Atha tissametteyyasuttaniddeso vuccati: 2

7 - 1
Methunamanuyuttassa    ( iccàyasmà tisso metteyyo)
Vighàtaü bråhi màrisa,
Sutvàna tava sàsanaü
Viveke sikkhissàma se.

1. Asminti - mu11 2. Suttaü cakkhati - sãmu11
[A] saëàyatanasaüyutta - àsãvisavagga.

[BJT Page 192] [\x 192/]
Methunamanuyuttassàti - methunadhammo nàma: yo so asaddhammo gàmadhammo vasaladhammo duññhullo odakantiko rahasso dvayaüdvayasamàpatti;[A] kiükàraõà vuccati methunadhammo? Ubhinnaü rattànaü sàrattànaü avassutànaü pariyuññhitànaü pariyàdinnacittànaü ubhinnaü sadisànaü dhammoti, taü kàraõà vuccati methunadhammo. Yathà ubho kalahakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho bhaõóanakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho bhassakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho vivàdakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho adhikaraõakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho vàdino 'methunakà'ti vuccanti, ubho sallàpakà 'methunakà'ti vuccanti, evamevaü ubhinnaü rattànaü sàrattànaü avassutànaü pariyuññhitànaü pariyadinnacittànaü ubhinnaü sadisànaü dhammoti, taü kàraõà vuccati methunadhammo; methunamanuyuttassàti - methunadhamme yuttassa payuttassa àyuttassa samàyuttassa taccaritassa tabbahulassa taggarukassa tanninnassa tappoõassa tappabbhàrassa tadadhimuttassa tadadhipateyyassàti 'methunamanuyuttassa. '

Iccàyasmà tisso metteyyoti - 'iccà'ti padasandhi padasaüsaggo padapàripåri akkharasamavàyo bya¤janasiliññhatà [PTS Page 140] [\q 140/]      padànupubbatà nàmetaü iccàti; àyasmàti - piyavacanaü garuvacanaü sagàravavacanaü sappatissavacanametaü àyasmàti; tissoti - tassa therassa nàmaü saükhà sama¤¤à pa¤¤atti vohàro nàmaü nàmakammaü nàmadheyyaü nirutti bya¤janaü abhilàpo; metteyyoti - tassa therassa gottaü saïkhà sama¤¤à pa¤¤atti vohàroti 'iccàyasmà tisso metteyyo. '

Vighàtaü bråhi màrisàti - 'vighàta'nti vighàtaü upaghàtaü pãëanaü ghaññhanaü upaddavaü upassaggaü; bråhi - àcikkha desehi pa¤¤apehi paññhapehi vivara vibhaja uttànãkarohi pakàsehi; màrisàti 'piyavacanaü garuvacanaü sagàravavacanaü sappatissavacanametaü màrisàti 'vighàtaü bråhi màrisa'.

Sutànaü tava sàsananti - 'tuyhaü vacanaü vyappathaü desanaü anusàsanaü anusiññhiü1 sutvà suõitvà uggahetvà upadhàrayitvà upalakkhayitvàti 'sutvàna tava sàsanaü'

1. Anusatthiü - sa.
[A]vinayamahàvibhaïga - pañhamapàràjikaü. (Tattha " duññhullaü odakantikaü rahassa"nti napuüsakaliïgavasena dissati)

[BJT Page 194] [\x 194/]

Viveke sikkhissàma seti - 'viveko'ti tayo vivekà: kàyaviveko cittaviveko upadhiviveko.

Katamo kàyaviveko? Idha bhikkhå vivittaü senàsanaü bhajati: ara¤¤aü rukkhamålaü pabbataü kandaraü giriguhaü susànaü vanapatthaü abbhokàsaü palàlapu¤jaü. Kàyena vivitto viharati. So eko gacchati. Eko tiññhati. Eko nisãdati eko seyyaü kappeti. Eko gàmaü piõóàya pavisati. Eko pañikkamati. Eko raho nisãdati. Eko caïkamaü adhiññhàti. Eko carati viharati irãyati vattati pàleti yapeti yàpeti. Ayaü kàyaviveko.

Katamo cittaviveko? Pañhamaü jhànaü samàpannassa nãvaraõehi cittaü vivittaü hoti. Dutiyaü jhànaü samàpannassa vitakkavicàrehi cittaü vivittaü hoti. Tatiyaü jhànaü samàpannassa pãtiyà cittaü vivittaü hoti. Catutthaü jhànaü samàpannassa sukhadukkhehi cittaü vivittaü hoti. âkàsàna¤càyatanaü samàpannassa råpasa¤¤àya pañighasa¤¤àya nànattasa¤¤àya cittaü vivittaü hoti. Vi¤¤àõa¤càyatanaü [PTS Page 141] [\q 141/]      samàpannassa àkàsàna¤càyatanasa¤¤àya cittaü vivittaü hoti. âki¤ca¤¤àyatanaü samàpannassa vi¤¤àõa¤càyatanasa¤¤àya cittaü vivittaü hoti. Nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samàpannassa àki¤ca¤¤àyatanasa¤¤àya cittaü vivittaü hoti. Sotàpannassa sakkàyadiññhiyà vicikicchàya sãlabbataparàmàsà diññhànusayà vicikicchànusayà tadekaññhehi ca kilesehi cittaü vivittaü hoti. Sakadàgàmissa oëàrikà kàmaràgasa¤¤ojanà pañighasa¤¤ojanà oëàrikà kàmaràgànusayà pañighànusayà tadekaññhehi ca kilesehi cittaü vivittaü hoti. Anàgàmissa anusahagatà kàmaràgànusayà pañighànusayà tadekaññhehi ca kilesehi cittaü vivittaü hoti. Arahato råparàgà aråparàgà mànà uddhaccà avijjàya mànànusayà bhavaràgànusayà avijjànusayà tadekaññhehi ca kilesehi bahiddhà ca sabbanimittehi cittaü vivittaü hoti. Ayaü cittaviveko.

Katamo upadhiviveko? Upadhi vuccanti kilesà ca khandhà ca abhisaïkhàrà ca. Upadhiviveko vuccati amataü nibbànaü, yo so sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbànaü. Ayaü upadhiviveko.
Kàyaviveko ca vavakaññhakàyànaü1 nekkhammàbhiratànaü. Cittaviveko ca parisuddhacittànaü paramavodànappattànaü. Upadhiviveko ca nirupadhãnaü puggalànaü visaïkhàragatànaü.

Viveke sikkhissàma seti - so thero pakatiyà sikkhitasikkho. Apica, dhammadesanaü upàdàya dhammadesanaü yàcanto2 evamàha: 'viveke sikkhissàma se'ti. Tenàha tisso metteyyo:

"Methunamanuyuttassa( iccàyasmà tisso metteyyo)
Vighàtaü bråhi màrisa,
Sutvàna tava sàsanaü
Viveke sikkhissàma se"ti.

1. Vivekaññhakàyànaü - sãmu11. Våpakaññhakàyànaü - [PTS] 2. Yàcento - machasaü.
[BJT Page 196] [\x 196/]

7 - 2
[PTS Page 142] [\q 142/]
Methunamanuyuttassa ( metteyyàti bhagavà)
Mussatevàpi1 sàsanaü,
Micchà ca pañipajjati
Etaü tasmiü anàriyaü

Methunamanuyuttassàti - methunadhammo nàma: yo so asaddhammo gàmadhammo vasaladhammo duññhullo odakantiko rahasso dvayaüdvayasamàpatti, [a] kiü kàraõà vuccati methunadhammo? Ubhinnaü rattànaü sàrattànaü avassutànaü pariyuññhitànaü pariyàdinnacittànaü ubhinnaü sadisànaü dhammoti, taü kàraõà vuccati methunadhammo, yathà ubho kalahakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho bhaõóanakàrakà 'methunakà' ti vuccanti, ubho bhassakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho vivàdakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho adhikaraõakàrakà 'methunakà' ti vuccanti, ubho vàdino 'methunakà'ti vuccanti, ubho sallàpakà 'methunakà'ti vuccanti, evamevaü ubhinnaü rattànaü sàrattànaü avassutànaü pariyuññhitànaü pariyàdinnacittànaü ubhinnaü sadisànaü dhammoti, taü kàraõà vuccati methunadhammo. Methunamanuyuttassàti methunadhamme yuttassa payuttassa àyuttassa samàyuttassa taccaritassa2 tabbahulassa taggarukassa tanninnassa tappoõassa tappabbhàrassa tadadhimuttassa tadadhipateyyassàti 'methunamanuyuttassa'.

Metteyyàti - bhagavà taü theraü gottena àlapati; bhagavàti gàravàdhivacanaü; apica, bhaggaràgoti bhagavà; bhaggadosoti bhagavà; bhaggamohoti bhagavà; bhaggamànoti bhagavà; bhaggadiññhãti bhagavà; bhaggakaõñakoti bhagavà; bhaggakilesoti bhagavà; bhaji vibhaji pavibhaji dhammaratananti bhagavà bhavànaü antakaroti bhagavà, bhàvitakàyo bhàvitasãlo bhàvitacitto bhàvitapa¤¤oti bhagavà; bhaji và bhagavà ara¤¤e vanapatthàni pantàni senàsanàni appasaddàni appanigghosàni vijanavàtàni manussaràhasseyyakàni pañisallànasàruppànãti bhagavà, bhàgã và bhagavà [PTS Page 143] [\q 143/]      cãvara piõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànanti bhagavà, bhàgã và bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisãlassa adhicittassa adhipa¤¤àyàti bhagavà.

1. Mussate càpi - su a. Mussate vàti - sa. 2. Taücaritassa - sa
[A] vinayamahàvibhaïga - pañhamapàràjika.

[BJT Page 198] [\x 198/]
Bhàgã và bhagavà catunnaü jhànànaü catunnaü appama¤¤ànaü catunnaü aråpasamàpattãnanti bhagavà, bhàgã và bhagavà aññhannaü vimokkhànaü aññhannaü abhibhàyatanànaü navannaü anupubbavihàrasamàpattãnanti bhagavà; bhàgã và bhagavà dasannaü sa¤¤àbhàvanànaü dasannaü kasiõasamàpattinaü, ànàpànasatisamàdhissa asubhasamàpattiyàti bhagavà, bhàgã và bhagavà catunnaü satipaññhànànaü catunnaü sammappadhànànaü catunnaü iddhipàdànaü pa¤cannaü indriyànaü pa¤cannaü balànaü sattannaü bojjhaïgànaü ariyassa aññhaïgikassa maggassàti bhagavà; bhàgã và bhagavà dasannaü tathàgatabalànaü catunnaü vesàrajjànaü catunnaü pañisambhidànaü channaü abhi¤¤ànaü channaü buddhadhammànanti bhagavà, bhagavàti netaü nàmaü màtarà kataü, na pitarà kataü, na bhàtarà kataü, na bhaginiyà kataü, na mittàmaccehi kataü, na ¤àtisàlohitehi kataü, na samaõabràhmaõehi kataü, na devatàhi kataü, vimokkhantikametaü buddhànaü bhagavantànaü bodhiyà måle saha sabba¤¤uta¤àõassa pañilàbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaü bhagavàti 'metteyyàti bhagavà. '

Mussate vàpi1 sàsananti - dvãhi kàraõehi sàsanaü mussati: pariyattisàsanampi mussati. Pañipattisàsanampi mussati. Katamaü taü pariyattisàsanaü? Yantassa pariyàputaü2 suttaü geyyaü veyyàkaraõaü gàthà udànaü itivuttakaü jàtakaü abbhutadhammaü vedallaü, idaü pariyattisàsanaü. Tampi mussati sammussati pamussati sampamussati paribàhiro hotãti 'evampi mussate vàpi sàsanaü' katamaü pañipattisàsanaü? Sammàpañipadà anulomapañipadà [PTS Page 144] [\q 144/]      apaccanãkapañipadà anvatthapañipadà dhammànudhammapañipadà sãlesu paripårakàrità indriyesu guttadvàratà bhojane matta¤¤utà jàgariyànuyogo satisampaja¤¤aü cattàro satipaññhànà cattàro satipaññhànà cattàro sammappadhànà cattàro iddhipàdà pa¤cindriyàni pa¤ca balàni satta bojjhaïgà ariyo aññhaïgiko maggo, idaü pañipattisàsanaü. Tampi mussati sammussati pamussati sampamussati paribàhiro hotãti evampi 'mussate vàpi sàsanaü. '

Micchà ca pañipajjatãti - 'pàõampi hanti, adinnampi àdiyati, sandhimpi chindati, nillopampi harati, ekàgàrikampi karoti, paripanthepi tiññhati, paradàrampi gacchati, musàpi bhaõatãti 'micchà ca pañipajjati. '

Etaü tasmiü anàriyanti - etaü tasmiü puggale anariyadhammo bàladhammo måëhadhammo a¤¤àõadhammo amaràvikkhepadhammo yadidaü micchàpañipadàti ' etaü tasmiü anàriyaü. '
Tenàha bhagavà:

" Methunamanuyuttassa ( metteyyàti bhagavà)
Mussate vàpi sàsanaü
Micchà ca pañipajjati
Etaü tasmiü anàriya"nti.

1. Mussate vàti - sa. 2. Pariyàpuõanaü - sãmu11. Pariyàpuñaü - manupa pariyàputtaü - pu.
[BJT Page 200] [\x 200/]

7 - 3
Eko pubbe caritvàna
Methunaü yo nisevati,
Yànaü bhantaüva taü loke
Hãnamàhu puthujjanaü.

Eko pubbe caritvànàti - dvãhi kàraõehi eko pubbe caritvàna: pabbajjàsaïkhàtena và gaõà vavassaggaññhena1 và. Kathaü pabbajjàsaïkhàtena eko pubbe caritvàna? Sabbaü gharàvàsapaëibodhaü chinditvà puttadàrapaëibodhaü chinditvà ¤àtipaëibodhaü chinditvà mittàmaccapaëibodha1 chinditvà sannidhipaëibodhaü chinditvà kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü pabbajitvà aki¤canabhàvaü upagantvà eko carati [PTS Page 145] [\q 145/]      viharati irãyati vattati pàleti yapeti yàpeti. Evaü pabbajjàsaïkhàtena eko pubbe caritvàna; katha1 gaõà vavassaggaññhena1 eko pubbe caritvàna? So evaü pabbajito samàno eko ara¤¤e vanapatthàni pantàni senàsanàni pañisevati appasaddàni appanigghosàni vijanavàtàni manussaràhaseyyakàni pañisallànasàruppàni. So eko gacchati. Eko tiññhati. Eko nisãdati. Eko seyyaü kappeti. Eko gàmaü piõóàya pavisati. Eko pañikkamati. Eko raho nisãdati. Eko caïkamaü adhiññhàti. Eko carati viharati irãyati vattati pàleti yapeti yàpeti. Evaü gaõàvavassaggaññhena1 'eko pubbe caritvàna'.

Methunaü yo nisevatãti - methunadhammo nàma: yo so asaddhammo gàmadhammo vasaladhammo duññhullo odakantiko rahasso dvayaüdvayasamàpatti, [a] kiü kàraõà vuccati methunadhammo? Ubhinnaü rattànaü sàrattànaü avassutànaü pariyuññhitànaü pariyàdinnacittànaü ubhinnaü sadisànaü dhammoti, taü kàraõà vuccati methunadhammo, yathà ubho kalahakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho bhaõóanakàrakà 'methunakà' ti vuccanti, ubho bhassakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho vivàdakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho adhikaraõakàrakà 'methunakà' ti vuccanti, ubho vàdino 'methunakà'ti vuccanti, ubho sallàpakà 'methunakà'ti vuccanti, evamevaü ubhinnaü rattànaü sàrattànaü avassutànaü pariyuññhitànaü pariyàdinnacittànaü ubhinnaü sadisànaü dhammoti, taü kàraõà vuccati methunadhammo; methunaü yo nisevatãti yo aparena samayena buddhaü dhammaü saïghaü sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattitvà methunaü dhammaü sevati nisevati saüsevati pañisevatãti 'methunaü yo nisevati. '

Yànaü bhantaüva taü loketi - 'yàna'nti hatthiyànaü assayànaü goyànaü ajayànaü meõóayànaü oññhayànaü kharayànaü, bhantaü adantaü akàritaü avinãtaü uppathaü gaõhàti, visamaü khàõumpi pàsàõampi abhiråhati, yànampi àrohakampi2 bha¤jati3 papàtepi papatati, yathà taü bhantaü yànaü adantaü akàritaü avinãtaü uppathaü gaõhàti evamevaü so vibbhantako bhantayànapañibhàgo uppathaü gaõhàti micchàdiññhiü gaõhàti - pe -
Micchàsamàdhiü gaõhàti yathà taü bhantaü yànaü adantaü akàritaü avinãtaü visamaü khàõumpi pàsàõampi abhiråhati, evamevaü so vibbhantako bhantayànapañibhàgo visamaü kàyakammaü abhiråhati. Visamaü vacãkammaü - visamaü manokammaü abhiråhati, visamaü pàõàtipàtaü abhiråhati. Visamaü adinnàdànaü abhiråhati. Visamaü kàmesu micchàcàraü abhiråhati. Visamaü musàvàdaü abhiråhati, visamaü pisunavàcaü abhiråhati. Visamaü pharusavàcaü abhiråhati. Visamaü samphappalàpaü abhiråhati. [PTS Page 146] [\q 146/]      visamaü abhijjhaü abhiråhati visamaü vyàpàdaü abhiråhati. Visamaü micchàdiññhiü abhiråhati. Visame saïkhàre abhiråhati. Visame pa¤ca kàmaguõe abhiråhati. Visame pa¤ca nãvaraõe abhiråhati.

1. Gaõavavassaggatthena - sa. 2. ârohakaü - sãmu. 1. 3. Vibha¤jati - sãmu. 11.

[BJT Page 202] [\x 202/]
Yathà taü bhantaü yànaü adantaü akàritaü avinãtaü yànampi àrohakampi bha¤jati, evamevaü so vibbhantako bhantayànapañibhàgo niraye attànaü bha¤jati. Tiracchànayoniya1 attànaü bha¤jati. Pettivisaye attànaü bha¤jati. Manussaloke attànaü bha¤jati. Devaloke attànaü bha¤jati. Yathà taü bhantaü yànaü adantaü akàritaü avinãtaü papàte papatati, evamevaü so vibbhantako bhantayànapañibhàgo jàtipapàtampi papatati. Jaràpapàtampi papatati. Vyàdhipapàtampi papatati. Maraõapapàtampi papatati. Sokaparidevadukkhadomanassåpàyàsapapàtampi papatati. Loketi apàyaloke - pe - manussaloketi 'yànaü bhantaüva taü loke. '

Hãnamàhu puthujjananti - 'puthujjanà'ti kenaññhena puthujjanà? Puthu kilese janentãti puthujjanà. Puthu avihatasakkàyadiññhikàni puthujjanà. Puthu satthàrànaü mukhullokakàti puthujjanà. Puthu sabbagatãhi avuññhitàti puthujjanà, puthu nànàbhisaïkhàre abhisaïkharontãti puthujjanà. Puthu nànàoghehi vuyhantãti puthujjanà. Puthu nànàsantàpehi santappantãti1 puthujjanà. Puthu nànàpariëàhehi parióayhantãti puthujjanà. Puthu pa¤casu kàmaguõesu rattà giddhà gathità mucchità ajjhopannà2 laggà laggità paëibuddhàti puthujjanà. Puthu pa¤cahi nãvaraõehi àvutà nivutà ovutà pihità pañicchannà pañikujjitàti puthujjanà. Hãnamàhu puthujjananti puthujjanaü hãnaü nihãnaü omakaü làmakaü [PTS Page 147] [\q 147/]      chattakaü3 parittanti evamàhaüsu, evaü kathenti, evaü bhaõanti, evaü dãpayanti, evaü voharantãti 'hãnamàhu puthujjanaü. '

Tenàha bhagavà:

" Eko pubbe caritvàna
Methunaü yo nisevati,
Yànaü bhantaüva taü loke
Hãnamàhu puthujjana"nti.

7 - 4

Yaso kitti ca yà pubbe
Hàyate vàpi tassa sà,
Etampi4 disvà sikkhetha
Methunaü vippahàtave.

Yaso kitti ca yà pubbe hàyate vàpi tassa sàti - katamo yaso? Idhekacco pubbe samaõabhàve sakkato hoti garukato mànito påjito apacito làbhã civarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànaü. Ayaü yaso.

1. Santapantãti - sãmu11 2. Ajjhosantà - machasaü 3. Jatukkaü - sãmu. 11 4. Evampi - sãmu11. Etaü - manupa.

[BJT Page 204] [\x 204/]
Katamà kitti. ? Idhekacco pubbe samaõabhàve kittivaõõabhato1 hoti: paõóito viyatto medhàvã bahussuto cittakathã kalyàõapañibhàno, suttantikoti và, vinayadharoti và, dhammakathikoti và, àra¤¤ikoti và, piõóapàtikoti và, paüsukålikoti và, tecãvarikoti và, sapadànacàrikoti và khalupacchàbhattikoti và, nesajjikoti và, yathàsanthatikoti và, pañhamassa jhànassa làbhãti và, dutiyassa jhànassa làbhãti và, tatiyassa jhànassa làbhãti và, catutthassa jhànassa làbhãti và, àkàsàna¤càyatanasamàpattiyà làbhãti và, vi¤¤àõa¤càyatanasamàpattiyà làbhãti và, àki¤ca¤¤àyatanasamàpattiyà làbhãti và, nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanasamàpattiyà làbhãti và ayaü kittãti 'yaso kitti ca yà pubbe. '

Hàyate vàpi tassa sàti - tassa aparena samayena buddhaü dhammaü saïghaü sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattassa so ca yaso sà ca kitti hàyati parihàyati [PTS Page 148] [\q 148/]      paridhaüsati paripatati2 antaradhàyati vippalujjatãti 'yaso kitti ca yà pubbe hàyate vàpi tassa sà. '

Etampi disvà sikkhetha methunaü vippahàtaveti - 'eta'nti pubbe samaõabhàve yaso kitti ca, aparabhàge buddhaü dhammaü saïghaü sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattassa ayaso ca akitti ca, etaü sampattivipattiü;3 disvàti passitvà tulayitvà tãrayitvà vibhàvayitvà vibhåtaü katvàti - etampi disà. Sikkhethàti tisso sikkhà: adhisãlasikkhà adhicittasikkhà adhipa¤¤àsikkhà. Katamà adhisãlasikkhà? Idha bhikkhu sãlavà hoti pàtimokkhasaüvarasaüvuto viharati àcàragocarasampanno aõumattesu vajjesu bhayadassàvã samàdàya sikkhati sikkhàpadesu, khuddako sãlakkhandho mahanto sãlakkhandho sãlaü patiññhà àdi caraõaü saüyamo saüvaro mokkhaü pamokkhaü 4 kusalànaü dhammànaü samàpattiyà. Ayaü adhisãlasikkhà. Katamà adhicittasikkhà? Idha bhikkhu vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamajjhànaü upasampajja viharati. Vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyajjhànaü upasampajja viharati. Pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati sato ca sampajàno sukhaü ca kàyena pañisaüvedeti, yaü taü ariyà àcikkhanti ' upekkhako satimà sukhavihàrã'ti taü tatiyajjhànaü1 upasampajja viharati. Sukhassa ca pahàõà dukkhassa ca pahàõà pubbeva somanassadomanassànaü atthaïgamà adukkhaü asukhaü2 upekkhàsatipàrisuddhiü catutthajjhànaü upasampajja viharati. Ayaü adhicittasikkhà. Katamà adhipa¤¤àsikkhà? Idha bhikkhu pa¤¤avà hoti udayatthagàminiyà pa¤¤àya samannàgato hoti ariyàya nibbedhikàya sammà dukkhakkhayagàminiyà, so 'idaü dukkha'nti yathàbhåtaü pajànàti. 'Ayaü dukkhasamudayo'ti yathàbhåtaü pajànàti. 'Ayaü dukkhanirodho'ti yathàbhåtaü pajànàti. 'Ayaü dukkhanirodhagàminã pañipadà'ti yathàbhåtaü pajànàti. 'Ime àsavà'ti 'ime àsavà'ti yathàbhåtaü pajànàti. 'Ayaü àsavasamudayo'ti yathàbhåtaü pajànàti. 'Ayaü àsavanirodho'ti yathàbhåtaü pajànàti. ' Ayaü àsavanirodhagàminã pañipadà'ti yathàbhåtaü pajànàti. Ayaü adhipa¤¤àsikkhà.

1. Kittivaõõagato - sãmu. 11. 2. Paripañati - sa 3. Sampattiü vippattiü - sãmu11 4. Mukhaü pamukhaü - sãmu11. Manupa.

[BJT Page 206] [\x 206/]

Methunadhammo [PTS Page 149] [\q 149/]      nàma: yo so asaddhammo gàmadhammo vasaladhammo duññhullo odakantiko rahasso dvayaüdvayasamàpatti, [a] kiü kàraõà vuccati methunadhammo? Ubhinnaü rattànaü sàrattànaü avassutànaü pariyuññhitànaü pariyàdinnacittànaü ubhinnaü sadisànaü dhammoti, taü kàraõà vuccati methunadhammo, yathà ubho kalahakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho bhaõóanakàrakà 'methunakà' ti vuccanti, ubho bhassakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho vivàdakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho adhikaraõakàrakà 'methunakà' ti vuccanti, ubho vàdino 'methunakà'ti vuccanti, ubho sallàpakà 'methunakà'ti vuccanti, evamevaü ubhinnaü rattànaü sàrattànaü avassutànaü pariyuññhitànaü pariyàdinnacittànaü ubhinnaü sadisànaü dhammoti, taü kàraõà vuccati methunadhammo. Etampi disvà sikkhetha methunaü vippahàtaveti methunadhammassa pahànàya våpasamàya pañinissaggàya pañippassaddhiyà adhisãlampi sikkheyya. Adhicittampi sikkheyya. Adhipa¤¤ampi sikkheyya. Imà tisso sikkhàyo àvajjanto sikkheyya. Jànanto sikkheyya. Passanto sikkheyya. Paccavekkhanto sikkheyya. Cittaü adhiññhahanto sikkheyya. Saddhàya adhimuccanto sikkheyya. Viriyaü paggaõhanto sikkheyya satiü upaññhapento sikkheyya cittaü samàdahanto sikkheyya. Pa¤¤àya pajànanto sikkheyya. Abhi¤¤eyyaü abhijànanto sikkheyya. Pari¤¤eyyaü parijànanto sikkheyya. Pahàtabbaü pajahanto sikkheyya. Bhàvetabbaü bhàvento sikkheyya. Pahàtabbaü pajahanto sikkheyya. Bhàvetabbaü bhàvento sikkheyya. Sacchikàtabbaü sacchikaronto sikkheyya àcareyya samàcareyya samàdàya vatteyyàti 'etampi disvà sikkhetha methunaü vippahàtave. '

Tenàha bhagavà:

"Yaso kitti ca yà pubbe
Hàyate vàpi tassa sà,
Etampi disvà sikkhetha
Methunaü vippahàtave"ti.

7 - 5
Saïkappehi pareto so1
Kapaõo viya jhàyati,
Sutvà paresaü nigghosaü
Maïku hoti tathàvidho.

Saïkappehi pareto so kapaõo viya jhàyatãti - kàmasaïkappena byàpàdasaïkappena vihiüsàsaïkappena diññhisaïkappena phuññho pareto samohito samannàgato pihito; kapaõo viya mando viya momåho viya jhàyati pajjhàyati nijjhàyati apajjhàyati; yathà ulåko rukkhasàkhàyaü måsikaü magayamàno jhàyati pajjhàyati nijjhàyati apajjhàyati, yathà kotthu nadãtãre macche magayamàno jhàyati pajjhàyati nijjhàyati apajjhàyati, yathà [PTS Page 150] [\q 150/]      biëàro2 sandhisamalasaükañãre måsikaü magayamàno jhàyati pajjhàyati nijjhàyati apajjhàyati, yathà gadrabho vahacchinno sandhisamalasaïkañãre jhàyati pajjhàyati nijjhàyati apajjhàyati, evamevaü so vibbhantako kàmasaïkappena byàpàdasaïkappena vihiüsàsaïkappena diññhisaïkappena phuññho pareto samohito samannàgato pihito kapaõo viya mando viya momåho viya jhàyati pajjhàyati nijjhàyati apajjhàyatãti 'saïkappehi pareto so kapaõo viya jhàyati'.

[A]vinayamahàvibhaïga - pañhamapàràjika. 1. Yo - su. 2. Vilàro - sa.

[BJT Page 208] [\x 208/]
Sutvà paresaü nigghosaü maïku hoti tathàvidhoti - 'paresa'nti upajjhàyà và àcariyà và samànupajjhàyakà và samànàcariyakà và mittà và sandiññhà và sambhattà và sahàyà và codenti: " tassa te àvuso alàbhà, tassa te dulladdhaü, yaü tvaü evaråpaü uëàraü satthàraü labhitvà evaü svàkkhàte dhammavinaye pabbajitvà evaråpaü ariyadhanaü labhitvàpi tassa methunadhammassa kàraõà buddhaü dhammaü saïghaü sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattosi. Saddhàpi nàma te nàhosi kusalesu dhammesu. Hirãpi nàma te nàhosi kusalesu dhammesu. Ottappampi nàma te nàhosi kusalesu dhammesu. Viriyampi nàma te nàhosi kusalesu dhammesu. Satipi nàma te nàhosi kusalesu dhammesu. Pa¤¤àpi nàma te nàhosi kusalesu dhammeså"ti. Tesaü vacanaü byappathaü desanaü anusàsanaü anusiññhiü, sutvà - suõitvà uggahetvà upadhàretvà upalakkhayitvà; maïku hoti - pãëite ghaññito1 byàdhito domanassito hoti. Tathàvidhoti tathàvidho [PTS Page 151] [\q 151/]      tàdiso tassaõñhito tappakàro tappañibhàgo yo so vibbhantakoti - 'sutvà paresaü nigghosaü maïku hoti tathàvidho'.

Tenàha bhagavà:

" Saïkappehi pareto so
Kapaõo viya jhàyati,
Hutvà paresaü nigghosaü
Maïku hoti tathàvidho"ti.

7 - 6
Atha satthàni kurute
Paravàdehi codito,
Esa khavassa mahàgedho
Mosavajjaü pagàhati.

Atha satthàni kurute paravàdehi coditoti - 'athà'ti padasandhi padasaüsaggo padapàripårã akkharasamavàyo bya¤janasiliññhatà padànupubbatà nàmetaü athàti; satthànãti - tãõi satthàni: kàyasatthaü vacãsatthaü manosatthaü. Tividhaü manoduccaritaü manosatthaü.
Paravàdehi coditoti - upajjhàyehi và àcariyehi và samànupajjhàyakehi2 và samànàcariyakehi và mittehi và sandiññhehi và sambhattehi và sahàyehi và codito sampajànamusà bhàsati: " abhirato3 ahaü bhante ahosiü pabbajjàya. Màtà me posetabbà. Tenamhi vibbhanto"ti bhaõati. "Pità me posetabbo. Tenamhi vibbhanto"ti bhaõati. " Bhàtà me posetabbo"ti bhaõati. 'Bhaginã me posetabbà"ti bhaõati. " Putto me posetabbà, ¤àtakà me posetabbà, sàlohità me posetabbà. Tenamhi vibbhanto"ti bhaõati. Vacãsatthaü karoti saïkaroti janeti sa¤janeti nibbatteti abhinibbattetãti 'atha satthàni kurute paravàdehi codito'.

1. Ghañito - manupa. 2. Samànupajjhàyehi - sãmu11. 3. Anabhirato - sa.

[BJT Page 210] [\x 210/]
Esakhvassa mahàgedhoti - eso kho tassa mahàgedho mahàvanaü [PTS Page 152] [\q 152/]      mahàgahanaü mahàkantàro mahàvisamo mahàkuñilo mahàpaïko mahàpalipo mahàpaëibodho mahàbandhanaü yadidaü sampajànamusàvàdoti 'esakhvassa mahàgedho. '

Mosavajjaü pagàhatãti - mosavajjaü vuccati musàvàdo. Idhekacco sabhaggato và parisaggato và ¤àtimajjhagato và pågamajjhagato và ràjakulamajjhagato và abhinãto sakkhipuññho " ehambho purisa, yaü jànàsi, taü vadehã"ti. So ajànaü và àha: 'jànàmã'ti. Jànaü và àha: 'na jànàmã'ti. Apassaü và àha: 'passàmã'ti. Passaü và àha: 'na passàmã'ti. Iti attahetu và parahetu và dhanahetu và àmisaki¤cikkhahetu và sampajànamusà bhàsati. [A] idaü vuccati mosavajjaü. Api ca tihàkàrehi musàvàdo hoti: pubbevassa hoti 'musà bhaõissa'nti. Bhaõantassa hoti 'musà bhaõàmã'ti. Bhaõitassa hoti 'musà mayà bhaõita'nti. Imehi tihàkàrehi musàvàdo hoti. Api ca, catuhàkàrehi musàvàdo hoti: pubbevassa hoti 'musà bhaõissa'nti. Bhaõantassa hoti 'musà bhaõàmã'ti. Bhaõitassa hoti 'musà mayà bhaõita'nti. Vinidhàya diññhiü. Imehi catuhàkàrehi musàvàdo hoti. Apica, pa¤cahàkàrehi - chahàkàrehi - sattahàkàrehi aññhahàkàrehi musàvàdo hoti: pubbevassa hoti 'musà bhaõissa'nti. Bhaõantassa hoti 'musà bhaõàmã'ti. Bhaõitassa hoti 'musà bhaõissa'nti. Bhaõantassa hoti 'musà bhaõàmã'ti. Bhaõitassa hoti 'musà bhaõissa'nti. Bhaõantassa hoti 'musà bhaõàmã'ti. Bhaõitassa hoti 'musà mayà bhaõita'nti. Vinidhàya diññhiü, vinidhàya khantiü, vinidhàya ruciü, vinidhàya sa¤¤aü, vinidhàya bhàvaü. Imehi aññhahàkàrehi musàvàdo hoti. Mosavajjaü pagàhatãti mosavajjaü pagàhati ogàhati ajjhogàhati pavisatãti 'mosavajjaü pagàhati. '

Tenàha bhagavà:

" Atha satthàni kurute paravàdehi codito,
Esakhvassa mahàgedho mosavajjaü pagàhatã"ti.

7 - 7

Paõóitoti sama¤¤àto ekacariyamadhiññhito,
Savàpi1 methune yutto mandova parikissati.

Paõóitoti sama¤¤àtoti - idhekacco pubbe samaõabhàvekittivaõõabhato2 hoti paõóito viyatto medhàvã bahussuto cittakathã kalyàõapañibhàno suttantikoti và vinayadharoti và dhammakathikoti và - pe -

Nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanasamàpattiyà làbhãti và, evaü ¤àto hoti sa¤¤àto3 sama¤¤àto hotãti - paõóitoti sama¤¤àto.

1. Athàpi - [PTS] 2. Kittivaõõagato - sãmu11 3. Pa¤¤àto - sãmu11. Machasaü
[A] majjhimanikàya - sàleyyakasutta, tikaïguttara - puggalavagga.

[BJT Page 212] [\x 212/]

Ekacariyaü adhiññhitoti - dvãhi kàraõehi ekacariyaü adhiññhito pabbajjàsaïkhàtena và gaõà vavassaggaññhena và. Kathaü pabbajjàsaïkhàtena ekacariyaü adhiññhito? Sabbaü gharàvàsapaëibodhaü chinditvà ekacariyaü adhiññhitoti - dvãhi kàraõehi ekacariyaü adhiññhito pabbajjàsaïkhàtena ekacariyaü adhiññhito. Kathaü gaõà vavassaggaññhena ekacariyaü adhiññhito? So evaü pabbajito samàno eko ara¤¤e vanapatthàni - pe - evaü gaõà vavassaggaññhena ekacariyaü adhiññhitoti ekacariyaü adhiññhito.

Sacàpi methune yuttoti - methunadhammo nàma: yo so asaddhammo gàmadhammo vasaladhammo duññhullo odakantiko rahasso dvayaüdvayasamàpatti, [a] kiü kàraõà vuccati methunadhammo? Ubhinnaü rattànaü sàrattànaü avassutànaü pariyuññhitànaü pariyàdinnacittànaü ubhinnaü sadisànaü dhammoti, taü kàraõà vuccati methunadhammo, yathà ubho kalahakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho bhaõóanakàrakà 'methunakà' ti vuccanti, ubho bhassakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho vivàdakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho adhikaraõakàrakà 'methunakà' ti vuccanti, ubho vàdino 'methunakà'ti vuccanti, ubho sallàpakà 'methunakà'ti vuccanti, evamevaü ubhinnaü rattànaü sàrattànaü avassutànaü pariyuññhitànaü pariyàdinnacittànaü ubhinnaü sadisànaü dhammoti, taü kàraõà vuccati methunadhammo. "Sacàpi methune yutto"ti so aparena samayena buddhaü dhammaü saïghaü sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattitvà methunadhamme yutto saüyutto payutto àyutto samàyuttoti 'sacàpi methune yutto. '.

Mandova parikissatãti - kapaõo viya mando viya momåho viya kissati [PTS Page 154] [\q 154/]      parikissati parikilissati, pàõampi hanti, adinnampi àdiyati. Sandhimpi chindati, nillopampi harati, ekàgàrikampi karoti, paripanthepi tiññhati, paradàrampi gacchati, musàpi bhaõati, evampi kissati parikissati parikilissati. Tamenaü ràjàno gahetvà vividhà kammakàraõà kàrenti: kasàhipi tàëenti, vettehipi tàëenti, addhadaõóakehipi tàëenti, hatthampi chindanti, pàdampi chindanti, hatthapàdampi chindanti, kaõõampi chindanti, nàsampi chindanti, kaõõanàsampi chindanti, bilaïgathàlikampi karonti, saïkhamuõóikampi karonti, ràhumukhampi karonti, jotimàlikampi karonti, hatthapajjotikampi karonti, erakavattikampi karonti, cirakavàsikampi karonti, eõeyyakampi karonti, balisamaüsikampi karonti, kahàpaõakampi1 karonti, khàràpatacchikampi karonti, palighaparivattikampi karonti, palàlapiññhikampi karonti, tattenapi telena osi¤canti, sunakhehipi khàdàpenti, jãvantampi såle uttàsenti, asinàpi sãsaü chindanti evampi kissati parikissati parikilissati. Athavà kàmataõhàya abhibhåto pariyàdinnacitto bhoge pariyesanto nàvàya mahàsamuddaü pakkhandati: sãtassa purakkato uõhassa purakkhato óaüsamakasavàtàtapasiriüsapasamphassehi rissamàno2 khuppipàsàhi miyamàno3 tigumbaü4 gacchati, takkolaü gacchati, takkasilaü gacchati, kàlamukhaü gacchati, parammukhaü5 gacchati, vesuïgaü gacchati, veràpathaü gacchati, javaü gacchati, tàmaliü6 gacchati, vaïgaü7 gacchati, eëavaddhanaü8 gacchati, suvaõõakåñaü [PTS Page 155] [\q 155/]      gacchati, suvaõõabhåmiü gacchati, tambapaõõiü gacchati, suppàrakaü98 gacchati, bharukacchaü10 gacchati, suraññhaü11 gacchati, aïgalokaü12 gacchati, gaïgaõaü13 gacchati, paramagaïgaõaü14 gacchati, yonaü gacchati, paramayonaü gacchati, allasandaü gacchati, navakaü15 gacchati, målapadaü16 gacchati,

1. Kahàpaõikampi - sãmu11 2 pãëiyamàno - sãmu 11. Machasaü 3. Piëiyamàno - [PTS]. 4. Gumbhaü - sãmu1, gubbaü - sa 5. Maraõapàraü - sã purapuraü - machasaü.
6. Kamaliü tamasiü - sã. Tamamuniü - manupa. Tabbaliïgaü - sã 7. Vaïkaü - sã. 8. Eëabandhanaü - sã. Machasaü. Jalavanaü - sãmu. 11 9. Suppàdakaü - machasaü. Suppàraü - sã. 10. Bhàrukacchaü - sãmu. 11. Bharukaü - bhàrukacchiü - sã. 11. Suraddhaü - suraraññhaü - sã 12. Saïgalokaü - sãmu11. Bhaïgalokaü - machasaü. Aïganekaü - [PTS]. 13. Taïgaõaü - sãmu1 saïgaõaü - sãmu11. Bhaïgaõaü - machasaü 14. Padapataïgaü - sãmu. 1 Padamataïgaõaü - sã. Saramataïgaõaü - machasaü 15. Vinakaü - machasaü, vinaü - sã. 16. Målapaddaü - manupa.

[BJT Page 214] [\x 214/]

Marukantàraü gacchati, chaõõupathaü gacchati, ajapathaü gacchati, meõóapathaü gacchati, saïkupathaü gacchati, chattapathaü gacchati, vaüsapathaü gacchati; sakuõapathaü1 gacchati, måsikapathaü gacchati, darãpathaü gacchati, vettàdhàraü2 gacchati, evampi kissati, parikissati, parikilissati. Gavesanto na vindati. Alàbhamålakampi dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Evampi kissati parikissati parikilissati. Gavesanto vindati3 laddhà ca àrakkhamålakampi dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti: " kinti me bhoge neva ràjàno hareyyuü' na corà hareyyuü' na aggi daheyya' na udakaü vaheyya' na appiyà dàyàdà hareyyu"nti. Tassa evaü àrakkhato gopayato te bhogà vippalujjanti. So vippayogamålakamipi dukkhaü domanassaü pañisaüvedeti. Evampi kissati parikissati parikilissatãti - sacàpi [PTS Page 156] [\q 156/]      methune yutto mandova parikissati.

Tenàha bhagavà:

" Paõóatoti sama¤¤àto ekacariyamadhiññhito
Sacàpi methune yutto mandova parikissatã"ti.

7 - 8

Etamàdãnavaü ¤atvà muni pubbàpare idha,
Ekacariyaü daëhaü kayirà na nisevetha methunaü.

Etamàdãnavaü ¤atvà muni pubbàpare idhàti - 'eta'nti pubbe samaõabhàve yaso ca kitti ca, aparabhàge buddhaü dhammaü saïghaü sikkhaü paccakkhàya hãnàyàvattassa ayaso ca akitti ca, etaü sampattivipattiü4 ¤atvà jànitvà tulayitvà tãrayitvà vibhàvayitvà vibhåtaü katvà; munãti monaü vuccati ¤àõaü, yà pa¤¤à pajànanà - pe -

Saïgajàlamaticca so muni; idhàti imissà diññhiyà imissà khantiyà imissà ruciyà imasmiü àdàye imasmiü dhamme imasmiü vinaye imasmiü dhammavinaye imasmiü pàvacane imasmiü satthusàsane imasmiü brahmacariye imasmiü attabhàve imasmiü manussaloketi 'etamàdãnavaü ¤atvà muni pubbàpare idha. '

1. Aüsapathaü - sã - 2. Vettàcàraü - sãmu11. Machasaü. Cettàdhàraü - manupa 3. Na vindati - sãmu. 11. 4. Sampattiü vipattiü - sãmu11, sampattivipatti¤ca - manupa.

[BJT Page 216] [\x 216/]
Ekacariyaü daëhaü kayiràti - dvãhi kàraõehi ekacariyaü daëhaü kareyya: pabbajjàsaïkhàtena và gaõà (vavassaggaññhena) và. Kathaü pabbajjàsaïkhàtena ekacariyaü daëhaü kareyya? Sabbaü gharàvàsapaëibodhaü chinditvà puttadàrapaëibodhaü chinditvà ¤àtipaëibodhaü chinditvà mittàmaccapaëibodhaü chinditvà kesamassuü ohàretvà kàsàyàni vatthàni acchàdetvà agàrasmà anagàriyaü pabbajitvà aki¤canabhàvaü upagantvà eko careyya vihareyya vatteyya pàleyya [PTS Page 157] [\q 157/]      yapeyya yàpeyya. Evaü pabbajjàsaïkhàtena ekacariyaü daëhaü kareyya. Katha1 gaõàvavassaggaññhena ekacariyaü daëhaü kareyya. ? So evaü pabbajito samàno eko ara¤¤e vanapatthàni pantàni senàsanàni pañiseveyya appasaddàni appanigghosàni vijanavàtàni manussaràhaseyyakàni pañisallànasàruppàni. So eko gaccheyya. Eko tiññheyya. Eko nisãdeyya eko seyyaü kappeyya. Eko gàmaü piõóàya paviseyya. Eko pañikkameyya. Eko raho nisãdeyya. Eko caïkamaü adhiññheyya. Eko careyya vihareyya irãyeyya vatteyya pàleyya yapeyya yàpeyya. Evaü gaõà vavassaggaññhena ekacariyaü daëhaü kareyya ekacariyaü thiraü1 kareyya, viriyaü kareyya daëhasamàdàno assa, avaññhitasamàdàno assa kusalesu dhammesåti 'ekacariyaü daëhaü kayirà. '

Na nisevetha methunanti - methunadhammo nàma: yo so asaddhammo gàmadhammo vasaladhammo duññhullo odakantiko rahasso dvayaüdvayasamàpatti, [a] kiü kàraõà vuccati methunadhammo? Ubhinnaü rattànaü sàrattànaü avassutànaü pariyuññhitànaü pariyàdinnacittànaü ubhinnaü sadisànaü dhammoti, taü kàraõà vuccati methunadhammo, yathà ubho kalahakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho bhaõóanakàrakà 'methunakà' ti vuccanti, ubho bhassakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho vivàdakàrakà 'methunakà'ti vuccanti, ubho adhikaraõakàrakà 'methunakà' ti vuccanti, ubho vàdino 'methunakà'ti vuccanti, ubho sallàpakà 'methunakà'ti vuccanti, evamevaü ubhinnaü rattànaü sàrattànaü avassutànaü pariyuññhitànaü pariyàdinnacittànaü ubhinnaü sadisànaü dhammoti, taü kàraõà vuccati methunadhammo. Methunadhammaü na seveyya, na niseveyya, na saüseveyya na pañiseveyya, na careyya, na samàcareyya, na samàdàya vatteyyàti 'na nisevetha methunaü'.

Tenàha bhagavà:
"Etamàdãnavaü ¤atvà muni pubbàpare idha,
Ekacariyaü daëhaü kayirà na nisevetha methuna"nti.

7 - 9
Viveka¤¤eva 2 sikkhetha etadariyànamuttamaü3,
Tena seññho na ma¤¤etha sa ve nibbànasantike.

Viveka¤¤eva sikkhethàti - 'vivekà'ti tayo vivekà: kàyaviveko cittaviveko upadhiviveko. Katamo kàyaviveko? [PTS Page 158] [\q 158/]      idha bhikkhå vivittaü senàsanaü bhajati: ara¤¤aü rukkhamålaü pabbataü kandaraü giriguhaü susànaü vanapatthaü abbhokàsaü palàlapu¤jaü. Kàyena vivitto viharati. So eko gacchati. Eko tiññhati. Eko nisãdati eko seyyaü kappeti. Eko gàmaü piõóàya pavisati. Eko pañikkamati. Eko raho nisãdati. Eko caïkamaü adhiññhàti. Eko carati viharati irãyati vattati pàleti yapeti yàpeti. Ayaü kàyaviveko.

Katamo cittaviveko? Pañhamaü jhànaü samàpannassa nãvaraõehi cittaü vivittaü hoti. Dutiyaü jhànaü samàpannassa vitakkavicàrehi cittaü vivittaü hoti. Tatiyaü jhànaü samàpannassa pãtiyà cittaü vivittaü hoti. Catutthaü jhànaü samàpannassa sukhadukkhehi cittaü vivittaü hoti. âkàsàna¤càyatanaü samàpannassa råpasa¤¤àya pañighasa¤¤àya nànattasa¤¤àya cittaü vivittaü hoti. Vi¤¤àõa¤càyatanaü samàpannassa àkàsàna¤càyatanasa¤¤àya cittaü vivittaü hoti. âki¤ca¤¤àyatanaü samàpannassa vi¤¤àõa¤càyatanasa¤¤àya cittaü vivittaü hoti. Nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samàpannassa àki¤ca¤¤àyatanasa¤¤àya cittaü vivittaü hoti. Sotàpannassa sakkàyadiññhiyà vicikicchàya sãlabbataparàmàsà diññhànusayà vicikicchànusayà tadekaññhehi ca kilesehi cittaü vivittaü hoti. Sakadàgàmissa oëàrikà kàmaràgasa¤¤ojanà pañighasa¤¤ojanà oëàrikà kàmaràgànusayà pañighànusayà tadekaññhehi ca kilesehi cittaü vivittaü hoti. Anàgàmissa anusahagatà kàmaràgànusayà pañighànusayà tadekaññhehi ca kilesehi cittaü vivittaü hoti. Arahato råparàgà aråparàgà mànà uddhaccà avijjàya mànànusayà bhavaràgànusayà avijjànusayà tadekaññhehi ca kilesehi bahiddhà ca sabbanimittehi cittaü vivittaü hoti. Ayaü cittaviveko.

Katamo upadhiviveko? Upadhi vuccanti kilesà ca khandhà ca abhisaïkhàrà ca. Upadhiviveko vuccati amataü nibbànaü, yo so sabbasaïkhàrasamatho sabbåpadhipañinissaggo taõhakkhayo viràgo nirodho nibbànaü. Ayaü upadhiviveko.
Kàyaviveko ca vavakaññhakàyànaü1 nekkhammàbhiratànaü. Cittaviveko ca parisuddhacittànaü paramavodànappattànaü. Upadhiviveko ca nirupadhãnaü puggalànaü visaïkhàragatànaü.

"Sikkhà"ti. Tisso sikkhà: adhisãlasikkhà, adhicittasikkhà, adhipa¤¤àsikkhà katamà adhisãlasikkhà? Idha bhikkhu sãlavà hoti pàtimokkhasaüvarasaüvuto viharati àcàragocarasampanno aõumattesu vajjesu bhayadassàvã samàdàya sikkhati sikkhàpadesu. Khuddako sãlakkhandho mahanto sãlakkhandho, sãlaü patiññhà àdi caraõaü saüyamo saüvaro mokkhaü kusalànaü dhammànaü samàpattiyà. Ayaü adhisãlasikkhà.

Katamà adhicittasikkhà? Idha bhikkhu vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamajjhànaü upasampajja viharati. Vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyajjhànaü upasampajja viharati. Pãtiyà ca viràgà upekkhako ca viharati sato ca sampajàno sukhaü ca kàyena pañisaüvedeti, yaü taü ariyà àcikkhanti ' upekkhako satimà sukhavihàrã'ti taü tatiyajjhànaü1 upasampajja viharati. Sukhassa ca pahàõà dukkhassa ca pahàõà pubbeva somanassadomanassànaü atthaïgamà adukkhaü asukhaü2 upekkhàsatipàrisuddhiü catutthajjhànaü upasampajja viharati. Ayaü adhicittasikkhà.

Katamà adhipa¤¤àsikkhà? Idha bhikkhu pa¤¤avà hoti udayatthagàminiyà pa¤¤àya samannàgato ariyàya nibbedhikàya sammàdukkhakkhayagàminiyà. So idaü dukkhanti yathàbhåtaü pajànàti, ayaü dukkhasamudayoti yathàbhåtaü pajànàti, ayaü dukkhanirodho'ti yathàbhåtaü pajànàti, ayaü dukkhanirodhagàminãpañipadà'ti yathàbhåtaü pajànàti. Ime àsavà'ti yathàbhåtaü pajànàti, ayaü àsavasamudayo'ti yathàbhåtaü pajànàti, ayaü àsavanirodho'ti yathàbhåtaü pajànàti, ayaü àsavanirodhagàminãpañipadà'ti yathàbhåtaü pajànàti. Ayaü adhipa¤¤àsikkhà. Viveka¤¤eva sikkhethàti - viveka¤¤eva sikkheyya àcareyya samàcareyya samàdàya vatteyyàti 'viveka¤¤eva sikkhetha. '

1. Daëhaü - sãmu11. 2. Vivekaü yeva - su. 3. Etamariyànamuttamaü - sa 4. Vivekaññhakàyànaü - sãmu. 11. Machasaü.

[BJT Page 218] [\x 218/]
Etadariyànamuttamanti - ariyà vuccanti buddhà ca buddhasàvakà ca paccekabuddhà ca. Ariyànaü etaü aggaü seññhaü viseññhaü pàmokkhaü uttamaü pavaraü yadidaü vivekacariyàti 'etadariyànamuttamaü. '

Tena seññho na ma¤¤ethàti - tàya vivekacariyàya unnatiü na kareyya, unnamaü na kareyya, mànaü na kareyya, thàmaü na kareyya, thambhaü na kareyya, na tena mànaü janeyya, na tena thaddho assa patthaddho paggahitasiroti 'tena seññho na ma¤¤etha. '

Sa ve nibbànasantiketi - so nibbànassa santike sàmantà àsanne avidåre upakaññheti - sa ve nibbànasantike.

Tenàha bhagavà:

"Viveka¤¤eva1 sikkhetha etadariyànamuttamaü2,
Tena seññho na ma¤¤etha sa ve nibbànasantike"ti.

7 - 10
Rittassa munino carato kàmesu anapekkhino,
Oghatiõõassa pihayanti kàmesu gathità3 pajà.

Rittassa munino caratoti - 'rittassà'ti rittassa vivittassa pavivittassa [PTS Page 159] [\q 159/]      kàyaduccaritena rittassa vivittassa pavivittassa, vacãduccaritena rittassa vivittassa pavivittassa, manoduccaritena rittassa vivittassa pavivittassa, ràgena dosena mohena kodhena upanàhena makkhena paëàsena issàya macchariyena màyàya sàñheyyena thambhena sàrambhena mànena atimànena madena pamàdena sabbakilesehi sabbaduccaritehi sabbadarathehi sabbapariëàhehi sabbasantàpehi sabbàkusalàbhisaïkhàrehi4 rittassa vivittassa pavivittassa, muninoti monaü vuccati ¤àõaü - pe -
Saïgajàlamaticca so muni, caratoti carato viharato irãyato vattato pàlayato yapato yàpayatoti 'rittassa munino carato. '

Kàmesu anapekkhinoti - 'kàmà'ti uddànato dve kàmà: vatthukàmà ca kilesakàmà ca. Katame vatthukàmà? Manàpikà råpà manàpikà saddà manàpikà gandhà manàpikà rasà manàpikà phoññhabbà, attharaõà pàpuraõà, dàsidàsà ajeëakà kukkuñasåkarà hatthigavàssavaëavà, khettaü vatthu hira¤¤aü suvaõõaü gàmanigamaràjadhàniyo raññhaü ca janapado ca koso ca koññhàgàraü ca, yaü ki¤ci rajanãyaü vatthu vatthukàmà.

Api ca, atãtà kàmà, anàgatà kàmà, paccuppannà kàmà, ajjhattà kàmà, bahiddhà kàmà, ajjhattabahiddhà kàmà, hãnà kàmà, majjhimà kàmà, paõãtà kàmà, àpàyikà kàmà, mànusikà kàmà, dibbà kàmà, paccupaññhità kàmà, nimmità kàmà, paranimmità kàmà, animmità kàmà, pariggahità kàmà, apariggahità kàmà, mamàyità kàmà, amamàyità kàmà, sabbe'pi kàmàvacarà dhammà, sabbe'pi råpàvacarà dhammà, sabbe'pi aråpàvacarà dhammà, taõhàvatthukà taõhàrammaõà kamanãyaññhena5 rajanãyaññhena madanãyaññhena kàmà. Ime vuccanti vatthukàmà.

Katame kilesakàmà? Chando kàmo ràgo kàmo chandaràgo kàmo, saïkappo kàmo ràgà kàmo saïkapparàgo kàmo, yo kàmesu kàmachando kàmaràgo kàmanandi kàmataõhà kàmasineho kàmapariëàho kàmamucchà kàmajjhosànaü kàmogho kàmayogo kàmåpàdànaü kàmacchandanãvaraõaü -

1. " Addasaü kàma te målaü saükappà kàma jàyasi,
Na taü saükappayissàmi evaü kàma na hehisã" [a] ti.

Ime vuccanti kilesakàmà.

Vatthukàme parijànitvà kilesakàme pahàya pajahitvà vinodetvà byantãkaritvà anabhàvaü gametvà kàmesu anapekkhamàno cattakàmo vantakàmo muttakàmo pahãnakàmo pañinissaññhakàmo vãtaràgo cattaràgo vantaràgo muttaràgo pahãnaràgo pañinissaññharàgo nicchàto nibbuto sãtãbhåto sukhapañisaüvedã brahmabhåtena attanà viharatãti 'kàmesu anapekkhino. '

1. Vivekaü yeva - su 2 etamariyànamuttamaü - sa 3. Gadhità - manupa. Machasaü [PTS] 4. Sabbakusalàbhisaïkhàrehi - sãmu11.

[BJT Page 220] [\x 220/]

Oghatiõõassa pihayanti kàmesu gathità1 pajàti - " pajà"ti sattàdhivacanaü, pajà kàmesu rattà giddhà gathità mucchità ajjhopannà laggà laggità paëibuddhà; te kàmoghatiõõassa bhavoghatiõõassa diññhoghatiõõassa avijjoghatiõõassa sabbasaüsàrapathaü2 tiõõassa uttiõõassa nittiõõassa atikkantassa samatikkantassa vãtivattassa pàraü gatassa pàraü pattassa antaü [PTS Page 160] [\q 160/]      gatassa antaü pattassa koñiü gatassa koñiü gatassa koñiü pattassa pariyantaü gatassa pariyantaü pattassa vosànaü gatassa vosànaü pattassa tàõaü gatassa tàõaü pattassa lenaü gatassa lenaü pattassa saraõaü gatassa saraõaü pattassa abhayaü gatassa abhayaü pattassa accutaü gatassa accutaü pattassa amataü gatassa amataü pattassa nibbànaü gatassa nibbànaü pattassa icchanti sàdiyanti patthayanti pihayanti abhijappanti. Yathà nàma iõàyikà ànaõayaü patthenti pihayanti, yathà àbàdhikà àrogyaü
Patthenti pihayanti, yathà bandhanabaddhà bandhanamokkhaü patthenti pihayanti, yathà dàsà bhujissaü patthenti pihayanti, yathà kantàraddhànapakkhannà3 khemantabhåmiü patthenti pihayanti, evamevaü pajà kàmesu rattà giddhà gathità mucchità ajjhopannà laggà laggità paëibuddhà. Te kàmoghatiõõassa bhavoghatiõõassa te kàmoghatiõõassa bhavoghatiõõassa diññhoghatiõõassa avijjoghatiõõassa sabbasaüsàrapathaü2 tiõõassa uttiõõassa nittiõõassa atikkantassa samatikkantassa vãtivattassa pàraü gatassa pàraü pattassa antaü gatassa antaü pattassa koñiü gatassa koñiü gatassa koñiü pattassa pariyantaü gatassa pariyantaü pattassa vosànaü gatassa vosànaü pattassa tàõaü gatassa tàõaü pattassa lenaü gatassa lenaü pattassa saraõaü gatassa saraõaü pattassa abhayaü gatassa abhayaü pattassa accutaü gatassa accutaü pattassa amataü gatassa amataü pattassa nibbànaü gatassa nibbànaü pattassa icchanti sàdiyanti patthayanti pihayanti abhijappantãti. 'Oghatiõõassa pihayanti kàmesu gathità1 pajà. '

Tenàha bhagavà:

"Rittassa munino carato kàmesu anapekkhino,
Oghatiõõassa pihayanti kàmesu gathità pajà"ti.