Atha suddhaññhakasuttaniddeso vuccati*

4 - 1

Passàmi       suddhaü paramaü arogaü
Diññhena saüsuddhi narassa hoti,
Vàbhijànaü1 paramanti ¤atvà
Suddhànupassã pacceti ¤àõaü.

Passàmi suddhaü paramaü àroganti - 'passàmi suddha'nti passàmi suddhaü, dakkhàmi suddhaü, olokemi suddhaü, nijjhàyàmi suddhaü, upaparikkhàmi suddhaü; paramaü aroganti - paramaü àrogyappattaü2 khemappattaü tàõappattaü lenappattaü saraõappattaü abhayappattaü accutappattaü nibbànappattanti 'passàmi suddhaü paramaü arogaü. '

Diññhena saüsuddhi narassa hotãti - cakkhuvi¤¤ànena3 råpadassanena narassa suddhi visuddhi parisuddhi mutti vimutti parimutti hoti; naro sujjhati visujjhati parisujjhati muccati vimuccati parimuccatãti 'diññhena saüsuddhi narassa hoti. '

Evàbhijànaü paramanti ¤atvàti - evaü abhijànanto àjànanto vijànanto pañivijànanto pañivijjhanto idaü paramaü aggaü4 seññhaü viseññhaü pàmokkhaü uttamaü pavaranti ¤atvà jànitvà tulayitvà vibhàvayitvà vibhåtaü katvàti 'evàbhijànaü paramanti ¤atvà. '

Suddhànupassã [PTS Page 085] [\q  85/]      pacceti ¤àõanti - yo suddhaü passati, so suddhànupassã; pacceti ¤àõanti - cakkhuvi¤¤àõaü råpadassane na ¤àõanti pacceti, maggoti pacceti, patho'ti pacceti, niyyànanti5 paccetãti 'suddhànupassã pacceti ¤àõa'nti.
Tenàha bhagavà:

"Passàmi suddhaü paramaü aroga1
Diññhena saüsuddhi narassa hoti,
Evàbhijànaü paramanti ¤atvà
Suddhànupassã pacceti ¤àõa"nti.

*Na dissate 'yaü pàñho kesuci potthakesu. 1. Etàbhijànaü - su 2. Arogappattaü - machasaü 3. Cakkhuvi¤¤àõaü - sãmu1 4. Taü aggaü - sãmu11. 5. Nãyàõanti - [PTS.]

[BJT Page 118] [\x 118/]
4 - 2
Diññhena ce suddhi narassa hoti
¥àõena và so pajahàti dukkhaü,
A¤¤ena so sujjhati sopadhãko
Diññhi hi naü pàva tathà vadànaü.

Diññhena ce suddhi narassa hotãti - cakkhuvi¤¤àõena1 råpadassanena ce narassa suddhi visuddhi parisuddhi mutti vimutti parimutti hoti, naro sujjhati visujjhati parisujjhati, muccati vimuccati parimuccatãti 'diññhena ce suddhi narassa hoti. '

¥àõena và so pajahàti dukkhanti - cakkhuvi¤¤àõena1 råpadassanena ce nare jàtidukkhaü pajahàti, 2 jaràdukkhaü pajahàti, vyàdhidukkhaü pajahàti, maraõadukkhaü pajahàti, sokaparidevadukkhadomanassåpàyàsadukkhaü pajahàtãti '¤àõena va so pajahàti dukkhaü. '

A¤¤ena so sujjhati sopadhãkoti - a¤¤ena asuddhi maggena micchàpañipadàya aniyyàõikapathena a¤¤atra satipaññhànehi a¤¤atra sammappadhànehi a¤¤atra iddhipàdehi a¤¤atra indriyehi a¤¤atra balehi a¤¤atra bojjhaïgehi a¤¤atra ariyà aññhaïgikamaggà3 naro sujjhati visujjhati parisujjhati [PTS Page 086] [\q  86/]      muccati (vimuccati) parimuccati; sopadhikoti saràgo sadoso samoho samàno sataõho sadiññhi sakileso saupàdànoti 'a¤¤ena so sujjhati sopadhãko'.

Diññhi hi naü pàva tathà vadànanti - sà ca diññhi naü puggalaü pàvadati: 'iti ca yaü puggalo micchàdiññhiko viparãtadassano'ti; tathà vadànanti - tathà vadantaü kathentaü bhaõantaü dãpayantaü voharantaü, 'sassato loko idameva saccaü moghama¤¤a'nti tathà vadantaü kathentaü bhaõantaü dãpayantaü voharantaü, 'asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taü jãvaü taü sarãraü, a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü, hoti tathàgato parammaraõà, na hoti tathàgato parammaraõà, hoti ca na ca hoti tathàgato parammaraõà, neva hoti na na hoti tathàgato parammaraõà idameva saccaü moghama¤¤a'nti tathà vadantaü kathentaü bhaõantaü dãpayantaü voharantanti 'diññhi hi naü pàva tathàvadànaü'.

Tenàha bhagavà:

"Diññhena ce suddhi narassa hoti
¥àõena và so pajahàti dukkhaü,
A¤¤ena so sujjhati sopadhãko
Diññhã hi naü pàva tathà vadàna"nti.

1. Cakkhuvi¤¤àõaü - sãmu1 machasaü 2 pajahati - sãmu11 3. Aññhaïgikamaggena - syà

[BJT Page 120] [\x 120/]
4 - 3

Na bràhmaõo a¤¤ato suddhimàha
Diññhe sute sãlavate1 mute và,
Pu¤¤e ca pàpe ca anåpalitto
Atta¤jaho nayidha pakubbamàno.

Na bràhmaõo a¤¤ato suddhimàha diññhe sute sãlavate mute vàti nà'ti pañikkhepo; bràhmaõoti sattannaü dhammànaü bàhitattà bràhmaõo: sakkàyadiññhi bàhità hoti, vicikicchà bàhità hoti, sãlabbataparàmàso bàhito hoti, [PTS Page 087] [\q  87/]      ràgo bàhito hoti, doso bàhito hoti, moho bàhito hoti, màno bàhito hoti, bàhitàssa honti pàpakà akusalà dhammà saükilesikà ponobhavikà sadarà dukkhavipàkà àyatiü jàtijaràmaraõãyà.

1. " Bàhetvà sabbapàpakàni (sabhiyàti bhagavà)
Vimalo sàdhu samàhito ñhitatto,
Saüsàramaticca kevalã so
Asito tàdã pavuccate sa brahmà". [A]

Na bràhmaõo a¤¤ato suddhimàhàti - bràhmaõo a¤¤ena asuddhimaggena micchàpañipadàya aniyyàõakapathena a¤¤atra satipaññhànehi a¤¤atra sammappadhànehi a¤¤atra iddhipàdehi a¤¤atra indriyehi a¤¤atra balehi a¤¤atra bojjhaïgehi a¤¤atra ariyena aññhaïgikena maggena suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü nàha na katheti na bhaõati na dãpayati na voharatãti 'na bràhmaõo a¤¤ato suddhimàha. '

Diññhe sute sãlavate mute vàti - santeke samaõabràhmaõà diññhasuddhikà2 te ekaccànaü råpànaü dassanaü maïgalaü paccenti. Ekaccànaü råpànaü dassanaü amaïgalaü paccenti.

Katamesaü råpànaü dassanaü maïgalaü paccenti? Te kàlato vuññhahitvà abhimaïgalagatàni råpàni passanti: cañaka3sakuõaü passanti. Phussabeluvalaññhiü4 passanti. Gabbhinitthiü passanti kumàrakaü khandhe àropetvà gacchantaü passanti. Puõõaghañaü passanti. Rohitamacchaü passanti. âja¤¤aü passanti. âja¤¤arathaü passanti. Usabhaü [PTS Page 08] [\q   8/]      passanti. Gokapilaü passanti. Evaråpànaü råpànaü dassanaü maïgalaü paccenti.

Katamesaü råpànaü dassanaü amaïgalaü paccenti? Palàlapu¤jaü passanti takkaghañaü passanti rittaghañaü passanti. Nañaü passanti. Naggasamaõaü passanti. Kharaü passanti. Kharayànaü passanti. Ekayuttayànaü passanti. Kàõaü passanti. Kuõiü passanti. Kha¤jaü passanti. Pakkhahataü passanti. Jiõõakaü passanti. Byàdhitaü5 passanti. Mataü passanti. Evaråpànaü råpànaü dassanaü amaïgalaü paccenti.

Ime te6 samaõabràhmaõà diññhasuddhikà. 2 Te diññhena suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü paccenti.

1. Sãlabbate - samu1. 2. Diññhisuddhikà - sãmu1. Sa. Machasaü 3. Vàta - syà. Càtaka sãmu1 4. Veluvalaññhaü - syà. Machasaü. 5. Byàdhikaü - sãmu1. Syà machasaü. 6. Iccete - syà. Machasaü
[A] suttanipàta - sahiyasutta.

[BJT Page 122] [\x 122/]
Santeke samaõabràhmaõà sutasuddhikà. Te ekaccànaü saddànaü savaõaü maïgalaü paccenti. Ekaccànaü saddànaü savaõaü amaïgalaü paccenti.

Katamesànaü saddànaü savaõaü maïgalaü paccenti? Te kàlato vuññhahitvà abhimaïgalagatàni saddàni1 suõanti: vaóóhàti và, vaóóhamànàti và, puõõàti và, phussàti và, asokàti và, sumanàti và, sunakkhattàti và, sumaïgalàti và, sirãti và, sirivaóóhàti và evaråpànaü saddànaü savaõaü maïgalaü paccenti.

Katamesaü saddànaü savaõaü amaïgalaü paccenti? Kàõoti và, kuõãti và, kha¤jàti và, pakkhahatoti và, jiõõakoti và, byàdhitoti và, matoti và chinnanti và, bhinnanti và, daóóhanti và, naññhanti và, natthãti và, evaråpànaü saddànaü savaõaü amaïgalaü paccenti.

Ime te samaõabràhmaõà sutasuddhikà. Te sutena suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü paccenti.

Santeke samaõabràhmaõà sãlasuddhikà. Te sãlamattena saüyamamattena saüvaramattena avãtikkamamattena suddhiü [PTS Page 089] [\q  89/]      visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü paccenti.

Samaõo maõóikà2putto evamàha: "catuhi kho ahaü thapati3 dhammehi samannàgataü purisapuggalaü pa¤¤àpemi sampannakusalaü paramakusalaü uttamapattippattaü samaõaü ayojjhaü. Katamehi catuhi? Idha thapati3 na kàyena pàpakaü kammaü karoti. Na pàpikaü vàcaü bhàsati. Na pàpakaü saükappaü saükappeti. Na pàpakaü àjãvaü àjãvati. Imehi kho ahaü thapati catuhi dhammehi samannàgataü purisapuggalaü pa¤¤àpemi sampannakusalaü paramakusalaü uttamapattippattaü samaõaü ayojjhaü"5[a.] Evameva santeke samaõabràhmaõà sãlasuddhikà. Te sãlamattena saüyamamattena saüvaramattena avãtikkamamattena suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü paccenti.

Santeke samaõabràhmaõà vatasuddhikà. Te hatthivatikà và honti. Assavatikà và honti. Govatikà và honti. Kukkuravatikà và honti. Kàkavatikà và honti. Vàsudevavatikà và honti. Baladevavatikà và honti. Puõõabhaddavatikà và honti. Maõibhaddavatikà và honti. Aggivatikà và honti. Nàgavatikà và honti. Supaõõavatikà và honti. Yakkhavatikà và honti. Asuravatikà và honti. Gandhabbavatikà và honti. Mahàràjavatikà và honti. Candavatikà và honti. Suriyavatikà và honti. Indavatikà và honti. Brahmavatikà và honti. Devavatikà và honti. Disàvatikà và honti. Ime te samaõabràhmaõà vatasuddhikà. Te vatena suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü paccenti.
1. Saddànaü - sãmu1. Machasaü. 2. Muõóikà - syà. 3. Gahapati - sãmu. 1. Machasaü. 4. Gahapati - sãmu1. 5. Ayojjaü - machasaü
[A] majjhimanikàya - samaõa maõóikàsutta.

[BJT Page 124] [\x 124/]
Santeke samaõabràhmaõà mutasuddhikà. Te kàlato vuññhahitvà pañhaviü àmasanti. Haritaü àmasanti. Gomayaü [PTS Page 090] [\q  90/]      àmasanti. Kacchapaü àmasanti. Phàlaü1 akkamanti2. Tilavàhaü àmasanti. Phussa3tilaü khàdanti. Phussa3telaü makkhenti. Phussadantakaññhaü khàdanti. Phussamattikàya nahàyanti. Phussasàñakaü nivàsenti. Phussaveñhaü veñhenti. Ime te samaõabràhmaõà mutasuddhikà. Te mutena suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü paccenti.

Na bràhmaõo a¤¤ato suddhimàha diññhe sute silavate mute vàti bràhmaõo diññhasuddiyàpi suddhiü nàha; sutasuddhiyàpi suddhiü nàha; sãlasuddhiyàpi suddhiü nàha; vatasuddhiyàpi suddhiü nàha; mutasuddhiyàpi suddhiü nàha, na katheti, na bhaõati, na dãpayati, na voharatãti 'na bràhmaõo a¤¤ato suddhimàha diññhe sute sãlavate mute và. '

Pu¤¤e ca pàpe ca anåpalittoti - pu¤¤aü vuccati yaü ki¤ci tedhàtukaü kusalàbhisaïkhàraü; apu¤¤aü vuccati sabbaü akusalaü. Yato pu¤¤àbhisaïkhàro ca apu¤¤àbhisaïkhàro ca àne¤jàbhisaïkhàro pahãnà honti ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvaïgatà àyatiü anuppàdadhammà, ettàvatà pu¤¤e ca pàpe ca na limpati na saülimpati, na upalimpati, alitto asaülitto4 anupalitto nikkhanto nissaño vippamutto visa¤¤utto vimariyàdãkatena cetasà viharatãti 'pu¤¤e ca pàpe ca anåpalitto. '

Atta¤jaho nayidha pakubbamànoti - 'atta¤jaho'ti attadiññhijaho, attaü jahoti gàhajaho, attaü jahoti taõhàvasena diññhivasena gahitaü paràmaññhaü abhiniviññhaü ajjhositaü [PTS Page 091] [\q  91/]      adhimuttaü, sabbaü5 taü cattaü hoti vantaü muttaü pahãnaü pañinissaññhaü; nayidha pakubbamànotipu¤¤àbhisaïkhàraü6 và apu¤¤àbhisaïkhàraü và àne¤jàbhisaïkhàraü và akubbamàno ajanayamàno asa¤janayamàno anibbattayamàno anabhinibbattayamànoti 'attaü jaho nayidha pakubbamàno. '

Tenàha bhagavà:

"Na bràhmaõo a¤¤ato suddhimàha
Diññhe sute sãlavate mute và,
Pu¤¤e ca pàpe ca anåpalitto
Attaüjaho nayidha pakubbamàno"ti.

4 - 4

Purimaü pahàya aparaü sità se
Ejànugà te na taranti saïgaü,
Te uggahàyanti nirassajanti
Kapãva sàkhaü pamukha7ïgahàya.

1. Jàlaü - syà. 2. Phalaü àmasanti. Machasaü 3. Pussa - syà. Sãmu1. 4. Apalitto - machasaü 5. Sabbassa - sãmu1. 6. Saïkhàro - sãmu1 7. Pamu¤ca - sãmu. 1

[BJT Page 126] [\x 126/]
Purimaü pahàya aparaü sità seti - purimaü satthàraü pahàya aparaü satthàraü nissità, purimaü dhammakkhànaü pahàya aparaü dhammakkhànaü nissità, purimaü gaõaü pahàya aparaü gaõaü nissità, purimaü diññhiü pahàya aparaü diññhiü nissità, purimaü pañipadaü pahàya aparaü pañipadaü nissità, purimaü maggaü pahàya aparaü maggaü nissità sannissità allãnà upagatà ajjhosità adhimuttàti 'purimaü pahàya aparaü sità se. '

Ejànugà te na taranti saïganti - ejà vuccati taõhà, yo ràgo sàràgo anunayo anurodho nandi nandiràgo cittassa sàràgo icchà mucchà ajjhosànaü gedho paëigedho5 saïge païko ejà màyà janikà sa¤janikà sa¤jananã sibbanã jàlinã sarità visattikà suttaü visañà àyåhanã6 dutiyà paõidhi bhavanetti vanaü vanatho santhavo sneho apekkhà pañibandhu 7 àsà àsiüsanà àsiüsitattaü, råpàsà saddàsà gandhàsà rasàsà phoññhabbàsà làbhàsà dhanàsà puttàsà jãvitàsà, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaü loluppaü loluppàyanà loluppàyitattaü puccha¤cikatà sàdukamyatà, adhammaràgo visamalobho nikanti nikàmanà patthanà pihanà sampatthanà, kàmataõhà bhavataõhà vibhavataõhà råpataõhà aråpataõhà nirodhataõhà, råpataõhà saddataõhà gandhataõhà rasataõhà phoññhabbataõhà dhammataõhà, ogho yogo gantho upàdànaü àvaraõaü nãvaraõaü chadanaü bandhanaü upakkileso anusayo pariyuññhànaü latà vevicchaü, dukkhamålaü dukkhanidànaü dukkhappabhavo màrapàso màrabalisaü màravisayo taõhànadã taõhàjàlaü taõhàgaddulaü taõhàsamuddo, abhijjhà lobho akusalamålaü;[A] ejànugàti ejànugà ejànugatà ejànusañà ejàyàpannà patità abhibhåtà pariyàdinnacittà; te na taranti saïganti - ràgasaïgaü dosasaïgaü mohasaïgaü mànasaïgaü diññhisaïgaü kilesasaïgaü duccaritasaïgaü na taranti, na uttaranti, na samatikkamanti, na vãtivattantãti 'ejànugà te na taranti saïgaü'.

Te uggahàyanti nirassajantãti - satthàraü gaõhanti, taü mu¤citvà a¤¤aü satthàraü gaõhanti, dhammakkhànaü gaõhanti, [PTS Page 092] [\q  92/]      taü mu¤citvà a¤¤aü dhammakkhànaü gaõhanti; gaõaü gaõhanti, taü mu¤citvà a¤¤aü gaõaü gaõhanti; diññhiü gaõhanti, taü mu¤citvà a¤¤aü diññhiü gaõhanti; pañipadaü gaõhanti, taü mu¤citvà a¤¤aü pañipada1 gaõhanti; maggaü gaõhanti, taü mu¤citvà a¤¤aü maggaü gaõhanti; gaõhanti ca mu¤canti1 ca àdiyanti ca nirassajanti càti 'te uggahàyanti nirassajanti'.

Kapã'va sàkhaü pamukhaïgahàyàti - yathà makkaño ara¤¤e pavane caramàno sàkhaü gaõhàti, taü mu¤citvà a¤¤aü sàkhaü gaõhàti, taü mu¤citvà a¤¤aü sàkhaü gaõhàti. Evameva puthusamaõabràhmaõà puthudiññhigatàni gaõhanti ca mu¤canti ca àdiyanti ca nirassajanti càti 'kapã va sàkhaü pamukhaïgahàya2'.

Tenàha bhagavà:

" Purimaü pahàya aparaü sità se
Ejànugà te na taranti saïgaü,
Te uggahàyanti nirassajanti
Kapãva sàkhaü pamukhaïgahàyà"ti.

4 - 5

Sayaü samàdàya vatàni jantu
Uccàvacaü gacchati sa¤¤asatto,
Vidvà ca3 vedehi samecca dhammaü
Na uccàvacaü gacchati bhåripa¤¤o.

1. Pamu¤canti - sa. 2. Pamu¤caggahàya - sãmu1. 3. Viddhà - syà machasaü [a] dhammasaïgaõã - cittuppàdakaõóa.

[BJT Page 128] [\x 128/]

Sayaü samàdàya vatàni jantåti - 'sayaü samàdàyàti sàmaü samàdàya; vatànãti - hatthivataü và assavataü và govataü và kukkuravataü và kàkavataü và vàsudevavataü và baladevavataü và puõõabhaddavataü và maõibhaddavataü và aggivataü và nàgavataü và supaõõavataü và yakkhavataü và asuravataü và - pe -
Disàvataü và, àdàya samàdàya diyitvà samàdiyitvà gaõhitvà paràmasitvà abhinivisitvà; jantåti - satto naro [PTS Page 093  [\q  93/]     - ] pe - manujoti ' sayaü samàdàya vatàni jantu. '

Uccàvacaü gacchati sa¤¤asattoti - satthàrato satthàraü gacchati, dhammakkhànato dhammakkhànaü gacchati, gaõato gaõaü gacchati, diññhiyà diññhiü gacchati, pañipadàto pañipadaü gacchati, maggato maggaü gacchati; sa¤¤asattoti - kàmasa¤¤àya vyàpàdasa¤¤àya vihiüsàsa¤¤àya diññhisa¤¤àya satto visatto àsatto laggo laggito paëibuddho, yathà bhittikhãle và nàgadante và bhaõóaü sattaü visattaü àsattaü laggaü laggitaü paëibuddhaü; evameva kàmasa¤¤àya vyàpàdasa¤¤àya vihiüsàsa¤¤àya diññhisa¤¤àya satto visatto àsatto laggo laggito paëibuddhoti 'uccàvacaü gacchati sa¤¤asatto. '

Vidvà1 ca vedehi samecca dhammanti - 'vidvà'ti vidvà vijjàgato ¤àõã vibhàvã medhàvã; vedehãti - vedà vuccanti catusu maggesu ¤àõaü, pa¤¤à pa¤¤indriyaü pa¤¤àbalaü dhammavicayasambojjhaïgo vãmaüsà vipassanà sammàdiññhi, tehi vedehi jàtijaràmaraõassa antagato antappatto koñigato koñippatto pariyantagato pariyantappatto vosànagato vosànappatto tàõagato tàõappatto lenagato lenappatto saraõagato saraõappatto abhayagato abhayappatto accutagato2 accutappatto3 amatagato amatappatto nibbànagato nibbànappatto; vedànaü và antagatoti vedagå, vedehi và antaü gatoti vedagu, sattannaü và dhammànaü viditattà vedagu: sakkàyadiññhi vidità hoti, vicikicchà vidità hoti, sãlabbataparàmàso vidito hoti, ràgo vidito hoti, doso vidito hoti, moho vidito hoti, màno vidito hoti, viditàssa honti pàpakà akusalà dhammà saïkilesikà ponobhavikà sadarà dukkhavipàkà àyatiü jàtijaràmaraõãyà.

1. " Vedàni viceyya kevalàni (sabhiyàti bhagavà)
Samaõànaü yànipatti4 bràhmaõànaü,
Sabbavedanàsu vãtaràgo
Sabbaü vedamaticca vedagu so"ti.

1. Viddhà - syà. Machasaü. 2. Accutiügato - sa. 3. Accutippatto - sa 4. Dhanti - sãmu1. Machasaü.

[BJT Page 130] [\x 130/]
Vidvà [PTS Page 094] [\q  94/]      ca vedehi samecca dhammanti - samecca abhisamecca dhammaü; 'sabbe saïkhàrà aniccà'ti samecca abhisamecca dhammaü; 'sabbe saïkhàrà dukkhà'ti samecca abhisamecca dhammaü; 'avijjà paccayà saïkharà'ti samecca abhisamecca dhammaü; 'saïkhàrapaccayà vi¤¤àõa'nti samecca abhisamecca dhammaü; 'vi¤¤àõapaccayà nàmaråpanti nàmaråpapaccayà saëàyatananti saëàyatanapaccayà phassoti phassapaccayà vedanàti vedanàpaccayà taõhàti - taõhàpaccayà upàdànanti upàdànapaccayà bhavoti bhavapaccayà jàtãti jàtipaccayà jaràmaraõa'nti samecca abhisamecca dhammaü; 'avijjànirodhà saïkhàranirodho'ti samecca abhisamecca dhammaü; 'saïkhàranirodhà vi¤¤àõanirodho'ti samecca abhisamecca dhammaü; vi¤¤àõanirodhà nàmaråpanirodho'ti - nàmaråpanirodhà saëàyatananirodhoti saëàyatananirodhà phassanirodhoti - phassanirodhà vedanànirodhoti vedanànirodhà taõhànirodhoti taõhànirodhà upàdànanirodhoti upàdànanirodhà bhavanirodhoti bhavanirodhà jàtinirodhoti jàtinirodhà jaràmaraõanirodho'ti samecca abhisamecca dhammaü; 'idaü dukkha'nti samecca abhisamecca dhammaü; 'ayaü dukkhasamudayo'ti - ayaü dukkhanirodhoti - ayaü dukkhanirodhagàminãpañipadàti samecca abhisamecca dhammaü; 'ime àsavà'ti samecca abhisamecca dhammaü; 'ayaü àsavasamudayo'ti - aya1 àsavanirodhoti - ayaü àsavanirodhagàminãpañipadàti samecca abhisamecca dhammaü, 'ime dhammà abhi¤¤eyyà'ti samecca abhisamecca dhammaü, ime dhammà pari¤¤eyyàti - ime dhammà pahàtabbàti - ime dhammà bhàvetabbàti - ime dhammà sacchikàtabbà'ti samecca abhisamecca dhammaü; channaü phassàyatanànaü samudaya¤ca atthaïgama¤ca assàda¤ca àdãnava¤ca nissaraõa¤ca samecca abhisamecca dhammaü; pa¤cannaü upàdànakkhandhànaü samudaya¤ca atthaïgama¤ca assàda¤ca àdãnava¤ca nissaraõa¤ca samecca abhisamecca [PTS Page 095] [\q  95/]      dhammaü; catunnaü mahàbhåtànaü samudaya¤ca atthaïgama¤ca assàda¤ca àdãnava¤ca nissaraõa¤ca samecca abhisamecca dhammaü; 'yaü ki¤ci samudayadhammaü, sabbaü taü nirodhadhamma'nti samecca abhisamecca dhammanti 'vidvà ca vedehi samecca dhammaü'.

Na uccàvacaü gacchati bhåripa¤¤oti - na satthàrato satthàraü gacchati, na dhammakkhànato dhammakkhànaü gacchati, na diññhiyà diññhiü gacchati, na pañipadàya pañipadaü gacchati, na maggato maggaü gacchati. Bhåripa¤¤oti bhåripa¤¤o mahàpa¤¤o puthupa¤¤o hàsupa¤¤o1 javanapa¤¤o tikkhapa¤¤o nibbedhikapa¤¤o; bhåri vuccati pañhavã, tàya pañhavãsamàya pa¤¤àya vipulàya vitthatàya samannàgatoti ' na uccàvacaü gacchati bhåripa¤¤o. '

1. Hàsapa¤¤o[PTS]

[BJT Page 132] [\x 132/]
Tenàha bhagavà:
"Sayaü samàdàya vatàni jantu
Uccàvacaü gacchati sa¤¤asatto,
Vidvà ca vedehi samecca dhammaü
Uccàvacaü gacchati bhåripa¤¤o"ti.

4 - 6
Sa sabbadhammesu1 visenibhåto
Yaü ki¤ci diññhaü va sutaü mutaü và,
Tameva dassiü vivañaü carantaü
Kenãdha lokasmiü vikappayeyya.

Sa sabbadhammesu visenibhåto yaü ki¤ci diññhaü va sutaü mutaü vàti senà vuccati màrasenà; kàyaduccaritaü màrasenà, vacãduccaritaü màrasenà, manoduccaritaü màrasenà, ràgo màrasenà, doso màrasenà, moho màrasenà, kodho - upanàho - pe - sabbàkusalàbhisaïkhàrà màrasenà. Vuttaü hetaü bhagavatà:

1. " Kàmà [PTS Page 096] [\q  96/]      te pañhamà senà dutiyà arati vuccati,
Tatiyà khuppipàsà te catutthã taõhà paccati.

2. Pa¤cami2 thãnamiddhaü te chaññhà bhãrå pavuccati,
Sattamã3 vicikicchà te makkho thambho te aññhamo.

3. Làbho siloko sakkàro micchàladdho ca yo yaso,
Yo cattànaü samukkaüse pare ca avajànati.

4. Esà namuci te senà kaõhassàbhippahàriõã,
Na naü asåro jinàti jetvà ca labhate sukha"nti [a]

Yato catuhi ariyamaggehi sabbà ca màrasenà sabbe ca pañisenikarà kilesà jità ca paràjità ca bhaggà vippaluggà parammukhà, so vuccati visenibhåto; so diññhe visenibhåto suto visenibhåto mute visenibhåto vi¤¤àte visenibhåtoti - sa sabbadhammesu4 visenibhåto yaü ki¤ci diññhaü va sutaü mutaü và.

1. Sabbesu dhammesu - sãmu1. 2. Pa¤camaü - syà 3. Sattamaü - sãmu1 4. Sabbesu dhammesu - samu1 [a]suttanipàta - padhànasutta.

[BJT Page 134] [\x 134/]
Tameva dassiü vivañaü carantanti - tameva suddhadassiü visuddhadassiü parisuddhadassiü vodànadassiü pariyodànadassiü; atha và suddhadassanaü visuddhadassanaü parisuddhadassanaü vodànadassanaü pariyodànadassanaü; vivañanti taõhàchadanaü diññhichadanaü kilesachadanaü duccaritachadanaü, tàni chadanàni vivañàni honti viddhaüsitàni ugghàñitàni samugghàñitàni pahãnàni samucchinnàni våpasantàni pañippassaddhàni abhabbuppattikàni ¤àõagginà daóóhàni; carantanti carantaü vicarantaü irãyantaü vattentaü pàlentaü yapentaü yàpentanti tameva dassiü vivañaü carantaü.

Kenãdha [PTS Page 097] [\q  97/]      lokasmiü vikappayeyyàti - kappàti dve kappà: taõhàkappo ca diññhikappo ca - - pe -

Ayaü diññhikappo. Tassa taõhàkappo pahãno, diññhikappo pañinissaññho. Taõhàkappassa pahãnattà diññhikappassa pañinissaññhattà kena ràgena kappeyya? Kena dosena kappeyya? Kena mohena kappeyya? Kena mànena kappeyya? Kàya diññhiyà kappeyya? Kena uddhaccena kappeyya? Kàya vicikicchàya kappeyya? Kehi anusayehi kappeyya rattoti và duññhoti và måëhoti và vinibaddhoti và paràmaññhoti và vikkhepagatoti và aniññhaü gatoti và thàmagatoti và? Te1 abhisaïkhàrà pahãnà. Abhisaïkhàrànaü pahãnattà gatiyà2 kena kappeyya nerayikoti và, tiracchànayonikoti và, pettivisayikoti và, manussoti và, devoti và, råpãti và, aråpãti và, asa¤¤ãti và, nevasa¤¤ãnàsa¤¤ãti và? So hetu natthi paccayo natthi kàraõaü natthi, yena kappeyya vikappeyya vikappaü àpajjeyya; lokasminti apàyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhàtuloke àyatanaloketi 'kenãdha lokasmiü vikappayeyya. '

Tenàha bhagavà:

" Sa sabbadhammesu visenibhåto
Yaü ki¤ci diññhaü va sutaü mutaü và,
Tameva dassiü vivañaü carantaü
Kenãdha lokasmiü vikappayeyyà"ti.

4 - 7

Na kappayanti na purekkharonti
Accantasuddhiüti3 na te vadanti,
âdànaganthaü gathitaü4 visajja
âsaü na kubbanti kuhi¤ci loke.

1. Ete - manupa. 2. Gatiyo - sãmu11, 3. Accantasuddhi - sãmu11, machasaü 4. Gadhitaü - sãmu. 1.

[BJT Page 136] [\x 136/]
Na kappayanti na purekkharontãti - 'kappà'ti dve kappa: taõhàkappo ca diññhikappo ca - pe -

Ayaü diññhikappo. Tesaü taõhàkappo pahãno, diññhikappo pañinissaññho. Taõhà kappassa pahãnattà diññhikappassa pañinissaññhattà taõhàkappaü và [PTS Page 098] [\q  98/]      na kappenti1 na janenti na sa¤janenti na nibbattenti nàbhinibbattentãti na kappayanti; na purekkharontãti 'purekkhàrà'ti dve purekkhàrà: taõhàpurekkhàro ca diññhipurekkhàro ca - pe
Ayaü diññhipurekkhàro. Tesaü taõhàpurekkhàro pahãno, diññhipurekkhàro pañinissaññho. Taõhà purekkhàrassa pahãnattà diññhipurekkhàrassa pañinissaññhattà na taõhà và na diññhiü và purato katvà caranti; na taõhàdhajà na taõhàketu na taõhàdhipateyyà na diññhidhajà na diññhiketu na diññhàdhipateyyà, na taõhàya và na diññhiyà và parivàrità carantãti - na kappayanti na purekkharonti.

Accantasuddhinti2 na te vadantãti - accantasuddhiü saüsàrasuddhiü akiriyadiññhiü3 sassatavàdaü na vadanti na kathenti na bhaõanti na dãpayanti na voharantãti 'accantasuddhiü ti na te vadanti. '

âdànaganthaü gathitaü visajjàti - 'ganthàti cattàro ganthà: abhijjhà kàyagantho, byàpàdo kàyagantho, sãlabbataparàmàso kàyagantho, idaüsaccàbhiniveso kàyagantho. Attano diññhiyà ràgo abhijjhà kàyagantho. Paravàdesu àghàto appaccayo byàpàdo kàyagantho. Attano sãlaü và vataü và sãlabbataü và paràmasantãti sãlabbataparàmàso kàyagantho. Attano diññhi idaüsaccàbhiniveso kàyagantho. Kiü kàraõà vuccati3 àdànagantho? Tehi ganthehi råpaü àdiyanti upàdiyanti gaõhanti paràmasanti abhinivisanti. Vedanaü sa¤¤aü saïkhàre vi¤¤àõaü gatiü uppattiü pañisandhiü bhavaü saüsàravaññaü àdiyanti upàdiyanti gaõhanti paràmasanti abhinivisanti. Taü kàraõà vuccati4 àdànagantho. Visajjàti ganthe vossajitvà và visajja; atha và ganthe gathite [PTS Page 099] [\q  99/]      ganthite bandhe vibandhe bandhe lagge laggite paëibuddho bandhane poñhayitvà visajja; yathà vayhaü và rathaü và sakañaü và sandamànikaü và sajjaü visajjaü karonti vikopenti, evamevaü ganthe vossajitvà và visajja; athavà ganthe gathite ganthite bandhe vibandhe àbandhe lagge laggite paëibuddhe bandhane poñhayitvà visajjàti ' àdànaganthaü gathitaü visajja. '

1. Na kappayanti - manupa. 2. Accantasuddhãti - sãmu11. Machasaü 3. Akiriyasuddhiü - syà 4. Vuccanti - samu1 machasaü.

[BJT Page 138] [\x 138/]
âsaü na kubbanti kuhi¤ci loketi - àsà vuccati taõhà yo ràgo sàràgo anunayo anurodho nandi nandiràgo cittassa sàràgo icchà mucchà ajjhosànaü gedho paëigedho5 saïge païko ejà màyà janikà sa¤janikà sa¤jananã sibbanã jàlinã sarità visattikà suttaü visañà àyåhanã6 dutiyà paõidhi bhavanetti vanaü vanatho santhavo sneho apekkhà pañibandhu 7 àsà àsiüsanà àsiüsitattaü, råpàsà saddàsà gandhàsà rasàsà phoññhabbàsà làbhàsà dhanàsà puttàsà jãvitàsà, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaü loluppaü loluppàyanà loluppàyitattaü puccha¤cikatà sàdukamyatà, adhammaràgo visamalobho nikanti nikàmanà patthanà pihanà sampatthanà, kàmataõhà bhavataõhà vibhavataõhà råpataõhà aråpataõhà nirodhataõhà, råpataõhà saddataõhà gandhataõhà rasataõhà phoññhabbataõhà dhammataõhà, ogho yogo gantho upàdànaü àvaraõaü nãvaraõaü chadanaü bandhanaü upakkileso anusayo pariyuññhànaü latà vevicchaü, dukkhamålaü dukkhanidànaü dukkhappabhavo màrapàso màrabalisaü màravisayo taõhànadã taõhàjàlaü taõhàgaddulaü taõhàsamuddo, abhijjhà visamalobho akusalamålaü; àsaü na kubbantãti àsaü na kubbanti na janenti na sa¤janenti na nibbattenti na abhinibbattenti; kuhi¤cãti kuhi¤ci kimhici ajjhattaü và bahiddhà và; ajjhattabahiddhà và; loketi apàyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhàtuloke àyatanaloketi 'àsaü na kubbanti kuhi¤ci loke. '

(Tenàha) bhagavà:
" Na kappayanti na purekkharonti
Accantasuddhinti na te vadanti,
âdànaganthaü gathitaü visajja
âsaü na kubbanti kuhi¤ci loke"ti.

4 - 8

Sãmàtigo bràhmaõo tassa natthi
¥atvà ca disvà ca samuggahãtaü,
Na ràgaràgã1 na viràgaratto
Tassãdha natthi paramuggahãtaü.

Sãmàtigo bràhmaõo tassa natthi ¤atvà ca disvà ca samuggahãtanti' - sãmàti catasso sãmàyo: sakkàyadiññhi vicikicchà sãlabbataparàmàso diññhànusayo vicikicchànusayo tadekaññhà ca kilesà, ayaü pañhamà sãmà. Oëàrikaü kàmaràgasa¤¤ojanaü pañighasa¤¤ojanaü oëàriko kàmaràgànusayo pañighànusayo tadekaññhà ca kilesà, ayaü dutiyà sãmà. Anusahagataü kàmaràgasa¤¤ojanaü pañighasa¤¤ojanaü anusahagato kàmaràgànusayo pañighànusayo tadekaññhà ca kilesà, ayaü tatiyà sãmà. Råparàgo [PTS Page 100] [\q 100/]      aråparàgo màno uddhaccaü avijjà mànànusayo bhavaràgànusayo avijjànusayo tadekaññhà ca kilesà, ayaü catutthà sãmà. 2 Yato ca catuhi ariyamaggehi imà catasso sãmàyo atikkanto hoti samatikkanto vãtivatto, so vuccati sãmàtigo. Bràhmaõoti - sattannaü dhammànaü bàhitattà bràhmaõo; sakkàyadiññhi bàhità hoti, vicikicchà bàhità hoti, sãlabbataparàmàso bàhito hoti sakkàyadiññhi asità hoti, vicikicchà asità hoti, sãlabbataparàmàso asito hoti tàdã pavuccate sa brahmà. Tassàti arahato khãõàsavassa; ¤atvàti paracitta¤àõena và ¤atvà, pubbenivàsànussati¤àõena và ¤atvà; disvàti - maüsacakkhunà và disvà, dibbacakkhunà và disvà; 'sãmàtigo bràhmaõo tassa natthi ¤atvà ca disvà ca samuggahãta'nti - tassa idaü paramaü aggaü seññhaü viseññhaü4 pàmokkhaü uttamaü pavaranti gahitaü paràmaññhaü abhiniviññhaü adhimuttaü natthi na santi na saüvijjati nåpalabbhati pahãnaü samucchinnaü våpasantaü pañippassaddhaü abhabbuppattikaü ¤àõagginà daóóhanti 'sãmàtigo bràhmaõo tassa natthi ¤atvà ca disvà ca samuggahãtaü'.

1. Ràgaràjã - suni a. 2. Catuttha sãmà [PTS] 3. Anissito - syà. Machasaü 4. Visiññhaü - machasaü.

[BJT Page 140] [\x 140/]
Na ràgaràgã na viràgarattoti - ràgarattà vuccanti ye pa¤casu kàmaguõesu rattà giddhà gathità mucchità ajjhopannà laggà laggità paëibuddhà; viràgarattà vuccanti ye råpàvacaraaråpàvacarasamàpattãsu rattà giddhà gathità mucchità ajjhopannà laggà laggità paëibuddhà; 'na ràgaràgã na viràgaratto'ti yato kàmaràgo ca råparàgo ca aråparàgo ca pahãnà honti ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà1 àyatiü anuppàdadhammà, ettàvatà 'na ràgaràgã na viràgaratto. '

Tassãdha natthi paramuggahãtanti - 'tassà'ti arahato khãõàsavassa; tassa idaü paramaü aggaü seññhaü viseññhaü pàmokkhaü uttamaü pavaranti gahitaü paràmaññhaü [PTS Page 101] [\q 101/]      abhiniviññhaü ajjhositaü adhimuttaü natthi na santi na saüvijjati nåpalabbhati samucchinnaü våpasantaü pañippassaddhaü abhabbuppattikaü ¤àõagginà daóóhanti ' tassãdha natthi paramuggahãtaü. '

Tenàha bhagavà:
"Sãmàtigo bràhmaõo tassa natthi
¥atvà ca disvà ca samuggahãtaü,
Na ràgaràgã na viràgaratto,
Tassãdha natthi paramuggahãtaü" nti.