1147. Odàtavatthà suci allakesà
Kaccàni kiü kumbhimadhissayitvà,
Piññhà tilà dhovasi taõóulàni
Tilodano hohiti 1- kissa hetu.

1148. Na kho ayaü brahmaõa bhojanatthà
Tilodano hohiti sàdhupa¤¤à,
Dhammo mato tassa bahutamajja 2-
Ahaü karissàmi susànamajjhe.

[PTS Page 426] [\q 426/]
1149. Anuvicca kaccàni karohi kiccaü
Dhammo mato konu tavetasaüsi,
Sahassanetto atulànubhàvo
Na miyati 3- dhammavaro kadàvi.

1150. Daëhappamàõaü 4- ettha brahme
Dhammo mato natthi mamettha kaïkhà,
Ye yevadàni pàpà bhavanti
Te tevadàni sukhità bhavanti.

1151. Suõisà hi mayhaü vi¤ajhà ahosi
Sà maü vadhitvàna vijàyi puttaü,
Sàdàni sabbassa kulassa issarà
Ahaü panambhi apaviddhà ekikà.

1152. Jivàmi vohaü nàhaü matosmi 5-
Taveva atthàya idhàgatosmi,
Yà taü vadhitvàna vijàyi puttaü
Sahàva puttena karomi bhasmaü.

[PTS Page 427] [\q 427/]
1153. Eta¤ca 6- te ruccati devaràja
Mameva atthàya idhàgatosi,
Aha¤ca putto suõisà ca nattà
Sammodamànà gharamàvaseva.

1. Hehiti - machasaü 2. Bahunamajjà - bahutanamajja - syà bahuttamajja - machasaü
3. Miyyati - machasaü 4. Daëha pamàõaü - machasaü 5. Na matohamasmi - machasaü
6. Eva¤ca - machasaü, syà
[BJT Page 304] [\x 304/]
1154. Eta¤ca te ruccati kàtiyàni
Bhatàpi santà na jahàsi dhammaü,
Tu¤ca putto suõisà ca nattà
Sammodamànà gharamàvasetha.

1155. Sà kàtiyàni suõisàya saddhiü
Sammodamànà gharamàvasitvà,
Sutto ca nattà ca upaññhahiüsu
Devànamindena adhiggahità'ti.
1. Kaccànijàtakaü.

[PTS Page 430] [\q 430/]
1156. Idaü pure ninnamàhu bahumacchaü mahodikaü, 1-
âvaso bakaràjassa pettikaü bhavanaü mama
Tyajja hekena 2- yàpema okaü 3- na vijabhàmase.

1157. Ko dutiyaü asialassa 4- bandhurassakkhi 5- bhejjati,
Ko me putte kulàvakaü ma¤ca sotthiü karissati.

[PTS Page 431] [\q 431/]
1158. Sabbà parikkhatà pheggu yàva tassà gati ahu,
Khiõabhakkho mahàràja sàre na ramati ghuõo.

[PTS Page 432] [\q 432/]
1159. Sà nutàhaü ito gantvà ra¤¤o muttà nivesanà,
Antànaü ramayissàmi dumasàkhàniketiti.

1160. So nunàhaü ito gantvà ra¤¤o mutto nivasanà,
Aggo dakàni pivissàmi 6- yuthassa purato vajaü.

1161. Taü maü kàmehi sampannaü rattaü kàmesu mucchitaü
ânayi harato 7- luddo bàhiko haddamatthu te

[PTS Page 433  [\q 433/]     1162.] Andhakàratimisàyaü tuïge uparipabbate,
Sà maü saõhena mudunà mà pàdaü khaõiyasmati.

[PTS Page 434] [\q 434/]
1163. Asaüsayaü jàtikhayantadassi
Na gabbhaseyyaü punaràvajissaü,
Ayaü hi me antimà gabbhaseyyà
Khiõo me saüsàro punabbhavàyà'ti.
2. Aññhasaddajàtakaü.

1. Mahodakaü - machasaü syà 2. Hiïgena - machasaü, syà 3. Okkanataü na jahàmase - machasaü 4. Asilissa - machasaü
5. Kandharassakkhi hindati - machasaü 6. Pisasàmi - machasaü 7. Vanato - machasaü

[PTS Page 437] [\q 437/]
[BJT Page 306] [\x 306/]
1164. Idaü suvaõõakàyuraü muttà veëuriyà bahu, sabbaü harassu bhaddatte ma¤ca dàsiti sàvaya.

1165. Oropayasu kalyàõi mà 1- bahuü paridevasi,
Na càhaü abhijànàmi ahanatvà 2- dhanamàhataü.

1166. Yato saràmi attànaü yato pattosmi vi¤¤utaü,
Na càhaü 3- abhijànàmi a¤¤aü piyataraü tayà.

1167. Ehi taü upaguhissaü 4- karissa¤ca padakkhiõaü,
Na hi dàni putà atthi mama tuyha¤ca saïgamo.

[PTS Page 438] [\q 438/]
1168. Na hi sabbesu ñhànesu puriso hoti paõóito,
Itthipi paõóità hoti tattha tattha vivakkhaõà.

1169. Na hi sabbesu ñhànesu puriso hoti paõóito,
Itthipi paõóità hoti lahumatthavicintikà.

1170. Lahu¤ca vata khippa¤ca nikaññhe samacetayi,
Migaü puõõàya tenevaü sulasà sattukaü vadhi.

1171. Yodha uppatiü atthaü na khippamanukhujjhati,
So ha¤¤ati mandamati corova girigabbhare.

1172. Yo ca uppatitaü atthaü khippameva nibodhati,
Muccate 5- sattu sambàdhà sulasà sattukàmivàti.
3. Sulasàjàtakaü.

[PTS Page 441] [\q 441/]
1173. Bhusa kiü kuddhoti avekkhiyàna
Na tàvadaõóaü paõayeyya issaro,
Aññhànaso appatiråpamattano 7-
Parassa dukkhàni bhusaü udiraye.

1. Bàëhaü - machasaü 2. Ahanatvà - machasaü 3. Nevàhaü - machasaü
4. Upaguyhissaü - machasaü 5. Mu¤cate - machasaü 6. Bhusampi - machasaü 7. Appañi - machasaü, syà.

[BJT Page 308] [\x 308/]
1174. Yatova jàneyya pasàdamattano
Atthaü niyu¤jeyya parassa dukkataü, 1-
Tadàyamatthoti sayaü avekkhiya
Athassa daõóaü sadisaü nivesaye.

1175. Na càpi jhàpeti paraü na attatanaü 2-
Amucchito yo nayate nayànayaü,
Yo daõóadhàro bhavatidha issaro
Samaõõagutto siriyà na dhaüsati.

1176. Yo khattiyà se 3- anisammakàrino
Paõenti daõóaü sahasà pamucchità, 4-
Avaõõasaüyuttà 5- jahanti jãvitaü
Ito vimuttàpi ca yanti duggatiü

[PTS Page 442] [\q 442/]

1177. Dhamme ca ye ariyapavedite 6- ratà
Anuttarà te vacasà manasà kammanà ca, 7-
Te santisoraccasamàdhisaõñhità
Vajanti lokaü dubhayaü tathàvidhà.

1178. Ràjàhamasmi narapamadàna 8- missaro
Sacepi kujjhàmi ñhapemi attanaü, 9-
Nisedhayanto janataü tathàvidhaü
Paõemi daõóaü anukampa yoniso.

[PTS Page 443] [\q 443/]
1179. Siri calakkhi ca 10- tameva khattiya
Janàdhipa mà vijahi kudàcanaü,
Akkodhano niccapasannacitto
Anigho 11- tuvaü vasassatàni pàlaya.

1180. Guõehi etehi upeta khattiya
òhitamariyavatti suvaco akodhano,
Sukhã anuppiëa 12- pasàsa mediniü
Ito vimuttopi ca yàhi suggatiü.

1. Dukkañaü - machasaü syà 2. Parampi attànaü - machasaü 3. Khatatiyà - machasaü 4. Mucchità - machasaü 5. Avaõanayutatàca - machasaü 6. Ariyapapavedite - machasaü, syà 7. Kammunà - machasaü, syà 8. Pamudàõaü - machasaü, syà 9. Attànaü - machasaü 10. Siri¤calakkhi¤ca - machasaü 11. Anigeghà - machasaü 12. Anuppiëaü sabha - syà machasaü

[BJT Page 310] [\x 310/]
1181. Evaü sunitena subhàsitena
Dhammena ¤àyena upàyaso nayaü,
Nibbàpaye saükhuhitaü mahàjanaü.
Mahàva megho salilena medininti.
4. Sumaïgalajatakaü.

[PTS Page 447] [\q 447/]
1182. Aïgàrajàtà pañhavi kukkulànugatà mahã,
Atha gàyasi vattàni na taü tapati àtapo.

1183. Uddhaü tapati àdicco adho tapati vàlukà, 1-
Utha gàyasi vattàni na taü tapati àtapo.
1184. Na maü tapati àtàpo àtappà 2- tapayanti maü.
Atthà hi vividhà ràja te tapanti àtapo.

[PTS Page 450] [\q 450/]
 

1185. Addasaü kàma te mulaü saïkappà kàma jàyasi,
Na taü saïkappayissàmi evaü kàma na hohisi 3-

1186. Appàpi kàmà na alaü bahuhipi na tappati, ahahà bàlalapanà 4- pañivijjhetha jaggato.

1187. Appassa kammassa phalaü mama yidaü
Udayo ajjhagamà 5- mahattapattaü,
Suladdhalàbhà vata màõavassa
Yo pabbaji kàmaràgaü pahàya.

[PTS Page 452] [\q 452/]
1188. Tapasà pajahanti pàpakammaü
Tapasà nahàpitakumbhakàrabhàvaü,
Tapasà abhibhuyya gaïgamàla
Nàmenàlapasajja brahmadattaü.

1. Vàëukà - machasaü 2. âtapà - machasaü 3. Hehisi - machasaü syà
4. Ahàhàbàlalàpanà - machasaü ahobàlànalapanà - syà asàtàbàlalàpanà - machasaü 5. Ajjhàgamà - machasaü

[PTS Page 453] [\q 453/]
[BJT Page 312] [\x 312/]
1189. Sandiññhikameva 1- passatha
Khanti soraccassa ayaü vipàko,
Yo sabbajanassa vandito
Taü vandàma saràjikà samaccà.

1190. Mà ki¤ci avacuttha 2- gaïgamàlaü
Muniü 3- monapathesu sikkhamànaü,
Eso hi atari aõõavaü
Yaü taritvà vicaranti vitasokà'ti.
5. Gaïgamàlajàtakaü.

[PTS Page 456] [\q 456/]
1191. Dhammo have hato hanti nàhato hanti ki¤canaü,
Tasmà hi dhammaü na hane mà 4- taü dhammo hato hati.

[PTS Page 457] [\q 457/]
1192. Alikaü bhàsamànassa apakkamanti devatà,
Putika¤ca mukhaü vàti sakaññhànà ca dhaüsati.
Yo jànaü pucchito pa¤haü a¤¤athà naü viyàkare.

1193. Sace hi saccaü bhaõasi hohi ràja yathà pure,
Musà ce bhàsase ràja bhumiyaü tiññha cetiya.

[PTS Page 458] [\q 458/]
1194. Akàle vassati tassa kàle tassa na vassati,
Yo jànaü pucchito pa¤caü a¤¤athà naü viyàkare.

1195. Sace hi saccaü bhaõasi hohi ràja yathà pure,
Musà ce bhàsase ràja bhumiyaü pavisa cetiya.

1196. Jivhà tassa dvidhà hoti uragasseva disampati,
Yo jànaü pucchito pa¤haü a¤¤athà naü viyàkare.

1197. Sace hi saccaü bhaõasi hohi ràja yathà pure,
Musà ce bhàsase ràja bhiyyo pavisa cetiya.

[PTS Page 459] [\q 459/]
1198. Jivhà tassa na bhavati macchasseva disampati,
Yo jànaü pucchito pa¤haü a¤¤athà naü viyàkare.

1. Amma passatha - machasaü 2. Vuttha - machasaü 3. Muninaü - machasaü, syà 4. Tvaü - machasaü

[BJT Page 314. [\x 314/]     ]
1199. Sace hi saccaü bhaõasi hohi ràja yathàpure,
Musà ce bhàsase ràja bhiyyo pavisa cetiya.

1200. Thiyova 1- tassa jàyanti na pumà jàyare kule,
Yo jànaü pucchito pa¤haü a¤¤athà naü viyàkare.
1201. Sace hi saccaü bhaõasi hohi ràja yathàpure,
Musà ce bhàsase ràja bhiyyo pavisa cetiya.

1202. Puttà tassa na bhavanti pakkamanti disodisaü,
Yo jànaü pucchito pa¤haü a¤¤athà naü viyàkare.

1203. Sacehi saccaü bhaõasi hohi ràja yathàpure,
Musà ce bhàsase ràja bhiyyo pavisa cetiya.

[PTS Page 461] [\q 461/]
1204. Saràjà isinà satto 2- antalikkhe 3- caro pure,
Pàvekkhi pañhaviü cecco 4- hinatto attapariyàyaü.

1205. Tasmàhi chandàgamanaü nappasaüsanti paõóità,
Aduññhacitto bhàseyya giraü saccupasaühita'nti.
6. Cetiyajàtakaü.

[PTS Page 464] [\q 464/]
1206. Yo indriyànaü kàmena vasà nàrada gacchati,
So pariccajujuho loke jivantova visusasti.

1207. Sukhassànantaraü dukkhaü dukkhassànantaraü sukhaü,
Sosi 5- patto sukhà dukkhaü pàñikaïkha varaü sukhaü.

[PTS Page 465] [\q 465/]
1208. Kicchakàle kicchisaho yo kicchaü nànuvattati.
Sa kicchantaü sukhaü dhãro yogaü samadhigacchati.

[PTS Page 466] [\q 466/]
1209. Naheva kàmàna kàmà nàtatthàna natthakàraõà,
Na 6- kata¤ca niraïkatvà dhammà cavitumarahasi.

1. Thiyo tassa pajàyanti - vi machasaü 2. Patto - syà patto - machasaü
3. Antalikkhavaro - machasaü 4. Jacco - machasaü
5. Sopi patto sukha dukkhaü - syà sopi patto sukhaü dukkhaü, sopi patto sukhà dukkha - machasaü 6. Naka¤ca niraïkatvà - nàrada.

[BJT Page 316] [\x 316/]
1210. Dukkhaü gahapati sàdhura1 saüvibhajja¤ca bhojanaü,
Abhàso atthalàbhesu atthabyàpatti abyatho3.

1211. Ettàva tesaü4 paõóiccaü asito devalo bravi,
Nayito5 ki¤ci pàpiyo indriyànaü vasaü vaje.
[PTS Page 468] [\q 468/]
1212. Amittànaüva hatthatthaü siva pappoti màmiva,
Kammaü vijja¤ca dakkheyyaü vivàhaü sãlamaddavaü.
1213. Ete ca yase hàpetvà nibbatto6 sehi kammehi,
Sohaü sahassa jinova abandhu aparàyaõo.
Ariyadhammà atikkanto7 yathà peto tathevahaü.

1214. Sukhakàme dukkhàpetvà àpannosmi padaü imaü,
So sukhaü nàdhigacchàmi cito bhànumatàmivà8ti.

7. Indirayajàtakaü.

[PTS Page 471] [\q 471/]
1215. âdittasmiü agàrasmiü yaü nãharati bhàjanaü,
Taü tassa hoti atthàya no ca yaü tattha óayhati.

1216. Evamàdipito loko jaràya maraõena ca,
Nãharetheva dànena dinnaü hoti sunãhataü

[PTS Page 472] [\q 472/]
1217. Yo dhammaladdhassa dadàti dànaü
Uññhànaviriyàdhigatassa jantuno9,
Atikkamma so vetaraõiü yamassa
Dibbàni ñhànàni upeti macco.

1218. Dàna¤ca yuddha¤ca samànamàhu
Appàpi santà bahuke jinanti,
Appampi ce saddahàno dadàti
Teneva so hoti sukhã parattha.

-------------
1. Dakkhaü gahapati - sàdhu - machasaü.
2. Saüvibhaja¤ca - machasaü.
3. Avyatho - machasaü.
4. Chatatàva tetaü - machasaü.
5. Natthi tà - nassito - machasaü.
6. Nippatto - machasaü.
7. Apakkanto - machasaü.
8. òhãto bhànumatà miva - machasaü.
9. Jantu - machasaü.

[BJT Page: 318 [\x  318/]     ]
1219. Viceyyadànaü sugatappasatthaü1
Ye dakkhiõeyyà idha jãvaloke
Etesu dinnàni mahappalàni
Bãjàni vuttàni yathà sukhette.

1220. Yo pàõabhåtàni aheñhayaü caraü
Paråpavàdà na karoti pàpaü,
Hãruü pasaüsanti na hi tattha såraü
Bhayà hi santo na karonti2 pàpaü.

1221. Hãnena brahmacariyena khattiyaü upapajjati,
Majjhimena ca devattaü uttamena visujjhati

[PTS Page 473] [\q 473/]
1222. Addhàhi dànaü bahudhà pasatthaü3
Dànà ca kho dhammapadaü ca seyyo,
Pubbevahi pubbatare ca santo
Nibbànamevajjhagamuü sapa¤¤àti.

8. âdittajàtakaü.

[PTS Page 477] [\q 477/]
1223. Gaïgà kumudinã santà saïkhavaõõà ca kokilà,
Jambu tàlaphalaü dajjà atha nåna tadà siyà.

1224. Yadà kacchapalomànaü pàvàro tividho siyà,
Hemantikaü pàpuraõaü atha nåna tadà siyà.

1225. Yadà makasadàñhànaü aññàlo sukato siyà,
Saggassà rohaõatthà atha nåna tadà siyà.

1227. Yadà sisseõimàruyha candaü khàdeyyuü måsikà,
Ràhu¤ca paripàteyyuü atha nåna tadà siyà.

---------------
1. Sugatappasaññhaü-machasaü.
2. Na karoti-machasaü.
3. Pasaññhaü-machasaü.
 

[BJT Page: 320 [\x  320/]     ]
1228. Yadà suràghañaü pãtvà makkhãkà gaõacàrinã,
Aïgàre vàsaü kappeyyuü atha nåna tadà siyà.

1229. Yadà bãmboññhasampanno gadrabhà sumukho siyà,
Kusalo naccagãtassa atha nåna tadà siyà.

1230. Yadà kàkà ulåkà1 ca mantayeyyuü rahogatà,
A¤¤ama¤¤aü pihayeyyuü2 atha nåna tadà siyà.

[PTS Page 478] [\q 478/]
1231. Yadà pulasa pattànaü3 chattaü thãrataraü siyà,
Vassassa pañighàtàya atha nåna tadà siyà.

1232. Yadà kuthaïko4 sakuõo pabbataü gandhamàdanaü,
Tuõóenàdàya gaccheyya atha nåna tadà siyà.

1233. Yadà sàmuddikaü nàvaü sayantaü savañàkataraü5.
Ceño àdàya gaccheyya atha nåna tadà siyàti.

9. Aññhànajàtakaü.

[PTS Page 480] [\q 480/]
1234. Khamanãyaü yàpanãyaü kacci màtula te sukhaü,
Sukhaü te ammà avaca sukhakàmà hi te mayaü.

1235.Naïguññhaü me avakkamma6 heñhayitvàna7 phaëike,
Sàjja màtulavàdena mu¤citabbà nu ma¤¤asi.

1236. Puratthà nisinnosi ahaü taü8 mukhamàgatà,
Pacchito tuyha naïguññhaü kathaü khohaü avakkamiü9.

[PTS Page 481] [\q 481/]
1237. Yàvatà caturo dãpà sasamuddà sapabbatà,
Tàvatà mayha naïguññhaü kathaü kho tvaü vivajjayi.

----------------
1. Uluïkà-machasaü.
2. Vihareyyu-machasaü.
3. Palàsamulàla-machasaü.Syà.
4. Kulako-machasaü.Kuràro syà.
5. Sapañàkàraü-machasaü.
6. Apakkamma-machasaü.Syà.
7. Poñhayitvàna-machasaü.
8. Te-machasaü.
9. Apakkami-machasaü avakkami-syà.
 

[BJT Page: 322 [\x  322/]     ]
1238. Pubbevametaü akkhaüsu1 màtàpità ca bhàtaro,
Dãghaü duññhassa naïguññhaü samhi2 vehàsayàgatà.3

1239. Ta¤ca disvàna àyantiü antalikkhasmiü phaëike4,
Migasaïgho palàyittha bhakkho me nàsito tayà.

1240. Icceva vilapantiyà eëikiyà ruhaüghaso,
Galakaü anvàvamaddi natthi duññhe subhàsitaü.

1241. Neva duññhe nayo atthi na dhammo na subhàsitaü,
Nikkamaü duññhe yujjetha5 so ca sabhi na rajjatãti.

10. Dãpijàtakaü.

Tassuddànaü:
Parisuddhàmanàvilàvatthadharà
Bakaràjassa kàyuraü daõñhàvaro,
Athaaïgàracetiyadevilina
Atha àdittagaïkàdaseëakinàti.

-------------------
1. Makkhãsu-machasaü.
2. Sàmha-machasaü.Syà.
3. Vebhàsayaü-machasaü.
4. Eëakã-machasaü.Eëigã-syà.
5. Yujetha-machasaü.Syà.