Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa
Sumedhakathà
Sumedha kathà
1. Kappe ca satasahasse ca caturo ca asaïkhiye
Amaraü nàma nagaraü dassaneyyaü
manoramaü.
2. Dasahi saddehi avivittaü annapànasamàyutaü
hatthisaddaü assasaddaü bherisaïkharathàni ca 1
Khàdatha pivatha ceva annapànena
ghositaü.
3. Nagaraü sabbaïgasampannaü
sabbakammamupàgataü
Sattaratanasampannaü nànàjanasamàkulaü
Samiddhaü devanagaraüva àvàsaü
pu¤¤akamminaü.
4. Nagare amaravatiyà sumedho nàma
bràhmaõo
Anekakoñinicayo pahåtadhanadha¤¤avà.
[PTS Page 007] [\q 7/]
5. Ajjhàyako mantadharo tiõõaü
vedànapàragu
Lakkhaõe itihàse ca sadhamme
pàramiü gato.
6. Rahogato nisãditvà evaü
cintesahaü tadà
Dukkho punabbhavo nàma sarãrassa
ca bhedanaü
(Sammohamaraõaü dukkhaü jaràya
abhimaddanaü. )*
7. Jàtidhammo jaràdhammo vyàdhidhammo
ca'haü sadà
Ajaraü amaraü khemaü pariyesissàmi
nibbutiü.
8. Yannånimaü påtikàyaü
nànà kuõapapåritaü
Chaóóhayitvàna gaccheyyaü
anapekho2 anatthiko.
9. Atthi hehiti so maggo na so sakkà
na hetuye
Pariyesissàmi taü maggaü bhavato
parimuttiyà.
10. Yathà'pi dukkhe vijjante sukhaü
nàma'pi vijjatã
Evaü bhave vijjamàne vibhavo'pi
icchitabbako.
1. Bherisaïkarathàna ca-asà
* gàthaddhamidaü, sammohavinodaniyà, aññhakathàya,
dissate. 2. Anepekkho-machasaü.
[BJT Page 22] [\x 22/]
11. Yathà'pi uõhe vijjante aparaü
vijjati sãtalaü
Evaü tividhaggi vijjante nibbànaü
icchitabbakaü.
12. Yathà'pi pàpe vijjante kalyàõampi
vijjati
Evameva jàti vijjante ajàtipicchitabbakà1
13. Yathà gåthagato puriso taëàkaü
disvàna påritaü
Na gavesati taü taëàkaü
na doso taëàkassa so.
14. Evaü kilesamaladhovaü 2 vijjante
amatantaëe
Na gavesati taü taëàkaü
na doso amatantaëe.
15. Yathà arãhi pariruddho vijjante
gamanaüpathe3.
Na palàyati so puriso na doso a¤jasassa
so.
16. Evaü kilesapariruddho vijjamàne
sive pathe
Na gavesati taü maggaü na doso sivama¤jase.
17. Yatha'pi byàdhito puriso vijjamàne
tikicchake
Na tikicchàpeti taü vyàdhiü
na so doso tikicchake.
18. Evaü kilesavyàdhãhi dukkhito
paripãëito4.
Na gavesati taü àcariyaü na
so doso5 vinàyake.
19. Yathà'pi kuõapaü puriso
kaõñhe baddhaü jigucchiya
Movayitvàna gaccheyya sukhã serã
sayaü vasã.
20. Tathe'vimaü påtikàyaü
nànà kuõapasa¤cayaü6
Chaóóayitvàna 7 gaccheyyaü
anapekho8 anatthiko.
21. Yathà uccàrañhànamhi
9 karãsaü naranàriyo
Chaóóayitvàna 7 gacchanti
anapekhà anatthikà.
1. Ajàtipicchitabbakaü-sãmu.
2. Kilesamaladhove-dha. A. Sãmu, kilesamaladhova-machasaü.
3. Gamane pathe-sãmu, asà. 4. Patipiëito-mavi. 5. Na
doso so-sãmu, machasaü. 6. Nànà kuõapapåritaü-pu.
7. Chaóóhayitvà-sãmu. 8. Anapekkho-sãmu.
Machasaü, asà. 9. Ussàsañhànamhi - pu
[BJT Page 24] [\x 24/]
22. Evamevà'haü imaü kàyaü
nànà kuõapapåritaü
Chaóóayitvàna gacchissaü
vaccaü katvà yathà kuñiü.
23. Yathà'pi jajjaraü nàvaü
paluggaü udakagàhiniü1
Sàmã chaóóetva
2 gacchanti anapekhà anatthikà.
[PTS Page 008] [\q 8/]
24. Evamevàhaü imaü kàyaü
navacchiddaü dhuvassavaü
Chaóóayitvàna gacchissaü
chinnanàvaü'va sàmikà.
25. Yathà'pi puriso corehi gacchanto
bhaõóamàdiya
Bhaõóacchedahayaü disvà
chaóóayitvàna gacchati.
26. Evamevamayaü kàyo mahàcorasamo
viya
Pahàyimaü gamissàmi kusalacchedanà
bhayà.
27. Evà'haü cintayitvàna
nekakoñisataü dhanaü
Nàthànàthànaü
datvàna himavantamupàgamiü.
28. Himavantassa avidåre 3 dhammako nàma
pabbato
Assamo sukato mayhaü paõõasàlà
sumàpità.
29. Caïkamaü tattha màpesi
pa¤cadosavivajjitaü
Aññhaguõasamupetaü
abhi¤¤àbalamàhariü.
30. Sàñakaü pajahiü
tattha navadesamupàgataü
Vàkacãraü nivàsesiü
dvàdasaguõamupàgataü4
31. Aññhadosasamàkiõõaü
pajahiü paõõasàlakaü
Upàgamiü rukkhakamålaü
guõedasahupàgataü5.
32. Vàpitaü ropitaü dha¤¤aü
pajahiü niravasesato
Anekaguõasampannaü pavattaphalamàdiyiü.
33. Tattha padhànaü6 padahiü
nisajjaññhànacaïkame
Abbhantaramhi sattàhe abhi¤¤àbalamapàpuõiü7
1. Paluggaü udagàhiniü-machasaü,
paluggaü udakavàhiniü-sã. 2. Chaóóetvà-machasaü,
mavi.
3. Himavanatasasàvidåre-machasaü.
4. Dvàdasaguõupàgataü-sãmu. 5. Guõe
dasamupagataü-sãmu, guõehi dasahupàgataü-asà.
6. Tatthapapadhànaü-machasaü. 7. Abhi¤¤à
balapàpuõiü-machasaü
[BJT Page 26] [\x 26/]
34. Evaü me siddhippattassa vasãbhåtassa
sàsane
Dãpaïkaro nàma jino uppajji
lokanàyako.
35. Uppajjante ca jàyante bujjhante dhammadesane
Caturo nimitte nàddasaü jhànaratisamappito.
36. Paccantadesavisaye nimantetvà tathàgataü
Tassa àgamanaü maggaü sodhenti
tuññhamànasà.
37. Ahaü tena samayena nikkhamitvà
sakassamà
Dhunanto vàkacãràni gacchàmi
ambare tadà.
38. Vedajàtaü janaü disvà
tuññhahaññhaü pamoditaü
Orohitvàna gaganà mànuse
pucchiü tàvade.
39. Tuññhahaññho
pamudito "vedajàto mahàjano
Kassa sodhãyati maggo a¤jasaü
vañumàyanaü.
40. Te me puññhà byàkariüsu1
buddho loke anuttaro
Dãpaïkaro nàma jino uppajji
lokanàyako.
Tassa sodãyato maggo2 a¤jasaü
vañumàyanaü.
41. Buddho'ti mama sutvàna pãti
uppajji tàvade
'Buddho buddho'ti kathayanto somanassaü
pavedayiü.
42. Tattha ñhatvà vicintesiü
tuññho saüviggamànaso
Idha bãjàni ropissaü khaõo
ce mà upaccagà.
[PTS Page 009] [\q 9/]
43. Yadi buddhassa sodhetha ekokàsaü
dadàtha me
Ahampi sodhayissàmi a¤jasaü
vañumàyanaü.
44. Adaüsu te mamokàsaü sodhetuü
a¤jasaü tadà
'Buddho buddho'ti cintento maggaü sodhemahaü
tadà
1. Viyàkàsuü-sãmu,
viyàkaüsuü-machasaü.
2. Sodhãyati patho-pu, sodhãyati
maggo-sãmu, machasaü.
[BJT Page 28] [\x 28/]
45. Aniññhite mamokàse
dãpaïkaro mahàmuni
Catåhi satasahassehi jaëabhi¤¤ehi
tàdihi
Khãõàsavehi vimalehi pañipajji
a¤jasaü jino.
46. Paccuggamanà vattanti vajjanti bheriyo
bahå
Amodità narumarå sàdhukàraü
pavattayuü.
47. Devà manusse passanti manussàpi
ca devatà
Ubho'pi te pa¤jalikà anuyanti
tathàgataü.
48. Devà dibbehi turiyehi manussà
mànusehi1 ca
Ubho'pi te vajjayantà anuyanti tathàgataü.
49. Dibbaü mandàravaü pupphaü
padumaü pàricchattakaü
Diso disaü okiranti àkàsanabhagatà
marå.
50. Campakaü salalaü nãpaü
nàgapunnàgaketakaü
Diso dasaü ukkhipanti bhåmitalagatà
narà.
51. Kese mu¤citvahaü tattha vàkavãra¤ca
cammakaü
Kalale pattharitvàna avakujjo nipajjahaü.
52. Akkamitvàna maü buddho saha
sissehi gacchatu
Mà naü kalale akkamittho hitàya
me bhavissati.
53. Pañhaviyaü2 nipannassa evaü
me àsi cetaso
Icchamàno ahaü ajja kilese jhàpaye
mamaü
54. Kiü me a¤¤àtavesena
dhammaü sacchikatenidha
Sabba¤¤åtaü pàpuõitvà
buddho hessaü sadevake.
55. Kiü me ekena tiõõena
purisena thàmadassinà
Sabba¤¤åtaü pàpuõitvà
santàressaü sadevake.
56. Iminà me adhikàrena katena
purisuttame
Sabba¤¤utaü pàpuõitvà3
tàremi janataü bahu.
1. Mànusakehi-sãmu. 2. Pathaviyaü-machasaü,
puthuviyà-pu. 3. Pàpuõàmi-mavi.
[BJT Page 30] [\x 30/]
57. Sàsàrasotaü chinditvà
viddhaüsetvà tayo bhave
Dhammanàvaü samàruyha santàressaü
sadevake.
58. Manussattaü liïgasampatti hetu
satthàradassanaü
Pabbajjàguõasampatti adhikàro
ca chandatà
Aññhadhammasamodhànà
abhinãhàro samijjhati.
59. Dãpaïkaro lokavidå àhutãnaü
pañiggaho
Ussãsake maü ñhatvàna
idaü vacanamabråvi.
[PTS Page 010] [\q 10/]
60. Passatha imaü tàpasaü
jañilaü uggatàpanaü
Aparimeyye ito kappe buddho lokena bhavissati.
61. Ahu1 kapilavhayà rammà nikkhamitvà
tathàgato
Padhànaü padahitvàna katvà
dukkarakàrikaü*
62. Ajapàlarukkhamålasmiü
nisãditvà tathàgato*
Tattha pàyàsamaggayha 2 nera¤jaramupehiti
63. Nera¤jaràya tiramhi pàyàsaü
àdàya 3 so jino
Pañiyattavaramaggena bodhimålaü
hi ehitã.
64. Tato padakkhiõaü katvà
bodhimaõóaü anuttaro4
Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso.
65. Imassa janikà màtà
màyà nàma bhavissati
Pità suddhodano nàma ayaü
hessati gotamo.
66. Anàsavà vãtaràgà5
santacittà samàhità
Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà.
67. ânando nàmupaññhàko
upaññhissati taü jinaü
Khemà uppalavaõõà
ca aggà hessanti sàvikà.
68. Anàsavà vãtaràgà5
santacittà samàhità
Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati.
1. Atha-sãmu.
* Pàdadvayamidaü sãhaëakkhara
muddita potthake na dissate.
2. Pàyasamaggayaha-sãmu, pasàsaü
paggayaha-syà.
3. Pàyasaü adà-sãmu,
pàyàsa-adi-machasaü, syà.
4. Naruttaro-sãmu, anuttaraü-syà.
5. Vãtamalà-sãmu.
[BJT Page 32] [\x 32/]
69. Citto ca hatthàëavako aggà
hessantåpaññhakà
Uttarà nandamàtà ca aggà
hessantupaññhikà.
âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino.
70. Idaü sutvàna vacanaü asamassa
mahesino
âmodità naramarå buddhabãjaïkuro
ayaü.
71. Ukkuññhisaddaü vattenti1
apphoñenti hasanti ca
Kata¤jalã namassanti dasasahassã
sadevakà.
72. Yadimassa lonàthassa virajjhissàma
sàsanaü
Anàgatamhi addhàne hessàma
sammukhà imaü.
73. Yathà manussà nadiü tarantà
pañititthaü virajjhiya
Heññhà titthe gahetvàna
uttaranti mahànadiü.
74. Evameva mayaü sabbe yadimu¤càmimaü
jinaü
Anàgatamhi addhàne hessàma
sammukhà imaü.
75. Dãpaïkaro lokavidå àhutãnaü
pañiggaho
Mama kammaü pakittetvà dakkhiõaü
padamuddhari.
76. Ye tatthàsuü jinaputtà
padakkhãõamakaüsu maü
Devà manussà asurà ca
abhivàdetvàna pakkamuü.
77. Dassanaü me atikkante sasaïghe
lokanàyake
Sayanà vuññhahitvàna
pallaïkamàbhujiü tadà.
78. Sukhena sukhito homi pàmojjena pamodito
Pãtiyà ca abhissanto pallaïkaü
àbhujiü tadà.
[PTS Page 011] [\q 11/]
79. Pallaïkena nisãditvà
evaü cintesahaü tadà
Vasãbhåto ahaü jhàne
abhi¤¤àpàramiü gato.
80. Sahassiyamhi lokamhi isayo natthi me samà
Asamo iddhidhammesu alabhiü ãdisaü
sukhaü.
81. Pallaïkàbhåjena mayhaü
dasasahassàdhivàsino
Mahànàdaü pavattesuü
dhuvaü buddho bhavissasi.
1. Ukakuñañhã sadadà
- sãmu.
[BJT Page 34] [\x 34/]
82. Yà pubbe bodhisattànaü
pallaïkavaramàbhuü
Nimittoni padissanti tàni ajja padãssare.
83. Sãtaü vyapagataü hoti uõha¤ca
upasammati
Tàni ajja padissanti dhåvaü
buddho bhavissasi.
84. Dasasahassã lokadhàtu nissaddà
hoti nirukulà
Tàni ajja padissanti dhuvaü buddho
bhavissasi.
85. Mahàvàtà na vàyanti
na sandanti savantiyo
Tàni ajja padissanti dhuvaü buddho
bhavissasi.
86. Thalajà dakajà pupphà
sabbe pupphanti tàvade
Tepajja pupphità sabbe dhuvaü buddho
bhavissasi.
87. Latà và yadi và rukkhà phalabhàrà honti tàvade tepajja phalità sabbe dhuvaü buddho bhavissasi.
88. âkàsaññhà
ca bhummaññhà ratanà jotanni tàvade
Tepajja ratanà jotanti dhuvaü buddho
bhavissasi.
89. Mànusakà ca dibbà ca
turiyà vajjanti tàvade
Tepajjuho abhiravanti dhuvaü buddho bhavissasi.
90. Vicittapupphà gaganà abhivassanti
tàvade
Tepi ajja padissanti dhuvaü buddho bhavissasi.
91. Mahàsamuddo àbhujati dasasahassã
pakampati
Tepajjubho abhiravanti dhuvaü buddho bhavissasi.
[BJT Page 36] [\x 36/]
92. Nirayesu dasasahassã1 aggã
nibbanti tàvade
Tepajja nibbutà aggã dhuvaü
buddho bhavissasi.
93. Vimalo hoti suriyo sabbà2 dissanti tàrakà te'pi ajja padissanti dhuvaü buddho bhavissasi.
94. Anovaññhena udakaü mahiyà
ubbhijji tàvade
Tampajjubbhijjate mahiyà dhuvaü
buddho bhavissasi.
95. Tàragaõà virocanti
nakkhattà gaganamaõóale
Visàkhà candimayuttà dhuvaü
buddho bhavissasi.
96. Khãlàsayà darãsayà
nikkhamanti sakàsayà
Tepajja àsayà chuddhà
dhuvaü buddho bhavissasi.
97. Na hoti arati sattànaü santuññhà
honti tàvade.
Tepajja sabbe santuññhà
dhuvaü buddho bhavissasi.
[PTS Page 012] [\q 12/]
98. Rogà tadupasammanti jigacchà
ca vinassati
Tàni ajja padissanti dhuvaü buddho
bhavissasi.
99. Ràgo tadà tanu hoti doso moho
vinassati
Te' pajja vãgatà sabbe dhuvaü
buddho bhavissasi.
100. Bhayaü tadà na bhavati ajjapetaü
padissati
Tena liïgena jànàma dhuvaü
buddho bhavissasi.
101. Rajonuddhaüsati uddhaü ajjapetaü
padissati
Tena liïgena jànàma dhuvaü
buddho bhavissasi.
102. Aniññhagandho pakkamati dibbagandhe
pavàyati
Sopajja vàyati gandho dhuvaü buddho
bhavissasã.
1. Nirayepi dasasahasesa-machasaü, asà.
Nirayesu dasasahassãsu-maci.
2. Sabbe-sãmu.
[BJT Page 38] [\x 38/]
103. Sabbe devà padissanti ñhapayitvà
aråpino
Te'pajja sabbe dissanti dhuvaü buddho
bhavissasi.
104. Yàvatà nirayà nàma
sabbe dissanti tàvade
Te'pajja sabbe dissanti dhuvaü buddho
bhavissasi.
105. Kuóóà kacàñà
selà ca na hontàvaraõà1 tadà
âkàsabhåtà te' pajja
dhuvaü buddho bhavissasi.
106. Cutã ca upapatti ca khaõe
tasmiü na vijjati
Tàni ajja padissanti dhuvaü buddho
bhavissasi.
107. Daëhaü paggaõha viriyaü
mà nivatti2 abhikkama
Mahampetaü pajànàma dhuvaü
buddho bhavissasãti.
108. Buddhassa vacanaü sutvà dasasahassãna
cåbhayaü
Tuññhahaññho3 pamudito
evaü cintesahaü tadà.
109. Advejjhàvacanà buddhà amoghavacanà jinà vitathaü natthi buddhànaü dhuvaü buddho bhavàmahaü
110. Yathà khittaü nabhe leóóu
dhuvaü patati bhåmiyaü
Tathe'va buddhaseññhànaü
vacanaü dhuvasassataü
Vitathaü natthi buddhànaü
dhuvaü buddho bhavàmahaü
111. Yathà'pi sabbasattànaü
maraõaü dhuvayassataü
Tathe'va buddhaseññhànaü
vacanaü dhuvasassataü
Vitathaü natthi buddhànaü
dhuvaü buddho bhavàmahaü.
112. Yathà rattikkhaye patte suriyassuggamanaü
dhuvaü
Tathe'va buddhaseññhànaü
vacanaü dhuvasassataü
Vitathaü natthi buddhànaü
dhuvaü buddho bhavàmahaü.
1. Bhonatàvaraõaü-sãmu.
2. Mà nivatta-machasaü. 3. Bhañañhatuñeñhà-sãmu.
[BJT Page 40] [\x 40/]
113. Yathà nikkhantasayanassa sãhassa
nadanaü dhuvaü
Tatheva budadhaseññhànaü
vacanaü dhuvasassataü
Vitataü natthi buddhànaü dhuvaü
buddho bhavàmahaü.
[PTS Page 013] [\q 13/]
114. Yathà àpannasattànaü
bhàramoronaü dhuvaü
Tatheva buddhaseññhànaü
vacanaü dhuvasassataü
Vitathaü natthi buddhànaü
dhuvaü buddho bhavàmahaü
115. Handa buddhakare dhamme vivinàmi
ito cito
Uddhaü adho dasadisà yàvatà
dhammadhàtuyà,
116. Vicinanto tadà dakkhiü1 pañhamaü
dànapàramiü
Pubbakehi mahesãhi anuciõõaü
mahàpathaü.
117. Imaü tvaü pañhamaü
tàva daëhaü katvà samàdiya
Dànapàramitaü gaccha yadi
bodhiü pattumicchasi.
118. Yathà'pi kumbho sampuõõo
yassa kassaci adhokato
Vamate udakaü nissesaü na tattha
parirakkhati
119. Tatheva yàcake disvà hãnamukkaññhamajjhime
Dadàhi dànaü nissesaü
kumbho viya adhokato
120. Na he te ettakàyeva buddhadhammà
bhavissare
A¤¤e'pi vicinissàmi ye
dhammà bodhipàcanà
121. Vicinanto tadàdakkhiü1 dutiyaü
sãlapàramiü
Pubbakehi mahesãhi asevitanisevitaü.
122. Imaü tvaü dutiyaü tàva
daëhaü katvà samàdiya
Sãlapàramitaü gaccha yadi
bodhiü pattumicchasi.
123. Yathàpi camarã vàlaü2 kismãci 3 patilaggitaü upeti maraõaü tattha na vikopeti vàladhiü.
124. Tatheva tvaü catusu bhåmãsu
sãlàni paripåraya
Parirakkha sabbadà sãlaü
camarã viya vàladhiü.
1. Tadàdakkhi-sãmu, machasaü.
2. Vàëaü-sãmu. 3. Kisami¤ci-machasaü.
[BJT Page 42] [\x 42/]
125. Na hete ettakàyeva buddhadhammà
bhavissare
A¤¤e'pi vicinissàmi ye
dhammà bodhipàcanà
126. Vicinanto tadà dakkhiü tatiyaü nekkhammapàramiü. Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü.
127. Imaü tvaü tatiyaü tàva
daëhaü katvà samàdiya
Nekkhammapàrami1 gaccha yadi bodhiü
pattumicchasi.
128. Yathà andughare puriso ciravuttho
dukhaddito
Ta tattha ràgaü abhijaneti muttiü
yeva gavesati.
129. Tatheva tvaü sabbabhave passa andughare
viya
Nekkhammàbhimukho hohi bhavato parimuttiyà.
130. Na hete ettakàyeva, buddhadhammà
bhavissare
A¤¤e'pi vicinissàmi ye
dhammà bodhipàcanà.
131. Vicinanto tadà dakkhiü catutthaü
pa¤¤àpàramiü
Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü.
132. Imaü tvaü catutthaü tàva
daëhaü katvà samàdiya
Pa¤¤àpàramitaü2
gaccha yadi bodhiü pattumicchasi.
133. Yathà'pi 3 bhikkhu bhikkhanto hãnamukkaññhamajjhime
Kulàni na vivajjento evaü labhati
yàpanaü.
[PTS Page 014] [\q 14/]
134. Tatheva tvaü sabbakàlaü
paripucchanto budhaü janaü
Pa¤¤àpàramitaü2
gantvà sambodhiü pàpuõissasi.
135. Na hete ettakàyeva buddhadhammà
bhavissare
A¤¤epi vicinissàmi ye
dhammà bodhipàcanà.
136. Vicinanto tadà dakkhiü pa¤camiü
viriya pàramiü4
Pubbakehi mahesãhi àsavitanisevitaü.
1. Nekkhammapàramitaü-syà.
Machasaü 2. Pa¤¤àya pàramiü-maci.
3. Yathàhi-maci. 4. Viriya pàramiü-machasaü.
[BJT Page 44] [\x 44/]
137. Imaü tvaü pa¤camaü
tàva daëhaü katvà samàdiya
Viriya pàramitaü gaccha yadi bodhiü
pattumicchasi.
138. Yathà'pi sãho migaràjà
nisajjaññhànacaïkame
Alãnaviriyo hoti paggahitamano tadà
139. Tatheva tvaü1 sabbabhave paggaõha
viriyaü daëhaü
Viriyapàramitaü gantvà sambodhiü
pàpuõissasi.
140. Na hete ettakàyeva buddhadhammà
bhavissare
A¤¤e'pi vicinissàmi ye
dhammà bodhipàcanà.
141. Vicinanto tadà dakkhiü chaññhamaü
khantipàramiü
Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü.
142. Imaü tvaü chaññhamaü
tàva daëhaü katvà samàdiya
Tattha advejjhamanaso2 sambodhiü pàpuõissasi.
143. Yathà'pi pañhavã 3
nàma sucimpi asucimpi ca
Sabbaü sahati nikkhepaü na karoti
pañighaü dayaü4
144. Tathe'va tvampi sabbesaü sammànàvamànakkhamo5
Khantipàramitaü gantvà sambodhiü
pàpuõissasi.
145. Na hete ettakàyeva buddhadhammà
bhavissare
A¤¤epi vicinissàmi ye
dhammà bodhipàcanà.
146. Vicinanto tadà dakkhiü sattamaü
saccapàramiü
Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü.
147. Imaü tvaü sattamaü tàva
daëhaü katvà samàdiya
Tattha advejjhavacano sambodhiü pàpuõissasi.
1. Tvamapi-sãmu. 2. Adevajjhamànaso-machasaü.
3. Pathavã-machasaü. 4. Tayà-pu.
5. Sammànanàvamànanakkhamo-maci
sabbabhave sammànanacimàna kakhamo-pu.
[BJT Page 46] [\x 46/]
148. Yathà'pi osadhã nàma
tulàbhåtà sadevake
Samaye utuvasse1 và nevokkamati 2 vãthito.
149. Tathe'va tvampi saccesu mà okkami
hi 3 vãthito
Saccapàramitaü gantvà sambodhiü
pàpuõissasi.
150. Na hete ettakàyeva buddhadhammà
bhavissare
A¤¤e'pi vicinissàmi ye
dhammà bodhipàcanà.
[PTS Page 015] [\q 15/]
151. Vicinanto tadà dakkhiü aññhamaü
adhiññhànapàramiü
Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü.
152. Imaü tvaü aññhamaü
tàva daëhaü katvà samàdiya
Tattha tvaü acalo hutvà sambodhiü
pàpuõissasi.
153. Yathà'pi pabbato selo acalo suppatiññhito
Na kampati bhusavàtehi sakaññhàne'va
tiññhati.
154. Tathe'ca tvampi adhiññhàne
sabbadà acalo bhava
Adhiññhànapàramiü4
gantvà sambodhiü pàpuõissasi.
155. Na hete ettakàyeva buddhadhammà
bhavissare
A¤¤e'pi vicinissàmi ye
dhammà bodhipàcanà.
156. Vicinanto tadà dakkhiü navamaü mettàpàramiü pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü.
157. Imaü tvaü navamaü daëhaü
katvà samàdiya
Mettàya asamo hohi yadi bodhiü
pattumicchasi.
158. Yathà'pi udakaü nàma
kalyàõe pàpake jane
Samaü pharati sãtena pavàheti
rajomalaü. 5
1. Utuvaññe-pu. 2. Na vokkamati-sãmu,
machasaü, syà, na okkamati-asà.
3. Nàtikkama hi-sãmu, mà
vokkama hi-machasaü, mà vokkami hi-maci. Mà vokkamasi-syà
4. Adhiññhàna pàramitaü-sãmu,
machasaü. 5. Rajaü malaü-pu.
[BJT Page 48] [\x 48/]
159. Tathe'va tvampi hitàhite7 samaü
mettàya bhàvaya
Mettàpàramitaü gantvà
sambodhiü pàpuõissasi.
160. Na hete ettakàyeva buddhadhammà
bhavissare
A¤¤e'pi vicinissàmi ye
dhammà bodhipàcanà.
161. Vicinanto tadà dakkhiü dasamaü
upekkhàpàramiü.
Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü.
162. Imaü tvà asamaü tàva
daëhaü katvà samàdiya
Tulàbhåto daëho hutvà
sambodhiü pàpuõissasi.
163. Yathà'pi pañhavã 2
nàma nikkhittaü asuciü suciü
Upekkhati ubhopete kopànunayavajjità.
164. Tathe'va tvampi sukhadukkhe tulàbhåto
sadà bhava
Upekkhàpàramiü gantvà
sambodhiü pàpuõissasi.
165. Ettakàye'va te loke ye dhammà
bodhipàcanà
Tatuddhaü natthi a¤¤atra
daëhaü tattha patiññhaha.
166. Ime dhamme sammasato sabhàvasarasalakkhaõà.
3
Dhammatejena vasudhà dasasahassã
pakampatha.
167. Calati ravati pañhavã 4 ucchuyantaü
va pãëitaü5
Telayante yathà cakkaü evaü
kampati medinã.
168. Yàvatà parisà6 àsã
buddhassa parivesane
Pavedhamànà sà tattha
mucchità seti bhåmiyaü.
169. Ghañànekasahassàni
kumbhãna¤ca satà bahå
Sa¤cuõõà mathità
tattha a¤¤ama¤¤aü paghaññità.
7
[PTS Page 016] [\q 16/]
170. Ubbiggà tasità bhãtà
bhantà byàdhitamànasà
Mahàjanà samàgamma dãpaïkaramupàgamuü.
1. Tvaü hitàhite-syà-machasaü,
tvaü ahitahite-sãmu, maci. 2. Pathavimachasaü.
3. Sabhàva sarasalakkhaõe-syà,
machasaü, maci. 4. Calatã ravatã pathavã-machasaü,
calatã ravatã puthåvã, - maci. 5. Guëayantaüva
pãëitaü-pu, 6. Sà tadà parisà-pu
7. A¤¤ama¤¤apaghaññità-asà.
[BJT Page 50] [\x 50/]
171. Kiü bhavissati lokassa kalyàõamatha
pàpakaü
Sabbo upadduto loko taü vinodehi cakkhåma.
172. Tesaü tadà sa¤¤apesi
dãpaïkaro mahàmuni
Vissatthà hotha mà bhàtha1
imasmiü pañhavikampane.
173. Yamahaü ajja byàkàsiü
buddho loke bhavissati
Eso sammasati dhammaü pubbakaü jinasevitaü
174. Tassa sammasato dhammaü buddhabhåmiü
asesato
Tenà'yaü kampità pañhavã
2 dasasahassã sadevake.
175. Buddhassa vacanaü sutvà mano
nibbàyi tàvade
Sabbe maü upasaïkamma punàpi
abhivàdayuü3
176. Samàdiyitvà buddhaguõaü
daëhaü katvàna mànasaü
Dãpaïkaraü namassitvà
àsanà uññhahiü tadà.
177. Dibbaü màsusataü pupphaü
devà mànusakà ubho
Samokiranti pupphehi vuññhàhantassa
àsanà.
178. Vedayanti ca te sotthiü devà
mànusakà. Ubho
Mahantaü patthitaü tuyhaü taü
labhassu yathicchitaü.
179. Sabbãtiyo vivajjantu soko rogo4
vinassatu
Mà te bhavatthavantaràyo5 phusa
khippaü bodhimuttamaü.
180. Yathà'pi samaye patte pupphanti
pupphino dumà
Tatheva tvaü buddhavãra buddha¤àõena
pupphasi.
181. Yathà ye keci sambuddhà pårayuü
dasapàramã
Tatheva tvaü mahàvãra påraya
dasapàramã.
1. Haïgatha-machasaü. 2. Pathavã-machasaü,
puthuvã-sãmu. 3. Punapi maü abhivandisuü-sãmu,
maci, punàpi abhivandisuü-machasaü, syà. 4. Sabbarogo-sãmu.
5. Bhavanatvantaràyà-machasaü.
[BJT Page 52] [\x 52/]
182. Yathà ye keci sambuddhà bodhimaõóamhi
bujjhare
Tatheva tvaü mahàvãra bujjhassu
jinabodhiyaü.
183. Yathà ye keci sambuddhà dhammacakkaü
pavattayuü
Tatheva tvaü mahàvãra dhammacakkaü
pavattaya.
184. Puõõamàse yathà
cando parisuddho virocati
Tatheva tvaü puõõamano viroca
dasasahassiyaü.
185. Ràhumutto yathà suriyo tàpena
abhirocati1
Tatheva lokà mu¤citvà
viroca siriyà tuvaü.
186. Yathà yà kàci nadiyo
osaranti mahodadhiü
Evaü sadevakà lokà osarantu
2 tavantike.
187. Tehi thutappasattho3 so dasadhamme samàdiya
Te dhamme paripårento pavanaü pàvisã
4 tadàti.
Sumedhakathà niññhità