 5
(Màtàputtasuttaü)
5. Ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme. Tena kho pana samayena sàvatthiyaü ubho màtàputtà vassàvàsaü upagamiüsu bhikkhå ca bhikkhuõã ca.
Te a¤¤ama¤¤assa abhiõhaü dassanakàmà ahesuü. Màtàpi puttassa abhiõhaü dassanakàmà ahosã. Putto'pi màtaraü abhiõhaü dassanakàmo ahosi. Tesaü abhiõhaü dassanà saüsaggo ahosi. Saüsagge sati vissàso ahosi. Vissàse sati otàro ahosi. Te otiõõacittà sikkhaü apaccakkhàya dubbalyaü anàvãkatvà methutaü dhammaü patiseviüsu.
Atha kho sambahulà bhikkhu yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdiüsu. Ekamantaü nisinnà kho te bhikkhå bhagavantaü etadavocuü: 'idha bhante sàvatthiyaü ubho màtà puttà vassàvàsaü upagamiüsu bhikkhu ca bhikkhuõã ca. Te a¤¤ama¤¤assa [PTS Page 068] abhiõhaü dassanakàmà ahesuü. Màtàpi puttassa abhiõhaü dassanakàmà ahosi. Puttopi màtaraü abhiõhaü dassanakàmo ahosi. Tesaü abhiõhaü dassanà saüsaggo ahosi. Saüsagge sati vissàso ahosi. Vissàse sati otàro ahosã. Te otiõõacittà sikkhàü apaccakkhàya dubbalyaü anàvãkatvà methunaü dhammaü patiseviüsu'ti.
1. Bhãyobhàvo sãmu.
[BJT Page 108.]
Kinnu so bhikkhave moghapuriso ma¤¤ati na màtà putte sàrajjati putto và pana màtarã'ti.
Nàhaü bhikkhave a¤¤aü ekaråpampi samanu passàmi yaü1 evaü rajanãyaü evaü kamanãyaü evaü madanãyaü evaü bandhanãyaü evaü mucchanãyaü evaü antaràyakaraü anuttarassa yogakkhemassa adhigamàya, yathayidaü bhikkhave itthiråpaü. Itthiråpe bhikkhave sattà rattà gathità giddhà mucchità ajjhopannà. Te dãgharattaü socanti itthiråpavasànugà.
Nàhaü bhikkhave a¤¤aü ekasaddampi samanupassàmi yaü evaü rajanãyaü evaü kamanãyaü evaü madanãyaü evaü bandhanãyaü evaü mucchanãyaü evaü antaràyakaraü anuttarassa yogakkhemassa adhigamàya, yathayidaü bhikkhave itthisaddo. Itthisadde bhikkhave sattà rattà gathità giddhà mucchità ajjhopannà. Te dãgharattaü socanti itthisaddavasànugà.
Nàhaü bhikkhave a¤¤aü ekagandhampi samanupassàmi yaü evaü rajanãyaü evaü kamanãyaü evaü madanãyaü evaü bandhanãyaü evaü mucchanãyaü evaü antaràyakaraü anuttarassa yogakkhemassa adhigamàya, yathayidaü bhikkhave itthigandho. Itthigandhe bhikkhave sattà rattà gathità giddhà mucchità ajjhopannà. Te dãgharattaü socanti itthigandhavasànugà.
Nàhaü bhikkhave a¤¤aü ekarasampi samanupassàmi yaü evaü rajanãyaü evaü kamanãyaü evaü madanãyaü evaü bandhanãyaü evaü mucchanãyaü evaü antaràyakaraü anuttarassa yogakkhemassa adhigamàya, yathayidaü bhikkhave itthiraso. Itthirase bhikkhave sattà rattà gathità giddhà mucchità ajjhopannà. Te dãgharattaü socanti itthirasavasànugà.
Nàhaü bhikkhave a¤¤aü ekaphoññhabbampi samanupassàmi yaü evaü rajanãyaü evaü kamanãyaü evaü madanãyaü evaü evaü bandhanãyaü evaü mucchanãyaü evaü antaràyakaraü anuttarassa yogakkhemassa adhigamàya, yathayidaü bhikkhave itthipoññhabbo. Itthipoññhabbe bhikkhave sattà rattà giddhà gathità mucchità ajjhopannà. Te dãgharattaü socanti itthipoññhabbavasànugà.
Itthi bhikkhave gacchantã'pi purisassa cittaü pariyàdàya tiññhati. òhità'pi nisinnà'pi2sayànà'pi hasanti'pi bhaõantã'pi gàyantã'pi rodantã'pi ugghànità'pi 3 matà'pi purisassa cittaü pariyàdàya tiññhati. Yampi taü bhikkhave sammà vadamàno vadeyya samannapàso màrassà'ti.
[PTS Page 069]
1. Salalape asihatthena pisàcenapi sallape,
âsãvisampi àside yena daññho na jãvati
2. Natveva eko ekàya màtugàmena sallape,
Muññhassatiü tà bandhanti pekkhitena sitena ca,
3. Athopi dunnivatthena ma¤junà bhaõitena ca,
Neso jano suvàsãdo4 api ugghànito5 mato.
4. Pa¤cakàmaguõà ete itthiråpasmiü dissare,
Råpà saddà rasà gandhà phoññhabbà ca manoramà.
5. Tesaü kàmoghavuëhànaü kàme aparijànataü,
Kàlaü gatiü6 bhavàbhavaü saüsàrasmiü purakkhatà.
6. Ye ca kàme pari¤¤àya caranti akutobhayà,
Te ve pàragatà loke ye pattà àsavakkhaya'nti.
1. (Yaü) machasaü natthi 2. Nipannàpi syà 3. Ugghàtitàpi syà, machasaü 4. Svàsãsado machasaü svàsadedà syà, 5. Ugghàtito syà machasaü 6. Gati machasaü
Piñu aüka:110
5. 2. 1. 6
(Upajjhàyasuttaü)
(Sàvatthinidànaü:)
6. Atha kho a¤¤ataro bhikkhu yena sako upajjhàyo tenupasaïkami.
Upasaïkamitvà sakaü upajjhàyaü etadavoca: 'etarahi me bhante madhurakajàto ceva kàyo. Disà ca me na pakkhàyanti. Dhammà ca maü nappañibhanti. Thãnamiddhaü ca me cittaü pariyàdàya tiññhati. Anabhirato ca brahmacariyaü caràmi. Atthi ca me dhammesu vicikicchà'ti.
Atha kho so bhikkhu taü saddhivihàrikaü bhikkhuü àdàya yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu bhagavantaü etadavoca:
Ayaü bhante bhikkhu evamàha: 'etarahi me bhante madhurakajàto veca kàyo. Disà ca me napakkhàyanti. Dhammà ca maü nappañibhanti. Thãnamiddhaü ca me cittaü pariyàdàya tiññhati. Anabhirato ca brahamacariyaü caràmi. Atthi ca me dhammesu vicikicchà'ti.
[PTS Page 070]
Evaü hetaü bhikkhu hoti indriyesu aguttadvàrassa, bhojane amatta¤¤uno, jàgariyaü ananuyuttassa, avipassakassa kusalànaü dhammànaü, pubbarattàpararattaü bodhipakkhiyànaü dhammànaü bhàvanànuyogaü ananuyuttassa viharato yaü madhurakajàto ceva kàyo hoti, disà cassa na pakkhàyanti, dhammà ca taü nappañibhanti. , Thãnamiddhaü cassa cittaü pariyàdàya tiññhati, anabhirato ca brahmacariyaü carati, hoti cassa dhammesu vicikicchà.
Tasmàtiha te bhikkhu evaü sikkhitabbaü: 'indriyesu guttadvàro bhavissàmi, bhojane matta¤¤u, jàgariyaü anuyutto, vipassako kusalànaü dhammànaü, pubbarattàpararattaü bodhipakkhiyànaü dhammànaü bhàvanànuyogaü anuyutto viharissàmi'ti, " evaü hi te bhikkhu sikkhitabbanti,
Atha kho so bhikkhu bhagavatà iminà ovàdena ovadito uññhàyàsanà bhagavantaü abhivàdetvà padakkhiõaü katvà pakkàmi.
Atha kho so bhikkhu eko vupakaññho appamatto àtàpã pahitatto viharanto na cirasseca yassatthàya kulaputtà sammadeva agàrasmà anagàriyaü pabbajanti, tadanuttaraü brahmacariyapariyosànaü diññheva dhamme sayaü abhi¤¤à sacchikatvà upasampajja vihàsi khãõa jàti, vusitaü brahmacariyaü, kataü karaõãyaü, nàparaü itthattàyà'ti abbha¤¤àsi a¤¤ataro ca pana so bhikkhu arahataü ahosi.
Piñu aüka:112
Atha kho so bhikkhu arahattappatto yena sako upajjhàyo tenupasaïkami. Upasaïkamitvà sakaü upajjhàyaü etadavoca: 'etarahi me bhante natveva 1 madhurakajàto kàyo. Disà ca me pakkhàyanti. Dhammà ca maü pañibhanti. Thãnamiddhaü ca me cittaü na pariyàdàya tiññhati abhirato ca brahmacariyaü caràmi natthi ca me dhammesu vicikicchà'ti.
Atha kho so bhikkhu taü saddhivihàrikaü bhikkhuü àdàya yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà [PTS Page 071] bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho so bhikkhu bhagavantaü etadavoca:
Ayaü bhante bhikkhu evamàha'etarahi me bhante natveva1 madhurakajàto kàyo. Disà ca me pakkhàyanti. Dhammà ca maü pañibhanti. Thãnamiddhaü ca me cittaü pariyàdàya na tiññhati. Abhirato ca brahmacariyaü caràmi. Natthi ca me dhammesu vicikicchà'ti.
Evaü hi taü bhikkhu hoti indriyesu guttadvàrassa, bhojane matta¤¤uno, jàgariyaü anuyuttassa, vipassakassa kusalànaü dhammànaü, pubbarattàpararattaü bodhipakkhiyànaü dhammànaü bhàvanànuyogaü anuyuttassa viharato, yaü na ceva madhurakajàto kàyo hoti, disà cassa pakkhàyanti, dhammà ca taü pañibhanti, thãnamiddhaü cassa cittaü na pariyàdàya tiññhati, abhirato ca brahmacariyaü carati, na cassa hoti dhammesu vicikicchà.
Tasmàtiha vo bhikkhave evaü sikkhitabbaü: 'indriyesu guttadvàrà bhavissàma, bhojane matta¤¤uno, jàgariyaü anuyuttà, vipassakà kusalànaü dhammànaü, pubbarattàpararattaü bodhipakkhiyànaü dhammànaü bhàvanànuyogaü anuyuttà viharissàmà'ti evaü hi vo bhikkhave sikkhitabbanti.
5. 2. 1. 7
(òhànasuttaü)
(Sàvatthinidànaü)
7. Pa¤cimàni bhikkhave ñhànàni abhiõhaü paccavekkhitabbàni itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và. Katamàni pa¤ca?
Jaràdhammomhi jaraü anatãto'ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và.
Vyàdhidhammomhi vyàdhiü anatãto'ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và.
Maraõadhammomhi maraõaü anatãto'ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và.
1. Na ceva syà, machasaü
[BJT Page 114]
'Sabbehi me piyehi manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo'ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü [PTS Page 072] itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và.
'Kammassakomhi kammadàyàdo kammayoni kammabandhå kammapañisaraõo yaü kammaü karissàmi kalyàõaü và pàpakaü và tassa dàyàdo bhavissàmã'ti abhiõhaü paccacekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và.
Ki¤ca bhikkhave atthavasaü pañicca 'jaràdhammomhi jaraü anatãto'ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và. ? Atthã bhikkhave sattànaü yobbane yobbanamado yena madena mattà kàyena duccaritaü caranti vàcàya duccaritaü caranti manasà duccaritaü caranti. Tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato yo yobbane yobbanamado so sabbaso và pahãyati, tanu và pana hoti. Idaü kho bhikkhave atthavasaü pañicca 'jaràdhammomhi jaraü anatãto'ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và.
Ki¤ca bhikkhave atthavasaü pañicca'vyàdhidhammomhi vyàdhiü anatãto'ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthiyà và và purisena và gahaññhena và pabbajitena và? Atthi bhikkhave sattànaü àrogye àrogyamado yena madena mattà kàyena duccaritaü caranti vàcàya duccaritaü caranti manasà duccaritaü caranti. Tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato yo àrogye àrogyamado so sabbaso và pahãyati, tanu và pana hoti. Idaü kho bhikkhave atthavasaü pañicca 'vyàdhidhammomhi vyàdhiü anatãto'ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và.
Ki¤ca bhikkhave atthavasaü pañicca 'maraõadhammomhi maraõaü anatãto'ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và? Atthi bhikkhave sattànaü jãvite jãvitamado yena madena mattà kàyena duccaritaü caranti vàcàya [PTS Page 073] duccaritaü caranti manasà duccaritaü caranti. Tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato yo jãvite jãvitamado so sabbaso và pahãyati, tanu và pana hoti. Idaü kho bhikkhave atthavasaü pañicca 'maraõadhammomhi maraõaü anatãto'ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthãyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và.
[BJT Page 116]
Ki¤ca bhikkhave atthavasaü pañicca 'sabbehi me piyehi manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo'ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và? Atthi bhikkhave sattànaü piyesu jandaràgo yena ràgena rattà kàyena duccaritaü caranti càvàya duccaritaü caranti manasà duccaritaü caranti. Tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato yo piyesu chandaràgo so sabbaso và pahãyati, tanu và pana hoti. Idaü kho bhikkhave atthavasaü pañicca 'sabbehi me piyehi manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo'ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và.
Ki¤ca bhikkhave atthavasaü pañicca 'kammassakomhi kammadàyàdo kammayonã kammabandhå kammapañisaraõo yaü kammaü karissàmi kalyàõaü và pàpakaü và tassa dàyàdo bhavissàmi'ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và?. Atthi bhikkhave sattànaü kàyaduccaritaü vacãduccaritaü manoduccaritaü. Tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato sabbaso và taü pahãyati, tanu và pana hoti idaü kho bhikkhave atthavasaü pañicca 'kammassakomhi kammadàyàdo kammayonã kammabandhå kammapañisaraõo yaü kammaü karissàmi kalyàõaü và pàpakaü và tassa dàyàdo bhavissàmi'ti abhiõhaü paccavekkhitabbaü itthiyà và purisena và gahaññhena và pabbajitena và.
Sa kho so bhikkhave ariyasàvako iti pañisa¤cikkhati: [PTS Page 074] na kho aha¤¤eveko jaràdhammo jaraü anatãto atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti uppatti, sabbe sattà jaràdhammà jaraü anatãtà'ti tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato maggo sa¤jàyati. So taü maggaü àsevati, bhàveti, bahulãkaroti. Tassa taü maggaü àsevato bhàvayato bahulãkaroto saüyojanà pahãyanti, 1 anusayà vyantãhonti.
Na kho aha¤¤eveko vyàdhidhammo vyàdhiü anatãto, atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbe sattà vyàdhiü anatãtà'ti tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato maggo sa¤jàyati, so taü maggaü àsevati, bhàveti, bahulikaroti. Tassa taü maggaü àsevato bhàvayato bahulãkaroto saüyojanà pahãyanti. 1Anusayà vyanti honti.
1. Saüyojanàni pahãyanti syà saüyojanàni sabbaso pahãyanti. Machasaü.
[BJT Page 118]
'Na kho aha¤¤eveko maraõadhammo maraõaü anatãto, atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbe sattà maraõadhammà maraõaü anatãtà'ti tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato maggo sa¤jàyati so taü maggaü àsevati bhàveti bahulãkaroti. Tassa taü maggaü àsevato bhàvayato bahulãkaroto saüyojanà pahãyanti. Anusayà vyanti honti.
'Na kho mayhamevekassa sabbeheva piyehi manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo, atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti, sabbesaü sattànaü manàpehi nànàbhàvo vinàbhàvo'ti tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato maggo sa¤jàyati. So taü maggaü àsevati bhàveti bahulãkaroti. Tassa taü maggaü àsevato bhàvayato bahulãkaroto saüyojanà pahãyanti. Anusayà vyantãhonti.
'Na kho aha¤¤eveko kammassakomhi kammadàyàdo kammayonã kammabandhå kammapañisaraõo yaü kammaü karissàmi kalyàõaü và pàpakaü và tassa dàyàdo bhavissàmi, atha kho yàvatà sattànaü àgati gati cuti upapatti. Sabbe sattà kammassakà kammadàyàdà kammayonã kammabandhå kammapañisaraõà, yaü kammaü karissanti kalyàõaü và pàpakaü và, tassa dàyàdà [PTS Page 075] bhavissantã'ti tassa taü ñhànaü abhiõhaü paccavekkhato maggo sa¤jàyati. So taü maggaü àsevati, bhàveti, bahulãkaroti tassa taü maggaü àsevato bhàvayato bahulãkaroto saüyojanà pahãyanti. Anusayà vyantãhontã'ti.
7. Vyàdhidhammà jaràdhammà atho maraõadhammino,
Yathà dhammà tathà santà1 jigucchanti puthujjanà.
8. Aha¤cetaü jiguccheyyaü evaü dhammesu pàõisu,
Na metaü patiråpassa mama evaü vihàrino.
9. Sohaü evaü viharanto ¤atvà dhammaü niråpadhiü,
ârogye yobbanasmi¤ca jãvitasmi¤ca ye madà,
10. Sabbe made abhibhosmi nekkhammaü daññhu khemato
Tassa me ahu ussàho nibbànaü abhipassato.
11. Nàhaü bhabbo etarahi kàmàni patisevituü,
Anivattã bhavissàmi brahmacariyaparàyaõoti.
Sattà machasaü
[BJT Page 120]
5. 2. 1. 8. ( Licchavikumàrasuttaü) 8. Ekaü samayaü bhagavà vesàliyaü viharati mahàvane kuñàgàrasàlàyaü. Atha kho bhagavà pubbanhasamayaü nivàsetvà pattacãvaramàdàya vesàliyaü piõóàya pàvisi. Vesàliyaü piõóàya caritvà pacchàbhattaü piõóapàtapañikkanto mahàvanaü ajjhogahetvà1 a¤¤atarasmiü rukkhamåle divàvihàraü nisãdi.
Tena kho pana samayena sambahulà licchavikumàrakà sajjàni dhanåni àdàya kukkurasaïghaparivutà mahàvane anucaïkamamànà anuvicaramànà addasaüsu bhagavantaü a¤¤atarasmiü rukkhamåle nisinnaü divàvihàraü. 2 Disvàna sajjàni dhanåni nikkhipitvà kukkurasaïghaü ekamantaü uyyojetvà yena bhagavà tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà bhagavantaü [PTS Page 076] abhivàdetvà tuõhãbhåtà tuõhãbhåtà pa¤jalikà bhagavantaü payurupàsanti.
Tena kho pana samayena mahànàmo licchavi mahàvane jaïghàvihàraü anucaïkamamàno anuvicaramàno addasa te licchavikumàrake tuõhãbhåte tuõhãbhåte pa¤jalike bhagavantaü payurupàsante. Disvà yena bhagavà tenusaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho mahànàmo licchavi udànaü udànesi: bhavissanti vajjã, bhavissanti vajjã'ti.
Kiü pana tvaü mahànàma evaü vadesi 'bhavissanti vajjã bhavissanti vajjã'ti.
"Ime bhante licchavikumàrakà caõóà pharusà apajahà3ti. Yàni'pi tàti kulesu pahenakàni4 pahãyanti ucchåni và badaràti và påvàti và modakàti và saïgulikàti5 và, tàni vilumpitvà vilumpitvà khàdanti. Kulitthãnampi kulakumàrãnampi pacchàliyaü6 khipanti. Te' dànime tuõhãbhåtà tuõhãbhåtà pa¤jalikà bhagavantaü payirupàsantã'ti.
Yassa kassaci mahànàma kulaputtassa pa¤cadhammà saüvijjanti, yadi và ra¤¤o khattiyassa muddhàbhisittassa7, yadi và raññhikassa8 pettanikassa, yadi và senàya senàpatikassa, yadi và gàmagàmikassa9, yadi và pågagàmaõikassa, ye và pana kulesu paccekàdhipaccaü kàrenti, vuddhiyeva pàñikaïkhà, no parihàni. Katame pa¤ca?
Idha mahànàma kulaputto uññhànaviriyàdhigatehi bhogehi bàhàbala paricitehi sedàvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi màtàpitaro sakkaroti garu10karoti màneti [PTS Page 077] påjeti. Tamenaü màtàpitaro sakkatà garukatà mànità påjità kalyàõena manasà anukampanti: 'ciraü jãva, dãghamàyuü pàlehã'ti. Màtàpitànukampitassa mahànàma kulaputtassa vuddhiyeva pàñikaïkhà, no parihàni.
1. Ajjhogàhetvà machasaü 2. 'Divàvihàraü machasaü natthi
3. Apànubhà machasaü apàñubhà syà 4. Pahãõakàni syà, pahãnakàni sãmu.
5. Saükulikàti machasaü saükhalikàti và sãmu. 6. Pacchaliyaü katthaci.
7. Muddhàvasittassa, katthaci 8. Raññhakassa sãmu.
9. Gàmagàmaõikassa machasaü 10. Garuü machasaü.
[BJT Page 122]
Puna ca paraü mahànàma kulaputto uññhànaviriyàdhigatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi puttadàradàsakammakaraporise sakkaroti, garukaroti, màneti, påjeti. Tamenaü puttadàradàsakammakaraporisà sakkatà garukatà mànità, påjità kalyàõena manasà anukampanti: 'ciraü jãva, dighamàyuü pàlehã'ti. Puttadàradàsakammakaraporisànukampitassa mahànàma kulaputtassa vuddhiyeva pàñikaïkhà, no parihàni.
Puna ca paraü mahànàma kulaputto uññhànaviriyàdhigatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi khettakammantasàmantasaüvohàre1 sakkaroti, garukaroti, màneni, påjeti. Tamenaü khettakammantasàmantasaüvohàrà sakkatà garukatà mànità pujità kalyàõena manasà anukampanti: 'ciraü jãva, dighamàyuü pàlehã'ti. Khettakammantasàmantasaüvohàrànukampitassa mahànàma kulaputtassa vuddhiyeva pàñikaïkhà, no parihàni.
Puna ca paraü mahànàma, kulaputto uññhànaviriyàdhigatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi yàvatà balipañiggàhikà devatà sakkaroti, garukaroti, màneti, påjeti. Tametaü balipañiggàhikà devatà sakkatà garukatà mànità påjità kalyàõena manasà anukampanti:ciraü jãva, dãghamàyuü pàlehã'ti. Devatànukampitassa mahànàma kulaputtassa vuddhiyeva pàñikaïkhà, no parihàni.
Puna ca paraü mahànàma kulaputto uññhànaviriyàdhigatehi bhogehi bàhàbalaparicitehi sedàvakkhittehi dhammikehi dhammaladdhehi samaõabràhmaõe sakkaroti garukaroti, màneti, påjeti. Tamenaü samaõabràhmaõà sakkatà garukatà mànità pujità kalyàõena manasà anukampanti:'ciraü jãva, dãghamàyuü pàlehã'ti. Samaõabràhmaõànukampitassa [PTS Page 078] mahànàma kulaputtassa vuddhiyeva
Pàñikaïkhà, no parihàni.
Yassa kassaci mahànàma kulaputtassa ime pa¤ca dhammà saüvijjanti, yadi và ra¤¤o khattiyassa muddhàbhisittassa yadi và raññhikassa pettanikassa yadi và senàya senàpatikassa yadi và gàmagàmikassa yadi và pugagàmaõikassa, ye và pana kulesu paccekàdhipaccaü kàrenti, vuddhiyeva pàñikaïkhà, no parihànã'ti,
1. Sàmattasabyehàre machasaü
[BJT Page 124]
12. Màtàpitukiccakaro puttadàrahito sadà,
Anto janassa atthàya ye cassa upajivino,
13. Ubhinnaü yeva1 atthàya vada¤¤å hoti sãlavà,
¥àtãnaü pubbapetànaü diññhadhamme ca jãvinaü, 2
14. Samaõànaü bràhmaõànaü devatànaü ca paõóito,
Vittisa¤janano hoti dhammena gharamàvasaü.
15. So karitvàna kalyàõaü pujjo hoti pasaüsiyo.
Idha ceva naü3 pasaüsanti pecca sagge ca modatã'ti4
5. 2. 1. 9
(Pañhamabuóóhapabbajitasuttaü)
(Sàvatthinidànaü:)
9. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato dullabho buóóhapabbajito. Katamehi pa¤cahi?
Dullabho bhikkhave buóóhapabbajito nipuõo, dullabho àkappasampanno, dullabho bahussuto, dullabho dhammakathiko, dullabho vinayadharo.
Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato dullabho buóóhapabbajito'ti.
5. 2. 1. 10
Dutiyabuóóhapabbajita suttaü
(Sàvatthinidànaü:)
10. Pa¤cahi bhikkhave dhammehi samannàgato dullabho buóóhapabbajito. Katamehi pa¤cahi?
Dullabho bhikkhave buóóhapabbajito suvaco, dullabho [PTS Page 079] suggahãtaggàhã, dullabho padakkhiõaggàhã, dullabho dhammakathiko, dullabho vinayadharo.
Imehi kho bhikkhave pa¤cahi dhammehi samannàgato dullabho buóóhapabbajito'ti.
Nãvaraõavaggo pañhamo.
Tassuddànaü
âvaraõaü ràsi aïgàni samayaü màtuputtikà,
Upajjhà ñhànaü kumàrà licchavã apare duve'ti.
1. Ceva machasaü 2. Diññhe dhamme ca jãvataü machasaü jãvitaü syà.
3. Idhevanaü machasaü 4. Sagge pamodati machasaü