Atha màgandiyasuttaniddeso vuccate:

9 - 1
Disvàna  taõhaü aratiü raga¤ca1
Nàhosi chando api methunasmiü,
Kimevidaü muttakarãsapuõõaü?
Pàdàpi naü samphusituü na icche.

Disvàna taõhaü aratiü raga¤ca nàhosi chando api methunasminti taõha¤ca arati¤ca raga¤ca2 màradhãtaro disvà passitvà methunadhamme chando và ràgo và pemaü và nàhosãti disvàna taõhaü aratiü raga¤ca nàhosi chando api methunasmiü.

Kimevidaü muttakarãsapuõõaü pàdàpi naü samphusituü na iccheti kimevidaü sarãraü muttapuõõaü karãsapuõõaü semhapuõõaü rudhirapuõõaü aññhisaïghàtaü3 nahàrusambandhaü rudhiramaüsàvalepanaü cammàvanaddhaü4 chaviyà pañicchannaü chiddàvachiddaü uggharantaü paggharantaü5 kimisaïghanisevitaü nànàkalimalaparipåraü pàdena akkamituü na iccheyyaü, 6 kuto pana saüvàso và samàgamo vàti - kimevidaü muttakarãsapuõõaü [PTS Page 182] [\q 182/]      pàdàpi naü samphusituü na icche.

Tenàha bhagavà:
" Disvàna taõhaü aratiü raga¤ca
Nàhosi chando api methunasmiü,
Kimevidaü muttakarãsapuõõaü
Pàdàpi naü samphusituü na icche"ti.

1. Arati¤ca ràgaü - [PTS] 2. Ràga¤ca - [PTS] 3. Aññhisaüghàñaü - sa. 4. Cammavinaddhaü - sa. 5. Uggharaü paggharaü - sa. 6. Iccheyya - sãmu. 11. Machasaü.

[BJT Page 250] [\x 250/]

9 - 2
Etàdisaü ve ratanaü na icchasi
Nàriü narindehi bahåhi patthitaü,
Diññhiggataü sãlavatànujãvitaü
Bhavåpapatti¤ca vadesi kãdisaü.

Anacchariyamevetaü manusso yaü dibbe kàme patthayanto mànusake kàme na iccheyya, mànusake và kàme patthayanto dibbe kàme na iccheyya, yaü tvaü ubhopi na icchasi1 na sàdiyasi na patthesi na pihesi nàbhijappasi, kiü te dassanaü? Katamàya tvaü diññhiyà samannàgato'ti pucchati.

"Etàdisaü ve ratanaü na icchasi
Nàriü narindehi bahuhi patthitaü,
Diññhiggataü sãlavatànujãvitaü
Bhavåpapatti¤ca vadesi kãdisa"nti.

9 - 3
Idaü vadàmãti na tassa hoti (màgandiyà'ti bhagavà)
Dhammesu2 niccheyya samuggahãtaü,
Passa¤ca diññhãsu anuggahàya
Ajjhattasantiü pacinaü adassaü.

Idaü vadàmãti na tassa hoti - 'idaü vadàmi 'ti idaü vadàmi. Etaü vadàmi. Ettakaü vadàmi. Ettàvatà vadàmi. Idaü diññhigataü vadàmi. 'Sassato loko'ti và - pe -

'Neva hoti na na hoti tathàgato parammaraõà'ti cà; na tassa hotãti - na mayhaü hoti ettàvatà vadàmãti tassa hotãti 'idaü vadàmãti na tassa hoti. ' Màgandiyà [PTS Page 183] [\q 183/]      ti bhagavà taü bràhmaõaü nàmena àlapati; bhagavàti gàravàdhivacanaü - pe -
Sacchikà pa¤¤atti yadidaü bhagavàti 'màgandiyàti bhagavà. '

Dhammesu niccheyya samuggahãtanti - 'dhammeså'ti dvàsaññhidiññhigatesu; niccheyyàti nicchinitvà vinicchinitvà vicinitvà pavicinitvà tulayitvà tãrayitvà vibhàvayitvà vibhåtaü katvà odhiggàho bilaggàho varaggàho koññhàsaggàho uccayaggàho samuccayaggàho idaü saccaü tacchaü tathaü bhåtaü yàthàvaü3 aviparãtanti gahitaü paràmaññhaü abhiniviññhaü ajjhositaü adhimuttaü natthi na saüvijjati nåpalabbhati pahãnaü samucchinnaü våpasantaü pañippassaddhaü abhabbuppattikaü ¤àõagginà daóóhanti ' dhammesu niccheyya samuggahãtaü. '

1. Icchati - mu. 11 2. Na ca dhammesu - mu 11. Machasaü. 3. Yathàvaü - sãmu 11.

[BJT Page 252] [\x 252/]

Passa¤ca diññhãsu anuggahàyàti - 'diññhãsu àdãnavaü passanto diññhiyo na gaõhàmi na paràmasàmi nàbhinivisàmi; athavà 'na gaõhitabbà na paràmasitabbà nàbhinivisitabbàti evampi - 'passa¤ca diññhãsu anuggahàya, athavà, 'sassato loko, idameva saccaü , moghama¤¤a'nti diññhigatametaü diññhigahanaü diññhikantàro diññhivisåkàyikaü diññhivipphanditaü diññhisaüyojanaü sadukkhaü savighàtaü saupàyàsaü sapariëàhaü na nibbidàya na viràgàya na nirodhàya na upasamàya na abhi¤¤àya na sambodhàya na nibbànàya saüvattatãti diññhãsu àdãnavaü passanto diññhiyo na gaõhàmi na paràmasàmi nàbhinivisàmi; athavà, na gaõhitabbà na paràmasitabbà nàbhinivisitabbàti evampi - 'passa¤ca diññhãsu anuggahàya'. Athavà, 'asassato [PTS Page 184] [\q 184/]      loko, antavà loko, anantavà loko, taü jãvaü taü sarãraü, a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü, hoti tathàgato parammaraõà, na hoti tathàgato parammaraõà, hoti ca na ca hoti tathàgato parammaraõà, neva hoti na na hoti tathàgato parammaraõà, idameva saccaü, moghama¤¤a'nti diññhigatametaü diññhigahanaü diññhikantàro diññhivisåkàyikaü diññhivipphanditaü diññhisa¤¤ojanaü sadukkhaü savighàtaü saupàyàsaü sapariëàhaü na nibbidàya na viràgàya na nirodhàya na upasamàya na abhi¤¤àya na sambodhàya na nibbànàya saüvattatãti diññhãsu àdãnavaü passanto diññhiyo na gaõhàmi, na paràmasàmi, nàbhinivisàmi; athavà, na gaõhitabbà na paràmasitabbà nàbhinivisitabbàti evampi - 'passa¤ca diññhãsu anuggahàya. ' Athavà, imà diññhiyo evaü gahità evaü paràmaññhà evaügatikà bhavissanti evaü abhisamparàyàti diññhãsu àdãnavaü passanto diññhiyo na gaõhàmi, na paràmasàmi, nàbhinivisàmi; athavà, na gaõhitabbà na paràmasitabbà nàbhinivisitabbàti evampi 'passa¤ca diññhãsu anuggahàya. ' Athavà, imà diññhiyo nirayasaüvattanikà tiracchànayonisaüvattanikà pettivisayasaüvattanikàti diññhãsu àdãnavaü passa¤ca diññhãsu anuggahàya. ' Athavà, imà diññhiyo nirayasaüvattanikà tiracchànayonisaüvattanikà pettivisayasaüvattanikàti diññhãsu àdãnavaü passanto diññhiyo na gaõhàmi, na paràmasàmi, nàbhinivisàmi; nàbhinivisàmi; athavà, na gaõhitabbà na paràmasitabbà nàbhinivisitabbàti evampi - 'passa¤ca diññhãsu anuggahàya. ' Athavà, imà diññhiyo niccà saïkhatà pañiccasamuppannà khayadhammà vayadhammà viràgadhammà nirodhadhammàti diññhãsu àdãnavaü passanto diññhiyo na gaõhàmi, na paràmasàmi, nàbhinivisàmi. Athavà, na gaõhitabbà na paràmasitabbà nàbhinivisitabbàti evampi 'passa¤ca diññhãsu anuggahàya. '

[BJT Page 254] [\x 254/]
Ajjhattasantiü [PTS Page 185] [\q 185/]      pacinaü adassanti - 'ajjhattasanti'nti ajjhattaü ràgassa santiü dosassa santiü mohassa santiü kodhassa - upanàhassa makkhassa sàrambhassa mànassa - atimànassa - madassa - pamàdassa sabbakilesànaü - sabbàkusalàbhisaïkhàrànaü santiü upasantiü våpasantiü nibbutiü pañippassaddhiü; pacinanti - pacinanto vicinanto pavicinanto tulayanto tãrayanto vibhàvayanto vibhåtaü karonto; 'sabbe saïkhàrà aniccà'ti pacinanto vicinanto pavicinanto tulayanto tãrayanto vibhàvayanto vibhåtaü karonto; 'sabbe saïkhàrà dukkhà'ti pacinanto vicinanto pavicinanto tulayanto tãrayanto vibhàvayanto vibhåtaü karonto; 'sabbe dhammà anattà'ti pacinanto vicinanto pavicinanto tulayanto tãrayanto vibhàvayanto vibhåtaü karonto; 'yaü ki¤ci samudayadhammaü sabbantaü nirodhadhamma'nti pacinanto vicinanto pavicinanto tulayanto tãrayanto vibhàvayanto vibhåtaü karonto; adassanti adassaü1 adakkhi apassiü pañivijjhunti 'ajjhattasantiü pacinaü adassaü. '

Tenàha bhagavà:
" Idaü vadàmãti na tassa hoti ( 'màgandiyà'ti bhagavà)
Dhammesu niccheyya samuggahãtaü,
Passa¤ca diññhãsu anuggahàya
Ajjhattasantiü pacinaü adassa"nti.

9 - 4
Vinicchayà yàni pakappitàni(iti màgandiyo)
Te ve muni bråsi anuggahàya,
Ajjhattasantãti yametamatthaü
Kathannu dhãrehi paveditaü taü. 2

Vinicchayà [PTS Page 186] [\q 186/]      yàni pakappitànãti - 'vinicchayà' vuccanti dvàsaññhidiññhigatàni; pakappitànãti - kappità pakappità abhisaïkhatà saõñhapitàtipi pakappitàni; athavà, aniccà saïkhatà pañiccasamuppannà khayadhammà vayadhammà viràgadhammà nirodhadhammà vipariõàmadhammàtipi pakappitànãti vinicchayà yàni pakappitàni; iti màgandiyoti - 'itã'ti padasandhi padasaüsaggo padapàripåri akkharasamavàyo bya¤janasiliññhatà padànupubbatà nàmetaü 'itã'ti; màgandiyoti - tassa bràhmaõassa nàmaü saïkhà sama¤¤à pa¤¤atti vohàroti 'iti màgandiyo. 3

Te ve muni bråsi anuggahàya ajjhattasantãti yametamatthanti 'te ve' ti dvàsaññhidiññhigatàni; munãti - monaü vuccati ¤àõaü - pe -
Saïgajàlamaticca so munãti; anuggahàyàti - diññhãsu àdãnavaü passanto diññhiyo na gaõhàmi na paràmasàmi nàbhinivisàmãti ca bhaõasi ajjhattasantãti ca bhaõasi; yametamatthanti - yaü paramatthanti - 'te ce muni bråsi anuggahàya ajjhattasantãti yametamatthaü. '

1. Addasaü - sa. 2. Paveditanti - manupa. 3. Màgandiyoti - sãmu 11

[BJT Page 256] [\x 256/]

Kathannu dhãrehi paveditaü tanti - 'kathannå'ti padaü saüsayapucchà vimatipucchà dveëhakapucchà anekaüsapucchà, evannu kho na nu kho kinnukho kathannu khoti kathannu; dhãrehãti - dhãrehi paõóitehi pa¤¤àvantehi buddhimantehi ¤àõãhi vibhàvãhi medhàvãhi; paveditanti veditaü paveditaü àcikkhitaü desitaü pa¤¤àpitaü paññhapitaü vibhattaü [PTS Page 187] [\q 187/]      uttànãkataü pakàsitanti 'kathannu dhãrehi paveditaü taü'.

Tenàha so bràhmaõo:

"Vinicchayà yàni pakappitàni (iti màgandiyo)
Te ve muni bråsi anuggahàya,
Ajjhattasantãti yametamatthaü
Kathannu dhãrehi paveditaü ta"nti.

9 - 5
Na diññhiyà na sutiyà na ¤àõena ('màgandiyà'ti bhagavà)
Sãlabbatenàpi na suddhimàha,
Adiññhiyà assutiyà a¤àõà1
Asãlatà abbatà nopi tena.
Ete ca nissajja anuggahàya
Santo anissàya bhavaü na jappe.

Na diññhiyà na sutiyà na ¤àõenàti - diññhiyàpi2 suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü nàha, na kathemi3 na bhaõàmu4 na dãpayàmi; na voharàmi sutiyàpi suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü nàha, na kathemi5, na bhaõàmi, 6 na dãpayàmi 7 na voharàmi diññhiyà sutiyàpi8 suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü nàha. Na kathemi, na bhaõàmi, dãpayàmi, na voharàmi; ¤àõenapi suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü nàha, na kathemi, na bhaõàmi na dãpayàmi, na voharàmãti - na diññhiyà na sutiyà na ¤àõena. Màgandiyàti bhagavàti - ' màgandiyà'ti bhagavà taü bràhmaõaü nàmena àlapati; bhagavàti - gàravàdhivacanaü - bhagavà sacchikà pa¤¤atti' yadidaü ' bhagavà'ti - 'màgandiyàti bhagavà. '

Sãlabbatenàti [PTS Page 188] [\q 188/]      na suddhimàhàti - sãlenapi suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü nàha, na kathemi, na bhaõàmi, na dãpayàmi, na voharàmi; vatenapi suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü nàha, na kathemi, na bhaõàmi, na dãpayàmi, na voharàmãti; sãlabbatenàpi suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü nàha, na kathemi, na bhaõàmi, na dãpayàmi, na voharàmãti 'sãlabbatenàpi na suddhimàha. '

1. Asutiyà a¤¤àõà - sa. Manupa. 2. Duññhena - sãmu11. Duññhenàpi - machasaü. [PTS]
3. Kathesi - sabbattha. 4. Bhaõasi - sabbattha. 5. Kathesi - sãmu11[PTS]. 6. Bhaõasi - sãmu. 11 7. Dãpayasi. Sãmu11 8. Sutenapi - sabbattha.

[BJT Page 258] [\x 258/]
Adiññhiyà assutiyà a¤àõà asãlatà abbatà nopi tenàti - diññhipi1 icchitabbà dasavatthukà sammànaü phalaü vipàko, atthi ayaü loko, atthi paro loko, atthi màtà, atthi pità, atthi sattà opapàtikà, atthi loke samaõabràhmaõà sammaggatà sammàpañipannà ye ima¤ca lokaü para¤ca lokaü sayaü abhi¤¤à sacchikatvà pavedentãti. Savaõampi icchitabbaü paratoghoso: suttaü geyyaü veyyàkaraõaü gàthà udànaü itivuttakaü jàtakaü abbhutadhammaü vedallaü. ¥àõampi icchitabbaü: kammassakataü ¤àõaü saccànulomikaü ¤àõaü, abhi¤¤à¤¤àõaü samàpattiyà ¤àõaü. Sãlampi icchitabbaü: pàtimokkhasaüvaro. Vatampi icchitabbaü aññha dhutaïgaü sapadànacàrikaïgaü khalupacchàbhattikaïgaü nesajjikaïgaü tecãvarikaïgaü sapadànacàrikaïgaü khalupacchàbhattikaïgaü nesajjikaïgaü yathàsanthatikaïganti adiññhiyà assutiyà a¤àõà asãlatà abbatà. Nopi tenàti nàpi sammàdiññhimattena [PTS Page 189] [\q 189/]      nàpi savaõamattena nàpi ¤àõamattena nàpi sãlamattena nàpi vatamattena ajjhattasantiü patto hoti. Napi vinà etehi dhammehi ajjhattasantiü pàpuõituü adhigantuü phusituü2 sacchikàtunti 'adiññhiyà assutiyà a¤àõà asãlatà abbatà nopi tena. '

Ete ca nissajja anuggahàyàti - 'ete'ti kaõhapakkhikànaü dhammànaü samugghàtato pahànaü icchitabbaü, tedhàtukesu kusalesu dhammesu atammayatà3 icchitabbà, yato kaõhapakkhiyà dhammà samugghàtappahànena pahãnà honti ucchinnamålà tàlàvatthukatà4 anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammà, tedhàtukesu ca kusalesu dhammesu atammayatà hoti. Ettàvatàpi na gaõhàti, na paràmasati, nàbhinivisati. Athavà, na gaõhitabbà na paràmasitabbà nàbhinivisitabbàti evampi 'ete ca nissajja anuggahàya. ' Yato taõhà ca diññhi ca màno ca pahãnà honti ucchinnamålà tàlàvatthukatà4 anabhàvakatà àyatiüanuppàdadhammà5, ettàvatàpi na gaõhàti na paràmasati nàbhinivisatãti evampi - 'ete ca nissajja anuggahàya. ' Yato pu¤¤àbhisaïkhàro ca apu¤¤àbhisaïkhàro ca àne¤jàbhisaïkhàro ca pahãnà honti ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammà, ettàvatàpi na gaõhàti na paràmasati nàbhinivisatãti evampi - ' ete ca nissajja anuggahàya. '
1. Diññhi - sãmu11. 2. Phassituü - machasaü. 3. Akammayatà - sãmu 11 4. Tàlavatthukatà - sa 5. Anuppàdadhammàti - sãmu 11 machasaü.

[BJT Page - 26 [\x   26/]     0]

Santo anissàya bhavaü na jappeti - ' santo'ti ràgassa samitattà santo, dosassa samitattà santo, mohassa samitattà santo, [PTS Page 190] [\q 190/]      kodhassa - upanàhassa makkhassa - paëàsassa - issàya macchariyassa màyàya - sàñheyyassa thambhassa - sàrambhassa - mànassa - atimànassa madassa - pamàdassa - sabbakilesànaü - sabbaduccaritànaü - sabbadarathànaü sabbapariëàhànaü sabbasantàpànaü - sabbàkusalàbhisaïkhàrànaü santattà samitattà våpasamitattà vijjhàtattà nibbuto pañippassaddhoti 'santo'.
Anissàyàti - dve nissayà: taõhànissayo ca diññhinissayo ca.

Katamo taõhànissayo? Yàvatà taõhàsaïkhàtena sãmakataü mariyàdãkataü odhikataü pariyantakataü pariggahitaü mamàyitaü: 'idaü mama, etaü mama, ettakaü mama, ettàvatà mama, mama råpà saddà gandhà rasà phoññhabbà attharaõà pàpuraõà dàsidàsà ajeëakà kukkuñasåkarà hatthigavàssavaëavà khettaü vatthuü hira¤¤aü suvaõõaü gàmanigamaràjadhàniyo raññhaü janapado ca koso ca koññhàgàra¤ca - kevalampi mahàpañhaviü taõhàvasena mamàyati, yàvatà aññhasatataõhàvicaritaü, ayaü taõhànissayo.

Katamo diññhinissayo? Vãsativatthukà sakkàyadiññhi, dasavatthukà micchàdiññhi, dasavatthukà antaggàhikà diññhi; yà evaråpà diññhi diññhigataü diññhigahanaü diññhikantàro diññhivisåkàyikaü diññhivipphanditaü diññhisa¤¤ojanaü gàho pañiggàho abhiniveso paràmàso kummaggo micchàpatho micchattaü titthàyatanaü vipariyesagàho viparãtagàho vipallàsagàho micchàgàho ayàthàvatasmiü3 yàthàvatanti gàho, yàvatà dvàsaññhidiññhigatàni, ayaü diññhinissayo. Taõhànissayaü pahàya diññhinissayaü pañinissajitvà cakkhuü anissàya sotaü anissàya ghànaü anissàya jivhaü anissàya kàyaü anissàya manaü nissàya råpe sadde gandhe rase phoññhabbe dhamme tulaü gaõaü àvàsaü làbhaü yasaü pasaüsaü sukhaü cãvaraü piõóapàtaü senàsanaü gilànapaccayabhesajjaparikkhàraü kàmadhàtuü råpadhàtuü aråpadhàtuü kàmabhavaü råpabhavaü aråpabhavaü sa¤¤àbhavaü asa¤¤àbhavaü nevasa¤¤ànàsa¤¤àbhavaü ekavokàrabhavaü catuvokàrabhavaü pa¤cavokàrabhavaü atãtaü anàgataü paccuppannaü diññhasutamutavi¤¤àtabbe dhamme anissàya agaõhitvà aparàmasitvà anabhinivisitvàti - ' santo anissàya. ' Bhavaü na jappeti - kàmabhavaü na jappeyya, råpabhavaü na jappeyya, aråpabhavaü na jappeyya, nappajappeyya, na abhijappeyyàti 'santo anissàya bhavaü na jappe. '
Tenàha bhagavà:

Na diññhiyà na sutiyà na ¤àõena ('màgandiyà'ti bhagavà)
Sãlabbatenàpi na suddhimàha,
Adiññhiyà assutiyà a¤àõà1
Asãlatà abbatà nopi tena.
Ete ca nissajja anuggahàya
Santo anissàya bhavaü na jappe.

9 - 6
No [PTS Page 191] [\q 191/]      ce kira diññhiyà na sutiyà na ¤àõena ( iti màgandiyo)
Sãlabbatenàpi na suddhimàha,
Adiññhiyà assutiyà a¤àõà
Asãlatà abbatà nopi tena.
Ma¤¤àmahaü momåhameva dhammaü
Diññhiyà eke paccenti suddhiü.

1. Vihatattà - må 11. 2. Na ssutiyà - sãmu 1 sãmu 11.
[BJT Page 262] [\x 262/]
No ce kira diññhiyà na sutiyà na ¤àõenàti - diññhiyàpi suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü 'nàha, na kathesi, na bhaõasi, na dãpayasi. Na voharasi. Sutenapi suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü - diññhasutenapi suddhiü visuddhi parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü - ¤àõenapi suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü 'nàha na kathesi na bhaõasi na dãpayasi na voharasãti 'no ce kira diññhiyà na sutiyà na ¤àõena. ' Iti màgandiyoti 'itã'ti padasandhi padasaüsaggo padapàripåri akkharasamavàyo bya¤janasiliññhatà padànupubbatà nàmetaü 'itã'ti ; màgandiyoti tassa bràhmaõassa nàmaü saïkhà sama¤¤à pa¤¤atti vohàroti 'iti màgandiyo.

Sãlabbatenàpi na suddhimàhàti - sãlenapi suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimutti parimuttiü nàha, na kathemi na bhaõàmi na dãpayàmi; na voharàmi sutiyàpi suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü nàha, na kathemi, na bhaõàmi, na dãpayàmi na voharàmi diññhiyà sutiyàpi suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü nàha. Na kathemi, na bhaõàmi, na dãpayàmi, na voharàmi; ¤àõenapi suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü nàha, na kathesi, na bhaõasi na dãpayasi, na voharasãti - 'sãlabbatenàpi na suddhimàha. '

Adiññhiyà [PTS Page 192] [\q 192/]      assutiyà a¤àõà asãlatà abbatà nopi tenàti diññhipi icchitabbàti evaü bhaõasi; savaõampi icchitabbanti evaü bhaõasi; ¤àõampi icchitabbanti evaü bhaõasi; sãlampi icchitabbanti evaü bhaõasi; vatampi icchitabbanti evaü bhaõasi. Na sakkosi ekaüsena anujànituü na sakkosi ekaüsena pañikkhipitunti ' adiññhiyà assutiyà a¤àõà asãlatà abbatà nopi tena. '

Ma¤¤àmahaü momåhameva dhammanti - momåhadhammo ayaü tuyhaü bàladhammo måëhadhammo a¤¤aõadhammo amaràvikkhepadhammoti evaü ma¤¤àmi evaü jànàmi evaü àjànàmi evaü vijànàmi evaü pañivijànàmi evaü pañivijjhàmãti ' ma¤¤àmahaü momåhameva dhammaü. ' Diññhiyà eke paccenti suddhinti - diññhiyà eke samaõabràhmaõà suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü paccenti: " sassato loko, idameva saccaü, moghama¤¤a"nti diññhiyà eke samaõabràhmaõà suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü paccenti. " Asassato loko, idameva saccaü, moghama¤¤a'nti diññhigatametaü diññhigahanaü diññhikantàro diññhivisåkàyikaü diññhivipphanditaü diññhisaüyojanaü sadukkhaü savighàtaü saupàyàsaü sapariëàhaü na nibbidàya na viràgàya na nirodhàya na upasamàya na abhi¤¤àya na sambodhàya na nibbànàya saüvattatãti diññhãsu àdãnavaü passanto diññhiyo na gaõhàmi na paràmasàmi nàbhinivisàmi; athavà, na gaõhitabbà na paràmasitabbà nàbhinivisitabbàti evampi - ' passa¤ca diññhãsu anuggahàya. ' Athavà, ' asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taü jãvaü taü sarãraü, a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü, hoti ca na ca hoti tathàgato parammaraõà, neva hoti na na hoti tathàgato parammaraõà, idameva saccaü moghama¤¤a"nti diññhiyà eke samaõabràhmaõà suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü paccentãti ' diññhiyà eke paccenti suddhiü. '
Tenàha so bràhmaõo:
" No ce kira diññhiyà na sutiyà na ¤àõena (iti màgandiyo)
Sãlabbatenàpi na suddhimàha,
Adiññhiyà assutiyà a¤àõà
Asãlatà abbatà nopi tena.
Ma¤¤àmahaü momåhameva dhammaü
Diññhiyà eke paccenti suddhi"nti.

1. Vattenapi - [PTS]

[BJT Page 264] [\x 264/]
9 - 7
Diññhi¤ca1 [PTS Page 193] [\q 193/]      nissàya anupucchamàno ( màgandiyà'ti bhagavà)
Samuggahãtesu pamohamàgato2,
Ito ca nàddakkhi aõumpi sa¤¤aü
Tasmà tuvaü momuhato dahàsi.

Diññhi¤ca1 nissàya anupucchamànoti - màgandiyo bràhmaõo diññhiü nissàya diññhiü pucchati, lagganaü nissàya lagganaü pucchati, bandhanaü nissàya bandhanaü pucchati, paëibodhaü nissàya paëibodhaü pucchati; anupucchamànoti punappunaü pucchatãti - 'diññhi¤ca nissàya anupucchamàno. ' Màgandiyàti bhagavà taü bràhmaõaü nàmena àlapati; bhagavàti - gàravàdhivacanaü; apica, bhaggaràgoti bhagavà; bhaggadosoti bhagavà; bhaggamohoti bhagavà; bhaggadiññhãti bhagavà; bhaggamànoti bhagavà; bhaggakaõñakoti1 bhagavà; bhaggakàloti bhagavà; bhaji vibhaji pañivibhaji dhammaratananti bhagavà; bhavànaü antakaroti bhagavà; bhaji và bhagavà ara¤¤e vanapatthàni pantàni senàsanàni appasaddàni appanigghosàni vijanavàtàni manussaràhaseyyàni pañisallànasàruppànãti bhagavà; bhàgã và bhagavà cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànanti bhagavà; bhàgã và bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisãlassa adhicittassa adhipa¤¤àyàti bhagavà; bhàgã và bhagavà catunnaü jhànànaü catunnaü appama¤¤ànaü catunnaü aråpasamàpattãnanti bhagavà; bhàgã và bhagavà aññhannaü vimokkhànaü aññhannaü abhibhàyatanànaü navannaü anupubbavihàrasamàpattãnanti bhagavà; bhàgã va bhagavà dasannaü sa¤¤àbhàvanànaü dasannaü kasiõasamàpattinaü ànàpànasatisamàdhissa asubhasamàpattiyàti bhagavà; bhàgã và bhagavà catunnaü satipaññhànànaü catunnaü sammappadhànànaü catunnaü iddhipàdànaü pa¤cannaü indriyànaü pa¤cannaü balànaü sattannaü bojjhaïgànaü ariyassa aññhaïgikassa maggassàti bhagavà; bhàgã và bhagavà dasannaü tathàgatabalànaü catunnaü vesàrajjànaü catunnaü pañisambhidànaü channaü abhi¤¤ànaü channaü buddhadhammànanti bhagavà; 'bhagavà'ti netaü nàmaü màtarà kataü, na pitarà kataü, na bhàtarà kataü, na bhaginiyà kataü, na mittàmaccehi kataü, na ¤àtisàlohitehi kataü, na samaõabràhmaõehi kataü na devatihi kataü, vimokkanti kametaü buddhànaü bhagavantànaü bodhiyà måle saha sabba¤¤uta¤àõassa pañilàbhi sacchikà pa¤¤atti yadidaü ' bhagavà'ti - ' màgandiyàti bhagavà.

Samuggahãtesu pamohamàgatoti - yà sà diññhi tayà gahità paràmaññhà abhiniviññhà ajjhosità adhimuttà, tàyeva tvaü diññhiyà måëhosi pamåëhosi3 jammåëhosi4 mohaü àgatosi pamohaü àgatosi sammohaü àgatosi andhakàraü pakkhannosãti5 ' samuggahãtesu pamohamàgato'.

Ito ca nàddakkhi aõumpi sa¤¤anti - ito ajjhattasantito và pañipadàto và 6 dhammadesanàto và yuttasa¤¤aü và pattasa¤¤aü và lakkhaõasa¤¤aü và kàraõasa¤¤aü và ñhànasa¤¤aü và nappañilabhasi kuto ¤àõanti evampi - 'ito ca nàddakkhi aõumpi sa¤¤aü. 'Athavà, aniccaü và aniccasa¤¤ànulomaü và, dukkhaü và dukkhasa¤¤ànulomaü và, anattaü và anattasa¤¤ànulomaü và, sa¤¤uppàdamattaü và sa¤¤ànimittaü và nappañilabhasi, [PTS Page 194] [\q 194/]      kuto ¤àõanti evampi - 'ito ca nàddakkhi aõumpi sa¤¤aü. '

Tasmà tuvaü momåhato dahàsãti - ' tasmàti' tasmà taükàraõà taühetu tappaccayà tannidànà momåhadhammato bàladhammato måëhadhammato a¤¤àõadhammato amaràvikkhepadhammato bàladhammato måëhadhammato a¤¤àõadhammato amaràvikkhepadhammato dahàsi passasi dakkhasi olokesi nijjhàyasi upaparikkhasãti ' tasmà tuvaü momåhato dahàsã'ti.

Tenàha bhagavà:
"Diññhi¤ca7 nissàya anupucchamàno ('màgandiyà'ti bhagavà)
Samuggahãtosi pamohamàgato8,
Ito ca nàddakkhi aõumpi sa¤¤aü
Tasmà tuvaü momåhato dahàsã'ti.
1. Diññhisu - sãmu11 [PTS] 2. Pamohamàga - sãmu11 [PTS] sammohamàgato - manupa. Pamohamàgà - machasaü. 3. Pamåëho [PTS] 4. Sammåëho - [PTS] 5. Pañipattito - [PTS] 6. Pakkhandhosãti - sãmu 1. Manupa. Pakkhandosãti - machasaü. Pakkhantosãti - syà. [PTS] 7. Diñhãsu - sãmu11 [PTS] 8. Pamohamàga - sãmu 1. Pamohamàgà - machasaü[PTS]

[BJT Page 266] [\x 266/]

9 - 8
Samo visesã udavà nihãno
Yo ma¤¤ati so vivadetha tena.
Tãsu vidhàsu avikampamàno
Samo visesãti na tassa hoti.

Samo visesi udavà nihãno yo ma¤¤ati so vivadetha tenàti - ' sadisohamasmã'ti và ' seyyohamasmã'ti và 'hãnohamasmã'ti và, yo ma¤¤ati, so tena mànena tàya diññhiyà tena và puggalena kalahaü kareyya bhaõóanaü kareyya viggahaü kareyya vivàdaü kareyya medhagaü kareyya: "na tvaü imaü dhammavinayaü àjànissasi? Micchàpañipanno tvamasi. Ahamasmi sammàpañipanno. Sahitamme, asahitante. Pure vacanãyaü pacchà avaca. Pacchàvacanãyaü pure avaca. âciõõante1 viparàvattaü. âropito te vàdo. Niggahãtosi. Cara vàdappamokkhàya. Nibbeñhehi sace pahosã'ti - samo visesã udavà nihãno yo ma¤¤ati so vivadetha tena.

Tãsu [PTS Page 195] [\q 195/]      vidhàsu avikampamàno samo visesãti na tassa hotãti yassetà tisso vidhà pahãnà samucchinnà råpasantà pañippassaddhà abhabbuppattikà ¤àõagginà daóóhà, so tãsu vidhàsu na kampati na vikampati; avikampamànassa puggalassa 'sadisohamasmã'ti và 'seyyohamasmã'ti và 'hãnohamasmã'ti và; na tassa hotãti na mayhaü hotãti tãsu vidhàsu avikampamàno samo visesãti na tassa hoti.

Tenàha bhagavà:

Samo visesã udavà nihãno
Yo ma¤¤ati so vivadetha tena.
Tãsu vidhàsu avikampamàno
Samo visesãti na tassa hoti.
9 - 9
Saccanti so bràhmaõo kiü vadeyya
Musàti và so vivadetha kena,
Yasmiü samaü visamaü vàpi natthi
Sa kena vàdaü pañisaüyujeyya2.

1. Adhiciõõante - mu 11 machasaü. 2. Pañisa¤¤ujeyya - manupa.

[BJT Page 268] [\x 268/]

Saccanti so bràhmaõo kiü vadeyyàti - 'bràhmaõo'ti sattannaü dhammànaü bàhitattà bràhmaõo: sakkàyadiññhi bàhità hoti, vicikicchà bàhità hoti, sãlabbataparàmàso bàhito hoti, ràgo bàhito hoti, doso bàhito hoti, moho bàhito hoti, màno bàhito hoti, bàhitàssa honti pàpakà akusalà dhammà saükilesikà ponobhavikà sadarà dukkhavipàkà àyatiü jàtijaràmaraõãyà.

1. "Bàhetvà sabbapàpakàni( sabhiyàti bhagavà)
Vimalo sàdhu samàhito ñhitatto,
Saüsàramaticca kevalã so
Asito tàdã pavuccate sa brahmà"

Saccanti so bràhmaõo kiü vadeyyàti ' sassato loko, idameva saccaü, moghama¤¤a'nti bràhmaõo kiü vadeyya? Kiü katheyya? Kiü bhaõeyya? Kiü vohareyya?

'Asassato loko, sassato loko, idameva saccaü, moghama¤¤a'nti bràhmaõo kiü vadeyya? Kiü katheyya? Kiü bhaõeyya? Kiü vohareyya? Antavà loko, sassato loko, idameva saccaü, moghama¤¤a'nti bràhmaõo kiü katheyya? Kiü bhaõeyya? Kiü vohareyya? Anantavà loko, idameva saccaü, moghama¤¤a'nti bràhmaõo kiü vadeyya? Kiü ü bhaõeyya? Kiü vohareyya? Taü jãvaü taü sarãraü, idameva saccaü, moghama¤¤a'nti bràhmaõo kiü vadeyya? Kiü bhaõeyya? Kiü vohareyya? A¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü, idameva saccaü, moghama¤¤a'nti bràhmaõo kiü vadeyya? Kiü katheyya? Kiü bhaõeyya? Kiü vohareyya? Hoti tathàgato parammaraõà, idameva saccaü, moghama¤¤a'nti bràhmaõo kiü vadeyya? Kiü katheyya? Kiü bhaõeyya? Kiü vohareyya? Na hoti tathàgato parammaraõà, idameva saccaü, moghama¤¤a'nti bràhmaõo kiü vadeyya? Kiü katheyya? Kiü bhaõeyya? Kiü vohareyya? Hoti ca na ca hoti tathàgato parammaraõà, idameva saccaü, moghama¤¤a'nti bràhmaõo kiü vadeyya? Kiü katheyya? Kiü bhaõeyya? Kiü vohareyya? Neva hoti na na hoti tathàgato parammaraõà, idameva saccaü, moghama¤¤a'nti bràhmaõo kiü vadeyya? Kiü katheyya? Kiü bhaõeyya? Kiü dãpayeyya? Kiü vohareyya càti ' saccanti so bràhmaõo kiü vadeyya. '

Musàti và so vivadetha kenàti - bràhmaõo 'mayhaüva saccaü, . Tuyhaü musà'ti kena mànena kàya diññhiyà kena và puggalena kalahaü kareyya? Bhaõóanaü kareyya? Viggahaü [PTS Page 196] [\q 196/]      kareyya? Vivàdaü kareyya? Medhagaü kareyya: ' na tvaü imaü dhammavinayaü àjànàsi ahaü imaü dhammavinayaü àjànàmi. Kiü tvaü imà dhammavinayaü àjànissasi? Micchàpañipanno tvamasi. Ahamasmi sammàpañipanno. Sahitamme, asahitante. Pure vacanãyaü pacchà avaca. Pacchàvacanãyaü pure avaca. âciõõante1 viparàvattaü. âropito te vàdo. Niggahãtosi. Cara vàdappamokkhàya. Nibbeñhehi sace pahosã'ti - musàti và so vivadetha kena.

Yasmiü samaü visamaü vàpi natthãti - ' yasmi'nti yasmiü puggale arahante khãõàsave' sadisohamasmã'ti màno natthi, 'seyyohamasmã'ti atimàno natthi; 'hãnohamasmã'ti omàno natthi, na santi na saüvijjati nåpalabbhati, pahãnaü samucchinnaü våpasantaü pañippassaddhaü abhabbuppattikaü ¤àõagginà daóóhanti - yasmiü samaü visamaü vàpi natthi.

Sa kena vàdaü pañisaüyujeyyàti - so kena mànena kàya diññhiyà kena và puggalena vàdaü pañisaüyujeyya, pañicareyya. Kalahaü kareyya, bhaõóanaü kareyya, viggahaü kareyya, vivàdaü kareyya. Medhagaü kareyya: 'na tvaü imaü dhammavinayaü àjànàsi ahaü imaü dhammavinayaü àjànàmi. Kiü tvaü imaü dhammavinayaü àjànissasi? Micchàpañipanno tvamasi. Ahamasmi sammàpañipanno. Sahitamme, asahitante. Pure vacanãyaü pacchà avaca. Pacchàvacanãyaü pure avaca. âciõõante1 viparàvattaü. âropito te vàdo. Niggahãtosi. Cara vàdappamokkhàya. Nibbeñhehi và sace pahosã'ti - sa kena vàdaü pañisaüyujeyya.

Tenàha bhagavà:
Saccanti so bràhmaõo kiü vadeyya
Musàti và so vivadetha kena,
Yasmiü samaü visamaü vàpi natthi
Sa kena vàdaü pañisaüyujeyya2.

9 - 10
Okaü pahàya aniketasàrã
Gàme akubbaü muni santhavàni,
Kàmehi ritto apurekkharàno
Kathaü na3 viggayha janena kayirà4.

1. Assito atàdi - syà. 2. Nibbedhehi - syà. Machasaü.
1. Kathannu - mu. 11 2. Kàriyà - machasaü.

[BJT Page 270] [\x 270/]
"Atha [PTS Page 197] [\q 197/]      kho haliddakànã gahapati yenàyasmà mahàkaccàno tenupasaïkami. Upasaïkamitvà àyasmantaü mahàkaccànaü abhivàdetvà ekamantaü nisãdi. Ekamantaü nisinno kho haliddakànã gahapati àyasmantaü mahàkaccànaü etadavoca: ' vuttamidaü bhante kaccàna, bhagavatà aññhakavaggiye1 màgandiyapa¤he:
Okaü pahàya aniketasàrã
Gàme akubbaü muni santhavàni,
Kàmehi ritto apurekkharàno
Kathaü na2 viggayha janena kayirà"ti. [A]

Imassa nu kho bhante kaccàna! Bhagavatà saïkhittena bhàsitassa kathaü vitthàrena attho daññhabbo?" Ti.

"Råpadhàtu ko gahapati, vi¤¤àõassa oko. Råpadhàturàgavinibaddha¤ca3 pana vi¤¤àõaü 'okasàrã'ti vuccati. Vedanàdhàtu kho gahapati sa¤¤àdhàtu kho gahapati - saïkhàradhàtu kho gahapati, vi¤¤àõassa oko, saïkhàradhàtu ràgavinibaddha¤ca pana vi¤¤àõaü 'okasàrã'ti vuccati. Evaü kho gahapati okasàrã hoti.
Katha¤ca kho gahapati anokasàrã hoti? Råpadhàtuyà kho gahapati yo chando yo ràgo yà nandi yà taõhà ye upayåpàdànà4 cetaso adhiññhànàbhinivesànusayà, te tathàgatassa pahãnà acchinnamålà tàlàvatthukatà5 anabhàvakatà àyatiü [PTS Page 198] [\q 198/]      anuppàdadhammà, tasmà tathàgato 'anokasàrã' vuccati. Vedanàdhàtuyà kho gahapati - sa¤¤àdhàtuyà kho - gahapati - saïkhàradhàtuyà kho gahapati - vi¤¤àõadhàtuyà kho gahapati, yo chando yogo yà nandi yà taõhà ye upayåpàdànà3 cetaso adhiññhànàbhinivesànusayà, te tathàgatassa pahãnà ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammà, tasmà tathàgato ' anokasàrã'ti vuccati. Evaü kho gahapati anokasàrã hoti.

Katha¤ca gahapati. Niketasàrã hoti? Råpanimittaniketavisàravinibandhà kho gahapati 'niketasàrã'ti vuccati. Saddanimitta - gandhanimitta - rasanimitta - phoññhabbanimitta - dhammanimittaniketavisàravinibandhà kho gahapati ' niketasàrã'ti vuccati. Evaü kho gahapati, niketasàrã hoti.

1. Vaggike - syà. Machasaü 2. Katha - sãmu11 3. Vinibandha¤ca - syà. Machasaü. 4. Upàyupàdànà - sabbattha. 5. Tàlavatthukata - sa.
[A.] Suttanipàta - màgandiyasutta khandhasaüyutta - nakulapituvagga.
[BJT Page 272] [\x 272/]

Katha¤ca gahapati. Niketasàrã hoti? Råpanimittaniketavisàravinibandhà kho gahapati tathàgatassa pahãnà ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammà tasmà tathàgato 'aniketasàrã'ti. Saddanimitta - gandhanimitta - rasanimitta - phoññhabbanimitta - dhammanimittaniketavisàravinibandhà kho gahapati, tathàgatassa pahãnà ucchinnamålà tàlàvatthukatà1 anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammà, tasmà tathàgato aniketasàrã'ti vuccati. Evaü kho gahapati, aniketasàrã hoti.

Katha¤ca gahapati, gàme santhavajàto hoti? Idha [PTS Page 199] [\q 199/]      gahapati, ekacco bhikkhu gihãhi saüsaññho viharati: sahanandã sahasokã, sukhitesu sukhito, dukkhitesu dukkhito, uppannesu kiccakaraõãyesu attanà voyogaü àpajjati. Evaü kho gahapati! Gàme santhavajàto hoti. Katha¤ca gahapati, gàme na santhavajàto hoti? Idha gahapati, ekacco bhikkhu gihãhi saüsaññho viharati: na sahanandã na sahasokã, na sukhitesu sukhito, na dukkhitesu dukkhito, uppannesu kiccakaraõãyesu na attanà voyogaü àpajjati. Evaü kho gahapati! Gàme na santhavajàto hoti.

Katha¤ca gahapati, kàmehi aritto hoti? Idha gahapati, ekacco bhikkhu kàmesu avãtaràgo hoti avigata2 chando avigatapemo avigatapipàso avigatapariëàho avigatataõho. Evaü kho gahapati, kàmehi aritto hoti.

Katha¤ca gahapati, kàmehi ritto hoti? Idha gahapati, ekacco bhikkhu kàmesu vãtaràgo hoti vigata3 chando vigatapemo vigatapipàso vigatapariëàho vigatataõho. Evaü kho gahapati, kàmehi ritto hoti.

Katha¤ca gahapati, purekkharàno ti? Idha gahapati, ekaccassa bhikkhuno evaü hoti: 'evaüråpo siyaü anàgatamaddhàna'nti. Tattha nandiü samannàneti4 'evaüvedano siyaü - evaüsa¤¤o siyaü evaüsaïkhàro siyaü - evaüvi¤¤àõo siyaü anàgatamaddhàna'nti tattha nandiü samannàneti. Evaü kho gahapati, purekkharàno hoti.

1. Tàlavatthukatà - sa. 2. Avãta - syà. Machasaü[PTS]. 3. Vãta - syà machasaü [PTS]. 4. Samanvàgameti - sya . [PTS]
[BJT Page 274] [\x 274/]
Katha¤ca [PTS Page 200] [\q 200/]      gahapati, apurekkharàno hoti? Idha gahapati, ekaccassa bhikkhuno evaü hoti: 'evaüråpo siyaü anàgatamaddhàna'nti na tattha nandiü samannàneti. ' Evaüvedano siyaü - evaüsa¤¤o sayaü - evaüsaïkhàro siyaü - evaüvi¤¤àõo siyaü anàgatamaddhàna'nti na tattha nandiü samannàneti. Evaü kho gahapati, apurekkharàno hoti.

Katha¤ca gahapati, kathaü viggayha janena kattà hoti? Idha gahapati, ekacco bhikkhu evaråpaü kathaü kattà hoti: ' na tvaü imaü dhammavinayaü àjànàsi "na tvaü imaü dhammavinayaü àjànissasi? Micchàpañipanno tvamasi. Ahamasmi sammàpañipanno. Sahitamme, asahitante. Pure vacanãyaü pacchà avaca. Pacchàvacanãyaü pure avaca. âciõõante1 viparàvattaü. âropito te vàdo. Niggahãtosi. Cara vàdappamokkhàya. Nibbeñhehi và sace pahosã' ti. Evaü kho gahapati, kathaü viggayha janena kattà hoti.

Katha¤ca gahapati, kathaü na viggayha janena kattà hoti? Idha gahapati, ekacco bhikkhu na evaråpaü kathaü kattà hoti: 'na tvaü imaü dhammavinayaü àjànàsi "na tvaü imaü dhammavinayaü àjànissasi? Micchàpañipanno tvamasi. Ahamasmi sammàpañipanno. Sahitamme, asahitante. Pure vacanãyaü pacchà avaca. Pacchàvacanãyaü pure avaca. âciõõante1 viparàvattaü. âropito te vàdo. Niggahãtosi. Cara vàdappamokkhàya. Nibbeñhehi sace pahosã'ti. Evaü kho gahapati, kathaü na viggayha janena kattà hoti. Iti kho gahapati, yantaü vuttaü bhagavatà aññhakavaggiye màgandiyapa¤he:
Okaü pahàya aniketasàrã
Gàme akubbaü muni santhavàni,
Kàmehi ritto apurekkharàno
Kathaü na2 viggayha janena kayirà"ti.

Imassa [PTS Page 201] [\q 201/]      kho gahapati, bhagavatà saükhittena bhàsitassa evaü vitthàrena attho daññhabbo"ti. [A]

Okaü pahàya aniketasàrã
Gàme akubbaü muni santhavàni,
Kàmehi ritto apurekkharàno
Kathaü na2 viggayha janena kayirà"ti.

9 - 11

Yehi vivitto vicareyya loke
Na tàni uggayha vadeyya1 nàgo,
Elambujaü kaõñakaü vàrijaü2 yathà
Jalena païkena ca nåpalittaü.
Evaü munã santivàdo agiddho
Kàme ca loke ca anåpalitto.

Yehi vivitto vicareyya loketi - ' yehã'ti yehi diññhigatehi; vivittoti kàyaduccaritena ritto vivitto pavivitto; vacãduccaritena - manoduccaritena - ràgena - pe -
Sabbàkusaóalàbhiïkhàrehi ritto vivitto pavivitto; vicareyyàti vicareyya vihareyya irãyeyya vatteyya pàleyya yapeyya yàpeyya; loketi manussaloke devaloke khandhaloke dhàtuloke àyatanaloketi ' yehi vivitto vicareyya loko. '

[A.] Khandhasaüyutta - nakulapituvagga. 1. Careyya - manupa. 2. Kaõñakavàrijaü - machasaü.

[BJT Page: 276 [\x  276/]     ]
Na tàni uggayha vadeyya nàgoti - ' nàgo'ti àguü na karotãti nàgo, na gacchatãti nàgo, nàgacchatãti nàgo, kathaü àguü na karotãti nàgo? âgu vuccanti pàpakà akusalà dhammà saïkilesikà ponobhavikà sadarà1 dukkhavipàkà àyatiü jàtijaràmaraõãyà.

1. " âguü [PTS Page 202] [\q 202/]      na karoti ki¤ci loke ( sabhiyàti bhagavà)
Sabbasa¤¤oge visajja bandhanàni,
Sabbattha na sajjati vimutto
Nàgo tàdã pavuccate2, tathattà. "[A]

Evaü àguü na karotãti nàgo. Kathaü na gacchatãti nàgo? Na chandàgatiü gacchati, na dosàgatiü gacchati, na mohàgatiü gacchati, na bhayàgatiü gacchati, na ràgavasena gacchati, na dosavasena gacchati, na mohavasena gacchati, na mànavasena gacchati, na diññhivasena gacchati, na uddhaccavasena gacchati, na vicikicchàvasena gacchati, na anusayavasena gacchati. Na vaggehi dhammehi. Yàyati nãyati vuyhati saüharãyati. Evaü na gacchatãti - nàgo. Kathaü nàgacchatã ti nàgo? Sotàpattimaggena ye kilesà pahãnà, te kilesà na puneti, na pacceti, na paccàgacchati. 3 Sakadàgàmimaggena - anàgàmimaggena - arahattamaggena ye kilesà pahãnà, te kilese na puneti, na paccheti, na paccàgacchati, evaü nàgacchatãti nàgo.

Na tàni uggayha vadeyya nàgoti - nàgo na tàni diññhigatàni gahetvà uggahetvà gaõhitvà paràmasitvà abhinivisitvà vadeyya katheyya bhaõeyya dãpayeyya vohareyya, 'sassato loko, idameva saccaü, moghama¤¤a'nti diññhigatametaü diññhigahanaü diññhikantàro diññhivisåkàyikaü diññhivipphanditaü diññhisaüyojanaü sadukkhaü savighàtaü saupàyàsaü sapariëàhaü na nibbidàya na viràgàya na nirodhàya na upasamàya na abhi¤¤àya na sambodhàya na nibbànàya saüvattatãti diññhãsu àdãnavaü passanto diññhiyo na gaõhàmi na paràmasàmi nàbhinivisàmi; athavà, na gaõhitabbà na paràmasitabbà nàbhinivisitabbàti evampi - 'passa¤ca diññhãsu anuggahàya'. Athavà, 'asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taü jãvaü taü sarãraü, a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü, hoti tathàgato parammaraõà, na hoti tathàgato parammaraõà, hoti ca na ca hoti tathàgato parammaraõà, neva hoti na na hoti tathàgato parammaraõà, idameva saccaü, moghama¤¤a'nti vadeyya katheyya bhaõeyya dãpayeyya vohareyyàti - 'na tàni uggayha vadeyya nàgo. '

Elambujaü kaõñakaü vàrijaü yathà jalena païkena ca nåpalittanti 'elaü' vuccati udakaü. 'Ambujaü' vuccati padumaü, ' kaõñako' vuccati kharadaõóo. [PTS Page 203  [\q 203/]     '] vàri' vuccati udakaü. 'Vàrijaü' vuccati padumaü vàrisambhavaü. ' Jalaü' vuccati udakaü. ' Païko' vuccati kaddamo. Yathà padumaü vàrijaü vàrisambhavaü jalena ca païkena ca na lippati, na saülippati4 nåpalippati, alittaü asaülittaü, anupalittanti - " elambujaü kaõñakaü vàrijaü yathà jalena païkena ca nåpalittaü. "

1. Saddarà - sa. 2. Vuccate - syà, [PTS] 3. Kilesà punenti, na paccenti, na paccàgacchanti - mu 1 4. Upalimpati - mu 11 saülimpati - sa.
[A] suttanipàta - sabhiyasutta.

[BJT Page 278] [\x 278/]

Evaü munã santivàdo agiddho kàme ca loke ca anåpalittoti 'eva'nti opammasampañipàdanaü; munãti monaü vuccati ¤àõaü - pe -
Saïgajàlamaticca so muni. Santivàdoti santivàdo muni tàõavàdo lenavàdo saraõavàdo abhayavàdo accutavàdo amatavàdo nibbànavàdoti - evaü munã santivàdo. Agiddhoti gedho vuccati taõhà: yo ràgo sàràgo anunayo anurodho nandi nandiràgo cittassa sàràgo icchà mucchà ajjhosànaü gedho paëigedho5 saïge païko ejà màyà janikà sa¤janikà sa¤jananã sibbanã jàlinã sarità visattikà suttaü visañà àyåhanã6 dutiyà paõidhi bhavanetti vanaü vanatho santhavo sneho apekkhà pañibandhu 7 àsà àsiüsanà àsiüsitattaü, råpàsà saddàsà gandhàsà rasàsà phoññhabbàsà làbhàsà dhanàsà puttàsà jãvitàsà, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaü loluppaü loluppàyanà loluppàyitattaü puccha¤cikatà sàdukamyatà, adhammaràgo visamalobho nikanti nikàmanà patthanà pihanà sampatthanà, kàmataõhà bhavataõhà vibhavataõhà råpataõhà aråpataõhà nirodhataõhà, råpataõhà saddataõhà gandhataõhà rasataõhà phoññhabbataõhà dhammataõhà, ogho yogo gantho upàdànaü àvaraõaü nãvaraõaü chadanaü bandhanaü upakkileso anusayo pariyuññhànaü latà vevicchaü, dukkhamålaü dukkhanidànaü dukkhappabhavo màrapàso màrabalisaü màravisayo taõhànadã taõhàjàlaü taõhàgaddulaü taõhàsamuddo, abhijjhà visamalobho akusalamålaü; yassa so gedho pahãno samucchinno våpasanto pañippassaddho abhabbuppattiko ¤àõagginà daóóho, so vuccati agiddho. So råpe agiddho; sadde - gandhe - rase - phoññhabbe - kule - gaõe - àvàse - làbhe - yase1 pasaüsàya - sukhe - cãvare - piõóapàte - senàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàre - kàmadhàtuyà - råpadhàtuyà - aråpadhatuyà - kàmabhave - råpabhave - aråpabhave - nevasa¤¤ànàsa¤¤àbhave - ekavokàrabhave - catuvokàrabhave pa¤cavokàrabhave atãte - anàgate - paccuppanne - diññhasutamutavi¤¤àtabbesu dhammesu agiddho agathito amucchito anajjhopanno2 vãtagedho vigatagedho cattagedho vantagedho muttagedho pañinissaññhagedho vãtaràgo vigataràgo cattaràgo vantaràgo muttaràgo pahãnaràgo [PTS Page 204] [\q 204/]      pañinissaññharàgo nicchàto nibbuto sãtãbhåto sukhapañisaüvedã brahmabhåtena attanà viharatãti evaü munã santivàdo agiddho.

Kàme ca loke ca anåpalittoti - ' kàmà'ti uddànato dve kàmà: vatthukàmà ca kilesakàmà ca - pe -
Loketi apàyaloke manussaloke devaloke khandhaloke dhàtuloke àyatanaloke; 'lepà'ti dve lepà: taõhàlepo ca diññhilepo ca - pe -
Ayaü taõhàlepo - pe - ayaü diññhilepo. Muni taõhàlepaü pahàya diññhilepaü pañinissajitvà kàme ca loke ca na lippati, na palippati, na upalippati. Alitto asaülitto anupalitto nikkhanto nissaño3 vippamutto visa¤¤utto vimariyàdãkatena cetasà viharatãti - evaü munã santivàdo agiddho kàme ca loke ca anåpalitto. '

Tenàha bhagavà:

Yehi vivitto vicareyya loke
Na tàni uggayha vadeyya1 nàgo,
Elambujaü kaõñakaü vàrijaü2 yathà
Jalena païkena ca nåpalittaü.
Evaü munã santivàdo agiddho
Kàme ca loke ca anåpalitto.

1. Yaso - mu11 2. Anajjhàpanno - mu 11 3. Nissato - sa
[BJT Page 280] [\x 280/]
 

9 - 12
Na vedagu diññhiyà na mutiyà
Sa mànameti na hi tammayo1 so,
Na kammunà2 nopi sutena neyyo
Anåpanãto sa3 nivesanesu.

Na vedagu diññhiyà na mutiyà sa mànametãti - 'nà'ti pañikkhepo. Vedagåti 'vedaü' vuccati catusu maggesu ¤aõaü, pa¤¤à [PTS Page 205] [\q 205/]      pa¤¤indriyaü pa¤¤àbalaü dhammavicayasambojjhaïgo vãmaüsà vipassanà sammà diññhi. Tehi vedehi jàtijaràmaraõassa antagato antappatto koñigato koñippatto pariyantagato pariyantappatto vosànagato vosànappatto tàõagato tàõappatto lenagato lenappatto saraõagato saraõappatto abhayagato abhayappatto accutagato accutappatto amatagato amatappatto nibbànagato nibbànappatto vedànaü và antaü gatoti vedagu. Vedehi và antaü gatoti vedagu. Sattannaü dhammànaü viditattà vedagu: sakkàyadiññhi vidità hoti, vicikicchà vidità hoti, sãlabbataparàmàso vidito hoti, ràgo vidito hoti, doso vidito hoti, moho vidito hoti, màno vidito hoti, vidità'ssa honti pàpakà akusalà dhammà saükilesikà ponobhavikà sadarà4dukkhavipàkà àyatiü jàtijaràmaraõãyà.

1. " Vedàni viceyya kevalàni ( sabhiyàti bhagavà)
Samaõànaü yàni'dhatthi5 bràhmaõànaü,
Sabba6 vedanàsu vãtaràgo
Sabba7 vedamaticca vedagu so"ti[a]

Na diññhiyàti - tassa dvàsaññhi diññhigatàni pahãnàni samucchinnàni våpasantàni pañippassaddhàni abhabbuppattikàni ¤àõagginà daóóhàni. So diññhiyà na yàyati, na nãyati, na vuyhati, na saüharãyati, napi taü diññhigataü sàrato pacceti. Na paccàgacchatãti - na vedagu diññhiyà.

Na mutiyà sa mànametãti - mutaråpena và paratoghosena và mahàjanasammutiyà và mànaü neti, na upeti, [PTS Page 206] [\q 206/]      na upagacchati, na gaõhàti, na paràmasati, nàbhinivisatãti - ' na vedagu diññhiyà na mutiyà ' sa mànameti'.

Na hi tammayo soti - na taõhàvasena na diññhivasena tammayo hoti tapparamo tapparàyaõo; yato taõhà ca diññhi ca màno ca assa pahãnà honti ucchinnamålà tàlàvatthukatà8 anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammà, ettàvatà na tammayo hoti, na tapparamo, na tapparàyaõoti - na hi tammayo so. '

1. Kammayo - manupa. 2. Kammanà - sa 3. So - su. 4. Saddàrà - sa. 5. Yànãpatthi - machasaü[PTS]. 6. Sabbàsu - su 7. Sabbaü - su. 8. Tàlavatthukatà - sa.
[A.] Suttanipàta sabhiyasutta.

[BJT Page 282] [\x 282/]
Na kammunà no'pi sutena neyyoti - 'na kammunà'ti pu¤¤àbhisaïkhàrena và apu¤¤àbhiïkhàrena và àne¤jàbhisaïkhàrena và na yàyati, na nãyati, na vuyhati, na saüharãyatãti - na kammunà; nopi sutena neyyoti sutasuddhiyà và paratoghosena và mahàjanasammutiyà và na yàyati, na nãyati, na vuyhati, na saüharãyatãti - na kammunà nopi sutena neyyo.

Anåpanãto sa nivesanesåti - 'upayà'ti dve upayà: taõhàupayo ca diññhiupayo ca - pe -
Ayaü diññhiupayo.
Tassa taõhàupayo pahãno, diññhiupayo pañinissaññho; taõhåpayassa pahãnattà diññhåpayassa pañinissaññhattà so nivesanesu anåpanãto anupalitto anupagato anajjhosito1 anadhimutto nikkhanto nissaño vippamutto visa¤¤utto vimariyàdãkatena cetasà viharatãti anåpanãto sa nivesanesu.

Tenàha [PTS Page 207] [\q 207/]      bhagavà:

Na vedagu diññhiyà na mutiyà
Sa mànameti na hi tammayo so,
Na kammunà nopi sutena neyyo
Anåpanãto sa nivesanesu.

9 - 13
Sa¤¤àvirattassa na santi ganthà2
Pa¤¤àvimuttassa na santi mohà,
Sa¤¤aü ca diññhiü ca ye aggahesuü
Te ghaññayantà3 vicaranti4 loke.

Sa¤¤àvirattassa na santi ganthàti - yo samathapubbaïgamaü ariyamaggaü5 bhàveti, tassa àdito upàdàya ganthà vikkhambhãtà honti, arahatte patte6 arahato ganthà ca mohà ca nãvaraõà ca, kàmasa¤¤à vyàpàdasa¤¤à vihiüsàsa¤¤à diññhisa¤¤à ca pahãnà honti ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammàti - ' sa¤¤àvirattassa na santi ganthà. '
Pa¤¤àvimuttassa na santi mohà - yo vipassanàpubbaïgamaü ariyamaggaü bhàveti, tassàdito upàdàya mohà vikkhambhità honti, arahatte patte 6 arahato mohà ca ganthà ca nãvaraõà ca kàmasa¤¤à vyàpàdasa¤¤à vihiüsàsa¤¤à diññhisa¤¤à ca pahãnà honti ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà àyatiü anuppàdadhammàti - ' pa¤¤àvimuttassa na santi mohà. '

1. Anajjhesito - sãmu11 2. Gandhà - manupa. 3. Ghaññamànàsãmu11. Machasaü. 4. Vivadanti - katthaci. 5. Ariyadhammaü - sãmu11 6. Arahattappatte - sãmu. 11 Syà. [PTS]
[BJT Page 284] [\x 284/]

Sa¤¤aü ca diññhiü ca ye aggahesuü te ghaññayantà vicaranti loketi ye sa¤¤aü gaõhanti kàmasa¤¤aü vyàpàdasa¤¤aü vihiüsàsa¤¤aü, te sa¤¤àvasena ghaññenti saüghaññenti. Ràjànopi ràjåhi vivadanti. Khattiyàpi khattiyehi [PTS Page 208] [\q 208/]      vivadanti. Bràhmaõàpi bràhmaõehi vivadanti. Gahapatikàpi gahapatãhi vivadanti, màtàpi puttena vivadati. Puttopi màtarà vivadati. Pitàpi puttena vivadati. Puttopi pitarà vivadati. Bhàtàpi bhàtarà vivadati. Bhaginãpi bhaginiyà vivadati. Bhàtàpi bhaginiyà vivadati. Bhaginãpi bhàtarà vivadati. Sahàyopi sahàyena vivadati. Te tattha maraõampi nigacchanti. Maraõamattampi dukkhaü. Ye diññhiü gaõhanti ' sassato loko'ti và idameva saccaü, moghama¤¤a"nti diññhiyà eke samaõabràhmaõà suddhiü visuddhiü parisuddhiü muttiü vimuttiü parimuttiü paccenti. " Asassato loko, idameva saccaü, moghama¤¤a'nti diññhigatametaü diññhigahanaü diññhikantàro diññhivisåkàyikaü diññhivipphanditaü diññhisaüyojanaü sadukkhaü savighàtaü saupàyàsaü sapariëàhaü na nibbidàya na viràgàya na nirodhàya na upasamàya na abhi¤¤àya na sambodhàya na nibbànàya saüvattatãti diññhãsu àdãnavaü passanto diññhiyo na gaõhàmi na paràmasàmi nàbhinivisàmi; athavà, na gaõhitabbà na paràmasitabbà nàbhinivisitabbàti evampi - ' passa¤ca diññhãsu anuggahàya. ' Athavà, ' asassato loko, antavà loko, anantavà loko, taü jãvaü taü sarãraü, a¤¤aü jãvaü a¤¤aü sarãraü, hoti ca na ca hoti tathàgato parammaraõà, neva hoti na na hoti tathàgato parammaraõà'ti và, te diññhivasena ghaññenti saüghaññenti. Satthàrato satthàraü ghaññenti. Dhammakkhànato dhammakkhànaü ghaññenti. Gaõato gaõaü ghaññenti. Diññhiyà diññhiü ghaññenti. Pañipadàya pañipadaü ghaññenti. Maggato maggaü ghaññenti. Athavà. Te vivadanti. Kalahaü karonti. Bhaõóanaü karonti. Viggahaü karonti vivàdaü karonti. Medhagaü karonti: na tvaü imaü dhammavinayaü àjànàsi micchàpañipanno tvamasi. Ahamasmi sammàpañipanno. Sahitamme, asahitante. Pure vacanãyaü pacchà avaca. Pacchàvacanãyaü pure avaca. âciõõante1 viparàvattaü. âropito te vàdo. Niggahãtosi. Cara vàdappamokkhàya. Nibbeñhehi và sace pahosã' ti. Tesaü abhisaïkhàrà appahãnà, tiracchànayoniyà ghaññenti. Pettivisaye ghaññenti. Manussaloke ghaññenti. Devaloke ghaññenti. Gatiyà gatiü upapattiyà upapattiü pañisandhiyà pañisandhiü bhavena bhavaü saüsàrena saüsàraü vaññena vaññaü ghaññenti saüghaññenti. Ghaññentà2, caranti3, vicaranti viharanti irãyanti vattenti pàlenti yapenti yàpenti. Loketi apàyaloke manussaloke devaloke khandhaloke àyatanaloketi. - ' Sa¤¤a¤ca diññhi¤ca [PTS Page 209] [\q 209/]      ye aggahesuü te ghaññayantà vicaranti loke. '

Tenàha bhagavà:

Sa¤¤àvirattassa na santi ganthà2
Pa¤¤àvimuttassa na santi mohà,
Sa¤¤aü ca diññhiü ca ye aggahesuü
Te ghammayantà3 vicaranti4 loke.