3-1

Anejaü måladassàviü - (iccàyasmà puõõako)
Atthi pa¤hena àgamaü
Kiü nissità isayo manujà
Khattiyà bràhmaõà devatànaü
Ya¤¤amakappayiüsu puthå idha loke
Pucchàmi taü bhagavà bråhi metaü.

Anejaü måladassàvinti: 'ejà' vuccati taõhà. ''Yo ràgo sàràgo anunayo anurodho nandi nandiràgo cittassa sàràgo icchà mucchà ajjhosànaü gedho paëigedho saïgo païko ejà màyà janikà sa¤janikà sa¤janinã sibbanã jàlinã sarità visattikà suttaü visañà àyåhanã dutiyà paõidhi bhavanetti vanaü vanatho santhavo sneho apekkho pañibandhu àsà àsiüsanà àsiüsitattaü, råpàsà saddàsà gandhàsà rasàsà phoññhabbàsà làbhàsà dhanàsà puttàsà jãvitàsà, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaü loluppaü loluppàyanà loluppàyitattaü pucchi¤cikatà sàdukamyatà, adhammaràgo visamalobho nikanti nikàmanà patthanà pihanà sampatthanà, kàmataõhà bhavataõhà vibhavataõhà råpataõhà aråpataõhà nirodhataõhà, råpataõhà saddataõhà gandhataõhà rasataõhà phoññhabbataõhà dhammataõhà, ogho yogo gantho upàdànaü àvaraõaü nãvaraõaü chadanaü bandhanaü upakkileso anusayo pariyuññhànaü latà vevicchaü, dukkhamålaü dukkhanidànaü dukkhappabhavo màrapàso màrabalisaü màravisayo taõhànadã taõhàjàlaü taõhàgaddulaü taõhàsamuddo, abhijjhà lobho akusalamålaü. '' Sà ejà taõhà buddhassa bhagavato pahãnà ucchinnamålà tàlàvatthukatà anabhàvakatà1 àyatiü anuppàdadhammà. Tasmà buddho anejo. Ejàya pahãnattà anejo. Bhagavà làbhe'pi na i¤jati, alàbhe'pi na i¤jati, yase'pi na i¤jati, ayase'pi na i¤jati, pasaüsàyapi na i¤jati nindàya'pi na i¤jati, sukhe'pi na i¤jati, dukkhe'pi na i¤jati, na calati na vedhati nappavedhatãti 'anejaü'. Måladassàvinti bhagavà måladassàvinti bhagavà måladassàvã, hetudassàvã nidànadassàvã sambhavadassàvã, pabhavadassàvã, samuññhànadassàvã, àhàradassàvã, àrammaõadassàvã, paccayadassàvã, samudayadassàvã. Tãõi akusalamålàni: lobho akusalamålaü, doso akusalamålaü, moho akusalamålaü, vuttaü hetaü bhagavatà: tãõimàni bhikkhave nidànàni kammànaü samudayàya. 'Na bhikkhave lobhajena kammena dosajena kammena mohajena kammena devà pa¤¤àyanti, manussà pa¤¤àyanti, yà và pana¤¤à'pi kàci sugatiyo. Atha kho bhikkhave lobhajena kammena dosajena kammena mohajena kammena nirayo pa¤¤àyati, tiracchànayoni pa¤¤àyati, pettivisayo pa¤¤àyati yà và pana¤¤à'pi kàci duggatiyo. Niraye tiracchànayoniyà pettivisaye2 attabhàvàbhinibbattiyà imàni tãõi akusalamålànã''ti[a] bhagavà jànàti, passati. Evampi. 9Bhagavà måladassàvã, hetudassàvã, nidànadassàvã, sambhavadassàvã, pabhavadassàvã, samuññhànadassàvã, àhàradassàvã, àrammaõadassàvã, paccayadassàvã, samudayadassàvã.

1. Anabhàvaügatà-va-ka
Anabhàvaü katà - machasaü
2. Pittivisaye-ka e ci
[A.] Tikaïguttara-

[BJT Page 104] [\x 104/]

Tãõã kusalamålàni: alobho kusalamålaü, adoso kusalamålaü, amoho kusalamålaü, vuttaü hetaü bhagavatà: tãõimàni bhikkhave nidànàni kammànaü samudayàya. Katamàni tãõi: lobho nidànaü kammànaü samudayàya, doso nidànaü kammànaü samudayàya, moho nidànaü kammànaü samudayàya. Na bhikkhave alobhajena kammena adosajena kammena amohajena kammena nirayo pa¤¤àyati, tiracchànayoni pa¤¤àyati, pettivisayo pa¤¤àyati, yà và pana¤¤à'pi kàci duggatiyo. Atha kho bhikkhave alobhajena kammena adosajena kammena amohajena kammena devà pa¤¤àyanti, manussà pa¤¤àyanti yà và pana¤¤àpi kàci sugatiyo devesu ca manussesu ca attabhàvàbhi nibbattiyà. Imàni tãõi kusalamålànã'ti. *Bhagavà jànàti passati, evampi bhagavà måladassàvã, hetudassàvã, nidànadassàvã, sambhavadassàvã, pabhavadassàvã, samuññhànadassàvã, àhàradassàvã, àrammaõadassàvã, paccayadassàvã, samudayadassàvã. Vuttaü hetaü bhagavatà, ''ye keci bhikkhave dhammà akusalà akusalabhàgiyà akusalapakkhikà sabbete avijjàmålakà avijjàsamosaraõà, avijjàsamugghàtà, sabbe te samugghàtaü gacchantã''ti bhagavà jànàti passati. Evampi bhagavà måladassàvã, hetudassàvã, nidànadassàvã, sambhavadassàvã, pabhavadassàvã, samuññhànadassàvã, àhàradassàvã, àrammaõadassàvã, paccayadassàvã, samudayadassàvã.
Vuttaü hetaü bhagavatà ''ye keci me bhikkhave dhammà kusalà kusalabhàgiyà kusalapakkhikà sabbe te appamàdamålakà, appamàdasamosaraõà, appamàdo tesaü dhammànaü aggamakkhàyatã''ti bhagavà jànàti passati. Evampi bhagavà måladassàvã, hetudassàvã, nidànadassàvã, sambhavadassàvã, pabhavadassàvã, samuññhànadassàvã, àhàradassàvã, àrammaõadassàvã, paccayadassàvã, samudayadassàvã.
Atha và bhagavà jànàti passati ''avijjà målaü saïkhàrànaü saïkhàrà målaü vi¤¤àõassa, vi¤¤àõaü målaü nàmaråpassa, nàmaråpaü målaü saëàyatanassa, saëàyatanaü målaü phassassa, phasso målaü vedanàya, vedanà målaü taõhàya, taõhà målaü upàdànassa, upàdànaü målaü bhavassa, bhavo målaü jàtiyà, jàti målaü jaràmaraõassà''ti bhagavà jànàti passati evampi bhagavà måladassàvã, hetudassàvã, nidànadassàvã, sambhavadassàvã, pabhavadassàvã, samuññhànadassàvã, àhàradassàvã, àrammaõadassàvã, paccayadassàvã, samudayadassàvã.
Atha và, bhagavà jànàti passati cakkhu målaü cakkhurogànaü, sotaü målaü sotarogànaü, ghànaü målaü ghànarogànaü, jivhà målaü jivhàrogànaü kàyo målaü kàyarogànaü, mano målaü cetasikànaü dukkhàna''nti bhagavà jànàti passati. Evampi bhagavà måladassàvã, hetudassàvã,
Nidànadassàvã, sambhavadassàvã, pabhavadassàvã,
Samuññhànadassàvã, àhàradassàvã, àrammaõadassàvã, paccayadassàvã, samudayadassàvã'ti 'anejaü måladassàvãü.

*

[BJT Page 106] [\x 106/]

Iccàyasmà puõõako'ti padasandhi padasaüsaggo padapàripåri akkharasamavàyo bya¤janasiliññhatà padànupubbatàpetaü 'iccàti'. âyasmà'ti: piyavacanaü garuvacanaü sagàravasappatissàdhivacanametaü 'àyasmà'ti. Puõõakoti: tassa bràhmaõassa nàmaü saïkhà sama¤¤à pa¤¤atti vohàro nàmaü nàmakammaü nàmadheyyaü niruttibya¤janaü abhilàpo. Puõõàko'ti tassa bràhmaõassa gottaü saïkhà sama¤¤à pa¤¤atti vohàro'ti àyasmà puõõako.

Atthi pa¤hena àgamanti. Pa¤hena atthiko. 1 âgatomhi pa¤haü pucchitukàmo2 àgatomhi pa¤haü sotukàmo àgatomhãti evampi 'atthi pa¤hena àgamaü' atha và pa¤hatthikànaü pa¤haü pucchitukàmànaü pa¤haü sotukàmànaü àgamanaü abhikkamanaü upasaïkamanaü payirupàsanaü atthãti evampi 'atthi pa¤hena àgamaü' atha và pa¤hàgamo tuyhaü atthi tvampi pahå visavi alamatto mayà pucchitaü kathetuü vissajjetuü3 vahassetaü bhàranti evampi 'atthi pa¤hena àgamaü'.

Kiü nissità isayo manujà'ti kiü nissità àsità4 allãnà upagatà ajjhosità adhimuttà. 5 Isayo'ti isinàmakà ye keci isipabbajjaü pabbajità: àjãvakà nighaõñhà jañilà tàpasà. Manujà'ti manussà vuccantãti 'kiü nissità isayo manujà'.

Khattiyà bràhmaõà devatànanti: khattiyàti ye keci khattiyajàtikà. Bràhmaõà'ti ye keci bhovàdikà. Devatànanti àjãvakasàvakànaü àjãvakà devatà, nighaõñhasàvakànaü nighaõñhà devatà, jañilasàvakànaü jañilà devatà, paribbàjakasàvakànaü paribbàjakà devatà, avaruddhakasàvakànaü avaruddhakà6 devatà, hatthivatikànaü hatthi devatà, assavatikànaü assà devatà, govatikànaü gàvo devatà8 kukkuravatikànaü kukkurà devatà, kàkavatikànaü kàkà devatà, vàsudevavatikànaü vàsudevo devatà, baladevavatikànaü baladevo devatà, puõõabhaddavatikànaü puõõabhaddo devatà, maõibhaddavatikànaü maõibhaddo devatà, aggivatikànaü aggi devatà, nàgavatikànaü nàgà devatà, supaõõavatikànaü supaõõà devatà, yakkhavatikànaü yakkhà devatà, asuravatikànaü asurà devatà, gandhabbavatikànaü gandhabbà devatà, mahàràjavatikànaü mahàràjàno devatà, candavatikànaü cando devatà, suriyavatikànaü suriyo devatà, indavatikànaü indo devatà, brahmavatikànaü brahmà devatà, devavatikànaü devo devatà disàvatikànaü disà devatà. Ye yesaü dakkhiõeyyà te tesaü devatà'ti khattiyà bràhmaõà devatànaü'.

1. Pa¤hatthikàmhà-bahusu
2. Pa¤haü pucchitamhà-panana
3. Visajjetuü-machasaü
4. Asità-va, pa na
5. Avimuttà-ca
6. Aviruddhakasàvakànaü aviruddhatà-machasaü

[BJT Page 108] [\x 108/]

Ya¤¤amakappiyiüsu puthådha loketi 'ya¤¤aü' vuccati deyyadhammo: cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàraü antaü pànaü vatthaü yànaü màlàgandhavilepanaü, [I] seyyàvasathapadãpeyyaü, ya¤¤amakappiyiüsu''ti ye'pi ya¤¤aü esanti gavesanti pariyesanti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàraü antaü pànaü vatthaü yànaü màlagandhavilepanaü seyyàvasathapadãpeyyaü te'pi ya¤¤aü kappenti. Ye'pi ya¤¤aü abhisaïkharonti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàraü antaü pànaü vatthaü yànaü màlàgandhavilepanaü, seyyàvasathapadãpeyyaü, te'pi ya¤¤aü kappenti. Ye'pi ya¤¤aü denti yajanti pariccajantã cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàraü annaü pànaü vatthaü yànaü màlàgandhavilepanaü, seyyàvasathapadãpeyyaü, te'pi ya¤¤aü kappenti. Puthå'ti ya¤¤à và ete puthå. Ya¤¤ayàjakà và2 ete puthå, dakkhiõeyyà và ete puthu.

Kathaü ya¤¤à và ete puthå: bahukà3 ete ya¤¤à: cãvarapiõóapàtabhesajjaparikkhàraü annaü pànaü vatthaü yànaü màlàgandhavilepanaü seyyàvasathapadãpeyyaü. Evaü ya¤¤avà ete puthå. 4 Kathaü ya¤¤ayàjakà và ete puthå: bahukà ete ya¤¤ayàjakà: khattiyà ca bràhmaõà ca vessà ca suddà ca gahaññhà ca pabbajità ca devà ca manussà ca, evaü ya¤¤ayàjakà và ete puthå. Kathaü dakkhiõeyyà và ete puthå: bahukà ete dakkhiõeyyà puthå: samaõabràhmaõà kapaõaddhikavaõibbakayàcakà, evaü dakkhiõeyyà và ete puthå. Idha loke'ti manussaloke'ti 'ya¤¤amakappayiüsu puthådha loke. '

. 7Pucchàmi taü bhagavà bråhi meta'nti 'pucchà'ti tisso pucchà: adiññhajotanà pucchà, diññhasaüsandanà pucchà vimaticchedanà pucchà, katamà adiññhajotanà pucchà: pakatiyà lakkhaõaü a¤¤àtaü hoti adiññhaü atulitaü atãritaü avibhåtaü avibhàvitaü tassa ¤àõàya dassanàya tulanàya tãraõàya vibhàvanàya5. Pa¤haü pucchati, ayaü adiññhajotanà pucchà. Katamà diññhasaüsandanà pucchà: pakatiyà lakkhaõaü ¤àtaü hoti diññhaü tulitaü tãritaü vibhåtaü vibhàvitaü. A¤¤ehi paõóitehi saddhiü saüsandanatthàya pa¤haü pucchati. Ayaü diññhasaüsandanà pucchà. Katamà vimaticchedanà pucchà: pakatiyà saüsayapakkhanto6. Hoti vimatipakkhanto dveëhakajàto evannu kho na nu kho kinnukho kathaünu kho'ti. So vimaticchedanatthàya pa¤haü pucchati. Ayaü vimaticchedanà pucchà. Imà tisso pucchà.
1. Màlàgandhaü vilepanaü - syà
2. Yajakà và - syà
3. Bahukànaü - machasaü
4. Ete ya¤¤àvà ete puthå-pana
5. Vibhåtatthàya vibhàvanatthàya - machasaü, syà.
6. Saüsayapakkhando - machasaü

[BJT Page 110] [\x 110/]

Aparàpi tisso pucchà: manussapucchà, amanussapucchà, nimmitapucchà. Katamà manussapucchà: manussà buddhaü bhagavantaü upasaïkamitvà pa¤haü pucchanti: bhikkhå pucchanti, bhikkhuõiyo pucchanti, upàsakà pucchanti, upàsikàyo pucchanti, ràjàno pucchanti, khattiyà pucchanti, bràhmaõà pucchanti, vessà pucchanti, suddà pucchanti, gahaññhà pucchanti, pabbajità pucchanti, ayaü manussapucchà. Katamà amanussapucchà: amanussà buddhaü bhagavantaü upasaükamitvà pa¤haü pucchanti: nàgà pucchanti, supaõõà pucchanti, yakkhà pucchanti, asurà pucchanti. Gandhabbà pucchanti, mahàràjàno pucchanti, indà pucchanti, brahmàno pucchanti, devà pucchanti, ayaü amanussapucchà. Katamà nimmitapucchà: yaü bhagavà råpaü abhinimminàti manomayaü sabbaïgapaccaïgaü ahãnindriyaü, taü so nimmito[I] buddhaü bhagavantaü upasaïkamitvà pa¤haü pucchati, bhagavà vissajjeti. Ayaü nimmitapucchà. Imà tisso pucchà.

Aparàpi 'tisso pucchà: attatthapucchà paratthapucchà ubhayatthapucchà. Aparàpi tisso pucchà: diññhadhammikatthapucchà samparàyikatthapucchà paramatthapucchà. Aparàpi tisso pucchà: anavajjapucchà nikkilesatthapucchà vodànatthapucchà: aparàpi tisso pucchà: atãtapucchà anàgatapucchà paccuppannapucchà. Aparàpi tisso pucchà: kusalapucchà akusalapucchà avyàkatapucchà. Aparàpi tisso pucchà: satipaññhànapucchà sammappadhànapucchà iddhipàdapucchà. Aparàpi tisso pucchà indriyapucchà balapucchà bojjhaïgapucchà. Aparàpi tisso pucchà: maggapucchà phalapucchà nibbànapucchàti.

Pucchàmi tanti: pucchàmi taü, yàcàmi taü, ajjhesàmi taü, pasàdemi taü, kathayassu me'ti 'pucchàmi taü. ' Bhagavàti gàravàdhivacanametaü:
Apica, bhaggaràgoti bhagavà: bhaggadosoti bhagavà: bhaggamohoti bhagavà: bhaggamànoti bhagavà: bhaggadiññhãti bhagavà: bhaggakaõñakoti bhagavà: bhaggakilesoti bhagavà: bhaji vibhaji pavibhaji dhammaratananti bhagavà: bhavànaü antakaroti bhagavà : bhàvitakàyo bhàvitasãlo bhàvitacitto bhàvitapa¤¤oti bhagavà: bhaji và bhagavà ara¤¤e vanapatthàni pantàni senàsanàni appasaddàni appanigghosàni vijanavàtàni manussaràhaseyyakàni pañisallànasàruppànãti bhagavà: bhàgã và bhagavà cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànanti bhagavà: bhàgã và bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisãlassa adhicittassa adhipa¤¤àyàti bhagavà.

Bhàgã và bhagavà catunnaü jhànànaü catunnaü appama¤¤ànaü catunnaü aråpasamàpattãnanti bhagavà, bhàgã và bhagavà aññhannaü vimokkhànaü aññhannaü abhibhàyatanànaü navannaü anupubbavihàrasamàpattãnanti bhagavà: bhàgã và bhagavà dasannaü sa¤¤àbhàvanànaü dasannaü kasiõasamàpattãnaü, ànàpànasatisamàdhissa asubhasamàpattiyàti bhagavà, bhàgã và bhagavà catunnaü satipaññhànànaü catunnaü sammappadhànànaü catunnaü iddhipàdànaü pa¤cannaü indriyànaü pa¤cannaü balànaü sattannaü bojjhaïgànaü ariyassa aññhaïgikassa maggassàti bhagavà: bhàgã và bhagavà dasannaü tathàgatabalànaü catunnaü vesàrajjànaü catunnaü pañisambhidànaü channaü abhi¤¤ànaü channaü buddhadhammànanti bhagavà: bhagavàti netaü nàmaü màtarà kataü, na pitarà kataü, na bhàtarà kataü, na bhaginiyà kataü, na mittàmaccehi kataü, na ¤àtisàlohitehi kataü, na samaõabràhmaõehi kataü, na devatàhi kataü, vimokkhantikametaü buddhànaü bhagavantànaü bodhiyà måle saha sabba¤¤uta¤àõassa pañilàbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaü 'bhagavà'ti. Bråhi metanti bråhi àcikkhàhi desehi pa¤¤apehi paññhapehi vivaràhi vibhajàhi uttànãkarohi pakàsehãti. 'Pucchàmi taü bhagavà bråhi metaü'.

Tenàha so bràhmaõo:

''Anejaü måladassàviü - (iccàyasmà puõõako)
Atthi pa¤hena àgamaü
Kiü nissità isayo manujà
Khattiyà bràhmaõà devatànaü
Ya¤¤amakappiyiüsu puthådha loke
Pucchàmi taü bhagavà bråhi meta''nti.

3. So nimmito - machasaü

[BJT Page 112] [\x 112/]

3-2

Ye keci me isayo manujà (puõõakàti bhagavà)
Khattiyà bràhmaõà devatànaü
Ya¤¤amakappiyiüsu puthå'dha loke
âsiüsamànà[I] puõõaka itthabhàvaü2
Jaraü sità ya¤¤amakappayiüsu.

Ye keci me isayo manujà'ti: 'yekecã'ti sabbena sabbaü sabbathà sabbaü asesaü nissesaü pariyàdiyanavacanametaü3 ye kecã'ti. Isayoti isinàmakà ye keci isipabbajjaü pabbajità: àjãvakà nigaõñhà jañilà tàpasà. Manujàti manussà vuccantãti 'ye keci me isayo manujà puõõakàti bhagavà'.

Khattiyà bràhmaõà devatànanti: 'khattiyà'ti ye keci khattiyajàtikà, bràhmaõàti ye keci bhovàdikà, devatànanti àjãvakasàvakànaü àjãvakà devatà, nighaõñhasàvakànaü nighaõñhà devatà, jañilasàvakànaü jañilà devatà, paribbàjakasàvakànaü paribbàjakà devatà, avaruddhakasàvakànaü avaruddhakà devatà, hatthivatikànaü hatthi devatà, assavatikànaü assà devatà, govatikànaü gàvo devatà kukkuravatikànaü kukkurà devatà, kàkavatikànaü kàkà devatà, vàsudevavatikànaü vàsudevo devatà, baladevavatikànaü baladevo devatà, puõõabhaddavatikànaü puõõabhaddo devatà, maõibhaddavatikànaü maõibhaddo devatà, aggivatikànaü aggi devatà, nàgavatikànaü nàgà devatà, supaõõavatikànaü supaõõà devatà, yakkhavatikànaü yakkhà devatà, asuravatikànaü asurà devatà, gandhabbavatikànaü gandhabbà devatà, mahàràjavatikànaü mahàràjàno devatà, candavatikànaü cando devatà, suriyavatikànaü suriyo devatà, indavatikànaü indo devatà, brahmavatikànaü brahmà devatà, devavatikànaü devo devatà disàvatikànaü disà devatà. Ye yesaü dakkhiõeyyà te tesaü devatà'ti khattiyà bràhmaõà devatànaü'.

Ya¤¤amakappayiüsu puthådha loketi: ya¤¤aü vuccati deyyadhammo: cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàraü antaü pànaü vatthaü yànaü màlàgandhavilepanaü, seyyàvasathapadãpeyyaü, ya¤¤amakappiyiüsu''ti ye'pi ya¤¤aü esanti gavesanti pariyesanti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàraü antaü pànaü vatthaü yànaü màlagandhavilepanaü seyyàvasathapadãpeyyaü te'pi ya¤¤aü kappenti. Ye'pi ya¤¤aü abhisaïkharonti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàraü antaü pànaü vatthaü yànaü màlàgandhavilepanaü, seyyàvasathapadãpeyyaü, te'pi ya¤¤aü kappenti. Ye'pi ya¤¤aü denti yajanti pariccajanti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàraü annaü pànaü vatthaü yànaü màlàgandhavilepanaü, seyyàvasathapadãpeyyaü, te'pi ya¤¤aü kappenti. Puthå'ti ya¤¤à và ete puthå. Ya¤¤ayàjakà và ete puthå, dakkhiõeyyà và ete puthu.

Kathaü ya¤¤à và ete puthå: bahukà3 ete ya¤¤à: cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàraü annaü pànaü vatthaü yànaü màlàgandhavilepanaü seyyàvasathapadãpeyyaü. Evaü ya¤¤àvà ete puthå. 4 Kathaü ya¤¤ayàjakà và ete puthå: bahukà ete ya¤¤ayàjakà: khattiyà ca bràhmaõà ca vessà ca suddà ca gahaññhà ca pabbajità ca devà ca manussà ca, evaü ya¤¤ayàjakà và ete puthå. Kathaü dakkhiõeyyà và ete puthå: bahukà ete dakkhiõeyyà puthå: samaõabràhmaõà kapaõaddhikavaõibbakayàcakà, evaü dakkhiõeyyà và ete puthå. Idha loke'ti manussaloke'ti 'ya¤¤amakappayiüsu puthådha loke. '

âsiüsamànà puõõaka itthabhàvanti: 'àsiüsamànà'ti råpapañilàbhaü àsiüsamànà, saddapañilàbhaü àsiüsamànà, gandhapañilàbhaü àsiüsamànà, rasapañilàbhaü àsiüsamànà, phoññhabbapañilàbhaü àsiüsamànà, puttapañilàbhaü àsiüsamànà, dàrapañilàbhaü àsiüsamànà, dhanapañilàbhaü àsiüsamànà, yasapañilàbhaü àsiüsamànà, issariyapañilàbhaü àsiüsamànà, khattiyamahàsàlakule attabhàvapañilàbhaü àsiüsamànà, bràhmaõamahàsàlakule attabhàvapañilàbhaü àsiüsamànà, gahapatimahàsàlakule attabhàvapañilàbhaü

1. âsãsamànàti - machasaü
2. Itthattaü - machasaü
Itthataü - syà
3. Pariyàdàya vacanametaü-pana, syà

[BJT Page 114] [\x 114/]

âsiüsamànà, càtummahàràjikesu, 1 devesu attabhàvapañilàbhaü àsiüsamànà, tàvatiüsesu devesu attabhàvapañilàbhaü àsiüsamànà, yàmesu devesu attabhàvapañilàbhaü àsiüsamànà, tusitesu devesu attabhàvapañilàbhaü àsiüsamànà, nimmàõaratãsu devesu attabhàvapañilàbhaü àsiüsamànà, paranimmitavasavattãsu devesu attabhàvapañilàbhaü àsiüsamànà, brahmakàyikesu devesu attabhàvapañilàbhaü àsiüsamànà, icchamànà3 sàdiyamànà, patthayamànà pihayamànà abhijappamànàti 'àsiüsamànà'. Puõõaka itthabhàvanti: ettha attabhàvàbhinibbattiü àsiüsamànà, ettha khattiyamahàsàlakule attabhàvàbhinibbattiü àsiüsamànà, ettha bràhmaõamahàsàlakule attabhàvàbhinibbattiü àsiüsamànà, ettha gahapatimahàsàlakule attabhàvàbhinibbattiü àsiüsamànà, ettha càtummahàràjikesu attabhàvàbhinibbattiü àsiüsamànà, ettha devesu attabhàvàbhinibbattiü àsiüsamànà, ettha tàvatiüsesu devesu attabhàvàbhinibbattiü àsiüsamànà, ettha yàmesu devesu attabhàvàbhinibbattiü àsiüsamànà, ettha tusitesu devesu attabhàvàbhinibbattiü àsiüsamànà, ettha nimmàõaratãsu devesu attabhàvàbhinibbattiü àsiüsamànà, ettha paranimmitavasavattãsu devesu attabhàvàbhinibbattiü àsiüsamànà, ettha brahmakàyikesu devesu attabhàvàbhinibbattiü àsiüsamànà icchamànà sàdiyamànà patthayamànà pihayamànà abhijappamànàti 'àsiüsamànà puõõaka itthabhàvaü.
Jaraü sità ya¤¤amakappayiüsåti: jarànissità vyàdhinissità maraõanissità (sokaparidevadukkhadomanassupàyàsanissità). Yadeva te jàti nissità tadeva te jarànissità, yadeva te jarànissità tadeva te vyàdhinissità, yadeva te vyàdhinissità tadeva te maraõanissità, yadeva te maraõanissità tadeva te sokaparidevadukkhadomanassupàyàsanissità, yadeva te sokaparidevadukkhadomanassupàyàsanissità tadeva te gatinissità, yadeva te gatinissità tadeva te uppattinissità, yadeva te uppattinissità tadeva te pañisandhinissità, yadeva te pañisandhinissità tadeva te bhavanissità, yadeva te bhavanissità tadeva te saüsàranissità, yadeva te saüsàranissità tadeva te vaññanissità, allãnà upagatà ajjhosità adhimuttàti 'jaraü sità ya¤¤amakappiyiüsu'.

Tenàha bhagavà:

''Ye keci me isayo manujà (puõõakàti bhagavà)
Khattiyà bràhmaõà devatànaü
Ya¤¤amakappayiüsu puthå'dha loke
âsiüsamànà puõõaka itthabhàvaü
Jaraüsità ya¤¤amakappayiüså''ti.

1. Càtumahàràjikesu - machasaü
2. Yàmadevesu-va, ka
3. Icchayamànà - machasaü

[BJT Page 116] [\x 116/]

3-3

Ye keci'me isayo manujà (iccàyasmà puõõako)
Khattiyà bràhmaõà devatànaü
Ya¤¤amakappayiüsu1 puthå'dha loke
Kacci su2 te bhagavà ya¤¤apathe appamattà
Atàru3 jàti¤ca jara¤ca màrisa
Pucchàmi taü bhagavà bråhi metaü.

Ye keci me isayo manujàti: 'ye kecã'ti me isayo manujà khattiyà bràhmaõà devatànaü ya¤¤amakappayiüsu puthå'dha loke kacci su te bhagavà ya¤¤àpathe appamattàti: kacciså'ti saüsayapucchà vimatipucchà dveëhakapucchà anekaüsapucchà, evaü nu kho na nu kho kinnu kho kathannu khoti kaccisu. Te'ti ya¤¤ayàjakà vuccanti.
Bhagavà'ti gàravàdhivacanametaü:
Apica, bhaggaràgoti bhagavà: bhaggadosoti bhagavà: bhaggamohoti bhagavà: bhaggamànoti bhagavà: bhaggadiññhãti bhagavà: bhaggakaõñakoti bhagavà: bhaggakilesoti bhagavà: bhaji vibhaji pavibhaji dhammaratananti bhagavà: bhavànaü antakaroti bhagavà : bhàvitakàyo bhàvitasãlo bhàvitacitto bhàvitapa¤¤oti bhagavà: bhaji và bhagavà ara¤¤e vanapatthàni pantàni senàsanàni appasaddàni appanigghosàni vijanavàtàni manussaràhaseyyakàni pañisallànasàruppànãti bhagavà: bhàgã và bhagavà cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànanti bhagavà: bhàgã và bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisãlassa adhicittassa adhipa¤¤àyàti bhagavà.

Bhàgã và bhagavà catunnaü jhànànaü catunnaü appama¤¤ànaü catunnaü aråpasamàpattãnanti bhagavà, bhàgã và bhagavà aññhannaü vimokkhànaü aññhannaü abhibhàyatanànaü navannaü anupubbavihàrasamàpattãnanti bhagavà: bhàgã và bhagavà dasannaü sa¤¤àbhàvanànaü dasannaü kasiõasamàpattãnaü, ànàpànasatisamàdhissa asubhasamàpattiyàti bhagavà, bhàgã và bhagavà catunnaü satipaññhànànaü catunnaü sammappadhànànaü catunnaü iddhipàdànaü pa¤cannaü indriyànaü pa¤cannaü balànaü sattannaü bojjhaïgànaü ariyassa aññhaïgikassa maggassàti bhagavà: bhàgã và bhagavà dasannaü tathàgatabalànaü catunnaü vesàrajjànaü catunnaü pañisambhidànaü channaü abhi¤¤ànaü channaü buddhadhammànanti bhagavà: bhagavàti netaü nàmaü màtarà kataü, na pitarà kataü, na bhàtarà kataü, na bhaginiyà kataü, na mittàmaccehi kataü, na ¤àtisàlohitehi kataü, na samaõabràhmaõehi kataü, na devatàhi kataü, vimokkhantikametaü buddhànaü bhagavantànaü bodhiyà måle saha sabba¤¤uta¤àõassa pañilàbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaü bhagavà'ti. 'Kacci su te bhagavà' ya¤¤apathe appamattàti: ya¤¤o yeva vuccati ya¤¤apatho, yathà ariyamaggo ariyapatho, devamaggo devapatho, brahmamaggo brahmapatho, evameva ya¤¤o yeva vuccati ya¤¤apatho. Apamattàti. Yepi* ya¤¤apathe appamattà sakaccakàrino sàtaccakàrino aññhitakàrino anolãnavuttino4 anikkhittachandà anikkhittadhurà taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tapponà5 tappabbhàrà tadadhimuttà tadadhipateyyà6 tepi ya¤¤àpathe appamattà, yepi ya¤¤aü esanti gavesanti pariyesanti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàraü antaü pànaü vatthaü yànaü màlàgandhavilepanaü seyyàvasathapadãpeyyaü sakkaccakàrino sàtaccakàrino aññhitakàrino anolãnavuttino anikkhittachandà anikkhittadhurà taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tapponà tappabbhàrà tadadhimuttà tadadhipateyyà tepi ya¤¤àpathe appamattà, yepi ya¤¤aü abhisaükharonti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàraü antaü pànaü vatthaü yànamàlàgandhavilepanaü7 seyyàvasathapadãpeyyaü sakkaccakàrino sàtaccakàrino aññhitakàrino anolãnavuttino anikkhittachandà anikkhittadhurà taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tapponà tappabbhàrà tadadhimuttà tadadhipateyyà tepi ya¤¤àpathe appamattà, yepi ya¤¤aü denti yajanti pariccajanti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàraü antaü pànaü vatthaü yànaü màlàgandhavilepanaü seyyàvasathapadãpeyyaü sakkaccakàrino sàtaccakàrino aññhitakàrino anolãnavuttino anikkhittachandà anikkhittadhurà taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tapponà tappabbhàrà tadadhimuttà tadadhipateyyà tepi ya¤¤àpathe appamattàti 'kacci su te bhagavà ya¤¤apathe appamattà'.

Atàru3 jàti¤ca jara¤ca màrisàti: jàtijaràmaraõaü8 atariüsu uttariüsu patariüsu samatikkamiüsu vãtivattiüsu. Màrisàti piyavacanaü garuvacanaü sagàravasappatissàdhivacanametaü 'màrisà'ti. 'Atàru jàti¤ca jara¤ca màrisa'.

* ''Yepi'' iti machasaü, syàmapotthakesu natthi.
1. Ya¤¤amakappiüsu-syà.
2. Kaccissu-syà.
3. Atàruü-syà.
4. Anolãnavuttikà-va, ka, pana
5. Tappoõa - machasaü
6. Tadàdhipateyyà - syà
7. Màlàgandhaü - syà,
8. Jaràmaraõaü - machasaü
 

[BJT Page 118] [\x 118/]

Pucchàmi taü bhagavà bråhi metanti: 'pucchàmi ta'nti pucchàmi taü, ajjhesàmi taü, pasàdemi taü, kathayasså meti 'pucchàmi taü'. Bhagavàti gàravàdhivacanaü:
Apica, bhaggaràgoti bhagavà: bhaggadosoti bhagavà: bhaggamohoti bhagavà: bhaggamànoti bhagavà: bhaggadiññhãti bhagavà: bhaggakaõñakoti bhagavà: bhaggakilesoti bhagavà: bhaji vibhaji pavibhaji dhammaratananti bhagavà: bhavànaü antakaroti bhagavà : bhàvitakàyo bhàvitasãlo bhàvitacitto bhàvitapa¤¤oti bhagavà: bhaji và bhagavà ara¤¤e vanapatthàni pantàni senàsanàni appasaddàni appanigghosàni vijanavàtàni manussaràhaseyyakàni pañisallànasàruppànãti bhagavà: bhàgã và bhagavà cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànanti bhagavà: bhàgã và bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisãlassa adhicittassa adhipa¤¤àyàti bhagavà.

Bhàgã và bhagavà catunnaü jhànànaü catunnaü appama¤¤ànaü catunnaü aråpasamàpattãnanti bhagavà, bhàgã và bhagavà aññhannaü vimokkhànaü aññhannaü abhibhàyatanànaü navannaü anupubbavihàrasamàpattãnanti bhagavà: bhàgã và bhagavà dasannaü sa¤¤àbhàvanànaü dasannaü kasiõasamàpattãnaü, ànàpànasatisamàdhissa asubhasamàpattiyàti bhagavà, bhàgã và bhagavà catunnaü satipaññhànànaü catunnaü sammappadhànànaü catunnaü iddhipàdànaü pa¤cannaü indriyànaü pa¤cannaü balànaü sattannaü bojjhaïgànaü ariyassa aññhaïgikassa maggassàti bhagavà: bhàgã và bhagavà dasannaü tathàgatabalànaü catunnaü vesàrajjànaü catunnaü pañisambhidànaü channaü abhi¤¤ànaü channaü buddhadhammànanti bhagavà: bhagavàti netaü nàmaü màtarà kataü, na pitarà kataü, na bhàtarà kataü, na bhaginiyà kataü, na mittàmaccehi kataü, na ¤àtisàlohitehi kataü, na samaõabràhmaõehi kataü, na devatàhi kataü, vimokkhantikametaü buddhànaü bhagavantànaü bodhiyà måle saha sabba¤¤uta¤àõassa pañilàbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaü 'bhagavà'ti. Bråhi metanti bråhi àcikkhàhi desehi pa¤¤apehi paññhapehi vivaràhi vibhajàhi uttànãkarohi pakàsehãti 'pucchàmi taü bhagavà bråhi metaü'.

Tenàha so bràhmaõo:

''Ye keci me isayo manujà (iccàyasmà puõõako)
Khattiyà bràhmaõà, devatànaü,
Ya¤¤amakappayiüsu puthådha loke
Kacci su te bhagavà ya¤¤apathe appamattà
Atàru jàti¤ca jara¤ca màrisa,
Pucchàmi taü bhagavà bråhi meta''nti.

3-4

âsiüsanti1 thomayanti abhijappanti juhanti (puõõakàti bhagavà)
Kàmàbhijappanti pañicca làbhaü,
Te yàjayogà bhavaràgarattà
Nàtariüsu jàtijaranti bråmi.

âsiüsanti thomayanti abhijappanti juhantã'ti: 'àsiüsantã'ti råpapañilàbhaü àsiüsanti, saddapañilàbhaü àsiüsanti, gandhapañilàbhaü àsiüsanti, rasapañilàbhaü àsiüsanti, phoññhabbapañilàbhaü àsiüsanti, puttapañilàbhaü2 àsiüsanti, dàrapañilàbhaü àsiüsanti, dhanapañilàbhaü àsiüsanti, yasapañilàbhaü àsiüsanti, issariyapañilàbhaü àsiüsanti, khattiyamahàsàlakule attabhàvapañilàbhaü àsiüsanti, bràhmaõamahàsàlakule attabhàvapañilàbhaü àsiüsanti, gahapatimahàsàlakule attabhàvapañilàbhaü àsiüsanti, càtummahàràjikesu devesu attabhàvapañilàbhaü àsiüsanti, brahmakàyikesu devesu attabhàvapañilàbhaü àsiüsanti, icchanti sàdiyanti patthayanti pihayantãti àsiüsanti.

Thomayantãti: ya¤¤aü và thomenti, phalaü và thomenti, dakkhiõeyye3 và thomenti. Kathaü ya¤¤aü thomenti: suciü dinnaü4 manàpaü dinnaü, paõãtaü dinnaü, kàlena dinnaü, kappiyaü dinnaü, viceyya dinnaü, anavajjaü dinnaü, abhiõhaü dinnaü, dadaü cittaü pasàditanti thomenti, kittenti vaõõenti pasaüsanti. Evaü ya¤¤aü thomayanti.

1. âsãsanti-va, pana, machasaü
2. Puttadàradhanayasaissariyaü -va, ka, ma
3. Dakkhiõeyyaü - syà
4. Piyaü dinnaü - syà

[BJT Page 120] [\x 120/]

Kathaü phalaü thomenti: ito nidànaü råpapañilàbho bhavissati, saddapañilàbho bhavissati, gandhapañilàbho bhavissati, rasapañilàbho bhavissati, phoññhabbapañilàbho bhavissati, puttapañilàbho bhavissati, dàrapañilàbho bhavissati, dhanapañilàbho bhavissati, yasapañilàbho bhavissati, issariyapañilàbho bhavissati,
Khattiyamahàsàlakule attabhàvapañilàbho bhavissati,
Bràhmaõamahàsàlakule attabhàvapañilàbho bhavissati,
Gahapatimahàsàlakule attabhàvapañilàbho bhavissati,
Càtummahàràjikesu devesu attabhàvapañilàbho bhavissati,
Brahmakàyikesu devesu attabhàvapañilàbho bhavissatãti thomenti, kittenti vaõõenti pasaüsantãti evaü phalaü thomenti.

Kathaü dakkhiõeyye thomenti: dakkhiõeyyà jàtisampannà gottasampannà ajjhàyakà mantadharà tiõõaü vedànaü pàragå sanighaõóukeñubhànaü sàkkharappabhedànaü itihàsapa¤camànaü padakà veyyàkaraõà lokàyatamahàpurisalakkhaõesu anavayàti, vãtaràgà và ràgavinayàya và pañipannà, vãtadosà và dosavinayà và pañipannà, vãtamohà và mohavinayàya và pañipannà, saddhàsampannà sãlasampannà samàdhisampannà pa¤¤àsampannà vimuttisampannà vimutti¤àõadassanasampannàti thomenti kittenti vaõõenti pasaüsanti. Evaü dakkhiõeyye thomentãti 'àsiüsanti thomenti'.

Abhijappantãti: råpapañilàbhaü abhijappanti, saddapañilàbhaü abhijappanti, gandhapañilàbhaü abhijappanti, rasapañilàbhaü abhijappanti, phoññhabbapañilàbhaü abhijappanti, puttapañilàbhaü abhijappanti, dàrapañilàbhaü abhijappanti, dhanapañilàbhaü abhijappanti, yasapañilàbhaü abhijappanti, issariyapañilàbhaü abhijappanti, khattiyamahàsàlakule attabhàvapañilàbhaü abhijappanti, bràhmaõamahàsàlakule attabhàvapañilàbhaü abhijappanti, gahapatimahàsàlakule attabhàvapañilàbhaü abhijappanti, càtummahàràjikesu devesu attabhàvapañilàbhaü abhijappanti, brahmakàyikesu devesu attabhàvapañilàbhaü abhijappantãti 'àsiüsanti thomayanti abhijappanti. ' Juhantãti juhanti denti yajanti pariccajanti cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàraü antaü pànaü vatthaü yànaü màlàgandhavilepanaü seyyàvasathapadãpeyyanti 'àsiüsanti thomenti abhijappanti juhanti'
Puõõakàti bhagavàti: puõõakà'ti bhagavà taü bràhmaõaü nàmena àlapati.
Bhagavàti gàravàdhivacanametaü:
Apica, bhaggaràgoti bhagavà: bhaggadosoti bhagavà: bhaggamohoti bhagavà: bhaggamànoti bhagavà: bhaggadiññhãti bhagavà: bhaggakaõñakoti bhagavà: bhaggakilesoti bhagavà: bhaji vibhaji pavibhaji dhammaratananti bhagavà: bhavànaü antakaroti bhagavà : bhàvitakàyo bhàvitasãlo bhàvitacitto bhàvitapa¤¤oti bhagavà: bhaji và bhagavà ara¤¤e vanapatthàni pantàni senàsanàni appasaddàni appanigghosàni vijanavàtàni manussaràhaseyyakàni pañisallànasàruppànãti bhagavà: bhàgã và bhagavà cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànanti bhagavà: bhàgã và bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisãlassa adhicittassa adhipa¤¤àyàti bhagavà.

Bhàgã và bhagavà catunnaü jhànànaü catunnaü appama¤¤ànaü catunnaü aråpasamàpattãnanti bhagavà, bhàgã và bhagavà aññhannaü vimokkhànaü aññhannaü abhibhàyatanànaü navannaü anupubbavihàrasamàpattãnanti bhagavà: bhàgã và bhagavà dasannaü sa¤¤àbhàvanànaü dasannaü kasiõasamàpattãnaü, ànàpànasatisamàdhissa asubhasamàpattiyàti bhagavà, bhàgã và bhagavà catunnaü satipaññhànànaü catunnaü sammappadhànànaü catunnaü iddhipàdànaü pa¤cannaü indriyànaü pa¤cannaü balànaü sattannaü bojjhaïgànaü ariyassa aññhaïgikassa maggassàti bhagavà: bhàgã và bhagavà dasannaü tathàgatabalànaü catunnaü vesàrajjànaü catunnaü pañisambhidànaü channaü abhi¤¤ànaü channaü buddhadhammànanti bhagavà: bhagavàti netaü nàmaü màtarà kataü, na pitarà kataü, na bhàtarà kataü, na bhaginiyà kataü, na mittàmaccehi kataü, na ¤àtisàlohitehi kataü, na samaõabràhmaõehi kataü, na devatàhi kataü, vimokkhantikametaü buddhànaü bhagavantànaü bodhiyà måle saha sabba¤¤uta¤àõassa pañilàbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaü bhagavàti 'puõõakàti bhagavà. '

Kàmàbhijappanti pañicca làbhanti: råpapañilàbhaü pañicca kàme abhijappanti, saddapañilàbhaü pañicca kàme abhijappanti, gandhapañilàbhaü pañicca kàme abhijappanti, rasapañilàbhaü pañicca kàme abhijappanti, phoññhabbapañilàbhaü pañicca kàme abhijappanti, puttapañilàbhaü pañicca kàme abhijappanti, dàrapañilàbhaü pañicca kàme abhijappanti, dhanapañilàbhaü pañicca kàme abhijappanti, yasapañilàbhaü pañicca kàme abhijappanti, issariyapañilàbhaü pañicca kàme abhijappanti, khattiyamahàsàlakule attabhàvapañilàbhaü pañicca kàme abhijappanti, bràhmaõamahàsàlakule attabhàvapañilàbhaü pañicca kàme abhijappanti, gahapatimahàsàlakule attabhàvapañilàbhaü pañicca kàme abhijappanti, càtummahàràjikesu devesu attabhàvapañilàbhaü pañicca kàme abhijappanti, brahmakàyikesu devesu attabhàvapañilàbhaü pañicca kàme abhijappantãti pajappantãti 'kàmàbhijappanti pañicca làbhaü'.

[BJT Page 122] [\x 122/]

Te yàjayogà bhavaràgarattà nàtariüsu jàtijaranti bråmãti: 'te'ti ya¤¤ayàjakà vuccanti. Yàjayogàti yàjayogesu yuttà payuttà àyuttà samàyuttà taccarità tabbahulà taggarukà tanninnà tapponà tappabbhàrà tadadhimuttà tadadhipateyyàti, 'te yàjayogà'. Bhavaràgarattàti bhavaràgo vuccati yo bhavesu bhavacchando bhavaràgo bhavanandi bhavataõhà bhavasineho bhavapariëàho bhavamucchà bhavajjhosànaü bhavaràgena bhavesu rattà giddhà gathità1 mucchità ajjhopannà2 laggà laggità palibuddhàti 'te yàjayogà bhavaràgarattà'.

Nàtariüsu jàtijaranti bråmãti: te yàjayogà bhavaràgarattà jàtijaràmaraõaü nàtariüsu, na uttariüsu na patariüsu na samatikkamiüsu na vãtivattiüsu, jàtijaràmaraõà anikkhantà3 anissañà4 anatikkantà asamatikkantà avãtivattà anto jàtijaràmaraõe parivattanti ante saüsàrapathe parivattanti, jàtiyà anugatà jaràya anusañà byàdhinà abhibhåtà maraõena abbhàhatà atàõà alenà asaraõà asaraõãbhåtàti. Bråmi. âcikkhàmi desemi pa¤¤àpemi paññhapemi vivaràmi vibhajàmi uttànãkaromi pakàsemãti 'te yàjayogà bhavaràgarattà nàtariüsu jàtijaranti bråmi'.

Tenàha bhagavà:

''âsiüsanti thomayanti abhijappanti juhanti (puõõakàti bhagavà)
Kàmàbhijappanti pañicca làbhaü
Te yàjayogà bhavaràgarattà
Nàtariüsu jàtijaranti bråmã''ti

3-5

Te ce nàtariüsu yàjayogà (iccàyasmà puõõako)
Ya¤¤ehi jàti¤ca jara¤ca màrisa,
Atha ko carahi devamanussaloke
Atàri jàti¤ca jara¤ca màrisa,
Pucchàmi taü bhagavà bråhi metaü.

Te ce nàtariüsu yàjayogàti: te ya¤¤ayàjakà yàjayogà bhavaràgarattà jàtijaràmaraõaü nàtariüsu, na uttariüsu, na patariüsu, na samatikkamiüsu, na vãtivattiüsu, jàtijaràmaraõà anikkhantà3 anissañà4 anatikkantà asamatikkantà avãtivattà anto jàtijaràmaraõe parivattanti,

1. Gadhità - bahusu
2. Ajjhosannà-va-ka-machasaü
3. Anikkhittà - pana
4. Anissatà - sa
Anissità - pana

[BJT Page 124] [\x 124/]

Anto saüsàrapathe parivattanti jàtiyà anugatà, jaràya anusañà1 byàdhinà abhibhåtà, maraõena abbhàhatà, atàõà alenà asaraõà asaraõãbhåtàti te ce nàtariüsu yàjayogà. Iccàyasmà
Puõõàko'ti iccàti padasandhi padasaüsaggo padapàripåri akkharasamavàyo bya¤janasiliññhatà padànupubbatàpetaü 'iccàti'. âyasmà'ti: piyavacanaü garuvacanaü sagàravasappatissàdhivacanametaü 'àyasmà'ti. Puõõakoti: tassa bràhmaõassa nàmaü saïkhà sama¤¤à pa¤¤atti vohàro nàmaü nàmakammaü nàmadheyyaü niruttibya¤janaü abhilàpo. Puõõàko'ti tassa bràhmaõassa gottaü saïkhà sama¤¤à pa¤¤atti vohàro'ti àyasmà puõõako.

Ya¤¤ehi jàti¤ca jara¤ca màrisàti 'ya¤¤ehã'ti ya¤¤ehi pahåtehi ya¤¤ehi vividhehi ya¤¤ehi puthåhi 'màrisà'ti: piyavacanaü garuvacanaü sagàravasappatissàdhivacanametaü 'màrisà'ti. 'Ya¤¤ehi jàti¤ca jara¤ca màrisa'.

Atha ko carahi devamanussaloke atàri jàti¤ca jara¤ca màrisàti: atha ko eso sadevake loke samàrake sabrahmake sassamaõabràhmaõiyà pajàya sadevamanussàya jàtijaràmaraõaü atari uttari patari samatikkami vãtivattayi. Màrisàti piyavacanaü garuvacanaü sagàravasappatissàdhivacanametaü màrisàti. 'Atha ko carahi devamanussaloke atàri jàti¤ca jara¤ca màrisa'.

Pucchàmi taü bhagavà bråhi metanti: pucchàmi ta'nti pucchàmi taü, yàcàmi taü, ajjhesàmi taü, pasàdemi taü. Kathayassu metanti 'pucchàmi taü'.
Bhagavàti gàravàdhivacanametaü:
Apica, bhaggaràgoti bhagavà: bhaggadosoti bhagavà: bhaggamohoti bhagavà: bhaggamànoti bhagavà: bhaggadiññhãti bhagavà: bhaggakaõñakoti bhagavà: bhaggakilesoti bhagavà: bhaji vibhaji pavibhaji dhammaratananti bhagavà: bhavànaü antakaroti bhagavà : bhàvitakàyo bhàvitasãlo bhàvitacitto bhàvitapa¤¤oti bhagavà: bhaji và bhagavà ara¤¤e vanapatthàni pantàni senàsanàni appasaddàni appanigghosàni vijanavàtàni manussaràhaseyyakàni pañisallànasàruppànãti bhagavà: bhàgã và bhagavà cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànanti bhagavà: bhàgã và bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisãlassa adhicittassa adhipa¤¤àyàti bhagavà.

Bhàgã và bhagavà catunnaü jhànànaü catunnaü appama¤¤ànaü catunnaü aråpasamàpattãnanti bhagavà, bhàgã và bhagavà aññhannaü vimokkhànaü aññhannaü abhibhàyatanànaü navannaü anupubbavihàrasamàpattãnanti bhagavà: bhàgã và bhagavà dasannaü sa¤¤àbhàvanànaü dasannaü kasiõasamàpattãnaü, ànàpànasatisamàdhissa asubhasamàpattiyàti bhagavà, bhàgã và bhagavà catunnaü satipaññhànànaü catunnaü sammappadhànànaü catunnaü iddhipàdànaü pa¤cannaü indriyànaü pa¤cannaü balànaü sattannaü bojjhaïgànaü ariyassa aññhaïgikassa maggassàti bhagavà: bhàgã và bhagavà dasannaü tathàgatabalànaü catunnaü vesàrajjànaü catunnaü pañisambhidànaü channaü abhi¤¤ànaü channaü buddhadhammànanti bhagavà: bhagavàti netaü nàmaü màtarà kataü, na pitarà kataü, na bhàtarà kataü, na bhaginiyà kataü, na mittàmaccehi kataü, na ¤àtisàlohitehi kataü, na samaõabràhmaõehi kataü, na devatàhi kataü, vimokkhantikametaü buddhànaü bhagavantànaü bodhiyà måle saha sabba¤¤uta¤àõassa pañilàbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaü 'bhagavà'ti. Bråhi metanti: bråhi àcikkhàhi desehi pa¤¤apehi paññhapehi vivaràhi vibhajàhi uttànãkarohi pakàsehãti 'pucchàmi taü bhagavà bråhi metaü'.

Tenàha se bràhmaõo:

Te ce nàtariüsu yàjayogà (iccàyasmà puõõako)
Ya¤¤ehi jàti¤ca jara¤ca màrisa,
Atha ko carahi devamanussaloke
Atàri jàti¤ca jara¤ca màrisa
Pucchàmi taü bhagavà bråhi meta'nti.

1. Anugatà-pana

[BJT Page 126] [\x 126/]

3-6

Saïkhàya lokasmiü parovaràni2 (puõõakàti bhagavà)
Yassi¤jitaü natthi kuhi¤ci loke
Santo vidhåmo anãgho niràso
Atàri so jàtijaranti bråmã.

Saïkhàya lokasmiü parovarànãti: 'saïkhà' vuccati ¤àõaü,
''Yà pa¤¤à pajànanà vicayo pavicayo dhammavicayo sallakkhaõà upalakkhaõà paccupalakkhaõà paõóiccaü kosallaü nepu¤¤aü vebhavyà cintà upaparikkhà bhåri medhà pariõàyikà vipassanà sampaja¤¤aü patodo pa¤¤à pa¤¤indriyaü pa¤¤àbalaü pa¤¤àsatthaü pa¤¤àpàsàdo pa¤¤ààloko pa¤¤àobhàso pa¤¤àpajjoto pa¤¤àpàsàdo pa¤¤ààloko pa¤¤àobhàso pa¤¤àpajjoto pa¤¤àratanaü amoho dhammavicayo sammàdiññhi. [A]

Parovarànãti 'oraü' vuccati sakattabhàvo, paraü vuccati parattabhàvo, oraü vuccati sakaråpavedanàsa¤¤àsaükhàravi¤¤àõaü, paraü vuccati pararåpavedanàsa¤¤àsaükhàravi¤¤àõaü, oraü vuccati cha ajjhattikàni àyatanàni paraü vuccati cha bàhiràni àyatanàni, oraü vuccati manussaloko, paraü vuccati devaloko, oraü vuccati kàmadhàtu, paraü vuccati råpadhàtu aråpadhàtu, oraü vuccati kàmadhàturåpadhàtu, paraü vuccati aråpadhàtu, saïkhàya lokasmiü parovarànãti: parovaràni aniccato saïkhàya, dukkhato saïkhàya jànitvà tulayitvà tãrayitvà vibhàvayitvà vibhåtaü katvà, rogato saïkhàya jànitvà tulayitvà tãrayitvà vibhàvayitvà vibhåtaü katvà, gaõóato saïkhàya jànitvà tulayitvà tãrayitvà vibhàvayitvà vibhåtaü katvà, nissaraõato saïkhàya jànitvà tulayitvà tãrayitvà vibhàvayitvà vibhåtaü katvàti 'saïkhàya lokasmiü parovaràni. ' Puõõakàti bhagavàti: 'puõõakà'ti bhagavà taü bràhmaõaü nàmena àlapati. Bhagavàti gàravàdhivacanametaü:
Apica, bhaggaràgoti bhagavà: bhaggadosoti bhagavà: bhaggamohoti bhagavà: bhaggamànoti bhagavà: bhaggadiññhãti bhagavà: bhaggakaõñakoti bhagavà: bhaggakilesoti bhagavà: bhaji vibhaji pavibhaji dhammaratananti bhagavà: bhavànaü antakaroti bhagavà : bhàvitakàyo bhàvitasãlo bhàvitacitto bhàvitapa¤¤oti bhagavà: bhaji và bhagavà ara¤¤e vanapatthàni pantàni senàsanàni appasaddàni appanigghosàni vijanavàtàni manussaràhaseyyakàni pañisallànasàruppànãti bhagavà: bhàgã và bhagavà cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànanti bhagavà: bhàgã và bhagavà attharasassa dhammarasassa vimuttirasassa adhisãlassa adhicittassa adhipa¤¤àyàti bhagavà.

Bhàgã và bhagavà catunnaü jhànànaü catunnaü appama¤¤ànaü catunnaü aråpasamàpattãnanti bhagavà, bhàgã và bhagavà aññhannaü vimokkhànaü aññhannaü abhibhàyatanànaü navannaü anupubbavihàrasamàpattãnanti bhagavà: bhàgã và bhagavà dasannaü sa¤¤àbhàvanànaü dasannaü kasiõasamàpattãnaü, ànàpànasatisamàdhissa asubhasamàpattiyàti bhagavà, bhàgã và bhagavà catunnaü satipaññhànànaü catunnaü sammappadhànànaü catunnaü iddhipàdànaü pa¤cannaü indriyànaü pa¤cannaü balànaü sattannaü bojjhaïgànaü ariyassa aññhaïgikassa maggassàti bhagavà: bhàgã và bhagavà dasannaü tathàgatabalànaü catunnaü vesàrajjànaü catunnaü pañisambhidànaü channaü abhi¤¤ànaü channaü buddhadhammànanti bhagavà: bhagavàti netaü nàmaü màtarà kataü, na pitarà kataü, na bhàtarà kataü, na bhaginiyà kataü, na mittàmaccehi kataü, na ¤àtisàlohitehi kataü, na samaõabràhmaõehi kataü, na devatàhi kataü, vimokkhantikametaü buddhànaü bhagavantànaü bodhiyà måle saha sabba¤¤uta¤àõassa pañilàbhà sacchikà pa¤¤atti yadidaü 'bhagavà'ti 'puõõakàti bhagavà. '

Yassi¤jitaü natthi kuhi¤ci loketi: 'yassà'ti arahato khãõàsavassa. I¤jitanti: taõhi¤jitaü diññhi¤jitaü màni¤jitaü kilesi¤jitaü kàmi¤jitaü, yassime i¤jità natthi, na santi, na saüvijjanti, nupalabbhanti, pahãnà samucchinnà våpasannà pañippassaddhà abhabbuppattikà ¤àõagginà daóóhà. Kuhi¤cãti kuhi¤ci kismi¤ci katthaci ajjhattaü và bahiddhà và ajjhattabahiddhà và. Loketi apàyaloke 'yassi¤jitaü natthi kuhi¤ci loke, ' àyatanaloketi 'yassi¤jitaü natthi kuhi¤ci loke'

1. Lokamhi - machasaü
2. Paroparàni va-vã-ka-pana-syà machasaü.
[A.] Dhammasaïgaõã-cittuppàdakaõóa
3. Paroparàniti-va-ka-

[BJT Page 128] [\x 128/]

Santo vidhåmo (anãgho) niràso atàri so jàtijaranti bråmãti: 'santo'ti ràgassa santattà santo, dosassa santattà santo, mohassa santattà santo, kodhassa santattà santo, upanàhassa santattà santo, makkhassa santattà santo, sabbàkusalàbhisaükhàrànaü santattà samitattà våpasamitattà vijjhàtattà nibbutattà vigatattà pañippassaddhattà santo upasanto våpasanto nibbuto pañippassaddhoti 'santo'.

Vidhåmoti: kàyaduccaritaü vidhåmitaü1 vidhamitaü sositaü visositaü byantãkataü, vacãduccaritaü vidhåmitaü vidhamitaü sositaü visositaü byantãkataü, ràgo vidhåmito vidhamito sosito visosito byantãkato, doso vidhåmito vidhamito sosito visosito byantãkato, moho vidhåmito vidhamito sosito visosito byantãkato, kodho vidhåmito vidhamito sosito visosito byantãkato, upanàho vidhåmito vidhamito sosito visosito byantãkato, makkho vidhåmito vidhamito sosito visosito byantãkato, paëàso vidhåmito vidhamito sosito visosito byantãkato, issà vidhåmità vidhamità sosità visosità byantãkatà, macchariyaü vidhåmitaü vidhamitaü sositaü visositaü byantãkataü, màyà vidhåmità vidhamità sosità visosità byantãkatà, sàñheyyaü vidhåmitaü vidhamitaü sositaü visositaü byantãkataü, thambho vidhåmito vidhamito sosito visosito byantãkato, sàrambho vidhåmito vidhamito sosito visosito byantãkato, màno vidhåmito vidhamito sosito visosito byantãkato, atimàno vidhåmito vidhamito sosito visosito byantãkato, mado vidhåmito vidhamito sosito visosito byantãkato, pamàdo vidhåmito vidhamito sosito visosito byantãkato, sabbe kilesà vidhåmità vidhamità sosità visosità byantãkatà, sabbe duccarità vidhåmità vidhamità sosità visosità byantãkatà, sabbe darathà vidhåmità vidhamità sosità visosità byantãkatà, sabbe pariëàhà vidhåmità vidhamità sosità visosità byantãkatà, sabbe santàpà vidhåmità vidhamità sosità visosità byantãkatà, sabbàkusalàbhisaïkhàrà vidhåmità vidhamità sosità visosità byantãkatà. Athavà2 'kodho' vuccati dhåmo:

1 ''Màno hi te bràhmaõa (khàribhàro)
Kodho dhåmo bhasmani3 mosavajjaü,
Jivhà sujà hadayaü4 jotiññhànaü
Attà sudanto purisassa joti. ''[A]

Apica dasahàkàrehi kodho jàyati: 'anatthaü me acarã'ti kodho jàyati. 'Anatthaü me caratã'ti kodho jàyati, 'anatthaü me carissatã'ti kodho jàyati, 'piyassa me manàpassa anatthaü acari, anatthaü carati, anatthaü carissatã'ti kodho jàyati, appiyassa me amanàpassa, atthaü acari, atthaü carati, atthaü carissatã'ti kodho jàyati, aññhàne và pana kodho jàyati. Yo evaråpo cittassa àghàto pañighàto pañighaü pañivirodho kopo pakopo sampakopo doso padoso sampadoso cittassa vyàpatti5 manopadoso kodho kujjhanà kujjhitattaü doso dussanà dussitattaü byàpatti byàpajjanà byàpajjitattaü virodho pañivirodho caõóikkaü asuropo6 anattamanatà cittassa. Ayaü vuccati kodho''
1. Vidhåsitaü-va, ka
2. Apica-pana
3. Gammani-va, ka, syà
4. Tapparassa-syà
[A.] Saüyutta sundarika bhàradavàjasutta
5. Byàpatti - machasaü
6. Assuropo - syà

[BJT Page 130] [\x 130/]

Apica kodhassa adhimattaparittattà veditabbà: atthi ka¤cikàlaü kodho cittàvilakaraõamatto hoti, na ca tàva mukhakulanavikulano1 hoti, atthi ka¤cikàlaü kodho mukhakulanavikulanamatto hoti na ca tàva hanusa¤copano hoti, atthi ka¤cikàlaü kodho hanusa¤copanamatto hoti na ca tàva pharusavàcaü nicchàraõo hoti, na ca tàva disàvidisànuvilokano hoti, atthi ka¤cikàlaü kodho disàvidisànuvilokanamatto hoti, na ca tàva daõóasatthaparàmasano hoti, atthi ka¤cikàlaü kodho daõóasatthaparàmasanamattato hoti, na ca tàva daõóasatthaabbhukkiraõamatto hoti, na ca tàva daõóasatthaabhinipàtano hoti, atthi ka¤cikàlaü kodho daõóasatthaabhinipàtanamatto hoti, na ca tàva (chinnavicchinnakaraõo) hoti, atthi ka¤cikàlaü kodho (chinnavicchinnakaraõamatto) hoti, na ca tàva sambha¤janapaëibha¤janà hoti, atthi ka¤cikàlaü kodho sambha¤janapaëibha¤janamatto hoti. Na ca tàva aïgamaïgaapakaóóhano2 hoti. Atthi ka¤cikàlaü kodho aïgamaïgaapakaóóhanamatto hoti, na ca tàva jãvità voropano hoti. Atthi ka¤cikàlaü kodho jãvità voropanamatto hoti, na ca tàva sabbacàgapariccàgàya saõñhito hoti yato kho kodho paraü puggalaü3 ghàtetvà attànaü ghàteti, ettàvatà kodho paramussadagato4 paramavepullappatto hoti. Yassa so hoti kodho pahãno samucchinno våpasanno pañipassappaddho abhabbuppattiko ¤àõagginà daóóho so vuccati 'vidhumo'

Kodhassa pahãnattà vidhumo, kodhavatthussa pari¤¤àtattà vidhumo, kodhahetussa pari¤¤àtattà vidhumo, kodhahetussa upacchinnattà vidhumo.
Anãghoti ràgo nãgho, doso nãgho, moho nãgho, kodho nãgho, upanàho nãgho, makkho nãgho, paëàso nãgho, issà nãgho, macchariyaü nãgho, màyà nãgho, sàñheyyaü nãgho, thambho nãgho, sàrambho nãgho, màno nãgho, atimàno nãgho, mado nãgho, pamàdo nãgho, sabbe kilesà nãghà, sabbe duccarità nãghà, sabbe darathà nãghà, sabbe pariëàhà nãghà, sabbe santàpà nãghà, sabbàkusalàbhisaükhàrà nãghà, yassete nãghà pahãnà samucchinnà våpasannà pañippassaddhà abhabbuppattikà ¤àõagginà daóóhà, so vuccati 'anãgho' niràsoti 'àsà' vuccati taõhà,

''Yo ràgo sàràgo anunayo anurodho nandi nandiràgo cittassa sàràgo icchà mucchà ajjhosànaü gedho paëigedho saïgo païko ejà màyà janikà sa¤janikà sa¤janinã sibbanã jàlinã sarità visattikà suttaü visañà àyåhanã dutiyà paõidhi bhavanetti vanaü vanatho santhavo sneho apekkho pañibandhu àsà àsiüsanà àsiüsitattaü, råpàsà saddàsà gandhàsà rasàsà phoññhabbàsà làbhàsà dhanàsà puttàsà jãvitàsà, jappà pajappà abhijappà jappanà jappitattaü loluppaü loluppàyanà loluppàyitattaü pucchi¤cikatà sàdukamyatà, adhammaràgo visamalobho nikanti nikàmanà patthanà pihanà sampatthanà, kàmataõhà bhavataõhà vibhavataõhà råpataõhà aråpataõhà nirodhataõhà, råpataõhà saddataõhà gandhataõhà rasataõhà phoññhabbataõhà dhammataõhà, ogho yogo gantho upàdànaü àvaraõaü nãvaraõaü chadanaü bandhanaü upakkileso anusayo pariyuññhànaü latà vevicchaü, dukkhamålaü dukkhanidànaü dukkhappabhavo màrapàso màrabalisaü màravisayo taõhànadã taõhàjàlaü taõhàgaddulaü taõhàsamuddo, abhijjhà lobho akusalamålaü. '' [A] yassesà àsà taõhà pahãnà samucchinnà våpasannà pañippassaddhà abhabbuppattikà ¤àõagginà daóóhà.

1. Parikålanaü - pana
2. âkaóóhano - pana -
3. Parapuggalaü-va-vi-ka-
4. Paramukkaüsagato-pana
[A.] Dhammasaïgaõã - nikkhepakaõóa

[BJT Page 132] [\x 132/]

So vuccati 'niràso' jàtãti ''yà tesaü tesaü sattànaü tamhi tamhi sattanikàye jàti saüjàti okkanti abhinibbatti khandhànaü pàtubhàvo àyatanànaü pañilàbho''[b,] jaràti, ''yà tesaü tesaü sattànaü tamhi tamhi sattanikàye jarà jãraõatà khaõóiccaü pàliccaü valittacatà àyuno saühàni indriyànaü paripàko''[c.] Santo vidhumo anigho niràso. Atàri so jàti jaranti bråmãti yo santo ca vidhumo ca anãgho ca niràso ca, so jàti jarà maraõaü atari uttari patari samatikkami vãtivattayãti bråmi àcikkhàmi desemi pa¤¤apemi paññhapemi vivaràmi vibhajàmi uttànãkaromi pakàsemãti 'santo vidhumo anãgho niràso atàri so jàti jaranti bråmi. '

Tenàha bhagavà:

''Saïkhàya lokasmiü parovaràni (puõõakàti bhagavà)
Yassi¤jitaü natthi kuhi¤ci loke,
Santo vidhumo anãgho niràso
Atàri so jàtijaranti bråmã''ti

Sahagàthàpariyosànà ye te bràhmaõena saddhiü ekacchandà ekapayogo ekàdhippàyà ekavàsanavàsità, tesaü anekapàõasahassànaü virajaü vãtamalaü dhammacakkhuü udapàdi. 'Yaü ki¤ci samudayadhammaü sabbaü taü nirodhadhamma'nti. Tassa bràhmaõassa anupàdàya àsavehi cittaü vimucci. Saha arahattappattà ajinajañàvàkacãratidaõóakamaõóalu kesà ca massu ca antarahità. Bhaõóu kàsàyavatthavasano saïghàñipattacãvaradharo anavatthapañipattiyà pa¤jaliko bhagavantaü namassamàno nisinno hoti: 'satthà me bhante bhagavà sàvako' hama'smãti.

[B.] Sacca vibhaïga
[C.] Sacca vibhaïga