705. Ya¤¤atthaü và dhanatthaü và ye hanàma mayaü pure,
Avase taü bhayaü hoti vedhanti vilapanti ca.

706. Tassa te natthã bhãtattaü bhiyyo vaõõo pasãdati,
Kasmà na paridevesi evaråpe mahabbhaye.

707. Natthi cetadikaü dukkhaü anapekkhassa gàmaõi,
Atikkantà bhayà sabbe khãõasaüyojanassa ve.

708. Khãõàya bhavanettiyà daññhe dhamme yathàtathe,
Na bhayaü maraõe hoti bhàranikkhepane yathà.

709. Suciõõaü brahmacariyaü me maggo càpi subhàvito,
Maraõe me bhayaü natthi rogànamiva saïkhaye.

710. Suciõõaü brahmacariyaü me maggo càpi subhàvito,
Nirassàdà bhavà diññhà visaü pãtvàva1 chaóóitaü.

711. Pàragå anupàdàno katakicco anàsavo,
Tuññho àyukkhayà hoti mutto àghàtanà yathà.

712. Uttamaü dhammataü patto sabbaloke anatthiko,
âdittàva gharà mutto maraõasmiü na socati.

713. Yadatthi saïgataü ki¤ci bhavo và2 yattha labbhati,
Sabbaü anissaraü etaü iti vuttaü mahesinà.
714. Yo taü tathà pajànàti yathà buddhena desitaü,
Na gaõhàti bhavaü ki¤ci sutattaüva ayoguëaü.

715. Na me hoti ahosinti bhavissanti na hoti me,
Saïkhàrà vigamissanti tattha kà paridevanà.

716. Suddhaü dhammasamuppàdaü suddhaü saïkharasantatiü,
Passantassa yathàbhåtaü na bhayaü hoti gàmaõi.

717. Tiõakaññhasamaü lonaü yadà pa¤¤àya passati,
Mamattaü so asaüvindaü 'natthi me'ti na socati.

1 Pãtvàna-[PTS.]
2 Ca-[PTS.]

[BJT Page 188] [\x 188/]
718. Ukkaõñhàmi [PTS Page 072] [\q  72/]      sarãrena bhavenamhi anatthiko,
So'yaü bhijjissati kàyo a¤¤o ca na bhavissati.

719. Yaü vo kiccaü sarãrena taü karotha yadicchatha,
Na me tappaccayà tattha doso pemaü ca hohiti.

720. Tassa taü vacanaü sutvà abbhutaü lomahaüsanaü,
Satthàni nikkhipitvàna màõavà etadabravuü.

721. Kiü bhaddante1 karitvàna ko và àcariyo tava,
Kassa sàsanamàgamma labbhafata taü asokatà.

722. Sabba¤¤å sabbadassàvã jino àcariyo mama,
Mahàkàruõiko satthà sabbalokatikicchako.

723. Tenàyaü desito dhammo khayagàmã anuttaro,
Kassa sàsanamàgamma labbhato taü asokatà.

724. Sutvàna corà isino subhàsitaü,
Nikkhippa satthàni ca àvudhàni ca
Tamhà ca kammà viramiüsu eke
Eke pabbajja marocayiüsu.

725. Te pabbajitvà sugatassa sàsane
Bhavetva bojjhaïgabalàni paõóità
Udaggacittà sumanà katindriyà
Phusiüsu nibbànapadaü asaïkhata'nti.

Itthaü sudaü àyasmà adhimutto thero gàthàyo abhàsitthà'ti.

Adhimuttattheragàthà.

20. 1. 2
726. Samaõassa ahu cintà pàràsariyassa2 bhikkhuno,
Ekakassa nisinnassa pavivittassa jhàyino.

727. Kimànupubbaü puriso kiü vataü3 kiü samàcaraü,
Attano kiccakirissa na ca ki¤ci viheñhaye.

728. Indriyàni manussànaü hitàya ahitàya ca,
Arakkhitàni ahitàya rakkhitàni hitàya ca.

729. Indriyànevaü sàrakkhaü indriyàni ca gopayaü,
Attano kiccakàrisusa na ca naki¤ci viheñhaye.

730. Cakkhundriyaü ce råpesu gacchantaü anivàrayaü,
Anàdãnavadassàvã so dukkhà na hi muccati.

1 Cibhavissanti-[PTS.]
2 Pàràpariyassa-sãmu. 1, 2.
3 Vattaü-syà.

[BJT Page 190] [\x 190/]
731. Sotindriyaü ce1 saddesu gacchantaü anivàrayaü,
Anàdãnavadassàvã so mukkhà na hi muccati.

732. Anissaraõadassàvã [PTS Page 073] [\q  73/]      gandhe ce pañisevati,
Na so muccati dukkhamhà gandhesu adhimucchito.

733. Ambilaü madhuraggaü ca tittakaggamanussaraü,
Rasataõhàya gadhito hadayaü nàvabujjhati.

734. Subhànyappañikålàni phoññhabbàni anussaraü,
Ratto ragàdhikaraõaü vividhaü vindate dukhaü.

735. Manaü cetehi dhammehi yo na sakkoti rakkhituü,
Tato naü dukkhamanveti sabbehetehi pa¤cahi.

736. Pubbalohitasampuõõaü bahussa kuõapassa ca,
Naravãrakataü vagguü2 samuggamiva cittitaü.

737. Kañukaü madhurassàdaü piyanibandhanaü dukhaü, 3
Khuraüva madhunà littaü ullihaü4 nàvabujjhati.

738. Itthiråpe itthisare5 phoññhabbe'pi itthiyà,
Itthigandhesu sàratto vividhaü vindate dukhaü.
739. Itthisotàni sabbàni sandanti pa¤ca pa¤caså,
Tesamàvaraõaü kàtuü so sakkoti viriyavà.

740. So atthavà so dhammaññho so dukkho so vicakkhaõo,
Kareyya ramamàno pi6 kiccaü dhammatthasaühitaü.

741. Atho sãdati sa¤¤uttaü majje kiccaü niratthakaü,
Na taü kiccanti ma¤¤itvà appamatto vicakkhaõo.

742. Yaü ca atthena sa¤¤untaü yà ca dhammagatà rati,
Taü samàdàya vattetha sà hi  uttamà rati.

743. Uccàvacehupàyehi
Paresamabhijigãsati,
Hantvà vadhitvà atha socayitvà,
âlopati sàhasà yo paresaü.

744. Tacchanto àõiyà àõiü nihanti balavà yathà,
Indriyànindreyeheva nihanti kusalo7 tathà.

1 Ca-[PTS.]
2 Vaggu-sãmu. 1, 2.
3 Dukkhaü piyanibandhanaü-sãmu. 1, 2.
4 Ullittaü-[PTS.]
5 Itthirase-[PTS.]
6 Ramamàno hi-[PTS.]
7 Kusalà-[PTS.]

[BJT Page 192] [\x 192/]
745. Saddhaü viriyaü samàdhiü ca satiü pa¤¤a¤ca1 bhàvayaü,
Pa¤ca pa¤cahi hantvàna anãgho yàti bràhmaõo.

746. So atthavà so dhammaññho katvà vàkyànusàsaniü,
Sabbena sabbaü buddhassa so naro sukhamedhatã'ti.

Itthaü sudaü àyasmà paràsariyo thero gàthàyo abhàsitthà'ti.

Pàràsariyattheragàthà.

20. 1. 3
747. Cirarattaü matàtàpã dhammaü anuvicintayaü,
Samaü cittassa nàlatthaü pucchaü samaõabràhmaõe.

748. Ko [PTS Page 074] [\q  74/]      so pàraïgato loke ko patto amatogadhaü,
Kassa dhammaü pañicchàmi paramatthavijànanaü.

749. Antovaïkagato àsi2 macchova ghasamàmisaü,
Baddho3 mahindapàsena vepacittyasuro yathà.

750. A¤chàmi4 naü na mu¤càmi asmà sokapariddavà,
Ko me bandhaü mu¤caü loke sambodhiü vedayissati.

751. Samaõaü bràhmaõaü và kaü àdisantaü pabhaïgunaü,
Kassa dhammaü pañicchàmi jaràmaccupavàhanaü.

752. Vicikicchàkaïkhàgathitaü5 sàrambhabalasa¤¤utaü,
Kodhappattamanatthaddhaü abhijappappadàraõaü. 6

753. Taõhàdhanusamuññhànaü dve ca pannarasàyutaü,
Passa orasikaü bàëhaü7 bhetvà yadi tiññhati.

754. Anudiññhãnaü appahànaü saïkappaparatejitaü, 8
Tena viddho pavedhàmi pattaü'va màluteritaü.

755. Ajjhattaü me samuññhàya khippaü paccati màmakaü, 9
Chaphassàyatanã kàyo yattha sarati sabbadà.

756. Taü na passàmi tekicchaü yo metaü sallamuddhare,
Nànàrajjena satthena nतena vicikicchitaü.

1 Satipa¤¤aüca-[PTS.]
2 Asiü-[PTS.]
3 Bandho-pa.
4 A¤càmi-[PTS.]
5 Vicikicchàkaïkhàganthitaü-pa.
6 Abhijappapadàraõaü-[PTS.]
7 Bàlaü-syà, [PTS.]
8 Saratejitaü-[PTS.]
9 Pàpakaü-syà.

[BJT Page 194] [\x 194/]
757. Ko me asattho avaõo sallamabbhantarapassayaü,
Ahiüsaü sabbagattànà sallaü me uddharissataü.

758. Dhammappati hi so seññho visadosappavàhako,
Gambhãfara patitassa me thalaü pàõiü ca1 dassaye.

759. Rahade'hamasmi ogàëho ahàriyarajamattike, 2
Màyàusåyasàrambha3 thãnamiddhamapatthañe.

760. Uddhaccameghathanitaü sa¤¤ojanavalàhakaü,
Vàhà vahanti duddiññhiü4 saïkappà ràganissità.
761. Savanti sabbadhi sotà latà ubbhijja tiññhati,
Te sote ko nivàreyya taü lataü ko hi checcati.

762. Velaü [PTS Page 075] [\q  75/]      karotha bhaddante sotànaü sannivàraõaü,
Mà te manomayo soto rukkhaü'va sahasà luve.

763. Evaü me bhayajàtassa apàrà pàramesato,
Tàõo pa¤¤àvudho satthà isisaïghanisevito.

764. Sopàõaü sukataü suddhaü dhammasàramayaü daëaü, 5
Pàdàsi vuyhamànassa 'mà bhàyã'ti ca abravã. 6

765. Satipaññhànapàsàdaü àruyha paccavekkhisaü,
Yaü taü pubbe ama¤¤isisaü sakkàyàbhirataü pajaü.

766. Yadà ca maggamaddakkhiü nàvàya abhiråhanaü,
Anadhiññhaya attànaü titthamaddakkhimuttamaü.

767. Sallaü attasamuññhànaü bhavanettipabhàvitaü, 7
Etesaü appavattàya desesi maggamuttamaü.

768. Dãgharattànusayitaü cirarattamadhiññhitaü, 8
Buddho me pànudã ganthaü9 visadosappavàhano'ti.

Itthaü sudaü àyasmà telakàni thero gàthàyo abhàsitthà'ti.

Telakànittheragàthà.

1 Pàõiva-syà, [PTS.]
2 Ahàriyarajamantite-[PTS.]
3 Màyàusuyyasàrambha-[PTS.]
4 Kuddiññhiü-pa.
5 Daëhaü-[PTS.]
6 Mabravi-[PTS.]
7 Bhavanettippabhàvitaü-sãmu. 1, 2.
8 Cirarattapatiññhitaü-[PTS.]
9 Gandhaü-[PTS.]

[BJT Page 196] [\x 196/]
20. 1. 4
769. Passa cittakataü1 bimbaü arukàyaü samussitaü,
âturaü bahusaïkappaü yassa natthi dhuvaü ñhiti.

770. Passa cittaka1 råpaü maõinà ka1õóalena ca,
Aññhiü tacena2 onaddhaü saha vatthehi sobhati.

771. Alattakatà pàdà mukhaü cuõõakamakkhitaü,
Alaü bàlassa mohàya no ca pàragavesino.

772. Aññhapàdakatà3 kesà nettà a¤janamakkhità,
Alaü bàlassa mohàya no ca pàragavesino.

773. A¤janãva navà città påtikàyo alaïkato,
Alaü bàlassa mohàya no ca pàragavesino.

774. Odahi migavo pàsaü nàsadà vàguraü4 migo,
Bhatvà nivàpaü gacchàma kandante migabandhake.

775. Chinno pàso5 migavassa nàsadà vàguraü4 migo,
Bhutvà nivàpaü gacchàma socante migaluddake.

776. Pasisàmi loke sadhane manusse
Laddhàna vittaü na dadanti mohà,
Luddhà6 [PTS Page 076] [\q  76/]      dhanaü sannicayaü karonti
Bhiyyo va kàme abhipatthayanti.

777. Ràjà pasayha pañhaviü visetvà
Sasàgarantaü mahimàvasanto,
Oraü samuddassa atittaråpo
Pàraü samuddassa'pi patthayetha.

778. Ràjà ca a¤¤e ca bahå manussà
Avãtataõhà maraõaü upenti,
ænàva hutvàna jahanti dehaü
Kàmehi lokamhi na hatthi titti.

779. Kandanti naü ¤àti pakiriya kese
Aho vatà no amaràti càhu,
Vatthena naü pàrutaü nãharitavà
Citaü samedhàya tato óahanti.

780. So óayhati sålehi tujjamàno
Ekena vatthena pahàya bhoge,
Na mãyamànassa bhavanti tàõà
G¤àtã ca mittà athavà sahàyà.

781. Dàyàdakà tassa dhanaü haranti
Satto pana gacchati yena kammaü,
Na mãyamànaü dhanamanveti ki¤ci
Puttà ca dàrà ca dhanaü ca raññhaü.

1 Cittãkataü-sãmu. 1, 2, Pa.
2 Aññhitacena-[PTS.]
3 Aññhàpadakatà-syà, [PTS] Aññhapadakatà-pa.
4 Vàkuraü-syà, [PTS.]
5 Chinnapàso-syà, [PTS.]
6 Laddhà-syà.

[BJT Page 198] [\x 198/]
782. Na dãghamàyu labhate dhanena
Na cà'pi vittena jaraü vihanti,
Appaü hi taü1 jãvitamàhu dhãrà
Asassataü vippariõàmadhammaü.

783. Aóóhà daëiddà ca phusanti phassaü
Bàlo ca dhãro ca tatheva phuññho,
Bàlo hi bàlyà vadhito'va seti
Dãro ca no vedhati phassaphuññho.

784. Tasmà hi pa¤¤à'va dhanena seyyà2
Yàya vosànamidàdhigacchati,
Abyositattà3 hi bhavàbhavesu,
Pàpàni kammàni karoti4 mohà.

785. Upeti [PTS Page 077] [\q  77/]      gabbha¤ca para¤ca lokaü
Saüsàramàpajja paramparàya,
Tassappa¤co abhisaddahanto
Upeti gabbha¤ca para¤ca lokaü.

786. Coro yathà sandhimukhe gahãto
Sakammunà ha¤¤ati pàpadhammo,
Evaü pajà pacca5 paramhi loke
Sakammukà ha¤¤ati pàpadhammà. 6

787. Kàmà hi citrà madhurà manoramà
Viråparåpena mathenti cittaü,
âdãnavaü kàmaguõesu disvà
Tasmà ahaü pabbajitomhi ràja.

788. Dumapphalànãva patanti mànavà
Daharà ca vuddhà ca sarãrabhedà,
Etampi disvà pabbajitomhi ràja
Apaõõakaü sàma¤¤ameva seyyo,

789. Saddhàyàhaü pabbajito upeto jinasàsane,
Ava¤jhà mayhaü pabbajjà anaõo bhu¤jàmi bhojanaü.

790. Kàme àdittato disvà jàtaråpàni satthato,
Gabbhavokkantito dukkhaü nirayesu mahabbhayaü.

791. Etamàdãnavaü ¤atvà saüvegaü alabhiü tadà,
So'haü viddho tadà santo sampatto àsavakkhayaü.

792. Pariciõõo mayà satthà kataü buddhassa sàsanaü,
Ohito garuko bhàro bhavanetti samåhatà.

793. Yassatthàya pabbajito agàrasmànagàriyaü,
So me atthe anuppatto sabbasaüyojanakkhayo'ti.

Itthaü sudaü àyasmà raññhapàlo thero gàthàyo abhàsitthà'ti.

Raññhapàlattheragàthà.

1 Appa¤hi naü-syà, [PTS.]
2 Seyyo-[PTS.]
3 Abyesitatthà-syà, [PTS.]
4 Karonti-[PTS.]
5 Pecca-sãmu. 1, 2, [PTS.]
6 Pàpadhammo-[PTS.]

[BJT Page 200] [\x 200/]
794. Råpaü disvà sati muññhà piyaü nimittaü1 manasikaroto,
Sàrattacitto vedeti taü ca ajjhossa2 tiññhati.

795. Tassa vaóóhanti vedanà anekà råpasambhavà,
Abhijjhà ca vihesà ca cittamassåpaha¤¤ati,
Evamàcinato dukkhaü àrà nibbànaü3 vuccati.

796. Saddaü sutvà sati muññhà piyaü nimittaü manasikaroto,
Sàrattacitto vedeti taü ca ajjhossa2 tiññhati.

797. Tassa vaóóhanti vedanà anekà saddasambhavà,
Abhijjhà ca vihesà ca cittamassåpaha¤¤ati,
Evamàcinato dukkhaü àrà nibbànaü3 vuccati.

798. Gandhaü ghatvà sati muññhà piyaü nimittaü manasikaroto,
Sàrattacitto vedeti taü ca ajjhossa2 tiññhati.

799. Tassa vaóóhanti vedanà anekà gandhasambhavà,
Abhijjhà ca vihesà ca cittamassåpaha¤¤ati,
Evamàcinato dukkhaü àrà nibbànaü3 vuccati.

800. Rasaü bhotvà sati muññhà piyaü nimittaü manasikaroto,
Sàrattacitto vedeti taü ca ajjhossa2 tiññhati.
801. Tassa vaóóhanti vedanà anekà rasasambhavà,
Abhijjhà ca vihesà ca cittamassåpaha¤¤ati,
Evamàcinato dukkhaü àrà nibbànaü3 vuccati.

802. Phassaü [PTS Page 078] [\q  78/]      phussa sati muññhà piyaü nimittaü manasikaroto,
Sàrattacitto vedeti taü ca ajjhossa2 tiññhati.

803. Tassa vaóóhanti vedanà anekà phassasambhavà,
Abhijjhà ca vihesà ca cittamassåpaha¤¤ati,
Evamàcinato dukkhaü àrà nibbànaü3 vuccati.

804. Dhammaü ¤atvà sati muññhà piyaü nimittaü manasikaroto,
Sàrattacitto vedeti taü ca ajjhossa2 tiññhati.

805. Tassa vaóóhanti vedanà anekà dhammasambhavà,
Abhijjhà ca vihesà ca cittamassåpaha¤¤ati,
Evamàcinato dukkhaü àrà nibbànaü3 vuccati.

806. Naso rajjati råpesu råpaü disvà patissato,
Virattacitto vedeti taü ca nàjjhossa4 tiññhati.

807. Yathàssa passato råpaü sevato cà'pi vedanaü,
Khãyati nopacãyati evaü so caratã sato,
Evaü apacinato dukkhaü santike nibbànaü3 vuccati.

1 Piyanimittaü-[PTS] syà.
2 Ajjhosa-syà, [PTS.]
3 Nibbàna-pa, [PTS.]
4 Nàjjhosa-syà, [PTS.]

[BJT Page 202] [\x 202/]
808. Naso rajjati saddesu saddaü sutvà patissato,
Virattacitto vedeti taü ca nàjjhossa1 tiññhati.

809. Yathàssa suõato saddaü sevato cà'pi vedanaü,
Khãyati nopacãyati evaü so caratã sato,
Evaü apacinato dukkhaü santike nibbànaü2 vuccati.

810. Naso rajjati gandhesu gandhaü ghatvà patissato,
Virattacitto vedeti taü ca nàjjhossa1 tiññhati.

811. Yathàssa ghàyato gandhaü sevato cà'pi vedanaü,
Khãyati nopacãyati evaü so caratã sato,
Evaü apacinato dukkhaü santike nibbànaü2 vuccati.

812. Naso rajjati rasesu rasaü bhotvà3 patissato,
Virattacitto vedeti taü ca nàjjhossa1 tiññhati.

813. Yathàssa sàyato rasaü sevato cà'pi vedanaü,
Khãyati nopacãyati evaü so caratã sato,
Evaü apacinato dukkhaü santike nibbànaü2 vuccati.

814. Naso rajjati phassesu phassaü phussa patissato,
Virattacitto vedeti taü ca nàjjhossa1 tiññhati.

815. Yathàssa phusato phassaü sevato cà'pi vedanaü,
Khãyati nopacãyati evaü so caratã sati,
Evaü apacinato dukkhaü santike nibbànaü2 vuccati.

816. Naso rajjati dhammesu dhammaü ¤atvà patissato,
Virattacitto vedeti taü ca nàjjhossa tiññhati.

817. Yathàssa vijànato dhammaü sevato cà'pi vedanaü,
Khãyati nopacãyati evaü so caratã sato,
Evaü apacinato dukkhaü santike nibbànaü2 vuccati.

Itthaü sudaü àyasmà màluïkyaputto thero gàthàyo abhàsitthà'ti.

Màluïkyaputtattheragàthà.

1 Nàjjhosa-syà, [PTS.]
2 Nibbàna-pa, [PTS.]
3 Bhutvà-sãmu. 1, 2.

[BJT Page 204] [\x 204/]
20. 1. 6
818. Paripuõõakàyo suruci sujàto càrudassano,
Suvaõõavaõaõosi bhagavà susukkadàñho1 viriyavà.

819. Narassa hi sujàtassaye bhavanti viya¤janà,
Sabbe te tava kàyasmiü mahàpurisalakkhaõà.

820. Pasannanetto sumukho brahmà uju patàpavà,
Majjhe samaõasaïghassa àdicco'va virocasi.

821. Kalyàõadassano bhikkhu ka¤canasannibhattaco,
Kiü te samaõabhàvena evaü uttamavaõõino.

822. Ràjà arahasi bhavituü cakkavattã rathesabho,
Càturanto vijitàvã jambusaõóassa2 issaro.

823. Khattiyà bhogà ràjàno3 anuyantà bhavanti te,
Ràjàdhiràjà4 manujindo rajjaü kàrehi gotama.

824. Ràjàhamasuhi [PTS Page 079] [\q  79/]      sela (selati bhagavà) dhammaràjà anuttaro,
Dhammena vakkaü vattemu cakkaü appativattiyaü.

825. Sambuddho pañijànàsi (iti selo bràhmaõo) dhammaràjà sanuttaro,
Dhammena cakkaü vattemi iti bhàsasi5 gotama.

826. Ko nu senàpati bhoto sàvako satthu anvayo, 6
Ko te maü anuvatteti dhammacakkaü pavattitaü.

827. Mayà pavattitaü cakkaü (selàti bhagavà) dhammacakkaü anuttaraü,
Sàriputto anuvatteti anujàto tathàgataü.

828. Abhi¤¤eyyaü abhi¤¤àtaü bhàvetabbaü ca bhàvitaü,
Pahàtabbaü pahãnaü me tasmà buddhosmi bràhmaõa.

829. Vinayassu mayi kaïkhaü adhimuccassu bràhmaõa,
Dullabhaü dassanaü hoti sambuddhànaü abhiõhaso.

830. Yesaü ve dullabho loke pàtubhàvo abhiõhaso,
So'haü bràhmaõa sambuddho7 sallakatto anuttaro.

831. Brahmabhåto atitulo màrasenappamaddano,
Sabbàmitte vase katvà8 modàmi akutobhayo.

1 Susukkadàñhosi-machasaü, [PTS.]
2 Jambumaõóassa-sãmu. 1, 2.
3 Bhojaràjàno-[PTS.]
4 Ràjàhiràjà-[PTS.]
5 Bhàsatha-sãmu. 1, 2.
6 Satathuranavayo-[PTS.]
7 Buddho'smi-[PTS.]
8 Vasãkatvà-[PTS.]
[BJT Page 206] [\x 206/]
832. Idaü bhonto nisàmetha yathà bhàsati cakkhumà,
Sallakatto1 mahàvãro nãho'va nadatã vane.

833. Brahmabhåtaü atitulaü màrasenappamaddanaü,
Ko disvà nappasãdeyya api kaõhàbhijàtiko.

834. Yo maü icchati anvetu yo và nicchati gacchatu,
Idhàhaü pabbajissàmi varapa¤¤assa santike.

835. Etaü ce ruccati bhoto sammàsambuddhasàsanaü,
Mayampi pabbajissàma varapa¤¤assa santike.
836. Bràhmaõà tisatà ime yàcanti pa¤jalãkatà,
Brahmacariyaü carissàma bhagavà tava santike.

837. Svàkkhàtaü brahmacariyaü (selàti bhagavà) sandiññhikamakàlikaü,
Yattha amoghà pabbajjà appamattassa sikkhato.

839. Tuvaü [PTS Page 080] [\q  80/]      buddho tuvaü satthà tuvaü màràbhibhå muni,
Tuvaü anusaye chetvà tiõõo tàresimaü pajaü.

840. Upadhã te samatikkantà àsavà te padàlità,
Sãho'va anupàdàno pahãnabhayabheravo.

841. Bhikkhavo tisatà ime tiññhanti pa¤jalãkatà,
Pàde vãra pasàrehi nàgà vandantu satthuno'ti.

Itthaü sudaü àyasmà selo thero gàthàyo abhàsitthà'ti.

Selattheragàthà.

1 Sallakanto-sãmu. 1, 2.
2 Aññhamã-pa, [PTS.]

[BJT Page 208] [\x 208/]
20. 1. 7
842. Yàtaü me hatthigãvàya sukhumà vatthà padhàrità,
Sàlãnaü odano bhutto sucimaüsåpasecano.

843. Sojja bhaddo sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

844. Paüsukålã sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

845. Piõóapàtã sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

846. Tecivarã sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

847. Sapadànacàrã sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

848. Ekàsanã sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

849. Pattapiõóã sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

850. Khalupacchàbhattã sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

851. âra¤¤iko sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

852. Rukkhamåliko sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

853. Abbhokàsã sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

854. Sosàniko sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

855. Yathàsanthatiko sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

856. Nesajjiko sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

857. Appiccho sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

858. Santuññho sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

1 U¤jàpattagate-sãmu. 1, 2.

[BJT Page 210] [\x 210/]
859. Pavivitto sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

860. Asaüsaññho sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

861. âraddhaviriyo sàtatiko u¤chàpattàgate1 rato,
Jhàyati anupàdàno putto godhàya bhaddiyo.

862. Hitvà satapalaü kaüsaü sovaõõaü sataràjikaü,
Aggahiü mattikàpattaü idaü dutiyàbhisecanaü.

863. Ucce maõóalipàkàre daëhamaññàlakoññhake,
Rakkhito khaggahatthehi uttasaü vihariü pure.
864. Sojja bhaddo anutràsã pahãnabhayabheravo,
Jhàyati vanamogayha putto godhàya bhaddiyo.

865. Sãlakkhandhe patiññhàya satiü pa¤¤aü ca bhàvayaü,
Pàpuõiü anupubbena sabbasaüyojanakkhaya'nti.

Itthaü sudaü àyasmà bhaddiyo thero gàthàyo abhàsitthà'ti.

Bhaddiyattheragàthà.

20. 1. 8
866. Gacchaü vadesi samaõaññhitomhi
Mamaü ca bråsi ñhitamaññhito'ti,
Pucchàmi [PTS Page 081] [\q  81/]      taü samaõa etamatthaü
Kathaü2 ñhito tvaü ahamaññhitomhi.

867. òhito ahaü aïgulimàla sabbadà
Sabbesu bhåtesu nidhàya daõóaü,
Tuva¤ca pàõesu asa¤¤atosi
Tasmà ñhitohaü tuvamaññhitosi.

868. Cirassaü vata me mahito mahesi
Mahàvanaü samaõo paccupàdi,
So'haü cajissàmi sahassapàpaü
Sutvàna gàthaü tava dhammayuttaü.

869. Icceva coro asimàvudhaü ca
Sobbhe papàte narake anvakàsi,
Avandi coro sugatassa pàde
Tattheva pabbajjamayàci buddhaü.

870. Buddho ca kho kàruõiko mahesi
Yo satthà lokassa sadevakassa,
Tamehi bhikkhå'ti tadà avoca
Eso'va tassa ahu bhikkhubhàvo.

871. Yo ca pubbe pamajjitvà pacchà so nappamajjati,
So'maü lokaü pabhàseti abbhà mutto'va candimà.

1 U¤jàpattagate-sãmu. 1, 2.
2 Kasmà-[PTS.]

[BJT Page 212] [\x 212/]
872. Yassa pàpaü kataü kammaü kusalena pithãyati, 1
So'maü lokaü pabhàseti abbhà mutto'va candimà.

873. Yo have daharo bhikkhu yu¤jati buddhasàsane,
So'maü lokaü pabhaseti abbhà mutto'va candimà.

874. Disà'pi2 me dhammakathaü suõantu
Disà'pi me yu¤jantu buddhasàsane,
Disà'pi2 me te manuje3 bhajantu
Ye dhammamevàdàpenti4 santo.

875. Disà hi me khantivàdànaü avirodhappasaüsinaü,
Suõantu dhammaü kàlena ta¤ca anuvidhãyantu.

876. Nahi jàtu so mamaü hiüse a¤¤aü và pana ki¤canaü,
Pappuyya paramaü santiü rakkheyya tasathàvare.

877. Udanaü [PTS Page 082] [\q  82/]      hi nayanti nettikà usukàrà namayanti tejanaü,
Dàruü namayanti tacchakà attànaü damayanti paõóità.

878. Daõóeneke damayanti aïkusehi kasàhi ca,
Adaõóena asatthena ahaü antomhi tàdinà.

879. Abhiüsako'ti me nàmaü nahiüsakassa pure sato,
Ajjàhaü saccanàmomhi na naü hiüsàmi ki¤canaü.

880. Coro ahaü pure àsiü aïgulimàlo'ti vissuto,
Vuyhamàno mahoghena buddhaü saraõamàgamaü.

881. Lohitapàõã5 pure àsiü aïgulimàlo'ti vissuto,
Saraõàgamanaü passa bhavanetti samåhatà.

882. Tàdisaü kammaü katvàna bahuü duggatigàminaü
Phuññho kammavipàkena anaõo bhu¤jàmi bhojanaü.

883. Pamàdamanuyu¤janti bàlà dummedhino janà.
Appamàdaü ca medhàvã dhanaü seññhaü'va rakkhati.

884. Mà pamàdamanuyu¤jetha mà kàmaratisanthavaü,
Appamatto hi jhàyanto pappoti paramaü sukhaü.

885. Svàgataü nàpagataü netaü dummantitaü mama,
Saüvibhattesu6 dhammesu yaü seññhaü tadupàgamaü.

1 Pidhiyati-pa.
2 Disàhi-[PTS.]
3 Manusse-[PTS.]
4 Dhammamevàdàpayanti-pa, [PTS.]
5 Lohitapàõi-[PTS.]
6 Savibhattesu -sãmu. 1, 2.

[BJT Page 214] [\x 214/]
886. Svàgataü nàpagataü netaü dummantitaü mama,
Tisso vijjà anuppattà kataü buddhassa sàsanaü.

887. Ara¤¤e rukkhamåle và pabbatesu guhàsu và,
Tattha tattheva aññhàsiü ubbiggamanaso tadà.

888. Sukhaü sayàmi ñhàyàmi sukhaü kappemi jãvitaü,
Ahatthapàso màrassa aho satthànukampito.

889. Brahmajacco pure àsiü udicco ubhato ahu, 1
Sojja putto sugatassa dhammaràjassa satthuno.

890. Vãtataõho anàdàno guttadvàro susaüvuto,
Aghamålaü vadhitvàna2 patto me àsavakkhayo.

891. Pariciõõo mayà satthà kataü buddhassa sàsanaü,
Ohito garuko bhàro bhavanetti samåhatà'ti.

Itthaü sudaü àyasmà aïgulimàlo thero gàthàyo abhàsitthà'ti.

Aïgulimàlattheragàthà.

20. 1. 9
892. Pahàya [PTS Page 083] [\q  83/]      màtàpitaro bhaginã ¤àtibhàtaro,
Pa¤cakàmaguõe hitvà anuruddho'va jhàyatu.

893. Sameto naccagãtehi sammatàëappabodhano,
Na tena suddhimajjhagaü3 màrassa visaye rato.

894. Etaü ca samatikkamma rato buddhassa sàsane,
Sabboghaü samatikkamma anuruddho'va jhàyati.

895. Råpà saddà rasà gandhà pheññhabbà ca manoramà'
Ete ca samatikkamma anuruddho'va jhàyati.

896. Piõóapàtà pañikkanto4 eko adutiyo muni,
Esati paüsukålàni anuruddho anàsavo.

897. Vicinã aggahã dhovã rajayã dhàrayã muni,
Paüsukålàni matimà anuruddho anàsavo.

1 Ahuü-[PTS.]
2 Vamitvàna-[PTS.]
3 Sudadhimajjhagà-sãmu. 1, 2, [PTS] machasaü.
4 Piõóapàtamatikkanto-sãmu. 1, 2, Pa. Piõóapàtapañikkanto-[PTS.]

[BJT Page 216] [\x 216/]
898. Mahiccho ca asantuññho saüsaññho yo ca uddhato,
Tassa dhammà ime honti pàpakà saïkilesikà.

899. Sato ca hoti appiccho santuññho avighàtavà,
Pavivekarato vitto niccamàraddhavãriyo.

900. Tassa dhamma ime honti kusalà bodhipakkhikà,
Anàsavo ca so hoti iti vuttaü mahesinà.

901. Mama saïkappama¤¤àya satthà loke anuttaro,
Manomayena kàyena iddhiyà upasaïkami.

902. Yadà me ahu saïkappo tato uttari desayi,
Nippapa¤carato buddho nippapa¤camadesayi.

903. Tasmàhaü dhammama¤¤àya vihàsiü sàsane rato,
Tisso vijjà anuppattà kataü buddhassa sàsanaü.

904. Pa¤capa¤¤àsavassàni yato nesajjiko ahaü,
Pa¤cavãsativassàni yato middhaü samåhataü.

905. Nàhu assàsapassàsà ñhitavittassa tàdino,
Anejo santimàrabbha cakkhumà parinibbuto.

906. Asallãnena cittena vedanaü ajjhavàsayã,
Pajjotasseva nibbànaü vimokkho cetaso ahu.

907. Ete pacchimikà dàni munino phassapa¤camà,
Nतe dhammà bhavissanti samubaddhe parinibbute.

908. Natthi dàni punàvàso devakàyamhi1 jàlini,
Vikkhãõo jàtisaüsàro natthi dàni punabbhavo.

909. Yassa [PTS Page 085] [\q  85/]      muhuttena2 sahassadhà loko saüvidito sabrahmakappo,
Vasã iddhiguõe cutåpapàte kàle passati devatà sa bhikkhu. 3

910. Annabhàro4 pure àsiü daëiddo ghàsahàrako,
Samaõaü pañipàdesiü upariññhaü yasassinaü.

911. Somhi sakyakule jàto anuruddho'ti maü vidå,
Upeto naccagãtehi sammatàëappabodhano.

1 Devakàyasmi-[PTS] Devakàyasmiü-pa.
2 Muhutte-[PTS.]
3 Bhikkhuno-sãmu. 1, 2.
4 Annahàro-sãmu. 1, 2.

[BJT Page 218] [\x 218/]
912. Athaddasàsiü sambuddhaü satthàraü akutobhayaü,
Tasmiü cittaü pasàdetvà pabbajiü anagàriyaü.

913. Pubbenivàsaü jànàmi yattha me vusitaü pure,
Tàvatiüsesu devesu aññhàsiü satajàtiyà.

914. Sattakkhattuü manussindo ahaü rajjamakàrayiü,
Càturanto vijitàvã jambusaõóassa1 issaro,
Adaõóena asatthena dhammena anusàsayiü.

915. Ito satta tato2 satta saüsàràni catuddasa,
Nivàsamabhijànissaü devaloke ñhito tadà.

916. Pa¤caïgike samàdhimhi sante3 ekodibhàvite,
Pañippassaddhiladdhamhi4 dibbacakkhu5 visujjha me.

917. Cutåpapàtaü jànàvi sattànaü àgatiü gatiü,
Itthabhàva¤¤athàbhàvaü jhàne pa¤caïgike ñhito.

918. Pariciõõo mayà satthà kataü buddhassa sàsanaü,
Ohito garuko bharo bhavanetti samåhatà.

919. Vajjãnaü vephavagàme ahaü jãvitasaïkhayà,
Heññhato vephagumbasmiü nibbàyissaü anàsavo'ti.

Itthaü sudaü àyasmà anuruddho thero gàthàyo abhàsitthà'ti.

Anuruddhattheragàthà.

20. 1. 10
920. Samaõassa ahu6 cintà pupphitamhi mahàvane,
Ekaggassa nisinnassa pavivattassa jhàyino.

921. A¤¤athà lokanàthamhi tiññhante purisuttame,
Iriyaü àsi bhakkhånaü a¤¤athà dàni dissati. 7

922. Sãthavàtaparittànaü hirikopãnachàdanaü,
Mattatthiyaü abhaa¤jiüsu santuññhà itarãtare.

923. Paõãtaü yadi và låkhaü appaü và yadi và bahuü,
Yàpanatthaü abhu¤jiüsu agiddhà nàdhimucchità.

924. Jãvitànaü parikkhàre bhesajje atha paccaye,
Na bàëhaü ussukà àsuü yathà te àsavakkhaye.

1 Jambumaõóassa-sãmu. 1, 2.
2 Ito-[PTS.]
3 Santo-sãmu. 1, 2.
4 Pañippassaddhiladdhomhi-sãvu. 1, 2. Pañippassaddhiladdhàmhi-[PTS.]
5 Dibbacakkhuü-[PTS.]
6 Ahu-[PTS.]
7 Dissate-[PTS.]

[BJT Page 220] [\x 220/]
925. Ara¤¤e rukkhamålesu kandaràsu guhàsu ca,
Vivekamanubråhentà1 vihaüsu2 tapparàyanà.

926. Nãcà niviññhà subharà mudå atthaddhamànasà,
Abyàsekà amukharà atthacintàvasànugà.

927. Tato pàsàdikaü àsi gataü bhuttaü nisevitaü,
Siniddhà teladhàrà'va ahosi iriyàpatho.

928. Sabbàsavaparikkhãõà mahàjhàyã mahàhità,
Nibbutà dàni te therà parittà dàni tàdisà.

929. Kusalànaü ca dhammànaü pa¤¤àya ca parikkhayà,
Sabbàkàravaråpetaü lujjate jinasàsanaü.

930. Pàpakànaü ca dhammànaü kilesànaü ca yo utu,
Upaññhità vivekàya ye ca saddhammasesakà.

931. Te kilesà pavaóóhantà àvisanti bahuü janaü,
Kãëanti ma¤¤e bàlehi ummattehi va rakkhasà.

932. Kilesehàbhibhåtà te tena tena vidhàvità,
Narà kilesavatthåsu sasaïgàmeva3 ghosite.

933. Pariccajitvà saddhammaü a¤¤ama¤¤ehi bhaõóare,
Diññhigatàni anventà idaü seyyoti ra¤¤are.

934. Dhanaü ca puttaü bhariyaü ca chaóóayitvàna niggatà,
Kañacchubhikkhàhetå4 akiccàni nisevare.

935. Udaràvadehakaü bhutvà sayantuttànaseyyakà,
Kathà vaóóhenti5 pañibuddhà yà kathà satthugarahità.
936. Sabbakàrukasippàni cittãkatvàna7 sikkhare,
Avåpasantà ajjhattaü sàma¤¤attho'ti acchati.

937. Mattikaü telaü cuõõaü ca udakàsanabhojanaü,
Gihãnaü upanàmenti àkaïkhantà bahuttaraü.

938. Dantaponaü kapitthaü ca pupphaü khàdaniyàni8 ca,
Piõóapàte ca sampanne9 ambe àmalakàni ca.

939. Bhesajjesu yathà vejjà kiccàkicce yathà gihã,
Gaõikà'va vibhåsàyaü issare khattiyà yathà.

940. Nekatikà [PTS Page 086] [\q  86/]      ma¤canikà kåñasakkhi apàñukà, 10
Bahåhi parikappehi àmisaü paribhu¤jare.

1 Vivekamanubråhanta-pa, [PTS.]
2 Vihiüsu-pa, [PTS.]
3 Sayaü gaheva-[PTS.]
4 Kañacchubhikkhahetåpi-[PTS.]
5 Kathà vadenti-[PTS.]
6 Pabuddhà-pa.
7 Cittikatvàna-[PTS.]
8 Pupphakhàdaniyàni-sãmu. 1, 2.
9 Sampaõõo-sãmu. 1, 2.
10 Avàñukà-[PTS.]

[BJT Page 222] [\x 222/]
941. Lesakappe pariyàye parikappenudhavità,
Jãvikatthà upàyena saïkaóóhanti bahuü dhanaü.

942. Upaññhàpenti parisaü kammato no ca dhammato,
Dhammaü paresaü desenti làbhato no ca atthato.

943. Saïghalàbhassa bhaõóanti saïghato paribàhirà, 1
Paralàbhåpajãvantà2 ahirãkà3 na lajjare.

944. Nànuyuttà tathà eke muõóà saïghàñipàrutà,
Sambhàvanaü yevicchanti làbhasakkàramucchità.

945. Evaü nànappayàtamhi na dàni4 sukaraü tathà,
Aphusitaü5 và phunituü phunasitaü nànurakkhituü.

946. Yathà kaõañakaññhànamhi careyya anupàhano,
Satiü upaññhapetvàna evaü gàme munã care.

947. Saritvà pubbake yogã tesaü vattamanussaraü,
Kaki¤cà'pi pacchimo kàlo phuseyya amataü padaü.

948. Idaü vatvà sàlavane samaõo bhàvitindriyo,
Bràhmaõo parinibbàyã isi khãõapunabbhavo'ti.

Itthaü sudaü àyasmà pàràsariyo thero gàthàyo abhàsitthà'ti.

Pàràsariyattheragàthà.

Tassuddànaü:
Adhimutto pàràsariyo telakàni raññhapàlo,
Màluïkyaselo bhaddiyo aïguli dibbacakkhuko.
Pàràsariyo dasete vãsatinipàtamhi parikittità,
Gàthàyo dvesatà honti pa¤catàlãsa uttarinti.

1 Paribàhiyà-pa.
2 Paralàbhopajãvantà-[PTS.]
3 Ahirikàva-[PTS.]
4 Nidàni-[PTS.]
5 Apphusitaü-sãmu. 1, 2.