Uposathavaggo

[BJT Page 174]

Suttantapiñake

Aïguttaranikàyo

Pa¤camo bhàgo

Aññhakanipàto

Pañhamo paõõàsako

5. Uposathavaggo

Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.

8. 1. 5. 1

Saïkhitta aññhaïguposatha suttaü

Evaü me sutaü: ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme. Tatra kho bhagavà bhikkhå àmantesi bhikkhavoti. Bhadanteti te bhikkhå bhagavato paccassosuü. Bhagavà etadavoca:

Aññhaïgasamannàgato bhikkhave, uposatho upavuttho mahapphalo hoti mahànisaüso mahàjutiko mahàvipphàro.

Kathaü upavuttho ca bhikkhave, aññhaïgasamannàgato uposatho mahapphalo hoti mahànisaüso mahàjutiko mahàvipphàro:

1. Idha [PTS Page 249] bhikkhave, ariyasàvako iti pañisa¤cikkhati: yàvajãvaü arahanto pàõàtipàtaü pahàya pàõàtipàtà pañiviratà nihitadaõóà nihitasatthà lajjã dayàpannà sabbapàõabhåtahitànukampino viharanti. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü pàõàtipàtaü pahàya pàõàtipàtà pañivirato nihitadaõóo nihitasattho lajjã dayàpanno sabbapàõabhåtahitànukampã viharàmã. Iminàpahaü1 aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà pañhamena aïgena samannàgato hoti.

2. Yàvajãvaü arahanto adinnàdànaü pahàya adinnàdànà pañiviratà dinnàdàyã dinnapàñikaïkhã athenena sucibhåtena attanà viharanti. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü adinnàdànaü pahàya adinnàdànà pañivirato dinnàdàyã dinnapàñikaïkhã athenena sucibhutena attanà viharàmi. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà dutiyena aïgena samannàgato hoti.

1. Iminàpaïgenapahaü machasaü.

[BJT Page 176]

3. Yàvajãvaü arahanto abrahmacariyaü pahàya brahmacàrino àràcàrino viratà methunà gàmadhammà, ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü abrahmacariyaü pahàya brahmacàrã àràcàrã virato methunà gàmadhammà viharàmi, iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà tatiyena aïgena samannàgato hoti.

4. Yàvajãvaü arahanto musàvàdaü pahàya musàvàdà pañiviratà saccavàdino saccasandhà thetà paccayikà avisaüvàdakà lokassa, ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü musàvàdaü pahàya musàvàdà pañivirato saccavàdã [PTS Page 250] saccasandho theto paccayiko avisaüvàdako lokassa. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà catutthena aïgena samannàgato hoti.

5. Yàvajãvaü arahanto suràmerayamajjapamàdaññhànaü pahàya suràmeraya majjapamàdaññhànà pañiviratà. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü suràmerayamajjapamàdaññhànaü pahàya suràmerayamajjapamàdaññhànà pañivirato iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà pa¤camena aïgena samannàgato hoti.

6. Yàvajãvaü arahanto ekabhattikà rattåparatà viratà vikàlabhojanà. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü ekabhattiko rattåparato virato vikàlabhojanà. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà chaññhena aïgena samannàgato hoti.

7. Yàvajãvaü arahanto naccagãtavàditavisåkadassanamàlàgandhavilepanadhàraõamaõóanavibhåsanaññhànà pañiviratà. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü naccagãtavàditavisåkadassanamàlàgandhavilepanadhàraõamaõóana vibhåsanaññhànà pañivirato. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatãti. Iminà sattamena aïgena samannàgato hoti.

[BJT Page 178]

8. Yàvajãvaü arahanto uccàsayanamahàsayanaü pahàya uccàsayanamahàsayanà pañiviratà nãcaseyyaü kappenti ma¤cake và tiõasanthàrake và. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü uccàsayanamahàsayanaü pahàya uccàsayanamahàsayanà pañivirato nãcaseyyaü kappemi ma¤cake và tiõasanthàrake và. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi, [PTS Page 251] uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà aññhamena aïgena samannàgato hoti.

Evaü upavuttho kho bhikkhave, aññhaïgasamannàgato uposatho mahapphalo hoti mahànisaüso mahàjutiko mahàvipphàroti.

8. 1. 5. 2

Vitthata aññhaïguposatha suttaü

(Sàvatthinidànaü)

Aññhaïgasamannàgato bhikkhave, uposatho upavuttho mahapphalo hoti mahànisaüso mahàjutiko mahàvipphàro. Kathaü upavuttho ca bhikkhave, aññhaïgasamannàgato uposatho mahapphalo hoti mahànisaüso mahàjutiko mahavipphàro:

1. Idha bhikkhave, ariyasàvako iti pañisa¤cikkhati: yàvajãvaü arahanto pàõàtipàtaü pahàya pàõàtipàtà pañiviratà nihitadaõóà nihitasatthà lajjã dayàpannà sabbapàõabhåtahitànukampino viharanti. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü pàõàtipàtaü pahàya pàõàtipàtà pañivirato nihitadaõóo nihitasattho lajjã dayàpanno sabbapàõabhåtahitànukampã viharàmi. Imipanàhaü1 aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà pañhamena aïgena samannàgato hoti.

2. Yàvajãvaü arahanto adinnàdànaü pahàya adinnàdànà pañiviratà dinnadàyã dinnapàñikaïkhã athenena sucibhutena attanà viharanti. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü adinnàdànaü pahàya adinnàdànà pañivirato dinnàdàyã dinnapàñikaïkhã athenena sucibhåtena attanà viharàmi. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà dutiyena aïgena samannàgato hoti.

4. Yàvajãvaü arahanto musàvàdaü pahàya musàvàdà pañiviratà saccavàdino saccasandhà thetà paccayikà avisaüvàdakà lokassa, ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü musàvàdaü pahàya musàvàdà pañivirato saccavàdã saccasandho theto paccayiko avisaüvàdako lokassa. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà catutthena aïgena samannàgato hoti.

[BJT Page 180]

8. Yàvajãvaü arahanto uccàsayanamahàsayanaü pahàya uccàsayanamahàsayanà pañiviratà nãcaseyyaü kappenti ma¤cake và tiõasanthàrake và. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü uccàsayanamahàsayanaü pahàya uccàsayanamahàsayanà pañivirato nãcaseyyaü kappemi ma¤cake và tiõasanthàrake và. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà aññhamena aïgena samannàgato hoti.

Evaü upavuttho kho bhikkhave, aññhaïgasamannàgato uposatho mahapphalo hoti mahànisaüso mahàjutiko mahàvipphàroti.

[PTS Page 252]

Kãvamahapphalo hoti kãvamahànisaüso kãvamahàjutiko kãvamahàvipphàro:

Seyyathàpi bhikkhave, yo imesaü soëasannaü mahàjanapadànaü pahåtasattaratanànaü issariyàdhipaccaü rajjaü kàreyya, seyyathãdaü: aïgànaü magadhànaü kàsãnaü kosalànaü vajjãnaü mallànaü cetãnaü vaïgànaü kurånaü pa¤càlànaü macchànaü surasenànaü assakànaü avantãnaü gandhàrànaü kambojànaü, aññhaïgasamantàgatassa uposathassa etaü kalaü nàgghati soëasiü. Taü kissa hetu: kapaõaü bhikkhave, mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yànimàni bhikkhave, mànusakàni pa¤¤àsavassàni càtummahàràjikànaü devànaü eso eko rattindivo, tàya rattiyà tiüsarattiyo màso, tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena pa¤cavassasatàni càtummahàràjikànaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü bhikkhave, vijjati yaü idhekacco itthi và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà càtummahàràjikànaü devànaü sahavyataü upapajjeyya. Idaü kho panetaü bhikkhave, sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

[BJT Page 182]

Yaü bhikkhave mànusakaü vassasataü tàvatiüsànaü devànaü eso eko rattindivo; tàya rattiyà tiüsarattiyo màso; tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo tena saüvaccharena dibbaü vassasahassaü tàvatiüsànaü devànaü [PTS Page 253] àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü bhikkhave, vijjati yaü idhekacco itthã và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà tàvatiüsànaü devànaü sahavyataü upapajjeyya, idaü kho panetaü bhikkhave, sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yàni bhikkhave, mànusakàni dve vassasatàni yàmànaü devànaü eso eko rattindivo, tàya rattiyà tiüsarattiyo màso, tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbàni dve vassasahassàni yàmànaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü bhikkhave, vijjati yaü idhekacco itthã và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà yàmànaü devànaü sahavyataü upapajjeyya, idaü kho panetaü bhikkhave, sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yàni kho bhikkhave, mànusakàni cattàri vassasatàni tusitànaü eso eko rattindivo; tàya rattiyà tiüsarattiyo màso; tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbàni cattàri vassasahassàni tusitànaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü bhikkhave, vijjati yaü idhekacco itthã và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà tusitànaü devànaü sahavyataü upapajjeyya. Idaü kho panetaü bhikkhave, sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yàni bhikkhave, mànusakàni aññhavassasatàni nimmàõaratãnaü devànaü eso eko rattindivo. Tàya rattiyà tiüsarattiyo màso, tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbàni aññhavassasahassàni nimmàõaratãõaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü bhikkhave, vijjati yaü idhekacco itthã và puriso và aññhaïgasamannàgataü [PTS Page 254] uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà nimmàõaratãnaü devànaü sahavyataü upapajjeyya, imaü kho panetaü bhikkhave sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

[BJT Page 184]

Yàni bhikkhave, mànusakàni soëasavassasatàni paranimmitavasavattãnaü devànaü eso eko rattindivo; tàya rattiyà tiüsarattiyo màso, tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbàni soëasavassasahassàni paranimmitavasavattãnaü devànaü àyuppamàõaü ñhànaü kho panetaü bhikkhave, vijjati yaü idhekacco itthi và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà paranimmitasavattãnaü devànaü sahavyataü upapajjeyya idaü kho panetaü bhikkhave, sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàyàti.

1. Pàõaü na hàne na ca dinnamàdiye

Musà na bhàse na ca majjapo siyà

Abrahmacariyà virameyya methunà

Rattiü na bhu¤jeyya vikàlabhojanaü.

2. Màlaü na dhàre na ca gandhamàcare

Ma¤ce chamàyaü ca sayetha santhate

Etaü hi aññhaïgikamàhu posathaü

Buddhena dukkhantagunà pakàsitaü.

3. Cando ca suriyo ca ubho sudassanà

Obhàsayaü anupariyanti yàvatà,

Tamonudà te pana antalikkhagà

Nabhe pabhàsenti disàvirocanà.

4. Etasmiü [PTS Page 255] yaü vijjati antare dhanaü

Muttà maõi veëuriya¤ca bhaddakaü

Siïgãsuvaõõaü athavàpi ka¤canaü

Yaü jàtaråpaü hañakanti vuccati

Aññhaïgupetassa uposathassa

Kalampi te nànubhavanti soëasiü

Candappabhà tàragaõà ca sabbe.

5. Tasmàhi nàrã ca naro ca sãlavà

Aññhaïgupetaü upavassuposathaü

Pu¤¤àni katvàna sukhudàyàni

Anindità saggamupenti ñhànanti.

[BJT Page 186]

8. 1. 5. 3

Visàkhåposatha suttaü

Ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati pubbàràme migàramàtupàsàde. Atha kho visàkhà migàramàtà yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho visàkhaü migàramàtaraü bhagavà etadavoca:

Aññhaïgasamannàgato kho visàkhe, uposatho upavuttho mahapphalo hoti mahànisaüso mahàjutiko mahàvipphàro.

Kathaü upavuttho ca visàkhe aññhaïgasamannàgato uposatho mahapphalo hoti mahànisaüso mahàjutiko mahàvipphàro:

1. Idha visàkhe, ariyasàvako iti pañisa¤cãkkhati: yàvajãvaü arahanto pàõàtipàtaü pahàya pàõàtipàtà pañiviratà nihitadaõóà nihitasatthà lajjã dayàpannà sabbapàõabhåtahitànukampino viharanti. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü pàõàtipàtaü pahàya pàõàtipàtà pañivirato nihitadaõóo nihitasattho lajjã dayàpanno sabbapàõabhåtahitànukampã viharàmã. Imipanàhaü1 aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà pañhamena aïgena samannàgato hoti.

2. Yàvajãvaü arahanto adinnàdànaü pahàya adinnàdànà pañiviratà dinnàdàyã dinnapàñikaïkhã athenena suvibhåtena attanà viharanti. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü adinnàdànaü pahàya adinnàdànà pañivirato dinnàdàyã dinnapàñikaïkhã athenena sucibhåtena attanà viharàmi. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi. [PTS Page 256] uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà dutiyena aïgena samannàgato hoti.

4. Yàvajãvaü arahanto musàvàdaü pahàya musàvàdà pañiviratà saccavàdino saccasandhà thetà paccayikà avisaüvàdakà lokassa, ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü musàvàdaü pahàya musàvàdà pañivirato saccavàdã saccasandho theto paccayiko avisaüvàdako lokassa. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà catutthena aïgena samannàgato hoti.

8. Yàvajãvaü arahanto uccàsayanamahàsayanaü pahàya uccàsayanamahàsayanà pañiviratà nãcaseyyaü kappenti ma¤cake và tiõasatthàrake và. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü uccàsayanamahàsayanaü pahàya uccàsayanamahàsayanà pañivirato nãcaseyyaü kappemi ma¤cake và tiõasanthàrake và. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà aññhamena aïgena samannàgato hoti.

Evaü upavuttho kho visàkhe, aññhaïgasamannàgato uposatho mahapphalo hoti mahànisaüso mahàjutiko mahàvipphàroti.

Kãva mahapphalo hoti, kãva mahànisaüso kãva mahàjutiko kãva mahàvipphàro:

[BJT Page 188]

Seyyathàpi visàkhe, yo imesaü soëasannaü mahàjanapadànaü pahåtasattaratanànaü issariyàdhipaccaü rajjaü kàreyya, seyyathãdaü: aïgànaü magadhànaü kàsãnaü kosalànaü vajjãnaü mallànaü cetãnaü vaïgànaü kurånaü pa¤càlànaü macchànaü surasenànaü assakànaü avantãnaü gandhàrànaü kambojànaü, aññhaïgasamantàgatassa uposathassa etaü kalaü nàgghati soëasiü. Taü kissa hetu:

Kapaõaü visàkhe, mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya. Yàni visàkhe, mànusakàni pa¤¤àsavassàni càtummahàràjikànaü devànaü eso eko rattindivo, tàya rattiyà tiüsarattiyo màso, tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena pa¤cavassasatàni càtummahàràjikànaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü visàkhe, vijjati yaü idhekacco itthi và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà càtummahàràjikànaü devànaü sahavyataü uppajjeyya. [PTS Page 257] idaü kho panetaü visàkhe sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yaü visàkhe, mànusakaü vassasataü tàvatiüsànaü devànaü eso eko rattindivo; tàya rattiyà tiüsarattiyo màso; tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo. Tena saüvaccharena dibbaü vassasahassaü tàvatiüsànaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü bhikkhave, vijjati yaü idhekacco itthã và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà tàvatiüsànaü devànaü sahavyataü upapajjeyya, idaü kho panetaü bhikkhave, sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yàni visàkhe, mànusakàni dve vassasatàni yàmànaü devànaü eso eko rattindivo, tàya rattiyà tiüsarattiyo màso, tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbàni dve vassasahassàni yàmànaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü bhikkhave, vijjati yaü idhekacco itthi và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà yàmànaü devànaü sahavyataü upapajjeyya, idaü kho panetaü bhikkhave, sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yàni kho visàkhe, mànusakàni cattàri vassasatàni tusitànaü eso eko rattindivo; tàya rattiyà tiüsarattiyo màso; tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbàni cattàri vassasahassàni tusitànaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü bhikkhave, vijjati yaü idhekacco itthã và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà tusitànaü devànaü sahavyataü upapajjeyya. Idaü kho panetaü bhikkhave, sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yàni visàkhe, mànusakàni aññhavassasatàni nimmàõaratãnaü devànaü eso eko rattindivo. Tàya rattiyà tiüsarattiyo màso, tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbàni aññhavassasahassàni nimmàõaratãnaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü bhikkhave, vijjati yaü idhekacco itthã và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà nimmàõaratãnaü devànaü sahavyataü upapajjeyya, imaü kho panetaü bhikkhave sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yàni visàkhe, mànusakàni soëasavassasatàni paranimmitavasavattãnaü devànaü eso eko rattindivo; tàya rattiyà tiüsarattiyo màso, tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbàni soëasavassasahassàni paranimmitavasavattãnaü devànaü àyuppamàõaü,

[BJT Page 190]

òhànaü kho panetaü bhikkhave, vijjati yaü idhekacco itthã và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà paranimmitasavattãnaü devànaü sahavyataü upapajjeyya idaü kho panetaü bhikkhave, sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàyàti.

1. Pàõaü na hàne na ca dinnamàdiye

Musà na bhàse na ca majjapo siyà

Abrahmacariyà virameyya methunà

Rattaü na bhu¤jeyya vikàlabhojanaü.

2. Màlaü na dhàre na ca gandhamàcare

Ma¤ce [PTS Page 258] chamàyaü ca sayetha santhate

Etaü hi aññhaïgikamàhu posathaü

Buddhena dukkhantagunà pakàsitaü.

3. Cando ca suriyo ca ubho sudassanà

Obhàsayaü anupariyanti yàvatà,

Tamonudà te pana antalikkhagà

Nabhe pabhàsenti disàvirocanà.

4. Etasmiü yaü vijjati antare dhanaü

Muttà maõi veëuriya¤ca bhaddakaü

Siïgãsuvaõõaü athavàpi ka¤canaü

Yaü jàtaråpaü hañakanti vuccati

Aññhaïgupetassa uposathassa

Kalampi te nànubhavanti soëasiü

Candappabhà tàragaõà ca sabbe.

5. Tasmàhi nàrã ca naro ca sãlavà

Aññhaïgupetaü upavassuposathaü

Pu¤¤àni katvàna sukhudrayàni

Anindità saggamupenti ñhànanti.

8. 1. 5. 4

Vàseññhuposatha suttaü

Ekaü samayaü bhagavà kosambiyaü viharati mahàvane kåñàgàrasàlàyaü. Atha kho vàseññho upàsako yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi, ekamantaü nisinnaü kho vàseññhaü upàsakaü bhagavà etadavoca:

[BJT Page 192]

Aññhaïgasamannàgato vàseññha, uposatho upavuttho mahapphalo hoti mahànisaüso mahàjutiko mahàvipphàro.

Kathaü upavuttho ca bhikkhave, aññhaïgasamannàgato uposatho mahapphalo hoti mahànisaüso mahàjutiko mahàvipphàro:

1. Idha vàseññha, ariyasàvako iti pañisa¤cãkkhati: yàvajãvaü arahanto pàõàtipàtaü pahàya pàõàtipàtà pañiviratà nihitadaõóà nihitasatthà lajjã dayàpannà sabbapàõabhåtahitànukampino viharanti. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü pàõàtipàtaü pahàya pàõàtipàtà pañivirato nihitadaõóo nihitasattho lajjã dayàpanno sabbapàõabhåtahitànukampã viharàmã. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà pañhamena aïgena samannàgato hoti.

2. Yàvajãvaü arahanto adinnàdànaü pahàya adinnàdànà pañiviratà dinnàdàyã dinnapàñikaïkhã athenena suvibhåtena attanà viharanti. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca rattiü adinnàdànaü pahàya adinnàdànà pañivirato dinnàdàyã dinnapàñikaïkhã athenena suvibhåtena attanà viharàmi. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà dutiyena aïgena samannàgato hoti.

4. Yàvajãvaü arahanto musàvàdaü pahàya musàvàdà pañiviratà saccavàdino saccasandhà thetà paccayikà avisaüvàdakà lokassa, ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü musàvàdaü pahàya musàvàdà pañivirato saccavàdã saccasandho theto paccayiko avisaüvàdako lokassa. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà catutthena aïgena samannàgato hoti.

7. Yàvajãvaü arahanto naccagãtavàditavisåkadassanamàlàgandhavilepanadhàranamaõóanavibhåsanaññhànà pañiviratà. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü naccagãtavàditavisåkadassanamàlàgandhavilepanadhàraõamaõóana vibhåsanaññhànà pañivirato. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatãti. Iminà sattamena aïgena samannàgato hoti.

8. Yàvajãvaü arahanto uccàsayanamahàsayanaü pahàya uccàsayanamahàsayanà pañiviratà nãcaseyyaü kappenti ma¤cake và tiõasanthàrake và. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü uccàsayanamahàsayanaü pahàya uccàsayanamahàsayanà pañivirato nãcaseyyaü kappemi ma¤cake và tiõasanthàrake và. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà aññhamena aïgena samannàgato hoti.

Evaü upavuttho kho vàseññha aññhaïga samannàgato uposatho mahapphalo hoti mahànisaüso mahàjutiko mahàvipphàro.

Evaü vutte vàseññho upàsako bhagavantaü etadavoca:

Piyà [PTS Page 259] me bhante ¤àtisàlohità aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavaseyyuü. Piyànampi me assa ¤àtisàlohitànaü dãgharattaü hitàya sukhàya. Sabbe cepi bhante, khattiyà aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavaseyyuü, sabbesampissa khattiyànaü dãgharattaü hitàya sukhàya. Sabbe cepi bhante, bràhmaõà aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavaseyyuü, sabbesampissa bràhmaõànaü dãgharattaü hitàya sukhàya. Sabbe cepi bhante, vessà aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavaseyyuü, sabbesampissa vessànaü dãgharattaü hitàya sukhàya. Sabbe cepi bhante, suddà aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavaseyyuü sabbesampissa suddànaü dãgharattaü hitàya sukhàyàti.

Evametaü vàseññha, evametaü vàseññha, sabbe cepi vàseññha, khattiyà aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavaseyyuü, sabbesampissa khattiyànaü dãgharattaü hitàya sukhàya. Sabbe cepi vàseññha, bràhmaõà aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavaseyyuü, sabbesampissa bràhmaõànaü dãgharattaü hitàya sukhàya. Sabbe cepi vàseññha, vessà aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavaseyyuü, sabbesampissa vessànaü dãgharattaü hitàya sukhàya. Sabbe cepi vàseññha, suddà aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavaseyyuü, sabbesampissa suddànaü dãgharattaü hitàya sukhàya. Sadevako cepi vàseññha, loko samàrako sabrahmako sassamaõabràhmaõã pajà sadevamanussà1 te aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavaseyyuü, sadevakassapissalokassa samàrakassa sabrahmakassa sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadevamanussàya dãgharattaü hitàya sukhàya. Ime cepi vàseññha mahàsàlà aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavaseyyuü. Imesampissa mahàsàlànaü dãgharattaü hitàya sukhàya. Ko pana vàdo manussabhåtassàti.

8. 1. 5. 5

(Bojjhuposatha suttaü)

Ekaü samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati jetavane anàthapiõóikassa àràme. Atha kho bojjhà upàsikà yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho bojjhaü upàsikaü bhagavà etadavoca:

Aññhaïgasamannàgato kho bojjhe, uposatho upavuttho mahapphalo hoti mahànisaüso mahàjutiko mahàvipphàro.

1. Sassamaõa bràhmaõiyà pajàya devamanussàya katthaci.

[BJT Page 194]

Kathaü [PTS Page 260] upavuttho ca bojjhe, aññhaïgasamannàgato uposatho mahapphalo hoti mahànisaüso mahàjutiko mahàvipphàro:

1. Idha bojjhe, ariyasàvako iti pañisa¤cikkhati: yàvajãvaü arahanto pàõàtipàtaü pahàya pàõàtipàtà pañiviratà nihitadaõóà nihitasatthà lajjã dayàpannà sabbapàõabhåtahitànukampino viharanti. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü pàõàtipàtaü pahàya pàõàtipàtà pañivirato nihitadaõóo nihitasattho lajjã dayàpanno sabbapàõabhåtahitànukampã viharàmi. Iminàpahaü1 aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà pañhamena aïgena samannàgato hoti.

2. Yàvajãvaü arahanto adinnàdànaü pahàya adinnàdànà pañiviratà dinnàdàyã dinnapàñikaïkhã athenena suvibhåtena attanà viharanti. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü adinnàdànaü pahàya adinnàdànà pañivirato dinnàdàyã dinnapàñikaïkhã athenena suvibhåtena attanà viharàmi. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà dutiyena aïgena samannàgato hoti.

4. Yàvajãvaü arahanto musàvàdaü pahàya musàvàdà pañiviratà saccavàdino saccasandhà thetà paccayikà avisaüvàdakà lokassa, ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü musàvàdaü pahàya musàvàdà pañivirato saccavàdã saccasandho theto paccayiko avisaüvàdako lokassa. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi. Uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà catutthena aïgena samannàgato hoti.

6. Yàvajãvaü arahanto ekabhattikà rattåparatà viratà vikàlabhojanà. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü ekahabhattiko rattåparato virato vikàlabhojanà. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà chaññhena aïgena samannàgato hoti.

8. Yàvajãvaü arahanto uccàsayanamahàsayanaü pahàya uccàsayanamahàsayanà pañiviratà nãcaseyyaü kappenti ma¤cake và tiõasanthàrake và. Ahampajja ima¤ca rattiü ima¤ca divasaü uccàsayanamahàsayanaü pahàya uccàsayanamahàsayanà pañivirato nãcaseyyaü kappemi ma¤cake và tiõasanthàrake và. Iminàpahaü aïgena arahataü anukaromi, uposatho ca me upavuttho bhavissatãti iminà aññhamena aïgena samannàgato hoti.

Evaü upavuttho kho bojjhe, aññhaïgasamannàgato uposatho mahapphalo hoti mahànisaüso mahàjutiko mahàvipphàroti.

Kãvamahapphalo hoti, kãvamahànisaüso, kãvamahàjutiko kãvamahàvipphàro:

Seyyathàpi bojjhe, yo imesaü soëasannaü mahàjanapadànaü pahåtasattaratanànaü issariyàdhipaccaü rajjaü kàreyya, seyyathãdaü: aïgànaü magadhànaü kàsãnaü kosalànaü vajjãnaü mallànaü cetãnaü vaïgànaü kurånaü pa¤càlànaü macchànaü surasenànaü assakànaü [PTS Page 261] avantãnaü gandhàrànaü kambojànaü, aññhaïgasamantàgatassa uposathassa etaü kalaü nàgghati soëasiü. Taü kissa hetu: kapaõaü bhikkhave, mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yàni bojjhe, mànusakàni pa¤¤àsavassàni càtummahàràjikànaü devànaü eso eko rattindivo, tàya rattiyà tiüsarattiyo màso, tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena pa¤cavassasatàni càtummahàràjikànaü devànaü àyuppamàõaü.

[BJT Page 196]

òhànaü kho panetaü bojjhe, vijjati yaü idhekacco itthi và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà càtummahàràjikànaü devànaü sahavyataü uppajjeyya. Idaü kho panetaü bojjhe, sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yaü bojjhe, mànusakaü vassasataü tàvatiüsànaü devànaü eso eko rattindivo; tàya rattiyà tiüsarattiyo màso; tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbaü vassasahassaü tàvatiüsànaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü bhikkhave, vijjati yaü idhekacco itthã và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà tàvatiüsànaü devànaü sahavyataü upapajjeyya, idaü kho panetaü bhikkhave, sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yàni bojjhe, mànusakàni dve vassasatàni yàmànaü devànaü eso eko rattindivo, tàya rattiyà tiüsarattiyo màso, tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbàni dve vassasahassàni yàmànaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü bhikkhave, vijjati yaü idhekacco itthi và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà yàmànaü devànaü sahavyataü upapajjeyya, idaü kho panetaü bhikkhave, sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yàni bojjhe, mànusakàni cattàri vassasatàni tusitànaü eso eko rattindivo; tàya rattiyà tiüsarattiyo màso; tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbàni cattàri vassasahassàni tusitànaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü bhikkhave, vijjati yaü idhekacco itthã và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà tusitànaü devànaü sahavyataü upapajjeyya. Idaü kho panetaü bhikkhave, sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yàni bojjhe, mànusakàni aññhavassasatàni nimmàõaratãnaü devànaü eso eko rattindivo. Tàya rattiyà tiüsarattiyo màso, tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbàni aññhavassasahassàni nimmàõaratãnaü devànaü àyuppamàõaü. òhànaü kho panetaü bhikkhave, vijjati yaü idhekacco itthã và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà nimmàõaratãnaü devànaü sahavyataü upapajjeyya, imaü kho panetaü bhikkhave sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàya.

Yàni bojjhe, mànusakàni soëasavassasatàni paranimmitavasavattãnaü devànaü eso eko rattindivo; tàya rattiyà tiüsarattiyo màso, tena màsena dvàdasamàsiyo saüvaccharo, tena saüvaccharena dibbàni soëasavassasahassàni paranimmitavasavattãnaü devànaü àyuppamàõaü, ñhànaü kho panetaü bhikkhave, vijjati yaü idhekacco itthã và puriso và aññhaïgasamannàgataü uposathaü upavasitvà kàyassa bhedà parammaraõà paranimmitasavattãnaü devànaü sahavyataü upapajjeyya idaü kho panetaü bhikkhave, sandhàya bhàsitaü kapaõaü mànusakaü rajjaü dibbaü sukhaü upanidhàyàti.

1. Pàõaü na hàne na ca dinnamàdiye

Musà na bhàse na ca majjapo siyà

Abrahmacariyà [PTS Page 262] virameyya methunà

Rattaü na bhu¤jeyya vikàlabhojanaü.

2. Màlaü na dhàre na ca gandhamàcare

Ma¤ce chamàyaü ca sayetha santhate

Etaü hi aññhaïgikamàhu posathaü

Buddhena dukkhantagunà pakàsitaü.

3. Cando ca suriyo ca ubho sudassanà

Obhàsayaü anupariyanti yàvatà,

Tamonudà te pana antalikkhagà

Nabhe pabhàsenti disàvirocanà.

[BJT Page 198]

4. Etasmiü yaü vijjati antare dhanaü

Muttà maõi veëuriya¤ca bhaddakaü

Siïgãsuvaõõaü athavàpi ka¤canaü

Yaü jàtaråpaü hañakanti vuccati

Aññhaïgupetassa uposathassa

Kalampi te nànubhavanti soëasiü

Candappabhà tàragaõà ca sabbe.

5. Tasmàhi nàrã ca naro ca sãlavà

Aññhaïgupetaü upavassuposathaü

Pu¤¤àni katvàna sukhudrayàni

Anindità saggamupenti ñhànanti.

8. 1. 5. 6

Anuruddhamanàpakàyika suttaü

Ekaü samayaü bhagavà kosambiyaü viharati ghositàràme. Tena kho pana samayena àyasmà anuruddho divàvihàragato hoti patisallãno. Atha kho sambahulà manàpakàyikà devatà yena àyasmà anuruddho tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà àyasmantaü anuruddhaü abhivàdetvà ekamantaü aññhaüsu. Ekamantaü ñhità kho tà devatà àyasmantaü anuruddhaü etadavocuü:

Mayaü bhante [PTS Page 263] anuruddha, manàpakàyikà nàma devatà tãsu ñhànesu issariyaü kàrema. Vasaü vattema. Mayaü bhante anuruddha, yàdisakaü vaõõaü àkaïkhàma tàdisakaü vaõõaü ñhànaso pañilabhàma. Yàdisakaü sukhaü àkkhaïkhàma tàdisakaü sukhaü ñhànaso pañilabhàma. Yàdisakaü saraü àkaïkhàma tàdisakaü saraü ñhànaso pañilabhàma. Mayaü bhante anuruddha, manàpakàyikà nàma devatà imesu tãsu ñhànesu issariyaü kàrema vasaü vattemàti.

Atha kho àyasmato anuruddhassa etadahosi: aho vatimà devatà sabbàva nãlà assu nãlavaõõà nãlavatthà nãlàlaïkàràti. Atha kho tà devatà àyasmato anuruddhassa cittama¤¤àya sabbà nãlà ahesuü nãlavaõõà nãlavatthà nãlàlaïkàrà. Atha kho àyasmato anuruddhassa etadahosi: aho vatimà sabbàva pãtà assu pãtà vaõõà pãtàvatthà pãtàlaïkàràti. Atha kho tà devatà àyasmato anuruddhassa cittama¤¤àya sabbàva pãtàvaõõà pãtàvatthà pãtàlaïkàrà. Atha kho àyasmato anuruddhassa etadahosi: aho vatimà sabbàva lohitakà assu lohitakà vaõõà lohitakà vatthà lohitàlaïkàràti. Atha kho tà devatà àyasmato anuruddhassa cittama¤¤àya sabbàva lohitakà vaõõà lohitakà vatthà lohitakàlaïkàrà. Atha kho àyasmato anuruddhassa etadahosi : aho vatimà sabbàva odàtà assu odàtavaõõà odàtavatthà odàtàlaïkàràti. Atha kho tà devatà àyasmato anuruddhassa cittama¤¤àya sabbàva odàtà ahesuü odàtavaõõà odàtavatthà odàtàlaïkàrà.

[BJT Page 200]

Atha kho tà devatà ekà ca1 gàyi, ekà ca nacci, ekà ca accharikaü vàdesi2 seyyathàpi nàma pa¤caïgikassa turiyassa3 suvinãtassa suppañipatàëitassa kusalehi susamannàgatassa saddo hoti vaggu ca rajanãyo ca kamanãyo ca pemanãyo ca madanãyo ca, evameva [PTS Page 264] tàsaü devatànaü alaïkàrànaü saddo hoti vaggu ca rajanãyo ca kamanãyo ca pemanãyo ca madanãyo ca. Atha kho àyasmà anuruddho indriyàni okkhipi.

Atha kho tà devatà na kho ayyo anuruddho sàdãyatãti tatthevantaradhàyiüsu.

Atha kho àyasmà anuruddho sàyanhasamayaü patisallànà vuññhito yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho àyasmà anuruddho bhagavantaü etadavoca:

Idhàhaü bhante, divàvihàragato homi patisallãno. Atha kho bhante, sambahulà manàpakàyikà devatà yenàhaü tenupasaïkamiüsu. Upasaïkamitvà maü abhivàdetvà ekamantaü aññhaüsu, ekamantaü ñhità kho bhante, tà devatà maü etadavocuü:

Mayaü bhante anuruddha, manàpakàyikà nàma devatà, tãsu ñhànesu issariyaü kàrema, vasaü vattema, mayaü bhante anuruddha yàdisakaü vaõõaü àkaïkhàma, tàdisakaü vaõõaü ñhànaso pañilabhàma, yàdisakaü saraü àkaïkhàma, tàdisakaü saraü ñhànaso pañilabhàma, yàdisakaü saraü àkaïkhàma, tàdisakaü saraü ñhànaso pañilabhàma, yàdisakaü sukhaü àkaïkhàma, tàdisakaü sukhaü ñhànaso pañilabhàma, mayaü bhante anuruddha, manàpakàyikà nàma devatà imesu tãsu ñhànesu issariyaü kàrema, vasaü vattemàti.

1. Ekàva syà. [PTS]

2. Accharaü vàdesi machasaü.

3. Turiyassa. Machasaü.

[BJT Page 202]

Tassa mayhaü bhante etadahosi: aho vatimà devatà sabbàva nãlà assu nãlavaõõà nãlavatthà nãlàlaïkàràti. Atha kho bhante tà devatà mama cittama¤¤àya sabbàva nãlà ahesuü nãlavaõõà nãlavatthà nãlàlaïkàrà. Tassa mayihaü bhante etadahosi: aho vatimà devatà sabbàva pãtà assu pãtavaõõovvv pãtavatthà pãtàlaïkàràti. Atha kho bhante tà devatà mama cittama¤¤àya sabbàva pãtà ahesuü pãtà vaõõà pãtavatthà pãtàlaïkàrà. Tassa mayhaü etadahosi:

Aho vatimà devatà sabbàva lohitakà assu lohitakà vaõõà lohitakàvatthà lohitakàlaïkàràti. Atha kho bhante tà devatà mama cittama¤¤àya sabbàva lohitakà ahesuü lohitakà vaõõà lohitakà vatthà lohitakàlaïkàrà. Tassa mayhaü bhante etadahosi: aho vatimà devatà sabbàva odàtà assu odàtavaõõà odàtavatthà odàtàlaïkàràti. Atha [PTS Page 265] kho bhante tà devatà mama cittama¤¤àya sabbàva odàtà ahesuü odàtavaõõà odàtavatthà odàtàlaïkàrà.

Atha kho bhante tà devatà ekà ca gàyi, ekà ca nacci, ekà ca accharikaü vàdesi1 seyyathàpi nàma pa¤caïgikassa turiyassa suvinãtassa suppañipatàëitassa kusalehi susamannàgatassa saddo hoti vaggu ca rajanãyo ca kamanãyo ca pemanãyo ca madanãyo ca, evameva tàsaü devatànaü alaïkàrànaü saddo hoti vaggu ca rajanãyo ca kamaniyo ca pemanãyo ca madanãyo ca athakhvàhaü bhante indriyàni okkhipiü. Atha kho bhante tà devatà na kho ayyo anuruddho sàdiyatãti tatthevantaradhàyiüsu,

Kati hi nu kho bhante, dhammehi samannàgato màtugàmo kàyassa bhedà parammaraõà manàpakàyikànaü devànaü sahavyataü upapajjatãti.

Aññhahi kho anuruddha, dhammehi samannàgato màtugàmo kàyassa bhedà parammaraõà manàpakàyikànaü devànaü sahavyataü upapajjati. Katamehi aññhahi:

1. Idha anuruddha, màtugàmo yassa màtàpitaro bhattuno denti, atthakàmà hitesino anukampakà anukampaü upàdàya, tassa hoti pubbuññhàyinã pacchànipàtinã kiïkàrapañissàvinã manàpacàrinã piyavàdinã.

2. Ye te bhattugaruno honti, màtàti và pitàti và samaõabràhmaõàti và te sakkaroti garukaroti màneti påjeti abbhàgate ca àsanodakena pañipåjeti.

1. Accharaü vàdesã machasaü.

[BJT Page 204]

3. Ye te bhattu abbhantarakammantà uõõàti và kappàsàti và tattha dakkhà hoti analasà tatråpàyàya vãmaüsàya samannàgatà alaïkàtuü alaü saüvidhàtuü.

4. Yo so bhatatu abbhantaro anto jano [PTS Page 266] dàsàti và pessàti và kammakaràti và tesaü kata¤ca katato jànàti, akata¤ca akatato jànàti, gilànakàna¤ca balàbalaü jànàti, khàdanãyaü bhojanãya¤cassa paccaüsena1 saüvibhajati.

5. Yaü bhattu àharati dhanaü và dha¤¤aü và jàtaråpaü và taü àrakkhena guttiyà sampàdeti tattha ca hoti adhuttã athenã asoõóã avinàsikà.

6. Upàsikà kho pana hoti buddhaü saraõaü gatà, dhammaü saraõaü gatà, saïghaü saraõaü gatà.

7. Sãlavatã kho pana hoti pàõàtipàtà pañiviratà, adinnàdànà pañiviratà kàmesu micchàcàrà pañiviratà musàvàdà pañiviratà suràmeraya majjapamàdaññhànà pañiviratà.

8. Càgavatã kho pana hoti vigatamalamaccherena cetasà agàraü ajjhàvasati muttavàgà payatapàõã vossaggaratà yàcayogà dànasaüvibhàgaratà. Imehi kho anuruddha, aññhahi dhammehi samannàgato màtugàmo kàyassa bhedà parammaraõà manàpakàyikànaü devànaü sahavyataü upapajjati.

1. Yo naü bharati sabbadà niccaü àtàpã ussuko,

Taü sabbakàmadaü2 posaü bhattàraü nàtima¤¤ati.

2. Na càpi sotthã bhattàraü issàvàdena rosaye,

Bhattu ca garuno sabbe patipåjeti paõóità.

3. Uññhàyikà3 analasà saïgahãtaparijjanà,

Bhattu manàpaü carati sambhataü anurakkhati.

4. Yà evaü vattatã nàrã bhattu chandavasànugà,

Manàpà nàma te devà4 yattha sà upapajjatãti.

1. Paccaüsena sã 2. Sabbakàmaharaü [PTS] Syà. 3. Manàpakàyikà devà katthaci.

[BJT Page 206]

8. 1. 5. 7

Visàkhamanàpakàyika suttaü

Ekaü [PTS Page 267] samayaü bhagavà sàvatthiyaü viharati pubbàràme migàramàtupàsàde . Atha kho visàkhà migàramàtà yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho visàkhaü migàramàtaraü bhagavà etadavoca:

Aññhahi kho visàkhe, dhammehi samannàgato màtugàmo kàyassa bhedà parammaraõà manàpakàyikànaü devànaü sahavyataü upapajjati. Katamehi aññhahi:

1. Idha visàkhe, màtugàmo yassa màtàpitaro bhattuno denti, atthakàmà hitesino anukampakà anukampaü upàdàya, tassa hoti pubbuñañhàyinã pacchànipàtinã kiïkàrapañissàvinã manàpacàrinã piyavàdinã.

2. Ye te bhattugaruno honti, màtàti và pitàti và samaõabràhmaõàti và te sakkaroti garukaroti màneti påjeti abbhàgate ca àsanodakena pañipåjeti.

3. Ye te bhattu abbhantarakammantà uõõàti và kappàsàti và tattha dakkhà hoti analasà tatråpàyàya vãmaüsàya samannàgatà alaïkàtuü alaü saüvidhàtuü.

4. Yo so bhatatu abbhantaro anto jano dàsàti và pessàti và kammakaràti và tesaü kata¤ca katato jànàti, akata¤ca akatato jànàti, gilànakàna¤ca balàbalaü jànàti, khàdanãyaü bhojanãya¤cassa paccaüsena saüvibhajati.

5. Yaü bhattu àharati dhanaü và dha¤¤aü và jàtaråpaü và taü àrakkhena guttiyà sampàdeti tattha ca hoti adhuttã athenã asoõóã avinàsikà.

6. Upàsikà kho pana hoti buddhaü saraõaü gatà, dhammaü saraõaü gatà, saïghaü saraõaü gatà.

7. Sãlavatã kho pana hoti pàõàtipàtà pañiviratà adinnàdànà pañiviratà kàmesu micchàcàrà pañiviratà musàvàdà pañiviratà suràmeraya majjapamàdaññhànà pañiviratà. 8. Càgavatã kho pana hoti vigatamalamaccherena cetasà agàraü ajjhàvasati muttacàgà payatapàõã vossaggaratà yàcayogà dànasaüvibhàgaratà. Imehi kho anuruddha, aññhahi dhammehi samannàgato màtugàmo kàyassa bhedà parammaraõà manàpakàyikànaü devànaü sahavyataü upapajjati.

1. Yo naü bharati sabbadà niccaü àtàpã ussuko,

Taü sabbakàmadaü posaü bhattàraü nàtima¤¤ati.

2. Na càpi sotthã bhattàraü issàvàdena rosaye,

Bhattu ca garuno sabbe patipåjeti paõóità.

3. Uññhàyikà analasà saïgahãtaparijjanà,

Bhattu manàpaü carati sambhataü anurakkhati.

4. Yà evaü vattatã nàrã bhattu chandavasànugà,

Manàpà nàma te devà yattha sà upapajjatãti.

[BJT Page 208]

8. 1. 5. 8

Nakulamàtumanàpakàyika suttaü

Ekaü [PTS Page 268] samayaü bhagavà bhaggesu viharati suüsumàragire1. Bhesakalàvane migadàye. Atha kho nakulamàtà gahapatàni yena bhagavà tenupasaïkami. Upasaïkamitvà bhagavantaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinnaü kho nakulamàtaraü gahapatàniü bhagavà etadavoca:

Aññhahi kho nakulamàte, dhammehi samannàgato màtugàmo kàyassa bhedà parammaraõà manàpakàyikànaü devànaü sahavyataü upapajjati. Katamehi aññhahi:

1. Idha nakulamàte, màtugàmo yassa màtàpitaro bhattuno denti, atthakàmà hitesino anukampakà anukampaü upàdàya, tassa hoti pubbuññhàyinã pacchànipàtinã kiïkàrapañissàvinã manàpacàrinã piyavàdinã.

2. Ye te bhattugaruno honti, màtàti và pitàti và samaõabràhmaõàti và te sakkaroti garukaroti màneti påjeti abbhàgate ca àsanodakena pañipåjeti.

3. Ye te bhattu abbhantarakammantà uõõàti và kappàsàti và tattha dakkhà hoti analasà tatråpàyàya vãmaüsàya samannàgatà alaïkàtuü alaü saüvidhàtuü.

5. Yaü hattu àharati dhanaü và dha¤¤aü và jàtaråpaü và taü àrakkhena guttiyà sampàdeti tattha ca hoti adhuttã athenã asoõóã avinàsikà.

6. Upàsikà kho pana hoti buddhaü saraõaü gatà, dhammaü saraõaü gatà, saïghaü saraõaü gatà.

7. Sãlavatã kho pana hoti pàõàtipàtà pañiviratà, adinnàdànà pañiviratà kàmesu micchàcàrà pañiviratà musàvàdà pañiviratà suràmeraya majjapamàdaññhànà pañiviratà.

[BJT Page 210]

8. Càgavatã kho pana hoti vigatamalamaccherena cetasà [PTS Page 269] agàraü ajjhàvasati muttacàgà payatapàõã vossaggaratà yàcayogà dànasaüvibhàgaratà. Imehi kho anuruddha, aññhahi dhammehi samannàgato màtugàmo kàyassa bhedà parammaraõà manàpakàyikànaü devànaü sahavyataü upapajjati.

Imehi kho nakulamàte, aññhahi dhammehi samannàgato màtugàmo kàyassa bhedà parammaraõà manàpakàyikànaü devànaü sahavyataü upapajjatãti.

1. Yo naü bharati sabbadà niccaü àtàpã ussuko,

Taü sabbakàmadaü posaü bhattàraü nàtima¤¤ati.

2. Na càpi sotthã bhattàraü issàvàdena rosaye,

Bhattu ca garuno sabbe patipåjeti paõóità.

3. Uññhàyikà analasà saïgahãtaparijjanà,

Bhattu manàpaü carati sambhataü anurakkhati.

4. Yà evaü vattatã nàrã bhattu chandavasànugà,

Manàpà nàma te devà yattha sà upapajjatãti.

8. 1. 5. 9

Pañhamalokavijaya suttaü

Catåhi kho visàkhe, dhammehi samannàgato màtugàmo idhalokavijayàya pañipanno hoti, ayaüsà loko àraddho hoti. Katamehi catåhi: idha visàkhe, màtugàmo susaüvihitakammanto hoti saïghahitaparijanà, bhattu manàpaü carati, sambhataü anurakkhati.

1. Payatapàõã sã, sya [PTS]

[BJT Page 212]

1. Katama¤ca visàkhe, màtugàmo susaüvihitakammanno hoti: idha visàkhe, màtugàmo ye te bhattu abbhantarà kammantà uõõàti và kappàsàti và, tattha dakkhà hoti analasà, tatråpàyàya vimaüsàya samannàgatà alaü kàtuü alaü saüvidhàtuü. Evaü kho visàkhe, màtugàmo susaüvihitakammanto [PTS Page 27o] hoti.

2. Katha¤ca visàkhe màtugàmo saïgahãtaparijano hoti, idha visàkhe màtugàmo yo so bhattu abbhantaro antojano dàsàti và pessàti và kammakaràti và, tesaü kata¤ca katato jànàti. Akata¤ca akatato jànàti, gilànakàna¤ca balàbalaü jànàti, khàdanãyabhojanãya¤cassa paccaüsena saüvibhajati. Evaü kho visàkhe, màtugàmo saïgahitaparijano hoti.

3. Kata¤ca visàkhe, màtugàmo bhattu manàpaü carati, idha visàkhe, màtugàmo yaü bhattu amanàpasaïkhàtaü, taü jãvitahetupi na ajjhàcarati. Evaü kho visàkhe, màtugàmo bhattu manàpaü carati.

4. Katha¤ca visàkhe màtugàmo sambhataü anurakkhati, idha visàkhe, màtugàmo yaü bhattà àharati, dhanaü và dha¤¤aü và rajataü và jàtaråpaü và, taü àrakkhena guttiyà sampàdeti. Tattha ca hoti adhuttã athenã asoõóã avinàsikà, evaü kho visàkhe, màtugàmo samabhataü anurakkhati. Imehi kho visàkhe, catåhi dhammehi samannàgato màtugàmo idha lokavijayàya pañipanno hoti, ayaüsà loko1 àraddho hoti.

Catåhi kho visàkhe, dhammehi samannàgato màtugàmo paralokavijayàya pañipanno hoti, parassàloko àraddho hoti. Katamehi catåhi: idha visàkhe, màtugàmo saddhà sampanno hoti sãlasampanno hoti, càgasampanno hoti, pa¤¤àsampanno hoti.

5. Katha¤ca visàkhe màtugàmo saddhàsampanno hoti, idha visàkhe, màtugàmo saddho hoti, saddahati tathàgatassa bodhiü itipi so bhagavà arahaü sammàsambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavàti. Evaü kho visàkhe, màtugàmo saddhàsampanno hoti.

1. Ayaü saloko syà ayaü loko machasaü. [PTS]

[BJT Page 214]

6. Katha¤ca visàkhe, màtugàmo sãlasampanno hoti: idha [PTS Page 271] visàkhe màtugàmo pàõàtipàtà pañivirato hoti, adinnàdànà pañivirato hoti kàmesu micchàcàrà pañivirato hoti musàvàdà pañivirato hoti suràmeraya majjapamàdaññhànà pañivirato hoti. Evaü kho visàkhe, màtugàmo sãla sampanno hoti.

7. Katha¤ca visàkhe, màtugàmo càgasampanno hoti: idha visàkhe màtugàmo vigatamalamaccherena cetasà agàraü ajjhàvasati muttàcàgo payatapàõã1 vossaggarato yàcayogo dànasaüvibhàgarato. Evaü kho visàkhe, màtugàmo càgasampanno hoti.

8. Katha¤ca visàkhe, màtugàmo pa¤¤àsampanno hoti: idha visàkhe, màtugàmo pa¤¤avà hoti udayatthagàminiyà pa¤¤àya samannàgato, ariyàya nibbedhikàya sammàdukkhakkhayagàminiyà. Evaü kho visàkhe, màtugàmo pa¤¤àsampanno hoti. Imehi kho visàkhe, catåhi dhammehi samannàgato màtugàmo paralokavijayàya pañipanno hoti, parassà loko2 àraddho hotãti.

1. Susaüvihitakammantà saïgahãtaparijjanà

Bhattu manàpaü carati sambhataü anurakkhati.

2. Saddhà sãlena sampannà vada¤¤å vãtamaccharà,

Niccaü maggaü visodheti sotthànaü samparàyikaü

3. Iccete aññha dhammà ca yassà vijjanti nàriyà,

Tampi sãlavatiü àhu dhammaññhaü saccavàdiniü.

4. Soëasàkàrasampannà aññhaïgasusamàgatà,

Sà tàdisã sãlavatã upàsikà upapajjati devalokaü manàpaü

8. 1. 5. 10

Dutiyalokavijaya suttaü

(Sàvatthinidànaü)

Catåhi bhikkhave, dhammehi samannàgato màtugàmo idhalokavijayàya pañipanno hoti, ayaüsà loko àraddho hoti. Katamehi catåhi:

Idha [PTS Page 272] bhikkhave màtugàmo susaüvihitakammanto hoti saïgahitaparijanà, bhattu manàpaü carati, sambhataü anurakkhati.

[BJT Page 216]

1. Kata¤ca bhikkhave, màtugàmo susaüvihitakammanno hoti: idha bhikkhave màtugàmo ye te bhattu abbhantarà kammantà uõõàti và kappàsàti và, tattha dakkhà hoti analasà, tatråpàyàya vimaüsàya samannàgatà alaü kàtuü alaü saüvidhàtuü. Evaü kho bhikkhave, màtugàmo susaüvihitakammanto hoti.

2. Katha¤ca bhikkhave màtugàmo saïgahãtaparijano hoti, idha visàkhe màtugàmo yo so bhattu abbhantaro antojano dàsàti và pessàti và kammakaràti và, tesaü kata¤ca katato jànàti. Akata¤ca akatato jànàti, gilànakàna¤ca balàbalaü jànàti, khàdanãyabhojanãya¤cassa paccaüsena saüvibhajati. Evaü kho bhikkhave, màtugàmo saïgahitaparijano hoti.

3. Kata¤ca bhikkhave, màtugàmo bhattu manàpaü carati, idha visàkhe, màtugàmo yaü bhattu amanàpasaïkhàtaü, taü jãvitahetupi na ajjhàcarati. Evaü kho bhikkhave, màtugàmo bhattu manàpaü carati.

4. Katha¤ca bhikkhave màtugàmo sambhataü anurakkhati, idha visàkhe, màtugàmo yaü bhattà àharati, dhanaü và dha¤¤aü và rajataü và jàtaråpaü và, taü àrakkhena guttiyà sampàdeti. Tattha ca hoti adhuttã athenã asoõóã avinàsikà, evaü kho bhikkhave, màtugàmo sambhataü anurakkhati. Imehi kho bhikkhave, catåhi dhammehi samannàgato màtugàmo idha lokavijayàya pañipanno hoti, ayaüsà loko àraddho hoti.

Catåhi bhikkhave, dhammehi samannàgato màtugàmo paralokavijayàya pañipanno hoti, parassàloko àraddho hoti. Katamehi catåhi: idha bhikkhave, màtugàmo saddhà sampanno hoti sãlasampanno hoti, càgasampanno hoti, pa¤¤àsampanno hoti.

5. Katha¤ca bhikkhave màtugàmo saddhàsampanno hoti, idha bhikkhave, màtugàmo saddho hoti, saddahati tathàgatassa bodhiü itipi so bhagavà arahaü sammàsambuddho vijjàcaraõasampanno sugato lokavidå anuttaro purisadammasàrathã satthà devamanussànaü buddho bhagavàti. Evaü [PTS Page 273] kho bhikkhave màtugàmo saddhàsampanno hoti.

6. Katha¤ca bhikkhave, màtugàmo sãlasampanno hoti: idha bhikkhave màtugàmo pàõàtipàtà pañivirato hoti, adinnàdànà pañivirato hoti kàmesu micchàcàrà pañivirato hoti musàvàdà pañivirato hoti suràmeraya majjapamàdaññhànà pañivirato hoti. Evaü kho bhikkhave, màtugàmo sãlasampanno hoti.

[BJT Page 218]

7. Katha¤ca bhikkhave, màtugàmo càgasampanno hoti: idha bhikkhave màtugàmo vigatamalamaccherena cetasà agàraü ajjhàvasati muttàcàgo payatapàõã1. Vossaggarato yàcayogo dànasaüvibhàgarato. Evaü kho bhikkhave, màtugàmo càgasampanno hoti.

8. Katha¤ca bhikkhave, màtugàmo pa¤¤àsampanno hoti: idha bhikkhave, màtugàmo pa¤¤avà hoti udayatthagàminiyà pa¤¤àya samannàgato, ariyàya nibbedhikàya sammàdukkhakkhayagàminiyà. Evaü kho bhikkhave, màtugàmo pa¤¤àsampanno hoti. Imehi kho bhikkhave, catåhi dhammehi samannàgato màtugàmo paralokavijayàya pañipanno hoti, parassa loko àraddho hotãti.

1. Susaüvihitakammantà saïgahãtaparijjanà

Bhattu manàpaü carati sambhataü anurakkhati.

2. Saddhà sãlena sampannà vada¤¤å vãtamaccharà,

Niccaü maggaü visodheti sotthànaü samparàyikaü

3. Iccete aññha dhammà ca yassà vijjanti nàriyà,

Tampi sãlavatiü àhu dhammaññhaü saccàvàdiniü.

4. Soëasàkàrasampannà aññhaïgasusamàgatà,

Sà tàdisã sãlavatã upàsikà upapajjati devalokaü manàpaü

Uposathavaggo pa¤camo

Tatruddànaü:

Saïkhitte vitthate visàkhe vàseññho bojjhàya pa¤camaü

Anuruddha puna visàkhe nakulà idha lokikà1. Dveti.

Pañhamo paõõàsako.

1. Lokiyà sãmu. * Paõõàsakaü pañhamaü sãmu.