15-1

Dvàhaü sakkaü1 apucchissaü (iccàyasmà mogharàjà)
Na me byàkàsi cakkhumà,
Yàva tatiya¤ca devãsi
Byàkarotãti me sutaü,

Dvàhaü sakkaü apucchissanti so bràhmaõo dvikkhattuü buddhaü bhagavantaü pa¤haü apucchi, tassa bhagavà pa¤haü puññho na byàkàsi tadantarà2 imassa bràhmaõassa indriyaparipàko bhavissatãti. Sakkanti sakko bhagavà sakyakulà3 pabbajito tipi sakko, athavà aóóho mahaddhano dhanavàtipi sakko, tassimàni dhanàni, seyyathãdaü: saddhàdhanaü sãladhanaü hiridhanaü ottappadhanaü sutadhanaü càgadhanaü pa¤¤àdhanaü satipaññhànadhanaü sammappadhànadhanaü iddhipàdadhanaü indriyadhanaü baladhanaü bojjhaïgadhanaü maggadhanaü phaladhanaü, nibbànadhanaü imehi anekavidhehi dhanaratanehi aóóho mahaddhano dhanavàtipi sakko. Athavà pahå visavã alamatto såro vãro vikkanto abhãru acchamhã anutràsi apalàyã pahãnabhayabheravo vigatalomahaüso tipi sakko. Dvàhaü sakkaü apucchissanti dvàhaü sakkaü apucchissaü ayàcissaü ajjhesissaü pasàdayissanti 'dvàhaü sakkaü apucchissaü'.
Iccàyasmà mogharàjà'ti padasandhi padasaüsaggo padapàripåri akkharasamavàyo bya¤janasiliññhatà padànupubbatàpetaü 'iccàti'. âyasmà'ti: piyavacanaü garuvacanaü sagàravasappatissàdhivacanametaü 'àyasmà'ti. Mogharàjàti: tassa bràhmaõassa nàmaü saïkhà sama¤¤à pa¤¤atti vohàro nàmaü nàmakammaü nàmadheyyaü niruttibya¤janaü abhilàpo. Puõõàko'ti tassa bràhmaõassa gottaü saïkhà sama¤¤à pa¤¤atti vohàro'ti àyasmà mogharàjàti.

Na me byàkàsi cakkhumàti 'na me byàkàsã'ti na me byàkàsi, na àcikkhi, na desesi, na pa¤¤apesi, na paññhapesi, na vivari, na vibhaji, na uttànãakàsi, na pakàsesi. Cakkhumàti bhagavà pa¤cahi (cakkhåhi) cakkhumà, maüsacakkhunàpi cakkhumà, dibbacakkhunàpi cakkhumà, pa¤¤àcakkhunàpi cakkhumà, buddhacakkhunàpi cakkhumà, samantacakkhunàpi cakkhumà.

Kathaü bhagavà maüsacakkhunàpi cakkhumà: 'maüsacakkhumhi bhagavato pa¤ca vaõõà saüvijjanti4 nãlo ca vaõõo pãtako ca vaõõo lohitako ca vaõõo kaõho ca vaõõo odàto ca vaõõo. Akkhilomàni ca bhagavato5 yattha ca akkhilomàni patiññhitàni taü nãlaü hoti sunãlaü pàsàdikaü dassaneyyaü ummàpupphasamànaü6, tassa parato pãtakaü hoti supãkatakaü suvaõõavaõõaü pàsàdikaü dassaneyyaü kaõikàrapupphasamànaü, ubhato ca akkhikåñàni7 bhagavato lohitakàni honti

1. Sakka - syà,
2. Cakkhusamanantarà - syà.
3. Sàkyakålà - vi - ka
4. Pa¤cavaõõaü saüvijjati - va - vi - ka
5. 'Akkhilomàni ca bhagavato' - machasaü, natthi
6. Umà pupphasamànaü - machasaü,
Ummàrapuppha samànaü - va - vi - ka - syà
7. Akkhi kåpàni - pana

[BJT Page 368] [\x 368/]

Sulohitakàni pàsàdikàni dassaneyyàni indagopakasamànàni, majjhe kaõhaü hoti sukaõhaü alåkhaü1 siniddhaü pàsàdikaü dassaneyyaü (addàriññhakasamànaü2), tassa parato odàtaü hoti suodàtaü3 setaü paõóaraü pàsàdikaü dassaneyyaü osadhãtàrakasamànaü, tena bhagavà pakatikena maüsacakkhunà attabhàvapariyàpannena purimasucaritakammàbhinibbattena samantà yojanaü passati divà ceva ratti¤ca. Yadàhi caturaïgasamannàgato andhakàro hoti, suriyo ca atthaü gato hoti4 kàëapakkho ca uposatho hoti, tibbo ca vanasaõóo hoti, mahà ca kàëamegho5 abbhuññhito hoti. Evaråpe caturaïgasamannàgate andhakàre samantà yojanaü passati.

Kathaü bhagavà dibbena cakkhunàpi cakkhumà: bhagavà dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena satte passati cavamàne uppajjamàne hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathàkammupage sante pajànàti, ime vata bhonto sattà kàyaduccaritena samannàgatà vacãduccaritena samannàgatà mano duccaritena samannàgatà ariyànaü upavàdakà micchàdiññhikà micchàdiññhikammasamàdànà te kàyassa bhedà parammaraõà apàyaü duggatiü vinipàtaü nirayaü uppannà. Ime và pana bhonto sattà kàyasucaritena samannàgatà vacãsucaritena samannàgatà manosucaritena samannàgatà ariyànaü anupavàdakà sammàdiññhikà sammàdiññhikammasamàdànà te kàyassa bhedà parammaraõà sugatiü saggaü lokaü upapannàti. Iti dibbena cakkhunà visuddhena atikkantamànusakena satte passati cavamàne uppajjamàne hãne paõãte suvaõõe dubbaõõe sugate duggate yathàkammupage satte pajànàti, àkaïkhamàno ca bhagavà ekampi lokadhàtuü passeyya, dvepi lokadhàtuyo, passeyya tissopi lokadhàtuyo passeyya, catassopi lokadhàtuyo passeyya, pa¤capi lokadhàtuyo passeyya, dasapi lokadhàtuyo passeyya, vãsampi lokadhàtuyo passeyya, tiüsampi lokadhàtuyo passeyya, cattàlãsampi lokadhàtuyo passeyya, pa¤¤àsampi lokadhàtuyo passeyya, satampi lokadhàtuyo passeyya, sahassimpi culanikaü lokadhàtuü passeyya, dvisahassimpi majjhimikaü lokadhàtuü passeyya, tisahassampi mahàsahassiü lokadhàtuü6 passeyya, yàvatà7 pana àkaïkheyya tàvatakaü passeyya, evaü parisuddhaü8 bhagavato dibbacakkhu. Evaü bhagavà dibbena cakkhunàpi cakkhumà.

1. âlukà - pana
2. Aëàriññhaka - syà.
3. Odatà suodatà - pana.
4. Atthaü gamiko, hoti - syà.
5. Akàlamegho - syà.
6. Tisahassimpi lokadhàtuü passeyya. Mahàsahassimpi lokadhàtu passeyya - machasaü,
7. Yàvatakaü - machasaü.
8. Evaü visuddhaü - pa - va - vi - ka.

[BJT Page 370] [\x 370/]

Kathaü bhagavà pa¤¤àcakkhunàpi cakkhumà: bhagavà mahàpa¤¤o puthupa¤¤o hàsapa¤¤o javanapa¤¤o1. Tikkhapa¤¤o nibbedhikapa¤¤o pa¤¤àppabhedakusalo pabhinna¤àõo adhigatapañisambhido2. Catuvesàrajjappatto dasabaladhàrã purisàsabho purisasãho purisanàgo purisàja¤¤o purisadhorayho ananta¤àõo anantatejo anantayaso aóóho mahaddhano dhanavà netà vinetà anunetà pa¤¤àpetà nijjhàpetà pekkhetà pasàdetà. So hi bhagavà anuppannassa maggassa uppàdetà, asa¤jàtassa, maggassa sa¤janetà, anakkhàtassa maggassa akkhàtà, magga¤¤å maggavidå maggakovido maggànugà ca pana etarahi sàvakà viharanti pacchà samannàgatà.

So hi bhagavà jànaü jànàti, passaü passati, cakkhubhåto ¤àõabhåto dhammabhåto brahmabhåto vattà pavattà atthassa ninnetà, amatassa dàtà dhammassàmi3 tathàgato, natthi tassa bhagavato a¤¤àtaü adiññhaü aviditaü asacchikataü aphassitaü4 pa¤¤àya, atãtaü anàgataü paccuppannaü5 upàdàya sabbe dhammà sabbàkàrena buddhassa bhagavato ¤àõamukhe àpàthaü àgacchanti. Yaü ki¤ci neyyaü nàma atthi dhammaü jànitabbaü6 attattho và parattho và ubhayattho và diññhadhammiko và attho samparàyiko và attho, uttàno và attho, gambhãro và attho, gåëho và attho, pañicchanno và attho, neyyo và attho, nãto và attho, anavajjo và7 attho, nikkileso và attho, vodàno và attho, paramattho và attho8. Sabbaü taü antobuddha¤àõe parivattati, sabbaü kàyakammaü buddhassa bhagavato ¤àõànuparivatti sabbaü vacãkammaü ¤àõànuparivatti, sabbaü manokammaü ¤àõànuparivatti,

1. Javanapa¤¤o hàsapa¤¤o - machasaü
2. Adhigatapañisamhidappatto - machasaü.
3. Dhammasàmã - syà
4. Apusãtaü - syà
5. Atãtànàgata paccuppannaü - syà,
6. Atthi, jànitabbaü - machasaü, syà.
7. Avirodho attho và - pana.
8. Paramattho và - machasaü, syà.

[BJT Page 372] [\x 372/]

Atãte buddhassa bhagavato appañihataü ¤àõaü, anàgate appañihataü ¤àõaü, paccuppanne appañihataü ¤àõaü, yàvatakaü neyyaü tàvatakaü ¤àõaü, yàvatakaü ¤àõaü tàvatakaü neyyaü, neyyapariyantikaü ¤àõaü, ¤àõapariyantikaü neyyaü, neyyaü atikkamitvà ¤àõaü nappavattati1. ¥àõaü atikkamitvà neyyapatho natthi, a¤¤ama¤¤apariyantaññhàyino te dhammà, yatà dvinnaü samuggapañalànaü sammà phassitànaü2. Heññhimaü samuggapañalaü uparimaü nàtivattati, uparimaü samuggapañalaü heññhimaü nàtivattati, a¤¤ama¤¤apariyantaññhàyino te3. Evameva buddhassa bhagavato neyya¤ca ¤àõa¤ca a¤¤ama¤¤apariyantaññhàyino. Yàvatakaü neyyaü tàvatakaü ¤àõaü, yàvatakaü ¤àõaü tàvatakaü neyyaü, neyyapariyantikaü ¤àõaü, ¤àõapariyantikaü neyyaü, neyyaü atikkamitvà ¤àõaü nappavattati, ¤àõaü atikkamitvà neyyapatho natthi, a¤¤ama¤¤apariyantaññhàyino te dhammà.

Sabbadhammesu buddhassa bhagavato ¤àõaü pavattati, sabbe dhammà buddhassa bhagavato àvajjanapañibaddhà àkaïkhàpañibaddhà4 manasikàrapañibaddhà cittuppàdapañibaddhà sabbasattesu buddhassa bhagavato ¤àõaü pavattati, sabbesaü ca sattànaü bhagavà àsayaü jànàti, anusayaü jànàti, caritaü jànàti, adhimuttaü jànàti, apparajakkhe mahàrajakkhe tikkhindriye mudindriye svàkàre dvàkàre suvi¤¤àpaye duvi¤¤àpaye bhabbàbhabbe satte jànàti. Sadevako loko samàrako sabrahmako sassamaõabràhmaõã pajà sadevamanussà antobuddha¤àõe parivattati. Yathà ye keci macchakacchapà antamaso timitimiïgalaü upàdàya anto mahàsamudde parivattanti. Evameva sadevako loko samàrako sabrahmako5 sassamaõabràhmaõã pajà sadevamanussà anto buddha¤àõe parivattati6. Yathà ye keci pakkhã antamaso garuëaü venateyyaü upàdàya àkàsassa padese parivattanti. Evameva yepi te7. Sàriputtasamà pa¤¤àya samannàgatà, tepi buddha¤àõassa padese parivattanti. Buddha¤àõaü devamanussànaü pa¤¤aü pharitvà abhibhavitvà tiññhati. Yepi te khattiyapaõóità bràhmaõapaõóità gahapatipaõóità samaõapaõóità (nipuõakà) parappavàdà vàlavedhãråpà vobhindantà8 ma¤¤e caranti pa¤¤àgatena9 diññhigatàni. Te pa¤he abhisaïkharitvà abhisaïkharitvà tathàgataü upasaïkamitvà pucchanti gåëhàni ca pañicchannàni ca kathità vissajjitàva10. Te pa¤hà bhagavatà11 honti niddiññhakàraõà. Upakkhittakà ca te bhagavato sampajjanti. Atha kho bhagavàva natthi atirocati yadidaü pa¤¤àyàti. Evaü bhagavà pa¤¤àcakkhunàpi cakkhumà.

1. ¥àõaü na parivattati - pana.
2. Phusitànaü - machasaü, syà.
3. A¤¤ama¤¤apariyantaññhàyino - machasaü.
4. âkaïkhana pañibaddhà. - Pana
5. Samàrako loko sabrahmako loko - machasaü
6. Parivattanti - ma, vi, ka.
7. Yekeci te - pana
8. Te bhindantà - syà, va, vi, ka.
9. Diññhigatena - pana.
10. Kathità vissajjitàva - va, vi, ka, machasaü
11. Bhagavato - va, vi, ka.

[BJT Page 374] [\x 374/]

Kathaü bhagavà buddhacakkhunàpi cakkhumà: bhagavà buddhacakkhunà lokaü olokento1 addasa satte apparajakkhe mahàrajakkhe tikkhindriye mudindriye svàkàre dvàkàre suvi¤¤àpaye duvi¤¤àpaye appekacce paralokavajjabhayadassàvino2 viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassàvino viharante. Seyyathàpi nàma uppaliniyaü và paduminiyaü và puõóarãkiniyaü và appekaccàni uppalàni và padumàni và puõóarãkàni và udake jàtàni udake saüvaddhàni udakànuggatàni antonimuggaposãni, appekaccàni uppalàni và padumàni và puõóarãkàni và udake jàtàni udake saüvaddhàni samodakaü ñhitàni, 3 appekaccàni uppalàni và padumàni và puõóarikàni và udake jàtàni udake saüvaddhàni udakà accugamma tiññhanti anupalittàni udakena. Evameva bhagavà buddhacakkhunà lokaü olokento addasa satte apparajakkhe mahàrajakkhe tikkhindriye mudindriye svàkàre dvàkàre suvi¤¤àpaye dåvi¤¤àpaye appekacce paralokavajjabhayadassàvino viharante, appekacce na paralokavajjabhayadassàvino viharante.

''Jànàti bhagavà'' ayaü puggalo ràgacarito ayaü dosacarito ayaü mohacarito, ayaü vitakkacarito ayaü saddhàcarito ayaü ¤àõacaritoti. Ràgacaritassa bhagavà puggalassa asubhakathaü katheti. 4 Dosacaritassa bhagavà puggalassa mettàbhàvanaü àcikkhati, mohacaritaü bhagavà puggalaü5 uddese paripucchàya6 kàlena dhammasavane kàlena dhammasàkacchàya garusaüvàse niveseti, vitakkacaritassa bhagavà puggalassa ànàpànasatiü àcikkhati, saddhàcaritassa bhagavà puggalassa pasàdanãyaü nimittaü àcikkhati buddhasubodhiü dhammasudhammataü saïghasuppañipattiü sãlàni ca attano. ¥àõacaritassa bhagavà puggalassa vipassanànimittaü àcikkhati aniccàkàraü dukkhàkàraü anattàkàraü.

1. Volokento - machasaü.
2. Dassàvine - va, vi, ka.
3. Samodakaü tiññhanti - pa -
4. Asubhaü kathaü - pana
5. Mohacaritassa bhagavà puggalassa - machasaü.
6. Uddesa paripucchàya - pana.

[BJT Page 376] [\x 376/]

1. ''Selo yathà pabbatamuddhaniññhito
Yathàpi passe janataü samantato,
Tathåpamaü dhammamayaü sumedha,
Pàsàdamàruyha samantacakkhu
Sokàvatiõõaü janatamapetasoko
Avekkhassu jàtijaràbhibhåta''nti[a]

Evaü bhagavà buddhacakkhunàpi cakkhumà:

Kathaü bhagavà samantacakkhunàpi cakkhumà: 'samantacakkhu' vuccati sabba¤¤uta¤àõaü, bhagavà sabba¤¤uta¤àõena1 upeto samupeto upàgato samupàgato uppanno sampanno2 samannàgato.

2. ''Na tassa addiññhamidhatthi ki¤ci
Atho avi¤¤àtamajànitabbaü
Sabbaü abhi¤¤àsi yadatthi neyyaü
Tathàgato tena samantacakkhå''ti[b]

Evaü bhagavà samantacakkhunàpi cakkhumàti 'na me byàkàsi cakkhumà. '

Yàvatatiya¤ca devãsi byàkarotãti me sutanti: yàva tatiyaü buddho sahadhammàkaü pa¤haü puññho byàkaroti no saüsàretãti3 evaü mayà uggahãtaü, evaü mayà upadhàritaü, evaü mayà upalakkhitaü. Devãsãti: bhagavà4 devo ceva isi càti devisi. Yathà ràjapabbajità5 vuccanti ràjisayo, bràhmaõapabbajità6 vuccanti bràhmaõisayo, evameva bhagavà devo ceva isi càti devisi. Athavà bhagavà pabbajito tipi isi, mahantaü sãlakkhandhaü esi gavesi pariyesã tipi isi, mahantaü samàdhikkhandhaü esi gavesi pariyesã tipi isi, mahantaü pa¤¤àkkhandhaü esi gavesi pariyesã tipi isi, mahantaü vimuttikkhandhaü esi gavesi pariyesã tipi isi, mahantaü vimutti¤àõadassanakkhandhaü esi gavesi pariyesã tipi isi, mahato tamokàyassa padàëanaü esi gavesi pariyesã tipi isi, mahato vipallàsassa pabhedanaü esi gavesi pariyesã tipi isi, mahato taõhàsallassa abbahanaü7 esi gavesi pariyesã tipi isi, mahato diññhisaïghàñassa viniveñhanaü esi gavesi pariyesã tipi isi, mahato mànaddhajassa papàtanaü esi gavesi pariyesã tipi isi, mahato abhisaükhàrassa våpasamaü esi gavesi pariyesã tipi isi, mahato oghassa nittharaõaü esi gavesi pariyesã tipi isi,

1. Sabba¤¤atena ¤àõena - va, vi, ka.
2. Samuppanno - machasaü.
3. No sampàyatãti - syà.
No saüsàdetãti - ka.
4. Bhagavà ceva - machasaü.
5. Ràjà pabbajità - machasaü.
6. Bràhmaõa pabbajità - machasaü.
7. Abbuëhanaü - syà,
[A.] Dãghanikàya - mahàpadàna sutta, majjhimanikàya - ariyapariyesanasutta - bodhiràjakumàra sutta, bràhmaõasaüyutta - pañhamavagga, itivuttaka - dutiyavagga.
[B.] Pañisambhidàmagga - ¤àõakathà - indriyakathà.

[BJT Page 378] [\x 378/]

Mahato bhàrassa nikkhepanaü esi gavesi pariyesã tipi isi, mahato saüsàravaññassa upacchedaü esi gavesi pariyesã tipi isi, mahato santàpassa nibbàpanaü esi gavesi pariyesã tipi isi, mahato pariëàhassa pañippassaddhiü esi gavesi pariyesã tipi isi, mahato dhammadhajassa ussàpanaü esi gavesi pariyesã tipi isi, mahante satipaññhàne mahante sammappadhàne mahante iddhipàde mahantàni indriyàni mahantàni balàni mahante bojjhaïge mahantaü ariyaü aññhaïgikaü maggaü mahantaü paramatthaü amataü nibbànaü esi gavesi pariyesã tipi isi. Mahesakkhehi và sattehi esito gavesito pariyesito kahaü buddho kahaü bhagavà kahaü devadevo kahaü naràsabho tipi isãti yàva tatiya¤ca devãsi byàkarotãti me sutaü. '

Tenàha so bràhmaõo:

''Dvàhaü sakkaü apucchissaü (iccàyasmà mogharàjà. )
Na me byàkàsi cakkhumà,
Yàva tatiya¤ca devãsi
Byàkarotãti me suta''nti.

15-2

Ayaü loko paro loko
Brahmaloko sadevako,
Diññhiü te nàbhijànàti
Gotamassa yasassino.

Ayaü loko paro lokoti: ''ayaü loko'ti manussaloko, 'paro loko'ti manussalokaü ñhapetvà sabbo paro loko'ti ayaü loko paro loko'.

Brahmaloko sadevakoti - sadevako loko samàrako sabrahmako sassamaõabràhmaõã pajà sadevamanussàti 'brahmaloko sadevako.

Diññhiü te nàbhijanàtãti - tuyhaü diññhiü khantiü ruciü laddhiü ajjhàsayaü adhippàyaü loko na jànàti: 'ayaü evaüdiññhiko evaükhantiko evaüruciko evaüladdhiko evaüajjhàsayo evaüadhippàyo'ti na jànàti na passati na dakkhati nàdhigacchati na vindati na pañilabhatãti 'diññhiü te nàbhijànà'ti.

[BJT Page 380] [\x 380/]

Gotamassa yasassinoti: bhagavà yasappattoti yasassã, athavà bhagavà sakkato garukato mànito påjito apacito làbhã cãvarapiõóapàtasenàsanagilànapaccayabhesajjaparikkhàrànantipi yasassãti 'gotamassa yasassino. '

Tenàha so bràhmaõo:

''Ayaü loko paro loko
Brahmaloko sadevako,
Diññhiü te nàbhijànàti,
Gotamassa yasassino''ti.

15-3

Evaü abhikkantadassàviü
Atthi pa¤hena àgamaü,
Kathaü lokaü avekkhantaü
Maccuràjà na passati.

Evaü abhikkantadassàvinti: evaü abhikkantadassàviü aggadassàviü seññhadassàviü viseññhadassàviü pàmokkhadassàviü uttamadassàviü paramadassàvinti 'evaü abhikkantadassàviü'.

Atthi pa¤hena àgamanti: pa¤hena (atthikamhà) àgatà, pa¤haü pucchitukàmamha àgatà. Pa¤¤aü sotukàmà àgatamhàti 'evampi 'atthi pa¤hena àgamaü' athavà pa¤hatthikànaü pa¤haü pucchitukàmànaü pa¤haü sotukàmànaü. âgamanaü abhikkamanaü upasaïkamanaü payirupàsanaü atthi, evampi atthi pa¤hena àgamaü, athavà pa¤hàgamo tuyhaü atthi, tvampi pahå, tvamasi alamatto mayà pucchitaü kathetuü vissajjetuü, vahassetaü bhàranti evampi 'atthi pa¤hena àgamaü'.

Kathaü lokaü avekkhantanti: kathaü lokaü avekkhantaü paccavekkhantaü tulayantaü tãrayantaü vibhàvayantaü vibhåtaü karontanti. 'Kathaü lokaü avekkhantaü'.

Maccuràjà na passatãti: maccuràjà na passati na dakkhati nàdhigacchati na vindati na pañilabhatãti 'maccuràjà na passati'.

Tenàha so bràhmaõo:

''Evaü abhikkantadassàviü
Atthi pa¤hena àgamaü,
Kathaü lokaü avekkhantaü
Maccuràjà na passatã''ti.

1. Pa¤hena atthiko àgàtomhi - machasaü

[BJT Page 382] [\x 382/]

15-4

Su¤¤ato lokaü avekkhassu
(Mogharàja) sadà sato,
Attànudiññhiü åhacca1
Evaü maccutaro siyà
Evaü lokaü avekkhantaü
Maccuràjà na passatã

Su¤¤ato lokaü avekkhassåti: 'loko'ti - nirayaloko tiracchànaloko pettivisayaloko manussaloko devaloko khandhaloko dhàtuloko àyatanaloko ayaü loko paro loko brahmaloko sadevako. ''A¤¤ataro bhikkhu bhagavantaü etadavoca: 'loko loko'ti bhante vuccati, kittàvatà nu kho bhante lokoti vuccatãti: lujjatãti kho bhikkhu tasmà loko'ti vuccati. Ki¤ca lujjati, cakkhuü kho bhikkhu lujjati, råpà lujjanti, cakkhuvi¤¤àõaü lujjati, cakkhusamphasso lujjati, yampidaü cakkhusamphassapaccayà uppajjati vedayitaü sukhaü và dukkhaü và adukkhamasukhaü và, tampi lujjati, sotaü lujjati, saddà lujjanti - ghànaü lujjati, gandhà lujjanti - jivhà lujjati, rasà lujjanti - kàyo lujjati, phoññhabbà lujjanti - mano lujjati, dhammà lujjanti, manovi¤¤àõaü lujjati, manosamphasso lujjati, yampidaü manosamphassapaccayà uppajjati, vedayitaü sukhaü và dukkhaü và adukkhamasukhaü và tampi lujjati, lujjatãti kho bhikkhu tasmà loko'ti vuccatãti. [A]

Su¤¤ato lokaü avekkhassåti: dvãhi kàraõehi su¤¤ato lokaü avekkhati: avasiyapava2ttasallakkhaõavasena và, tucchasaïkhàra3samanupassanàvasena và, kathaü avasiyapavattasallakkhaõavasena su¤¤ato lokaü avekkhati: råpe vaso na labbhati, vedanàya vaso na labbhati, sa¤¤àya vaso na labbhati, saïkhàresu vaso na labbhati, vi¤¤àõe vaso na labbhati. Vuttaü hetaü bhagavatà: råpaü bhikkhave anattà, råpaü ca hidaü bhikkhave attà abhavissa, nayidaü råpaü àbàdhàya saüvatteyya, labbhetha ca råpe evaü råpaü hotu, evaü me råpaü mà ahosã'ti. Yasmà ca kho bhikkhave råpaü anattà, tasmà råpaü àbàdhàya saüvattati4, na ca labbhati råpe evaü me råpaü hotu, evaü me råpaü mà ahosã'ti. Vedanà anattà, vedanà ca hidaü bhikkhave attà abhavissa, nayidaü vedanà àbàdhàya saüvatteyya,

1. Uhacca - va-vi-ka.
2. Avassiyapavatta - syà.
3. Dhàtu saükhàra - va, vi, ka.
4. Saüvattatãti råpe na labbhati - pana
[A.] Salàyatana saüyutta - gilànavagga.

[BJT Page 384] [\x 384/]

Labbhetha ca vedanàya evaü me vedanà hotu, evaü me vedanà mà ahosãti. Yasmà ca kho bhikkhave vedanà anattà, tasmà vedanà àbàdhàya saüvattati. Na ca labbhati vedanàya evaü me vedanà hotu, evaü me vedanà mà ahosã'ti. Sa¤¤à anattà, sa¤¤à ca hidaü, bhikkhave attà abhavissa, nayidaü sa¤¤à àbàdhà saüvatteyya. Labbhetha ca sa¤¤àya evaü me sa¤¤à hotu, evaü me sa¤¤à mà ahosã'ti, yasmà ca kho bhikkhave sa¤¤à anattà, tasmà sa¤¤à àbàdhàya saüvattati, na ca labbhati1 sa¤¤àya evaü me sa¤¤à hotu, evaü me sa¤¤à mà ahosã'ti. Saïkhàrà anattà, saïkhàrà ca hidaü bhikkhave attà abhavissaüsu nayidaü saïkhàrà àbàdhàya saüvatteyyuü, labbhetha ca saükhàresu evaü me saïkhàrà hontu, evaü me saükhàrà mà ahesunti. Yasmà ca kho bhikkhave saïkhàrà anattà, tasmà saïkhàrà àbàdhàya saüvattanti, na ca labbhati saïkhàresu evaü me saïkhàrà hontu, evaü me saïkhàrà ahesunti. Vi¤¤àõaü anattà, vi¤¤àõaü ca hidaü bhikkhave attà abhavissa, nayidaü vi¤¤àõaü àbàdhàya saüvatteyya, labbhetha ca vi¤¤àõe evaü me vi¤¤àõaü hotu, evaü me vi¤¤àõaü mà ahosãti. Yasmà ca kho bhikkhave vi¤¤àõaü anattà, tasmà vi¤¤àõaü àbàdhàya saüvattati, na ca labbhati vi¤¤àõe evaü me vi¤¤àõaü hotu, evaü me vi¤¤àõaü mà ahosãti. *

Kathaü tucchasaïkhàrasamanupassanàvasena su¤¤ato lokaü avekkhati: råpe sàro na labbhati, vedanàya sàro na labbhati, sa¤¤àya sàro na labbhati, saükhàresu sàro na labbhati, vi¤¤àõe sàro na labbhati. Råpaü asàraü2 nissàraü sàràpagataü niccasàrasàrena và sukhasàrasàrena và attasàrasàrena và, niccena và dhuvena và sassatena và avipariõàmadhammena và. Vedanà asàrà3 nissàrà sàràpagatà - sa¤¤à asàrà nissàrà sàràpagatà - saükhàrà asàrà nissàrà sàràpagatà - vi¤¤àõaü asàraü nissàraü sàràpagataü niccasàrasàrena và sukhasàrasàrena và attasàrasàrena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và.

1. Nava labbhanti - machasaü
2. Assàraü - machasaü, syà.
3. Assàrà - machasaü, syà.
*. Maramma - syàmakkharapotthakesu ''nàyaü bhikkhave kàyo'' iccàdikaü saüyutta nikàye suttantaü ettha pakkhittaü taü pana parato yujjati.

[BJT Page 386] [\x 386/]

Yathà pana naëo asàro1 nissàro sàràpagato, yathà eraõóo asàro nissàro sàràpagato, yathà udumbaro asàro nissàro sàràpagato, yathà setavaccho2 asàro nissàro sàràpagato, yathà pàribhaddako3 asàro nissàro sàràpagato, yathà pheõapiõóo4 asàro nissàro sàràpagato, yathà udakabubbuëakaü5 asàraü nissàraü sàràpagataü, yathà marãci asàrà nissàrà sàràpagatà, yathà kadalikkhandho6 asàro nissàro sàràpagato, yathà màyà asàrà nissàrà sàràpagatà. Evameva råpaü asàraü nissàraü sàràpagataü, niccasàrasàrena và sukhasàrasàrena và attasàrasàrena và, niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và. Vedanà asàrà nissàrà sàràpagatà niccasàrasàrena và sukhasàrasàrena và
Attasàrasàrena và, niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và. Sa¤¤à asàrà nissàrà sàràpagatà niccasàrasàrena và sukhasàrasàrena và attasàrasàrena và, niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và. Saükhàrà asàrà nissàrà sàràpagatà niccasàrasàrena và sukhasàrasàrena và attasàrasàrena và, niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và. Vi¤¤àõaü asàraü nissàraü sàràpagataü niccasàrasàrena và sukhasàrasàrena và attasàrasàrena và, niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và. Evaü tucchasaïkhàrasamanupassanàvasena su¤¤ato lokaü avekkhati. Imehi dvãhi kàraõehi su¤¤ato lokaü avekkhati.

Api ca chahàkàrebhi su¤¤ato lokaü avekkhati: cakkhuü su¤¤aü attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, sotaü su¤¤aü attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, ghànaü su¤¤aü attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, jivhà su¤¤à attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, kàyo su¤¤à attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, mano su¤¤à attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, råpà su¤¤à attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, saddà su¤¤à attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, gandhà su¤¤à attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, rasà su¤¤à attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, phoññhabbà su¤¤à attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, dhammà su¤¤à attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, cakkhuvi¤¤àõaü su¤¤aü attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, mano vi¤¤àõaü su¤¤aü attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, cakkhusamphasso su¤¤o attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, manosamphasso su¤¤o attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, råpasa¤¤à su¤¤à attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, dhammasa¤¤à su¤¤à attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, råpasaücetanà su¤¤à attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, dhammasaücetanà su¤¤à attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, råpataõhà su¤¤à attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, råpavitakko su¤¤o attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, råpavicàro su¤¤o attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và, dhammavicàro su¤¤o attena và attaniyena và niccena và dhuvena và sassatena và aviparinàmadhammena và. Evaü chahàkàrehi su¤¤ato lokaü avekkhati.

1. Assàro - machasaü, syà
2. Setagaccho - machasaü, syà,
3. Pàlibhaddako - machasaü, syà.
4. Yathà ca pheõupiõóo, syà.
5. Yathà ca pubbulakaü - syà.
6. Yathà ca kaddalikkhandho - syà.

[BJT Page 388] [\x 388/]

Api ca dasahàkàrehi su¤¤ato lokaü avekkhati: råpaü rittato tucchato su¤¤ato anattato asàrakato vadhakato vibhavato aghamålato sàsavato saïkhatato. Vedanaü rittato tucchato su¤¤ato anattato asàrakato vadhakato vibhavato aghamålato sàsavato saïkhatato. Sa¤¤aü rittato tucchato su¤¤ato anattato asàrakato vadhakato vibhavato aghamålato sàsavato saïkhatato. Saïkhàre rittato tucchato su¤¤ato anattato asàrakato vadhakato vibhavato aghamålato sàsavato saïkhatato. Vi¤¤àõaü rittato tucchato su¤¤ato anattato asàrakato vadhakato vibhavato aghamålato sàsavato saïkhatato. Cutiü rittato tucchato su¤¤ato anattato asàrakato vadhakato vibhavato aghamålato sàsavato saïkhatato. Uppattiü rittato tucchato su¤¤ato anattato asàrakato vadhakato vibhavato aghamålato sàsavato saïkhatato. Pañisandhiü rittato tucchato su¤¤ato anattato asàrakato vadhakato vibhavato aghamålato sàsavato saïkhatato. Bhavaü rittato tucchato su¤¤ato anattato asàrakato vadhakato vibhavato aghamålato sàsavato saïkhatato. Saüsàravaññaü rittato tucchato su¤¤ato anattato asàrakato vadhakato vibhavato aghamålato sàsavato saïkhatato. Evaü dasahàkàrehi su¤¤ato lokaü avekkhati.

Api ca dvàdasahàkàrehi su¤¤ato lokaü avekkhati: råpaü na satto na jãvo na naro na mànavo na itthi na puriso na attà na attaniyaü. Nàhaü na mama na koci na kassaci. Vedanà na satto na jãvo na naro na mànavo na itthi na puriso na attà na attaniyaü. Nàhaü na mama na koci na kassaci. Sa¤¤à na satto na jãvo na naro na mànavo na itthi na puriso na attà na attaniyaü. Nàhaü na mama na koci na kassaci. Saïkhàrà na satto na jãvo na naro na mànavo na itthi na puriso na attà na attaniyaü. Nàhaü na mama na koci na kassaci. Vi¤¤àõaü na satto na jãvo na naro na mànavo na itthi na puriso na attà na attaniyaü. Nàhaü na mama na koci na kassaci. Evaü dvàdasahàkàrehi su¤¤ato lokaü avekkhati. Vuttaü hetaü bhagavatà:

''Nàyaü bhikkhave, kàyo tumhàkaü, napi a¤¤esaü, puràõamidaü bhikkhave, kammaü abhisaïkhataü abhisa¤cetayitaü vedaniyaü daññhabbaü tatra1 bhikkhave sutavà ariyasàvako pañiccasamuppàdaü yeva sàdhukaü yoniso manasikaroti: 'iti imasmiü sati idaü hoti, imassuppàdà idaü uppajjati, imasmiü asati idaü na hoti, imassa nirodhà idaü nirujjhati, yadidaü avijjàpaccayà saükhàrà, saïkhàrapaccayà vi¤¤àõaü -pe-------evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Avijjàya tveva asesaviràganirodhà saükhàranirodho saükhàranirodhà vi¤¤àõanirodho -pe----------------
Evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotã''ti[a.] Evampi su¤¤ato lokaü avekkhati vuttaü hetaü bhagavatà ''yaü bhikkhave na tumhàkaü taü pajahatha, taü vo pahãnaü dãgharattaü hitàya sukhàya bhavissati. Ki¤ca bhikkhave na tumhàkaü råpaü bhikkhave na tumhàkaü, taü pajahatha. Taü vo pahãnaü dãgharattaü hitàya sukhàya bhavissati. Vedanà bhikkhave na tumhàkaü taü pajahatha.

1. Tatra kho - machasaü
[A] saüyutta nikàya - kaëàrakhattiya vagga

[BJT Page 390] [\x 390/]

Sà vo pahãnà dãgharattaü hitàya sukhàya bhavissati. Sa¤¤à bhikkhave na tumhàkaü taü pajahatha, sà vo pahãnà dãgharattaü hitàya sukhàya bhavissati. Saükhàrà bhikkhave na tumhàkaü te pajahatha te vo pahãnà dãgharattaü hitàya sukhàya bhavissanti. Vi¤¤àõaü bhikkhave na tumhàkaü taü pajahatha, taü vo pahãnaü dãgharattaü hitàya sukhàya bhavissati. Taü kiü ma¤¤atha1 bhikkhave yaü imasmiü jetavane tiõakaññhasàkhàpalàsaü taü jano hareyya và daheyya và yathàpaccayaü và kareyya, api nu tumhàkaü evamassa, amhe jano harati và dahati và yathàpaccayaü và karotãti? Ne hetaü bhante, taü kissa hetu: na hi no etaü2 bhante, attà và attaniyaü và'ti. Evameva kho bhikkhave yaü na tumhàkaü taü pajahatha, taü vo pahãnaü dãgharattaü hitàya sukhàya bhavissati. Ki¤ca bhikkhave na tumhàkaü: råpaü bhikkhave na tumhàkaü taü pajahatha, taü vo pahãnaü dãgharattaü hitàya sukhàya bhavissati. 3 Vedanà bhikkhave na tumhàkaü taü pajahatha, taü vo pahãnaü dãgharattaü hitàya sukhàya bhavissati. Sa¤¤à bhikkhave na tumhàkaü taü pajahatha, taü vo pahãnaü dãgharattaü hitàya sukhàya bhavissati. Saïkhàrà bhikkhave na tumhàkaü taü pajahatha, taü vo pahãnaü dãgharattaü hitàya sukhàya bhavissati. Vi¤¤àõaü råpaü bhikkhave na tumhàkaü taü pajahatha, taü vo pahãnaü dãgharattaü hitàya sukhàya bhavissatã''ti, evampi su¤¤ato lokaü avekkhati.

âyasmà ànando bhagavantaü etadavoca: ''su¤¤o loko su¤¤o lokoti bhante vuccati, kittàvatà nu kho bhante su¤¤o lokoti vuccatãti? Yasmà ca kho ànanda, su¤¤aü attena và attaniyena và, tasmà su¤¤o lokoti vuccati. Ki¤cànanda su¤¤aü attena và attaniyena và: cakkhuü kho ànanda su¤¤aü attena và attaniyena và, råpà su¤¤à - cakkhuvi¤¤àõaü su¤¤à, cakkhusamphasso su¤¤o - yampidaü cakkhusamphassapaccayà uppajjati vedayitaü sukhaü và dukkhaü và adukkhamasukhaü và, tampi su¤¤aü attena và attaniyena và. Sotaü su¤¤aü - saddà su¤¤à - ghànaü su¤¤aü - gandhà su¤¤à - jivhà su¤¤à - rasà su¤¤à - kàyo su¤¤o - phoññhabbà su¤¤à -

1. Seyyathàpi - machasaü
2. Evaü - pa, va, vi, ka
3. Patthaye - syà

[BJT Page 392] [\x 392/]

Mano su¤¤o - dhammà su¤¤à - manosamphasso su¤¤o - yampidaü manosamphassapaccayà uppajjati vedayitaü sukhaü và dukkhaü và adukkhamasukhaü và tampi su¤¤aü attena và attaniyena và, yasmà ca kho ànanda su¤¤aü attena và attaniyena và, tasmà 'su¤¤o loko'ti vuccatã ti. [A]

Evampi su¤¤ato lokaü avekkhati.

Bhàsitampi hetaü:

''Suddhaü dhammasamuppàdaü suddhaü saïkhàrasantatiü,
Passantassa yathàbhåtaü na bhayaü hoti gàmaõi.
Tiõakaññhasamaü lokaü yadà pa¤¤àya passati,
Nतaü patthayate4 kiüci a¤¤atra appañisandhiyà''ti. [B]

Evampi su¤¤ato lokaü avekkhati.

Vuttaü hetaü bhagavatà: ''evameva kho bhikkhave, bhikkhu råpaü samannesati yàvatà råpassa gati. Vedanaü samannesati yàvatà vedanàya gati. Sa¤¤aü samannesati yàvatà sa¤¤àya gati. Saïkhàre samannesati yàvatà saükhàrànaü gati. Vi¤¤àõaü samannesati yàvatà vi¤¤àõassa gati, yampissa hoti ahanti và mamanti và asmãti và, tampi tassa na hotã''ti. [C] evampi su¤¤ato lokaü avekkhati.

Su¤¤ato lokaü avekkhassåti: su¤¤ato lokaü avekkhassu paccavekkhassu dakkhassu tulehi tirehi vibhàvehi vibhåtaü karohãti 'su¤¤ato lokaü avekkhassu'.

Mogharàja sadà satoti 'mogharàjà'ti bhagavà taü bràhmaõaü àlapati. Sadàti sabbakàlaü -pe------------------pacchime vayo khandhe. Satoti - catåhi kàraõehi sato: kàye kàyànupassanàsatipaññhànaü bhàvento sato vedanàsu vedanànupassanàsatipaññhànaü bhàvento sato, citte cittànupassanàsatipaññhànaü bhàvento sato, dhammesu dhammànupassanàsatipaññhànaü bhàvento sato aparehipi catåhi kàraõehi sato: asati parivajjanàya sato: satikaraõãyàna¤ca dhammànaü katattà sato: satipañipakkhànaü dhammànaü hatattà sato: satinimittànaü dhammànaü asammuññhattà sato. Aparehipi catåhi kàraõehi sato: satiyà samannàgatattà sato: satiyà vasitattà sato: satiyà pàgu¤¤atàya sato: satiyà apaccoropanatàya sato. Aparehipi catåhi kàraõehi sato: satattà sato: santattà sato: samitattà sato: santadhammasamannàgatattà sato. Buddhànussatiyà sato: dhammànussatiyà sato: saïghànussatiyà sato: sãlànussatiyà sato: càgànussatiyà sato: devatànussatiyà sato: ànàpànasatiyà sato: maraõànussatiyà sato: kàyagatàsatiyà sato: upasamànussatiyà satoti. Yà sati anussati pañissati sati saraõatà dhàraõatà apilàpanatà asammussanatà sati satindriyaü satibalaü sammàsati satisambojjhaïgo ekàyanamaggo, ayaü vuccati sati. Iminà sati upeto hoti samupeto upagato samupagato uppanno samuppanno samannàgato. So vuccati sato'ti 'mogharàja sadà sato'.

4. Patthaye - syà.
[A] khandhasaüyutta - na tumhàkavagga.
[A.] Saüyutta nikàya - channavagga
[B.] Adhimutta theragàthà
[C.] Saüyutta nikàya àsãvisavagga

[BJT Page 394] [\x 394/]

Attànudiññhiü åhaccàti - 'attànudiññhi' vuccati vãsativatthukà sakkàyadiññhi. ''Idha assutavà puthujjano ariyànaü adassàvã ariyadhammassa akovido ariyadhamme avinãto sappurisànaü adassàvã sappurisadhammassa akovido sappurisadhamme avinãto 'råpaü attano samanupassati, råpavantaü và attànaü, attani và råpaü, råpasmiü và attànaü, vedanaü attano samanupassati, vedanàvantaü và attànaü, attani và vedanaü, vedanasmiü và attànaü, sa¤¤aü attano samanupassati, sa¤¤àvantaü và attànaü, attani và sa¤¤aü, sa¤¤asmiü và attànaü, saükhàre attano samanupassati, saükhàravantaü và attànaü, attani và saükhàre, saükhàrasmiü và attànaü, vi¤¤àõaü attato samanupassati, vi¤¤àõavantaü và attànaü, attani và vi¤¤àõaü, vi¤¤àõasmiü và attànaü, yà evaråpà diññhi diññhigataü diññhigahaõaü, diññhikantàro diññhivisåkàyikaü diññhivipphanditaü diññhisaüyojanaü, gàho patiññhàho1. Abhiniveso paràmàso kummaggo micchàpatho micchattaü titthàyatanaü vipariyesagàho viparãtagàho vipallàsagàho micchattaü titthàyatanaü vipariyesagàho viparãtagàho vipallàsagàho micchàgàho ayàthàvakasmiü yàthàvakanti gàho yàvatà dvàsaññhi diññhigatàni[a. ''] Ayaü attànudiññhi. Attànudiññhiü åhaccàti attànudiññhiü åhacca samåhacca uddharitvà samuddharitvà uppàñayitvà samuppàñayitvà pajahetvà vinodetvà byantãkaritvà anabhàvaü gametvàti2 'attànudiññhiü åhacca'.

Evaü maccutaro siyàti: evaü maccupi tareyyàsi, jaràpi tareyyàsi, maraõampi tareyyàsi uttareyyàsi patareyyàsi samatikkameyyàsi vãtivatteyyàsãti 'evaü maccutaro siyà. '

Evaü lokaü avekkhantanti: evaü lokaü avekkhantaü paccavekkhantaü tulayantaü tãrayantaü vibhàvayantaü vibhåtaü karontanti 'evaü lokaü avekkhantaü. '

Maccuràjà na passatãti: maccupi maccuràjà màropi maccuràjà maraõampi maccuràjà. Na passatãti - maccuràjà na passati na dakkhati nàdhigacchati na vindati na pañilabhati. Vuttaü hetaü bhagavatà: ''seyyathàpi bhikkhave àra¤¤ako migo ara¤¤e pavane ca màno vissattho gacchati vissattho tiññhati, vissattho nisãdati, vissattho seyyaü kappeti taü kissa hetu: anàpàthagato bhikkhave, luddassa. Evameva kho bhikkhave, bhikkhu vivicceva kàmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaü savicàraü vivekajaü pãtisukhaü pañhamaü jhànaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakàsi màraü, apadaü vadhitvà màracakkhuü adassanaü gato pàpimato.

1. Pañiggàho - ma. Cha. Saü
2. Anabhàvaü gamitvàti-pa-va-vi-ka
[A] vibhaïga

[BJT Page 396] [\x 396/]

Punacaparaü bhikkhave bhikkhu vitakkavicàrànaü våpasamà ajjhattaü sampasàdanaü cetaso ekodibhàvaü avitakkaü avicàraü samàdhijaü pãtisukhaü dutiyaü jhànaü upasampajja viharati, tatiyaü jhànaü upasampajja viharati, catutthaü jhànaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakàsi màraü, apadaü vadhitvà màracakkhuü adassanaü gato pàpimato.
Punacaparaü bhikkhave bhikkhu sabbaso råpasa¤¤ànaü samatikkamà pañighasa¤¤ànaü atthaïgamà nànattasa¤¤ànaü amanasikàrà ananto àkàsoti àkàsàna¤càyatanaü upasampajja viharati. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakàsi màraü, apadaü vadhitvà màracakkhuü adassanaü gato pàpimato.

Punacaparaü bhikkhave bhikkhu àkàsàna¤càyatanaü samatikkamma anattaü vi¤¤àõanti vi¤¤àõa¤càyatanaü upasampajja viharati, sabbaso vi¤¤àõa¤càyatanaü samatikkamma natthi ki¤cãti àki¤ca¤¤àyatanaü upasampajja viharati, sabbaso àki¤ca¤¤àyatanaü samatikkamma nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü upasampajja viharati, sabbaso nevasa¤¤ànàsa¤¤àyatanaü samatikkamma sa¤¤àvedayitanirodhaü upasampajja viharati, pa¤¤àya cassa disvà àsavà parikkhãõà honti. Ayaü vuccati bhikkhave bhikkhu andhamakàsi màraü, apadaü vadhitvà màracakkhuü adassanaü gato pàpimato. Tiõõo loke visattikaü so vissattho gacchati, vissattho tiññhati: vissattho nisãdati, vissattho seyyaü kappeti, taü kissa hetu, anàpàthagato bhikkhu pàpimatoti[a ']maccuràjà na passatã'ti.

Tenàha bhagavà:

Su¤¤ato lokaü avekkhassu
Mogharàjà sadà sato,
Attànudiññhiü åhacca
Evaü maccutaro siyà,
Evaü lokaü avekkhantaü,
Maccuràjà na passatãti.

Saha gàthàpariyosànà ye te bràhmaõena saddhiü ekacchandà ekapayogo ekàdhippàyà ekavàsanavàsità, 2 tesaü anekapàõasahassànaü virajaü vãtamalaü dhammacakkhuü udapàdi. 'Yaü ki¤ci samudayadhammaü sabbaü taü nirodhadhamma'nti. Tassa bràhmaõassa anupàdàya àsavehi cittaü vimucci. Saha arahattappattà ajinajañàvàkacãratidaõóakamaõóalu kesà ca massu ca antarahità. Bhaõóu kàsàyavatthavasano saïghàñipattacãvaradharo anavatthapañipattiyà pa¤jaliko bhagavantaü namassamàno nisinno hoti: 'satthà me bhante bhagavà sàvako' hamasmã'ti.

[A] majjhima nikàya - nivàsasutta.