Khuddakanikàye
Therãgàthàpàëi
Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.
Mahànipàto.
1
447. Mantàvatiyà nagare
Ra¤¤o ko¤cassa aggamahesiyà,
Dhãtà àsi1 sumedhà
Pasàdità2 sàsanakarehi.
448. Sãlavatã cittakathà
Bahussutà buddhasàsane vinãtà,
Màtàpitaro upagamma
Bhaõati ubhayo nisàmetha.
449. Nibbànàbhiratàhaü
Asassataü bhavagataü yadipi dibbaü,
Kimaïga pana tucchà kàmà
Appassàdà bahuvighàtà.
450. Kàmà kañukà
àsã-
Visåpamà yesu mucchità
bàlà,
Te dãgharattaü niraye
Samappità ha¤¤ante dukkhità.
451. Socanti pàpakammà
Vinipàte pàpabuddhito,
Sadà kàyena vàcàya
Manasà ca asaüvutà.
452. Bàlà te duppa¤¤à
Acetanà dukkhasamudayo ruddhà
Desente ajànantà
Na bujjhate ariyasaccàni.
453. Saccàni [PTS Page 168] [\q 168/]
amma buddhavara-
Desitàni te bahutarà ajànantà,
Ye abhanandanti bhavagataü
Pihenti4 devesu upapattiü.
454. Devesupi upapatti
Asassatà bhavagate aniccamhi,
Na ca santasanti bàlà
Punappunaü jàyitabbassa.
455. Cattàro vinipàtà
Dve ca gatiyo katha¤ci labbhanti
Na ca vinipàtagatànaü
Pabbajjà atthi nirayesu.
1 Siü-sãmu. 1, 2, A.
2 Pàsàdikà-sãmu.
1, A.
3 Pàpàvuddhino-sãmu. 1,
2, A.
4 Pihanti-[PTS.]
[BJT Page 98] [\x 98/]
456. Anujànàtha maü ubhayo
Pabbajituü dasabalassa pàvacane
Appossukkà ghañissaü
Jàtimaraõappahànàya.
457. Kiü bhavagatena1 abhinanditena
Kàyakalinà asàrena,
Bhavataõhàya nirodhà
Anujànàtha pabbajissàmi.
458. Buddhànaü uppàdo
Vivajjito akkhaõo khaõo laddho,
Sãlàni brahmacariyaü
Yàvajãvaü na dåseyyaü.
459. Evaü bhanati suredhà
Màtàpitaro na tàva àhàraü,
âhariyàmi2 gahaññhà
Maraõavasaü gatàva hessàmi.
460. Màtà dukkhità rodati
Pità ca assà sabbaso samabhigato,
3
Ghañenti sa¤¤àpetuü4
Pàsàdatale chamàpatitaü.
461. Uññhehi puttaka kiü
socitena
Dinnàsi vàraõavatimhi
Ràjà aõãkadatto5
Abhiråpo tassa tvaü dinnà.
462. Aggamahesã bhavissasi
Aõãkadattassa ràjino bhariyà,
Sãlàni brahmacariyaü
Pabbajjà dukkarà puttaka.
463. Rajje àõà dhanamissariyaü
Bhogà sukhà daharikàsi,
6
Bhu¤jàhi kàmabhoge
Vàreyyaü hotu te putta.
464. Atha ne bhaõati sumedhà
Mà ãdisikànaü bhavagataü
asàraü,
Pabbajjà và hehiti,
Maraõaü và me naceva vàreyyaü.
465. Kimiva [PTS Page 169] [\q 169/]
påtikàyamasuciü
Savanagandhaü bhayànakaü kuõapaü
Abhisaüviseyyaü bhastaü
Asakiü paggharaõaü7 asucipuõõaü.
1 Bhavagate-sãmu. 1, 2.
2 âhariyà-[PTS.]
3 Samabhighàto-
4 Vàyamanti-pu.
5 Aõikaratta-machasaü.
6 Daharikàpi-[PTS.]
7 Paggharitaü-machasaü.
[BJT Page 100] [\x 100/]
466. Kimiva tàhaü jànantã
Vikålakaü maüsasoõitupalittaü,
1
Kimikulàlayaü sakuõabhattaü
Kalebaraü kissa dãyatãti.
467. Nibbuyhati susànaü
Aciraü kàyo apetavi¤¤àõo
Chuddho2 kaliïgaraü viya
Jigucchamànehi ¤àtãhi.
468. Chuddhunaü taü susàne
Parabhattaü nahàyanti jigucchantà,
Niyakà màtàpitaro
Kiü pana sàdhàraõà
janatà.
469. Ajjhosità asàre
Kalebare aññhinahàrusaïghàte,
Khelassuccàrapassava
Paripuõõe påtikàyamhi.
470. Yo na vinibbhujitvà
Abbhantaramassa bàhiraü kayirà,
Gandhassa asahamànà
Sakàpi màtà jiguccheyya.
471. Khandhadàtuàyatanaü
Saïkhataü jàtimålakaü
dukkhaü,
Yoniso anuvicinantã3
Vàreyyaü kissa iccheyyaü.
472. Divase divase tisatti
Satàni nava navà pateyyuü
kàyamhi,
Vassasatampi ca ghàto
Seyyo dukkhassa cevaü4 khayo.
473. Ajjhapagacche ghàtaü
Yo vi¤¤àyevaü5 satthuno
vacanaü,
Dãgho tesaü saüsàro
Punappunaü ha¤¤amànànaü.
474. Devesu manussesu ca
Tracchànayoniyà asurakàye,
Petesu [PTS Page 170] [\q 170/]
ca nirayesu ca
Aparimità dissare6 ghàtà.
475. Ghàtà nirayesu bahå
Vinipàtagatassa pãëiyamànassa7
Devesupi attàõaü
Nibbànasukhà paraü natthi.
1 Soõitapalittaü-[PTS.]
2 Chuññho-[PTS.]
3 Aruciü bhaõantã-[PTS.]
4 Ceva-[PTS.]
5 Vi¤¤u evaü-[PTS.]
6 Dissante-sãmu. Dãyante-[PTS.]
7 Kilissamànassa-[PTS.]
[BJT Page 102] [\x 102/]
476. Pattà te nibbànaü
Ye yuttà dasabalassa pàvacane,
Appossukkà ghañenti
Jàtimaraõappahànàya.
477. Ajjeva tàtabhinikkhamissaü
Bhogehi kiü asàrehi,
Nibbinnà me kàmà
Vantasamà tàlàvatthukatà.
478. Sàcevaü bhaõati pitaraü
Aõãkadatto ca yassa sàdinnà1
Upayàsa vàraõavate
Vàreyyaü upaññhite
kàle.
479. Atha asita nicitamuduke
Kede khaggena chindiya sumedhà,
Pàsàdaü ca pidhetvà2
Pañhamajjhànaü samàpajji.
480. Sà ca tahiü samàpannà
Aõãkadatto3 ca àgato nagaraü,
Pàsàdeva sumedhà
Aniccasa¤¤à subhàveti.
481. Sà ca manasikaroti
Aõãkadatto3 ca àruhi turitaü
Maõikanakabhåsitaïgo
Kata¤jalã yàcati sumedhaü.
482. Ajje àõàdhanamissariyaü
Bhogà sukhà daharikàsi,
4
Bhu¤jàhi kàmabhoge
Kàmasukhà sudullabhà loke.
483. Nissaññhaü te rajjaü
Bhoge bhu¤jassu dehi dànàni,
Mà dummanà ahosi
Màtàpitaro te dukkhità.
484. Taü taü bhaõati suredha
Kàmehi anatthikà vigatamohà,
Mà kàre abhinandi
Kàmesvàdãkamaü passa.
485. Càtuddãpo ràjà
Mandhàtà àsi kàmabhogãnamaggo
Atitto [PTS Page 171] [\q 171/]
kàlaü kato
Na cassa paripårità icchà.
1 Yassa dinnà-[PTS.]
2 Pidahitvà-machasaü.
3 Aõãkaratto-[PTS.]
4 Daharikàpi-[PTS.]
[BJT Page 104] [\x 104/]
486. Sattaratanàni vasseyya
Vuññhimà dasadisà
samantena
Na cattha titti kàmànaü
Atittàva maranti narà.
487. Asisånåpamà kàmà
kàmà sappasiråpamà,
Ukkåpamà anudahanti aññhikaïkala
sannibhà.
488. Aniccà addhuvà kàmà
bahudukkhà mahàvidà,
Ayogulova santatto saghamålà dumapphalà.
1
489. Rukkhaphalåpamà kàmà
maüsapesåpamà dukhà,
Supinopamà va¤caniyà kàmà
yàcitakåpamà.
490. Sattisålåpamà kàmà
rogo gaõóo aghaü nighaü,
Aïgàrakàsusadisà
aghamålaü bhayaü vadho.
491. Evaü bahudukhà kàmà
akkhàtà antaràyikà,
Gacchatha na me bhavagate vissàso atthi
attano.
492. Kiü mama paro karissati attano sãsamhi
óayhamànamhi,
Anubandhe jaràmaraõe tassa ghàtàya
ghañitabbaü.
493. Dvàraü avàpuritavàhaü
màtàpitaro anãkadatta¤ca
Disvàna chamaü nisinne rodante
idamavocaü.
494. Dãgho bàlànaü
saüsàro punappuna¤ca rodataü,
Anamatagge pitu maraõe bhàtu
vadhe attano ca vadhe.
495. Assu tha¤¤aü rudhiraü
Saüsàraü anamataggato sarataü,
2
Sattànaü saüsarataü
Saràhi aññhãna¤ca
sannicayaü.
496. Sara caturodadhi upanãte
Assu tha¤¤a rudharamhi
Sara ekakappamaññhãnaü
Sa¤cayaü vipulena samaü.
497. Anamatagge [PTS Page 172] [\q 172/]
saüsarato mahiü jambudãpamupanãtaü,
Ke ëaññhimattagulikà
màtàmàtusveva nappahonti.
1 Dukhapphalà-bahåsu, dukkhapphala-[PTS.]
2 Saratha-sãmu.
[BJT Page 106] [\x 106/]
498. Sara tiõakaññhasàkhàpalàsaü
upanãtaü anamataggato, 1
Caturaïgulikà ghañikà
pitupitusveva nappahonti.
499. Sara2 kàõakacchapaü
pubbasamudde aparato ca yugacchiddaü
Sara tassa ca pañimukkaü manussalàbhamhi
opammaü.
500. Sara råpaü pheõapiõóopamassa
kàyakaliko asàrassa
Khandhe passa anicce saràhi niraye bahuvighàte.
3
501. Sara kañasãvaóóhante
punappunaü tàsu tàsu jàtisu,
Sara kumbhãgabhayàni ca saràhi
cattàri saccàni.
502. Amatamhi vijjamàne kiü tava
pa¤cakañukena pãtena,
Sabbà hi kàmaratiyo kañukatarà
pa¤cakañukena.
503. Amatamhi vijjamàne kiü tava
kàmehi ye sapariëàhà4
Sabbà hi kàmaratiyo jalità
kuthità kampità santapità.
504. Asapattamhi samàne kiü tava
kàmehi ye bahusapattà,
Ràjaggicoraudakappiyehi sàdhàraõà
kàmà bahåsapattà.
505. Mokkhamhi vijjamàne kiü tava
kàmehi yesu5 vadhabandho,
Kàmesu hi asatà kàmà6
vadhabandhanadukkhàni7 anubhonti.
506. âdãpità [PTS Page 173]
[\q 173/] tiõukkà gaõhantaü
dahanti neva mu¤cantaü,
Ukkopamà hi kàmà dahanti
ye te na mu¤canti.
507. Mà appakassa hetu kàmasukhassa
vipulaü jahã sukhaü,
Mà puthulomova balisaü gilitvà
pacchà viha¤¤asi.
508. Kàmaü kàmesu damassu
tàva sunakhova saïkhalàbaddho
Kàhinti khu taü kàmà
chàtà sunakhaü va caõóàlà.
1 Tiõakaññhasàkhàpalàsaü
upanãtaü anamataggato sara-machasaü.
2 Saraü-machasaü.
3 Bahuvighàto-sãmu.
4 Piriëàhà-machasaü,
[PTS.]
5 Yesuhi-sãmu, pa.
6 Asakàmà-machasaü.
7 Vadhabandhadukhàni-machasaü.
[BJT Page 108] [\x 108/]
509. Aparimitaü ca dukkha bahåni
ca cittadomanassàni,
Anubhohisi kàmesu yutto pañinissaja
addhuve kàme.
510. Ajaramhi vijjamàne kiü tava
kàmehi yesu
Jaràmaraõavyàdhagahità
sabbà sabbattha jàtiyo.
511. Idamajaramidamamaraü idamajaràmarapadamasokaü,
Asapattamasambàdhaü akhalitamabhayaü
nirupatàpaü.
512. Adhagatamidaü bahåhi amatamajjàpi
ca labhanãyamidaü,
Yo yoniso payu¤jati na ca sakkà
aghañamànena.
513. Evaü bhaõati sumedha saïkharagate
ratimalabhamànà,
Anunennyaõãkadattaü kese
ca chamaü khipi sumedhà.
514. Uññhàya aõãkadatto
pa¤jaliko yàci tassà pitaraü so,
Vissajjetha sumedhaü pabbajituü vimokkhasaccadassà.
515. Vissajjità màtàpitåhi
pabbaji sokabhayabhãtà,
Cha abhi¤¤à sacchikatà
aggaphalaü sikkhamànàya.
516. Acchariyaü [PTS Page 174] [\q 174/]
abbhutaü taü nibbànaü àsi ràjata¤¤àya,
Pubbenimàsacaritaü yathà
byàkari pacchime kàle.
517. Bhagavati koõàgamane saïghàràmamhi
navanivesamhi
Sakhiyo tisso janiyo vihàradànaü
adàsimhàse. 1
518. Dasakkhattåü sanakkhattuü
dasasatakkhattuü satàni ca satakkhattuü,
Devesu upapajjimha ko pana vàdo manussesu.
519. Devesu mahiddhikà ahumha mànusakamhi
ko pana vàdo,
Sattaratanassa mahesã itthãratanaü
ahaü àsiü.
520. So hetu so pabhavo taü målaü
sàva sàsane khanti,
Taü pañhamaü samodhànaü
taü dhammaratàya nibbànaü.
1 Adàsimha-machasaü.
[BJT Page 110] [\x 110/]
521. Evaü karonti ye saddahanti vacanaü
anomapa¤¤assa
Nibbindanti bhavagate nibbinditvà virajjantãti.
Itthaü sudaü sumedhà therã gàthàyo abhàsitthàti.
Sumedhàtherãgàthà.
Mahànipàto niññhito.
Gàthàsatàni cattàri
asãti puna cuddasa
Theriyekuttarasatà sabbà tà
àsavakkhayàti.
Therãgàthà samattà.