Suttantapiñake
Khuddakanikàyo
Pañisambhidàmaggo
2. Yuganaddhavaggo
Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa.
Pannavagga
Nicchàto, mokkho 1- vimokkho, vijjàvimutti,
adhisãlaü, adhicittaü, adhipa¤¤à,
passaddhi, ¤àõaü, dassanaü, visuddhi, 2nekkhammaü,
nissaraõaü, paviveko, vossaggo, cariyà, jhànavimokkho,
bhàvanà, adhiññhànaü, jãvitaü
3
Nicchàtoti nekkhammena kàmacchandato
nicchàto, abyàpadena byàpàdato nicchàto
- pe - pañhamena jhànena nivaraõehi nicchàto
-pe- arahattamaggena sabbakilesehi nicchàto. 4-
Mokkho 5- vimokkhoti nekkhammena kàmacchandato muccatiti mokkho vimokkho - pe - pañhamena jhànena nivaraõehi muccatiti mokkho vimokkho -pearahattamaggena sabbakilesehi muccati mokkho vimokkho.
Vijjàvimutti nekkhammaü vijjatiti vijjà, kàmacchandato muccatiti vimutti, vijjanto muccati, muccato vijajatiti vijjàvimutti. Abyàpàdo 6- vijjatiti vijjà, byàpàdato muccati 7vimutti, vijjanno muccati, muccanto vijjatiti vijjàvimutti -pearahattamaggo vijjatiti vijjà, sabbakilesehi muccatiti 8vimutti, vijjanto muccati, muccanto vijjàtiti vijjàvimutti.
Adhisãlaü adhivittaü adhipa¤¤àti nekkhammena kàmacchandaü saüvaraññhena silavisuddhi, avikkhepaññhena cittavisuddhi, dassanaññhena diññhivisuddhi. Yo tattha saüvaraññhà, ayaü adhisilasikkhà yo tattha avikkhepaññho ayaü adhicittasikkhaü yo tattha dasasnaññho [PTS Page 244] [\q 244/] ayaüadhipa¤¤àsikkhà. Abyàpàdena byàpàdaü saüvaraññhena silavisuddhi - pe - arahattamaggena sabbakilese saüvaraññhena silavisuddhi, avikkhepaññhena cittavisuddhi, dassanaññhena diññhivisuddhi. Yo tattha saüvaraññho ayaü adhisilasikkhà. Yo tattha avikkhepaññho ayaü adhicittasikkhà. Yo tattha dassanaññho ayaü adhipa¤¤àsikkhà.
Passaddhiti nekkhammena kàmacchandaü pañippassambheti, abyàpàdena byàpadaü pañippassambheti - pe - arahattamaggena sabbakilese pañippassambheti.
¥àõanti kàmacchandassa pahãnattà nekkhammaü ¤àtaññhena ¤àõaü byàpàdassa pahãnattà abyàpàdo ¤àtaññhena ¤àõaü - pesabbakilesànaü pahãnattà arahattamaggo ¤àtaññhena ¤àõaü.
1. Vimuccatiti - syà, [PTS]
2. Suddhi - syà
3. Bhàvanàdhiññhànajãvitaü
- syà
4. Nacchàto muccati - syà, [PTS]
5. Mohakkhà'ti - syà, [PTS] potthakesu
natthi
6. Abyàpàdaü - syà
7. Muccatiti vimokkho - syà, [PTS]
8. Vimuttiti - machasaü
[BJT Page 242] [\x 242/]
Dassananti kàmacchandassa pahãnattà nekkhammaü diññhittà dassanaü byàpàdassa pahãnattà akhayàpàdo diññhattà dasasnà - pesabbakilesànaü pahãnattà arahattamaggo diññhattà dassanaü.
Visuddhiti kàmacchandaü pajahanto nekkhammena visujjhati, byàpàdaü pajahanto abyàpàdena visujjhati - pe - sabbakilese pajahanto arahattamaggena visujjhati
Nekkhammanti kàmànametaü
nissaraõaü yadidaü nekkhammaü. Råpànametaü
nissaraõaü yadidaü àråppaü yaü
kho pana ki¤ci bhåtaü saïkhataü pañiccasamuppannaü,
nirodho tassa nekkhammaü. Byàpàdassa abyàpàdo
nekkhammaü thinamiddhassa àlokasa¤¤à nekkhammaü
- pe - sabbakilesànaü arattamaggo nekkhammaü.
Nissaraõànti kàmànametaü
nissaraõaü yadidaü nekkhammaü. Råpànametaü
nissaraõaü yadidaü àråppaü yaü
kho pana ki¤ci bhåtaü saïkhataü pañiccasamuppannaü,
nirodho tassa nissaraõaü kàmacchandassa nekkhammaü.
Nissaraõaü. Byàpàdassa abyàpàdo
nissaraõaü - pe - sabbakilesànaü arattamaggo nissaraõaü.
Pañivekoti kàmaccandassa nekkhammaü paviveko [PTS Page 245 [\q 245/] -] pe - sabbakilesànaü arahattamaggo paviveko.
Vosasaggoti nekkhamena kàmacchandaü vossajajjatiti vosasaggo, abyàpàdena byàpàdaü vosàsajjatiti vosasagge - pearahattamaggena sabbakilese vossajjatiti vosasaggo.
Cariyàti kàmaccandaü pajahanto nekkhammena carati, byàpàdaü pajahanto abyàpàdena carati - pe - sabbakilese pajahanto arahattamaggena carati.
Jhànavimokkhoti nekkhammaü jhàyatiti jhànaü, kàmacchandaü jhàpetiti jhànaü, jhàyanto muccatita jhanavimokkho jhàpento muccatiti jhànavimokkho jhàyantiti dhammà, jhàpentiti kilese, jhàte ca jhàpe ca jànàtiti jhànajhàyã. Abyàpàdo jhàyatãti jhànaü, byàpàdaü jhàpetiti jhànaü - pe - àlokasa¤¤à jhàyatãti jhànaü, thinamiddhaü jhàpetiti jhànaü - pe - arahattamaggo jhàyatãti jhànaü, sabbakilese jhàpetãti jhànaü, jhàyanto muccatiti jhànavimokkho jhàpento muccatiti jhànavimokkho, jhàyantiti dhammà, jhàpentiti kilese, jhàte ca jhàpe ca jànàtãti jhànajhayã.
[BJT Page 244] [\x 244/]
Bhàvanà adhiññhànaü
jãvitanti kàmacchandaü pajahanto nekkhammaü bhàvetãti
bhàvanàsampanno, nekkhammavasena cittaü adhiññhàtiti
adhiññhànasampanno, svàyaü evaübhàvanàsampanno
adhiññhànasampanno samaü jãvati, no visamaü,
sammà jãvati, nomicchà, visuddhaü jãvati,
no kiliññhanti àjãvasampanno. Svàyaü
evaü bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno
àjãvasampanno ya¤¤adevapurisaü upasaïkamati:
yadi khattiyaparisaü yadi brahmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü
yadi samaõaparisaü visàrado upasaïkamati amaïkubhuto,
taü kissa hetu; tathà hi so bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno
àjãvasampanno.
Byàpàdaü pajahanto abyàpàdaü
bhàvetãti bhàvanàsampanno, nekkhammavasena
cittaü adhiññhàtiti adhiññhànasampanno,
svàyaü evaübhàvanàsampanno adhiññhànasampanno
samaü jãvati, no visamaü, sammà jãvati,
nomicchà, visuddhaü jãvati, no kiliññhanti
àjãvasampanno. Svàyaü evaü bhàvanàsampanno
adhiññhànasampanno àjãvasampanno ya¤¤adevapurisaü
upasaïkamati: yadi khattiyaparisaü yadi brahmaõaparisaü
yadi gahapatiparisaü yadi samaõaparisaü visàrado
upasaïkamati amaïkubhuto, taü kissa hetu; tathà hi
so bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno
àjãvasampanno.
Thinamiddhaü pajahanto àlokasa¤¤àü bhàvetãti bhàvanàsampanno, nekkhammavasena cittaü adhiññhàtiti adhiññhànasampanno, svàyaü evaübhàvanàsampanno adhiññhànasampanno samaü jãvati, no visamaü, sammà jãvati, nomicchà, visuddhaü jãvati, no kiliññhanti àjãvasampanno. Svàyaü evaü bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno àjãvasampanno ya¤¤adevapurisaü upasaïkamati: yadi khattiyaparisaü yadi brahmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü yadi samaõaparisaü visàrado upasaïkamati amaïkubhuto, taü kissa hetu; tathà hi so bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno àjãvasampanno.
Uddhaccaü pajahanto avikkhepaü bhàvetãti
bhàvanàsampanno, nekkhammavasena cittaü adhiññhàtiti
adhiññhànasampanno, svàyaü evaübhàvanàsampanno
adhiññhànasampanno samaü jãvati, no visamaü,
sammà jãvati, nomicchà, visuddhaü jãvati,
no kiliññhanti àjãvasampanno. Svàyaü
evaü bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno
àjãvasampanno ya¤¤adevapurisaü upasaïkamati:
yadi khattiyaparisaü yadi brahmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü
yadi samaõaparisaü visàrado upasaïkamati amaïkubhuto,
taü kissa hetu; tathà hi so bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno
àjãvasampanno.
Vicikicchaü pajahanto dhammavavatthànaü
bhàvetãti bhàvanàsampanno, nekkhammavasena
cittaü adhiññhàtiti adhiññhànasampanno,
svàyaü evaübhàvanàsampanno adhiññhànasampanno
samaü jãvati, no visamaü, sammà jãvati,
nomicchà, visuddhaü jãvati, no kiliññhanti
àjãvasampanno. Svàyaü evaü bhàvanàsampanno
adhiññhànasampanno àjãvasampanno ya¤¤adevapurisaü
upasaïkamati: yadi khattiyaparisaü yadi brahmaõaparisaü
yadi gahapatiparisaü yadi samaõaparisaü visàrado
upasaïkamati amaïkubhuto, taü kissa hetu; tathà hi
so bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno
àjãvasampanno.
Uddhaccaü pajahanto àlokasa¤¤aü
bhàvetãti bhàvanàsampanno, nekkhammavasena
cittaü adhiññhàtiti adhiññhànasampanno,
svàyaü evaübhàvanàsampanno adhiññhànasampanno
samaü jãvati, no visamaü, sammà jãvati,
nomicchà, visuddhaü jãvati, no kiliññhanti
àjãvasampanno. Svàyaü evaü bhàvanàsampanno
adhiññhànasampanno àjãvasampanno ya¤¤adevapurisaü
upasaïkamati: yadi khattiyaparisaü yadi brahmaõaparisaü
yadi gahapatiparisaü yadi samaõaparisaü visàrado
upasaïkamati amaïkubhuto, taü kissa hetu; tathà hi
so bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno
àjãvasampanno.
Avijjaü pajahanto vijjaü bhàvetãti
bhàvanàsampanno, nekkhammavasena cittaü adhiññhàtiti
adhiññhànasampanno, svàyaü evaübhàvanàsampanno
adhiññhànasampanno samaü jãvati, no visamaü,
sammà jãvati, nomicchà, visuddhaü jãvati,
no kiliññhanti àjãvasampanno. Svàyaü
evaü bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno
àjãvasampanno ya¤¤adevapurisaü upasaïkamati:
yadi khattiyaparisaü yadi brahmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü
yadi samaõaparisaü visàrado upasaïkamati amaïkubhuto,
taü kissa hetu; tathà hi so bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno
àjãvasampanno.
Aratiü pajahanto pàmojjaü bhàvetãti
bhàvanàsampanno, nekkhammavasena cittaü adhiññhàtiti
adhiññhànasampanno, svàyaü evaübhàvanàsampanno
adhiññhànasampanno samaü jãvati, no visamaü,
sammà jãvati, nomicchà, visuddhaü jãvati,
no kiliññhanti àjãvasampanno. Svàyaü
[PTS Page 246] [\q 246/]
Evaü bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno
àjãvasampanno ya¤¤adevapurisaü upasaïkamati:
yadi khattiyaparisaü yadi brahmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü
yadi samaõaparisaü visàrado upasaïkamati amaïkubhuto,
taü kissa hetu; tathà hi so bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno
àjãvasampanno.
Nivaraõe pajahanto pañhamaü jhànaübhàvetãti bhàvanàsampanno, nekkhammavasena cittaü adhiññhàtiti adhiññhànasampanno, svàyaü evaübhàvanàsampanno adhiññhànasampanno samaü jãvati, no visamaü, sammà jãvati, nomicchà, visuddhaü jãvati, no kiliññhanti àjãvasampanno. Svàyaü evaü bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno àjãvasampanno ya¤¤adevapurisaü upasaïkamati: yadi khattiyaparisaü yadi brahmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü yadi samaõaparisaü visàrado upasaïkamati amaïkubhuto, taü kissa hetu; tathà hi so bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno àjãvasampanno.
Sabbakilese pajahanto pañhamaü jhànaübhàvetãti bhàvanàsampanno, nekkhammavasena cittaü adhiññhàtiti adhiññhànasampanno, svàyaü evaübhàvanàsampanno adhiññhànasampanno samaü jãvati, no visamaü, sammà jãvati, nomicchà, visuddhaü jãvati, no kiliññhanti àjãvasampanno. Svàyaü evaü bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno àjãvasampanno ya¤¤adevapurisaü upasaïkamati: yadi khattiyaparisaü yadi brahmaõaparisaü yadi gahapatiparisaü yadi samaõaparisaü visàrado upasaïkamati amaïkubhuto, taü kissa hetu; tathà hi so bhàvanàsampanno adhiññhànasampanno àjãvasampanno.
Màtikàkathà samattà
Tatruddànaü bhavati:
Pa¤¤à iddhi abhisamayo
- viveko cariya pa¤camo
Pàñihàriya samasãsi
- satipaññhànaü vipassanà
Pa¤¤àvaggambhi tatiye
- màtikàya ca te dasàti.
Pañisambhidàmaggappakaraõaü mattaü.