[CPD Classification 2.5.14]
[PTS Vol Bu - ] [\z Bv /] [\f I /]
[BJT Vol Bu - ] [\z Bv /] [\w I /]
[BJT Page 20] [\x  20/]
[PTS Page 006] [\q   6/]
 
Suttantapiñake khuddakanikàye
Buddhavaüsapàëi

Namo tassa bhagavato arahato sammàsambuddhassa
Sumedhakathà

 Sumedha kathà

1. Kappe ca satasahasse ca caturo ca asaïkhiye
Amaraü nàma nagaraü dassaneyyaü manoramaü.

2. Dasahi saddehi avivittaü annapànasamàyutaü hatthisaddaü assasaddaü bherisaïkharathàni ca 1
Khàdatha pivatha ceva annapànena ghositaü.
3. Nagaraü sabbaïgasampannaü sabbakammamupàgataü
Sattaratanasampannaü nànàjanasamàkulaü
Samiddhaü devanagaraüva àvàsaü pu¤¤akamminaü.

4. Nagare amaravatiyà sumedho nàma bràhmaõo
Anekakoñinicayo pahåtadhanadha¤¤avà.
[PTS Page 007] [\q   7/]
5. Ajjhàyako mantadharo tiõõaü vedànapàragu
Lakkhaõe itihàse ca sadhamme pàramiü gato.

6. Rahogato nisãditvà evaü cintesahaü tadà
Dukkho punabbhavo nàma sarãrassa ca bhedanaü
(Sammohamaraõaü dukkhaü jaràya abhimaddanaü. )*

7. Jàtidhammo jaràdhammo vyàdhidhammo ca'haü sadà
Ajaraü amaraü khemaü pariyesissàmi nibbutiü.

8. Yannånimaü påtikàyaü nànà kuõapapåritaü
Chaóóhayitvàna gaccheyyaü anapekho2 anatthiko.

9. Atthi hehiti so maggo na so sakkà na hetuye
Pariyesissàmi taü maggaü bhavato parimuttiyà.

10. Yathà'pi dukkhe vijjante sukhaü nàma'pi vijjatã
Evaü bhave vijjamàne vibhavo'pi icchitabbako.

1. Bherisaïkarathàna ca-asà * gàthaddhamidaü, sammohavinodaniyà, aññhakathàya, dissate. 2. Anepekkho-machasaü.
 

[BJT Page 22] [\x  22/]

11. Yathà'pi uõhe vijjante aparaü vijjati sãtalaü
Evaü tividhaggi vijjante nibbànaü icchitabbakaü.

12. Yathà'pi pàpe vijjante kalyàõampi vijjati
Evameva jàti vijjante ajàtipicchitabbakà1

13. Yathà gåthagato puriso taëàkaü disvàna påritaü
Na gavesati taü taëàkaü na doso taëàkassa so.

14. Evaü kilesamaladhovaü 2 vijjante amatantaëe
Na gavesati taü taëàkaü na doso amatantaëe.

15. Yathà arãhi pariruddho vijjante gamanaüpathe3.
Na palàyati so puriso na doso a¤jasassa so.

16. Evaü kilesapariruddho vijjamàne sive pathe
Na gavesati taü maggaü na doso sivama¤jase.

17. Yatha'pi byàdhito puriso vijjamàne tikicchake
Na tikicchàpeti taü vyàdhiü na so doso tikicchake.

18. Evaü kilesavyàdhãhi dukkhito paripãëito4.
Na gavesati taü àcariyaü na so doso5 vinàyake.

19. Yathà'pi kuõapaü puriso kaõñhe baddhaü jigucchiya
Movayitvàna gaccheyya sukhã serã sayaü vasã.

20. Tathe'vimaü påtikàyaü nànà kuõapasa¤cayaü6
Chaóóayitvàna 7 gaccheyyaü anapekho8 anatthiko.

21. Yathà uccàrañhànamhi 9 karãsaü naranàriyo
Chaóóayitvàna 7 gacchanti anapekhà anatthikà.

1. Ajàtipicchitabbakaü-sãmu. 2. Kilesamaladhove-dha. A. Sãmu, kilesamaladhova-machasaü. 3. Gamane pathe-sãmu, asà. 4. Patipiëito-mavi. 5. Na doso so-sãmu, machasaü. 6. Nànà kuõapapåritaü-pu. 7. Chaóóhayitvà-sãmu. 8. Anapekkho-sãmu. Machasaü, asà. 9. Ussàsañhànamhi - pu
 

[BJT Page 24] [\x  24/]

22. Evamevà'haü imaü kàyaü nànà kuõapapåritaü
Chaóóayitvàna gacchissaü vaccaü katvà yathà kuñiü.

23. Yathà'pi jajjaraü nàvaü paluggaü udakagàhiniü1
Sàmã chaóóetva 2 gacchanti anapekhà anatthikà.
[PTS Page 008] [\q   8/]
24. Evamevàhaü imaü kàyaü navacchiddaü dhuvassavaü
Chaóóayitvàna gacchissaü chinnanàvaü'va sàmikà.

25. Yathà'pi puriso corehi gacchanto bhaõóamàdiya
Bhaõóacchedahayaü disvà chaóóayitvàna gacchati.

26. Evamevamayaü kàyo mahàcorasamo viya
Pahàyimaü gamissàmi kusalacchedanà bhayà.

27. Evà'haü cintayitvàna nekakoñisataü dhanaü
Nàthànàthànaü datvàna himavantamupàgamiü.

28. Himavantassa avidåre 3 dhammako nàma pabbato
Assamo sukato mayhaü paõõasàlà sumàpità.

29. Caïkamaü tattha màpesi pa¤cadosavivajjitaü
Aññhaguõasamupetaü abhi¤¤àbalamàhariü.

30. Sàñakaü pajahiü tattha navadesamupàgataü
Vàkacãraü nivàsesiü dvàdasaguõamupàgataü4

31. Aññhadosasamàkiõõaü pajahiü paõõasàlakaü
Upàgamiü rukkhakamålaü guõedasahupàgataü5.

32. Vàpitaü ropitaü dha¤¤aü pajahiü niravasesato
Anekaguõasampannaü pavattaphalamàdiyiü.

33. Tattha padhànaü6 padahiü nisajjaññhànacaïkame
Abbhantaramhi sattàhe abhi¤¤àbalamapàpuõiü7

1. Paluggaü udagàhiniü-machasaü, paluggaü udakavàhiniü-sã. 2. Chaóóetvà-machasaü, mavi.
3. Himavanatasasàvidåre-machasaü. 4. Dvàdasaguõupàgataü-sãmu. 5. Guõe dasamupagataü-sãmu, guõehi dasahupàgataü-asà. 6. Tatthapapadhànaü-machasaü. 7. Abhi¤¤à balapàpuõiü-machasaü
 

[BJT Page 26] [\x  26/]

34. Evaü me siddhippattassa vasãbhåtassa sàsane
Dãpaïkaro nàma jino uppajji lokanàyako.

35. Uppajjante ca jàyante bujjhante dhammadesane
Caturo nimitte nàddasaü jhànaratisamappito.

36. Paccantadesavisaye nimantetvà tathàgataü
Tassa àgamanaü maggaü sodhenti tuññhamànasà.

37. Ahaü tena samayena nikkhamitvà sakassamà
Dhunanto vàkacãràni gacchàmi ambare tadà.

38. Vedajàtaü janaü disvà tuññhahaññhaü pamoditaü
Orohitvàna gaganà mànuse pucchiü tàvade.

39. Tuññhahaññho pamudito "vedajàto mahàjano
Kassa sodhãyati maggo a¤jasaü vañumàyanaü.
40. Te me puññhà byàkariüsu1 buddho loke anuttaro
Dãpaïkaro nàma jino uppajji lokanàyako.
Tassa sodãyato maggo2 a¤jasaü vañumàyanaü.

41. Buddho'ti mama sutvàna pãti uppajji tàvade
'Buddho buddho'ti kathayanto somanassaü pavedayiü.

42. Tattha ñhatvà vicintesiü tuññho saüviggamànaso
Idha bãjàni ropissaü khaõo ce mà upaccagà.
[PTS Page 009] [\q   9/]
43. Yadi buddhassa sodhetha ekokàsaü dadàtha me
Ahampi sodhayissàmi a¤jasaü vañumàyanaü.

44. Adaüsu te mamokàsaü sodhetuü a¤jasaü tadà
'Buddho buddho'ti cintento maggaü sodhemahaü tadà

1. Viyàkàsuü-sãmu, viyàkaüsuü-machasaü.
2. Sodhãyati patho-pu, sodhãyati maggo-sãmu, machasaü.
 

[BJT Page 28] [\x  28/]

45. Aniññhite mamokàse dãpaïkaro mahàmuni
Catåhi satasahassehi jaëabhi¤¤ehi tàdihi
Khãõàsavehi vimalehi pañipajji a¤jasaü jino.

46. Paccuggamanà vattanti vajjanti bheriyo bahå
Amodità narumarå sàdhukàraü pavattayuü.

47. Devà manusse passanti manussàpi ca devatà
Ubho'pi te pa¤jalikà anuyanti tathàgataü.

48. Devà dibbehi turiyehi manussà mànusehi1 ca
Ubho'pi te vajjayantà anuyanti tathàgataü.

49. Dibbaü mandàravaü pupphaü padumaü pàricchattakaü
Diso disaü okiranti àkàsanabhagatà marå.

50. Campakaü salalaü nãpaü nàgapunnàgaketakaü
Diso dasaü ukkhipanti bhåmitalagatà narà.

51. Kese mu¤citvahaü tattha vàkavãra¤ca cammakaü
Kalale pattharitvàna avakujjo nipajjahaü.

52. Akkamitvàna maü buddho saha sissehi gacchatu
Mà naü kalale akkamittho hitàya me bhavissati.

53. Pañhaviyaü2 nipannassa evaü me àsi cetaso
Icchamàno ahaü ajja kilese jhàpaye mamaü

54. Kiü me a¤¤àtavesena dhammaü sacchikatenidha
Sabba¤¤åtaü pàpuõitvà buddho hessaü sadevake.

55. Kiü me ekena tiõõena purisena thàmadassinà
Sabba¤¤åtaü pàpuõitvà santàressaü sadevake.

56. Iminà me adhikàrena katena purisuttame
Sabba¤¤utaü pàpuõitvà3 tàremi janataü bahu.

1. Mànusakehi-sãmu. 2. Pathaviyaü-machasaü, puthuviyà-pu. 3. Pàpuõàmi-mavi.
 

[BJT Page 30] [\x  30/]

57. Sàsàrasotaü chinditvà viddhaüsetvà tayo bhave
Dhammanàvaü samàruyha santàressaü sadevake.

58. Manussattaü liïgasampatti hetu satthàradassanaü
Pabbajjàguõasampatti adhikàro ca chandatà
Aññhadhammasamodhànà abhinãhàro samijjhati.

59. Dãpaïkaro lokavidå àhutãnaü pañiggaho
Ussãsake maü ñhatvàna idaü vacanamabråvi.
[PTS Page 010] [\q  10/]
60. Passatha imaü tàpasaü jañilaü uggatàpanaü
Aparimeyye ito kappe buddho lokena bhavissati.

61. Ahu1 kapilavhayà rammà nikkhamitvà tathàgato
Padhànaü padahitvàna katvà dukkarakàrikaü*

62. Ajapàlarukkhamålasmiü nisãditvà tathàgato*
Tattha pàyàsamaggayha 2 nera¤jaramupehiti

63. Nera¤jaràya tiramhi pàyàsaü àdàya 3 so jino
Pañiyattavaramaggena bodhimålaü hi ehitã.

64. Tato padakkhiõaü katvà bodhimaõóaü anuttaro4
Assattharukkhamålamhi bujjhissati mahàyaso.

65. Imassa janikà màtà màyà nàma bhavissati
Pità suddhodano nàma ayaü hessati gotamo.

66. Anàsavà vãtaràgà5 santacittà samàhità
Kolito upatisso ca aggà hessanti sàvakà.

67. ânando nàmupaññhàko upaññhissati taü jinaü
Khemà uppalavaõõà ca aggà hessanti sàvikà.

68. Anàsavà vãtaràgà5 santacittà samàhità
Bodhi tassa bhagavato assattho'ti pavuccati.

1. Atha-sãmu.
* Pàdadvayamidaü sãhaëakkhara muddita potthake na dissate.
2. Pàyasamaggayaha-sãmu, pasàsaü paggayaha-syà.
3. Pàyasaü adà-sãmu, pàyàsa-adi-machasaü, syà.
4. Naruttaro-sãmu, anuttaraü-syà.
5. Vãtamalà-sãmu.
 

[BJT Page 32] [\x  32/]

69. Citto ca hatthàëavako aggà hessantåpaññhakà
Uttarà nandamàtà ca aggà hessantupaññhikà.
âyu vassasataü tassa gotamassa yasassino.

70. Idaü sutvàna vacanaü asamassa mahesino
âmodità naramarå buddhabãjaïkuro ayaü.

71. Ukkuññhisaddaü vattenti1 apphoñenti hasanti ca
Kata¤jalã namassanti dasasahassã sadevakà.

72. Yadimassa lonàthassa virajjhissàma sàsanaü
Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü.

73. Yathà manussà nadiü tarantà pañititthaü virajjhiya
Heññhà titthe gahetvàna uttaranti mahànadiü.
74. Evameva mayaü sabbe yadimu¤càmimaü jinaü
Anàgatamhi addhàne hessàma sammukhà imaü.

75. Dãpaïkaro lokavidå àhutãnaü pañiggaho
Mama kammaü pakittetvà dakkhiõaü padamuddhari.

76. Ye tatthàsuü jinaputtà padakkhãõamakaüsu maü
Devà manussà asurà ca abhivàdetvàna pakkamuü.

77. Dassanaü me atikkante sasaïghe lokanàyake
Sayanà vuññhahitvàna pallaïkamàbhujiü tadà.

78. Sukhena sukhito homi pàmojjena pamodito
Pãtiyà ca abhissanto pallaïkaü àbhujiü tadà.
[PTS Page 011] [\q  11/]
79. Pallaïkena nisãditvà evaü cintesahaü tadà
Vasãbhåto ahaü jhàne abhi¤¤àpàramiü gato.

80. Sahassiyamhi lokamhi isayo natthi me samà
Asamo iddhidhammesu alabhiü ãdisaü sukhaü.

81. Pallaïkàbhåjena mayhaü dasasahassàdhivàsino
Mahànàdaü pavattesuü dhuvaü buddho bhavissasi.

1. Ukakuñañhã sadadà - sãmu.
 

[BJT Page 34] [\x  34/]

82. Yà pubbe bodhisattànaü pallaïkavaramàbhuü
Nimittoni padissanti tàni ajja padãssare.

83. Sãtaü vyapagataü hoti uõha¤ca upasammati
Tàni ajja padissanti dhåvaü buddho bhavissasi.

84. Dasasahassã lokadhàtu nissaddà hoti nirukulà
Tàni ajja padissanti dhuvaü buddho bhavissasi.

85. Mahàvàtà na vàyanti na sandanti savantiyo
Tàni ajja padissanti dhuvaü buddho bhavissasi.

86. Thalajà dakajà pupphà sabbe pupphanti tàvade
Tepajja pupphità sabbe dhuvaü buddho bhavissasi.

87. Latà và yadi và rukkhà phalabhàrà honti tàvade tepajja phalità sabbe dhuvaü buddho bhavissasi.

88. âkàsaññhà ca bhummaññhà ratanà jotanni tàvade
Tepajja ratanà jotanti dhuvaü buddho bhavissasi.

89. Mànusakà ca dibbà ca turiyà vajjanti tàvade
Tepajjuho abhiravanti dhuvaü buddho bhavissasi.

90. Vicittapupphà gaganà abhivassanti tàvade
Tepi ajja padissanti dhuvaü buddho bhavissasi.

91. Mahàsamuddo àbhujati dasasahassã pakampati
Tepajjubho abhiravanti dhuvaü buddho bhavissasi.
 

[BJT Page 36] [\x  36/]

92. Nirayesu dasasahassã1 aggã nibbanti tàvade
Tepajja nibbutà aggã dhuvaü buddho bhavissasi.

93. Vimalo hoti suriyo sabbà2 dissanti tàrakà te'pi ajja padissanti dhuvaü buddho bhavissasi.

94. Anovaññhena udakaü mahiyà ubbhijji tàvade
Tampajjubbhijjate mahiyà dhuvaü buddho bhavissasi.

95. Tàragaõà virocanti nakkhattà gaganamaõóale
Visàkhà candimayuttà dhuvaü buddho bhavissasi.

96. Khãlàsayà darãsayà nikkhamanti sakàsayà
Tepajja àsayà chuddhà dhuvaü buddho bhavissasi.

97. Na hoti arati sattànaü santuññhà honti tàvade.
Tepajja sabbe santuññhà dhuvaü buddho bhavissasi.
[PTS Page 012] [\q  12/]
98. Rogà tadupasammanti jigacchà ca vinassati
Tàni ajja padissanti dhuvaü buddho bhavissasi.

99. Ràgo tadà tanu hoti doso moho vinassati
Te' pajja vãgatà sabbe dhuvaü buddho bhavissasi.

100. Bhayaü tadà na bhavati ajjapetaü padissati
Tena liïgena jànàma dhuvaü buddho bhavissasi.

101. Rajonuddhaüsati uddhaü ajjapetaü padissati
Tena liïgena jànàma dhuvaü buddho bhavissasi.

102. Aniññhagandho pakkamati dibbagandhe pavàyati
Sopajja vàyati gandho dhuvaü buddho bhavissasã.

1. Nirayepi dasasahasesa-machasaü, asà.
Nirayesu dasasahassãsu-maci.
2. Sabbe-sãmu.
 

[BJT Page 38] [\x  38/]

103. Sabbe devà padissanti ñhapayitvà aråpino
Te'pajja sabbe dissanti dhuvaü buddho bhavissasi.

104. Yàvatà nirayà nàma sabbe dissanti tàvade
Te'pajja sabbe dissanti dhuvaü buddho bhavissasi.

105. Kuóóà kacàñà selà ca na hontàvaraõà1 tadà
âkàsabhåtà te' pajja dhuvaü buddho bhavissasi.

106. Cutã ca upapatti ca khaõe tasmiü na vijjati
Tàni ajja padissanti dhuvaü buddho bhavissasi.

107. Daëhaü paggaõha viriyaü mà nivatti2 abhikkama
Mahampetaü pajànàma dhuvaü buddho bhavissasãti.

108. Buddhassa vacanaü sutvà dasasahassãna cåbhayaü
Tuññhahaññho3 pamudito evaü cintesahaü tadà.

109. Advejjhàvacanà buddhà amoghavacanà jinà vitathaü natthi buddhànaü dhuvaü buddho bhavàmahaü

110. Yathà khittaü nabhe leóóu dhuvaü patati bhåmiyaü
Tathe'va buddhaseññhànaü vacanaü dhuvasassataü
Vitathaü natthi buddhànaü dhuvaü buddho bhavàmahaü

111. Yathà'pi sabbasattànaü maraõaü dhuvayassataü
Tathe'va buddhaseññhànaü vacanaü dhuvasassataü
Vitathaü natthi buddhànaü dhuvaü buddho bhavàmahaü.

112. Yathà rattikkhaye patte suriyassuggamanaü dhuvaü
Tathe'va buddhaseññhànaü vacanaü dhuvasassataü
Vitathaü natthi buddhànaü dhuvaü buddho bhavàmahaü.

1. Bhonatàvaraõaü-sãmu. 2. Mà nivatta-machasaü. 3. Bhañañhatuñeñhà-sãmu.
[BJT Page 40] [\x  40/]

113. Yathà nikkhantasayanassa sãhassa nadanaü dhuvaü
Tatheva budadhaseññhànaü vacanaü dhuvasassataü
Vitataü natthi buddhànaü dhuvaü buddho bhavàmahaü.
[PTS Page 013] [\q  13/]
114. Yathà àpannasattànaü bhàramoronaü dhuvaü
Tatheva buddhaseññhànaü vacanaü dhuvasassataü
Vitathaü natthi buddhànaü dhuvaü buddho bhavàmahaü
115. Handa buddhakare dhamme vivinàmi ito cito
Uddhaü adho dasadisà yàvatà dhammadhàtuyà,

116. Vicinanto tadà dakkhiü1 pañhamaü dànapàramiü
Pubbakehi mahesãhi anuciõõaü mahàpathaü.
117. Imaü tvaü pañhamaü tàva daëhaü katvà samàdiya
Dànapàramitaü gaccha yadi bodhiü pattumicchasi.

118. Yathà'pi kumbho sampuõõo yassa kassaci adhokato
Vamate udakaü nissesaü na tattha parirakkhati

119. Tatheva yàcake disvà hãnamukkaññhamajjhime
Dadàhi dànaü nissesaü kumbho viya adhokato

120. Na he te ettakàyeva buddhadhammà bhavissare
A¤¤e'pi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà

121. Vicinanto tadàdakkhiü1 dutiyaü sãlapàramiü
Pubbakehi mahesãhi asevitanisevitaü.

122. Imaü tvaü dutiyaü tàva daëhaü katvà samàdiya
Sãlapàramitaü gaccha yadi bodhiü pattumicchasi.

123. Yathàpi camarã vàlaü2 kismãci 3 patilaggitaü upeti maraõaü tattha na vikopeti vàladhiü.

124. Tatheva tvaü catusu bhåmãsu sãlàni paripåraya
Parirakkha sabbadà sãlaü camarã viya vàladhiü.

1. Tadàdakkhi-sãmu, machasaü. 2. Vàëaü-sãmu. 3. Kisami¤ci-machasaü.
 

[BJT Page 42] [\x  42/]

125. Na hete ettakàyeva buddhadhammà bhavissare
A¤¤e'pi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà

126. Vicinanto tadà dakkhiü tatiyaü nekkhammapàramiü. Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü.

127. Imaü tvaü tatiyaü tàva daëhaü katvà samàdiya
Nekkhammapàrami1 gaccha yadi bodhiü pattumicchasi.

128. Yathà andughare puriso ciravuttho dukhaddito
Ta tattha ràgaü abhijaneti muttiü yeva gavesati.

129. Tatheva tvaü sabbabhave passa andughare viya
Nekkhammàbhimukho hohi bhavato parimuttiyà.

130. Na hete ettakàyeva, buddhadhammà bhavissare
A¤¤e'pi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà.

131. Vicinanto tadà dakkhiü catutthaü pa¤¤àpàramiü
Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü.
132. Imaü tvaü catutthaü tàva daëhaü katvà samàdiya
Pa¤¤àpàramitaü2 gaccha yadi bodhiü pattumicchasi.

133. Yathà'pi 3 bhikkhu bhikkhanto hãnamukkaññhamajjhime
Kulàni na vivajjento evaü labhati yàpanaü.
[PTS Page 014] [\q  14/]
134. Tatheva tvaü sabbakàlaü paripucchanto budhaü janaü
Pa¤¤àpàramitaü2 gantvà sambodhiü pàpuõissasi.

135. Na hete ettakàyeva buddhadhammà bhavissare
A¤¤epi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà.

136. Vicinanto tadà dakkhiü pa¤camiü viriya pàramiü4
Pubbakehi mahesãhi àsavitanisevitaü.

1. Nekkhammapàramitaü-syà. Machasaü 2. Pa¤¤àya pàramiü-maci.
3. Yathàhi-maci. 4. Viriya pàramiü-machasaü.
 

[BJT Page 44] [\x  44/]

137. Imaü tvaü pa¤camaü tàva daëhaü katvà samàdiya
Viriya pàramitaü gaccha yadi bodhiü pattumicchasi.

138. Yathà'pi sãho migaràjà nisajjaññhànacaïkame
Alãnaviriyo hoti paggahitamano tadà

139. Tatheva tvaü1 sabbabhave paggaõha viriyaü daëhaü
Viriyapàramitaü gantvà sambodhiü pàpuõissasi.

140. Na hete ettakàyeva buddhadhammà bhavissare
A¤¤e'pi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà.

141. Vicinanto tadà dakkhiü chaññhamaü khantipàramiü
Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü.

142. Imaü tvaü chaññhamaü tàva daëhaü katvà samàdiya
Tattha advejjhamanaso2 sambodhiü pàpuõissasi.

143. Yathà'pi pañhavã 3 nàma sucimpi asucimpi ca
Sabbaü sahati nikkhepaü na karoti pañighaü dayaü4
144. Tathe'va tvampi sabbesaü sammànàvamànakkhamo5
Khantipàramitaü gantvà sambodhiü pàpuõissasi.

145. Na hete ettakàyeva buddhadhammà bhavissare
A¤¤epi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà.

146. Vicinanto tadà dakkhiü sattamaü saccapàramiü
Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü.
147. Imaü tvaü sattamaü tàva daëhaü katvà samàdiya
Tattha advejjhavacano sambodhiü pàpuõissasi.

1. Tvamapi-sãmu. 2. Adevajjhamànaso-machasaü. 3. Pathavã-machasaü. 4. Tayà-pu.
5. Sammànanàvamànanakkhamo-maci sabbabhave sammànanacimàna kakhamo-pu.
 

[BJT Page 46] [\x  46/]

148. Yathà'pi osadhã nàma tulàbhåtà sadevake
Samaye utuvasse1 và nevokkamati 2 vãthito.

149. Tathe'va tvampi saccesu mà okkami hi 3 vãthito
Saccapàramitaü gantvà sambodhiü pàpuõissasi.

150. Na hete ettakàyeva buddhadhammà bhavissare
A¤¤e'pi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà.
[PTS Page 015] [\q  15/]
151. Vicinanto tadà dakkhiü aññhamaü adhiññhànapàramiü
Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü.

152. Imaü tvaü aññhamaü tàva daëhaü katvà samàdiya
Tattha tvaü acalo hutvà sambodhiü pàpuõissasi.

153. Yathà'pi pabbato selo acalo suppatiññhito
Na kampati bhusavàtehi sakaññhàne'va tiññhati.

154. Tathe'ca tvampi adhiññhàne sabbadà acalo bhava
Adhiññhànapàramiü4 gantvà sambodhiü pàpuõissasi.

155. Na hete ettakàyeva buddhadhammà bhavissare
A¤¤e'pi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà.

156. Vicinanto tadà dakkhiü navamaü mettàpàramiü pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü.

157. Imaü tvaü navamaü daëhaü katvà samàdiya
Mettàya asamo hohi yadi bodhiü pattumicchasi.

158. Yathà'pi udakaü nàma kalyàõe pàpake jane
Samaü pharati sãtena pavàheti rajomalaü. 5

1. Utuvaññe-pu. 2. Na vokkamati-sãmu, machasaü, syà, na okkamati-asà.
3. Nàtikkama hi-sãmu, mà vokkama hi-machasaü, mà vokkami hi-maci. Mà vokkamasi-syà
4. Adhiññhàna pàramitaü-sãmu, machasaü. 5. Rajaü malaü-pu.
 

[BJT Page 48] [\x  48/]

159. Tathe'va tvampi hitàhite7 samaü mettàya bhàvaya
Mettàpàramitaü gantvà sambodhiü pàpuõissasi.

160. Na hete ettakàyeva buddhadhammà bhavissare
A¤¤e'pi vicinissàmi ye dhammà bodhipàcanà.

161. Vicinanto tadà dakkhiü dasamaü upekkhàpàramiü.
Pubbakehi mahesãhi àsevitanisevitaü.

162. Imaü tvà asamaü tàva daëhaü katvà samàdiya
Tulàbhåto daëho hutvà sambodhiü pàpuõissasi.

163. Yathà'pi pañhavã 2 nàma nikkhittaü asuciü suciü
Upekkhati ubhopete kopànunayavajjità.

164. Tathe'va tvampi sukhadukkhe tulàbhåto sadà bhava
Upekkhàpàramiü gantvà sambodhiü pàpuõissasi.

165. Ettakàye'va te loke ye dhammà bodhipàcanà
Tatuddhaü natthi a¤¤atra daëhaü tattha patiññhaha.

166. Ime dhamme sammasato sabhàvasarasalakkhaõà. 3
Dhammatejena vasudhà dasasahassã pakampatha.

167. Calati ravati pañhavã 4 ucchuyantaü va pãëitaü5
Telayante yathà cakkaü evaü kampati medinã.

168. Yàvatà parisà6 àsã buddhassa parivesane
Pavedhamànà sà tattha mucchità seti bhåmiyaü.

169. Ghañànekasahassàni kumbhãna¤ca satà bahå
Sa¤cuõõà mathità tattha a¤¤ama¤¤aü paghaññità. 7
[PTS Page 016] [\q  16/]
170. Ubbiggà tasità bhãtà bhantà byàdhitamànasà
Mahàjanà samàgamma dãpaïkaramupàgamuü.

1. Tvaü hitàhite-syà-machasaü, tvaü ahitahite-sãmu, maci. 2. Pathavimachasaü.
3. Sabhàva sarasalakkhaõe-syà, machasaü, maci. 4. Calatã ravatã pathavã-machasaü, calatã ravatã puthåvã, - maci. 5. Guëayantaüva pãëitaü-pu, 6. Sà tadà parisà-pu 7. A¤¤ama¤¤apaghaññità-asà.
 

[BJT Page 50] [\x  50/]

171. Kiü bhavissati lokassa kalyàõamatha pàpakaü
Sabbo upadduto loko taü vinodehi cakkhåma.

172. Tesaü tadà sa¤¤apesi dãpaïkaro mahàmuni
Vissatthà hotha mà bhàtha1 imasmiü pañhavikampane.

173. Yamahaü ajja byàkàsiü buddho loke bhavissati
Eso sammasati dhammaü pubbakaü jinasevitaü

174. Tassa sammasato dhammaü buddhabhåmiü asesato
Tenà'yaü kampità pañhavã 2 dasasahassã sadevake.

175. Buddhassa vacanaü sutvà mano nibbàyi tàvade
Sabbe maü upasaïkamma punàpi abhivàdayuü3

176. Samàdiyitvà buddhaguõaü daëhaü katvàna mànasaü
Dãpaïkaraü namassitvà àsanà uññhahiü tadà.

177. Dibbaü màsusataü pupphaü devà mànusakà ubho
Samokiranti pupphehi vuññhàhantassa àsanà.

178. Vedayanti ca te sotthiü devà mànusakà. Ubho
Mahantaü patthitaü tuyhaü taü labhassu yathicchitaü.

179. Sabbãtiyo vivajjantu soko rogo4 vinassatu
Mà te bhavatthavantaràyo5 phusa khippaü bodhimuttamaü.

180. Yathà'pi samaye patte pupphanti pupphino dumà
Tatheva tvaü buddhavãra buddha¤àõena pupphasi.

181. Yathà ye keci sambuddhà pårayuü dasapàramã
Tatheva tvaü mahàvãra påraya dasapàramã.

1. Haïgatha-machasaü. 2. Pathavã-machasaü, puthuvã-sãmu. 3. Punapi maü abhivandisuü-sãmu, maci, punàpi abhivandisuü-machasaü, syà. 4. Sabbarogo-sãmu. 5. Bhavanatvantaràyà-machasaü.
 

[BJT Page 52] [\x  52/]

182. Yathà ye keci sambuddhà bodhimaõóamhi bujjhare
Tatheva tvaü mahàvãra bujjhassu jinabodhiyaü.

183. Yathà ye keci sambuddhà dhammacakkaü pavattayuü
Tatheva tvaü mahàvãra dhammacakkaü pavattaya.

184. Puõõamàse yathà cando parisuddho virocati
Tatheva tvaü puõõamano viroca dasasahassiyaü.

185. Ràhumutto yathà suriyo tàpena abhirocati1
Tatheva lokà mu¤citvà viroca siriyà tuvaü.

186. Yathà yà kàci nadiyo osaranti mahodadhiü
Evaü sadevakà lokà osarantu 2 tavantike.

187. Tehi thutappasattho3 so dasadhamme samàdiya
Te dhamme paripårento pavanaü pàvisã 4 tadàti.

Sumedhakathà niññhità

1. Atirocati-machasaü.
2. Osaranti-sãmu.
3. Thutippasattho-sãmu.
4. Pàvisã-machasaü.